عمومی زراعت (2025)

02/07/2025

دبادرنګو سپږي( Cucumber aphids)
دا افت چي تقريبا په ټوله نړي کي خپور دي .چي دبادرنګو څخه پرته کدو،ټينډا،هنډوانه،خربوزه،خټکي،ليړو،توربانجيان،رومي بانجيان،لوبيا،نخود، کرم،کچالو،پنبه ،شړشم،جوار،لمرګلي،اوشفتالوته هم تاوان رسوي..چي دبادرنګو سپږي کوچني حشرات دي چي شين اوزيړ رنګ لري.چي دنباتاتونازکو پاڼو څخه شيره څښي.اونباتات کمزوري کوي. چي پاڼي غونجي اوزيړوي چي په نتيجه کي دميوو بدشکله کيدواود حاصل دکموالي سبب کرځي.دغه حشره دخپلو پاتي شونو له کبله دپاڼو سطحه غوړوي .چي بيا دغه غوړوموادوته غومبسي او ميږيان راټوليږي .اوهم پري چڼاسکي نمواو وده کوي چي د غه افت دغوړګي په نوم هم ياديږي.
دافت نښي Marks of pest))
دبادرنګو سپږي چي واړه حشرات دي چي دبدن اوږدوالي د۱ملي متر څخه ۲ملي مترو پوري رسيږي. دبدن شکل کابو ګرد چي شين رنګ لري اوږده ښکرګي چي توررنګ لري اودسترګو رنګ يي هم شين دي.دبادرنګو سپږيورنګ په پراخه اندازه توپير لري که چيري ددوي څونوعي په کمو او بي کيفته غذايي موادو باندي ژوند وکړي .رنګ به يي ژيړاوشين اود کوچني بدن درلودونکي به وي. سپږي معمولا دپاڼوپه ټيټ مخ باندي راټوليږي چي دتنکيو غوټيو اونازکو پاڼوڅخه شيره څښي په انساجو کي خپلي ستني ورننباسي اوشيره تري راوباسي.چي بيا ديو نبات څخه بل نبات ويروس انتقالوي چه داعمل بيا ډير خطرناک دي .

دافت طبقه بندي(Classification of pest )

Kingdom: Animal
Phylum : Arthropod a
Class : insect
Order : Hemiptera
Family : Aphididae
Genus : Aphis
Species : gossypii

دافت دژوند دورانLife cycle of pest ))
دبادرنګو سپږي چي وزرلرونکي اوبي وزره ډولونه لري وزرلرونکي سپږي په بوټو باندي ميشته کيږي اود غذايي توکو په حيث استعمالوي..په مناسب کوربه بوټي دبچيو توليد په تيزي سره پيلوي.چي نيمف د څلورو پړاونو تر تيرولو څخه وروسته په بي وزره بالغه حشره بدليږي .دپسرلي په رارسيدوسره په نوي نسل او جفتګيري باندي پيل کوي .چي په نتيجه کي هګي اچوي .اوپه تخمني ډول يوه سپږي۸پوري هګي اچوي.چه دهګي دالقاح کيدوڅخه وروسته په نيمف اونيمف د۴ځله دپوست اچولو څخه وروسته په مکمله حشره بدليږي.اوپه همدي ډول په يوه مياشت کي ۴نسلونه توليد وي ځيني افراد يي په مياشت ۶څخه تر۷ پوري نسلونه هم توليدولاي شي.کله چي د اوړي موسم راشي سپږي . داوړي په موسم کي دنورو اصلي اووحشي نباتاتو څخه تعذيه کوي.د مني په رارسيدو سره سپږي يوځل بيا په جفتګيري شروع کوي اود نوي نسلونو د توليد لپاره په کوربه نباتاتوباندي هګي اچوي. ښايي چي ژمي
دلاروا،پيوپااودبالغی حشری په شکلونو باندي تير کړي.
دافت زيانDamage to cucumber) (
دبادرنګو دسپږيو زيان په داسي ډول دي چي دسپږيوکامل حشرت اونيمفونه کولاي شي چي د بادرنګو پاڼو،غوټيواودساقوڅخه شيره څښي .چي په نتيجه کي نبات دشيري دضايع کيدو له امله ضعيفه اومړاوي کيږي .چه وروسته بيا نبات زيړ رنګ اختياروي اوپاڼي دتاويدواو ګونځي له امله توييږي. دبلي خوا سپږي دډيرو ويرسونو دليږد سبب هم کيږي .
افت تنظيمPest management) )
دسپږيودکنترول لپاره دبيلا بيلولا روڅخه کار اخستل کيږي.
۱-کرنيزي لاري چاريCultural method) )
د زياتي يوريا سري داستعمال څخه ډډه کول..
منظمه ابياري تر سره کول..
د نباتاتو وختي کرل..
دخاوري حاصلخيزي تنظمول .
حشره جلبوونکي نباتاتو.
هرزه ګيا له مينځه وړ..
د اوبو تنظمول..
د بوټو ترمينځ فاصله مراعتول..
۲ـ ميخانيکي لاري چاريMechanical methods) )
دڅابون يا مرچکو اوبوشيندل..
د لاس په وسيله دحشراتو لمځه وړ..
د نبات اخته برخي د لاس په وسيله لمځه وړ..
رڼا لرونکو تلکونو څخه استيفاده کول..
جال پوسيله د حشراتونيول..

۳ـ بيولوژيکي لاري چاريBiological methods) )

Predators: mites spisder
Parasitoids:Trichogramma spp
Aphid midge
Hover fly
Lady beetle
Lacewing
Maybug
Aphididius

۴ـ کيمياوي لاري چاريChemical methods) )

Lambda 2,5EC>50mi/10 lit water
Endosulfan EC>500ml> 125lit water/jreb
Malathion 50EC>50ml >125lit water/jreb
Cyluthrin2,5EC>4>0ml 100 lit water/jreb
Cypermethrin 25EC>50ml> 125lit water/jreb
Imidacioprid25WP50gr/ 10 lit water

کاپی

10/06/2025

دمڼو ونی دتنه چاودیدل

دلته د مڼې د ونې د تنه د چاودیدو (Trunk Cracking) اصلي لاملونه او د حل لارې تشریح شوي دي:

1. د یخ او ګرمی هواو توپیر (د لمر سوځیدنه یا یخ وهلو چاودنه)

لامل: د ورځې تودوخه زیاته وي او شپه ناڅاپه سړه شي.

څنګه: د ونې پوستکی د ورځې په ګرمی کې پراخیږي، خو د شپې په سړه هوا کې ناڅاپي ټیټوالی یې وچاودي.

اکثر وخت: د ژمي پای یا د پسرلي پیل، خو کله ناکله د ناڅاپي یخی هوا له امله نور موسمونه هم اغېزمن کیږي.

2. د اوبو فشار (وچکالي او بیا ناڅاپي خړوبول)

لامل: اوږده وچکالي او بیا ناڅاپي ډېر باران یا خړوبول.

څنګه: دننه لرګی ژر پړسیږي خو بهر پوستکی نه شي پراخیدلی، نو چاودي.

3. ژر وده کول (په ځوانو ونو کې ډېره عامه ده)

لامل: ډېره نایتروجنی سره یا ناڅاپي ښه شرایط.

څنګه: د ونې دننه برخه ژر پراخیږي، خو پوستکی ورسره برابر نه شي، نو پوستکی وچاودي.

4. د پیوند ځای ستونزه

لامل: کمزوری یا نا برابر پیوند.

څنګه: د وني دوه برخې سره یو شان وده ن کوي، له همدې امله تنه چاودي.

5. آفتونه یا ناروغۍ (ثانوي لاملونه)

مثال: د ونو سوري کوونکي حشرې، یا فنګسي ناروغی اوکنکر.

یادونه: دا معمولاً د چاودنې اصلي لامل نه وي، خو خرابوالی زیاتوي.

سپارښتنې:

1. د ژمي لپاره تنه پټه کړی (د ونو سپین رنګ یا د ونې پوښونکی) ترڅو دلمر سوزونی اویخ درز رامنځته کیدو مخنیوی وشی

2. په منظمه توګه اوبه ورکړی، په خاص ډول د وچکالۍ پر مهال.

3. دزیاتی په ځانګړی توګهد نایتروجنی سری استعمال څخه ډډه کول.

4. درسته اومناسبه اندازه ښاخبری وکړی چې ونه درنه نه شي.

5. له آفتونو سره مبارزه وکړی : لکه د ونو سوری کوونکي حشرات.

6. د زخم درمل مه استعمالوی تر څو چې آفت پکې نه وي : طبیعي رغیدو ته اجازه ورکړی.

درنښت

فیض الرحمن ابراهیمی

05/06/2025

څنګه د رومی بانجانو د میوې سوري کونکې چینجی کنترول کړو؟
ستاسي نظر ؟

د روميانو پر میوه یا "fruit" باندې یو له مهمو او خطرناکو افتونو څخه fruit borer (د مېوې خوړونکی چینجی) دی. دا افت په خاص ډول د Helicoverpa armigera یا Tomato Fruit Borer په نامه پېژندل کېږي.

د Helicoverpa armigera پېژندنه:

دا یوه پتنګ ده چې ځوان پړاو یې (لاروا یا چینجی) د روميانو میوې زخمي کوي.

دا لاروا د میوې دننه ننوځي او له منځه یې خوري، چې له امله یې میوه له تجارتي ارزښت څخه لوېږي.

د دې افت له امله میوه خرابېږي، چټک خرابوالی پیدا کوي او د بازار لپاره مناسبه نه پاتې کېږي.
د زیان نښې:

1. د روميانو پر میوه کې یو کوچنی سوری لیدل کېږي.

2. د چینجي فضله مواد (تور یا نسواري رنګ) د میوې پر خوله یا سوریو ښکاري.

3. د میوې منځ خوړل شوی وي.

4. میوه ژر وراسته کېږي.

د کنټرول لارې چارې:

1. زراعتي مدیریت:

د فصل پاتې شوني (infected fruits and plants) ټول کړئ او وسوځوئ.

فصلونه تناوب کړئ (crop rotation).

زړې پاتې شوې میوې له پټي راوباسئ.

2. بیولوژیکي کنټرول:

Trichogramma حشرات (parasitic wasps) استعمال کړئ چې د بورا هګۍ له منځه وړي.

Neem extract یا نيم له نباتي محلولونو ګټه واخلئ.

3. میکانیکي کنټرول:

د light traps او pheromone traps څخه استفاده وکړئ، ترڅو بالغ حشرات جذب او له منځه ولاړ شي.

4. کیمیاوي کنټرول (که چاره نه وي پاتې):

د افت لومړنیو نښو پر مهال د لاندې زهرجنو درملو څخه ګټه واخلئ:
Spinosad 45% SC – 1 ml / لیتر

Emamectin benzoate 5% SG – 0.5 g / لیتر

Chlorantraniliprole 18.5% SC – 0.4 ml / لیتر

کاپی

02/06/2025

مڼو ته د سرې ورکول
مڼو ته باید د پسرلي په لومړیو کې کله چې مڼې د ژمني خوبه را ویښیږي متوازنه سره (N-P-K) ورکړل شی، او بیا چی کله ګلان په مکمل ډول ورژیږي او میوه ونیسي یا د اوړي په لومړیو کې.
په پسرلی کې باید نایتروجني سره ورکړل شی ځکه چی نایتروجن د ونو د ودې او نمو لپاره ډیر مهم عنصر دی. اما په اوړی کې باید پوتاشیم او پاسفورس ورکړل شی ځکه چې دا عناصر د میوې د کیفیت، ودې او غټوالي لپاره مهم دي.
که څوک په مني کې هم غواړی چې ونو ته سره ورکړی باید د سرې اندازه ډیره کمه وی چې ونې د بې وخته ودې څخه وساتل شی.
کله چې په پسرلی کې نایتروجني سره کاروی د پوره احتیاط څخه کار واخلی ځکه که په ځمکه کې په کافی اندازه نایتروجن موجود وی او تاسو نور هم ور اضافه کړی په مڼو کې مو د ګل نیونې مخنیوی کوي او باغ مو د حشراتو او امراضو په مقابل کې حساس کیږي.
په اوړی کې باید تنها پوتاشیمې او پاسفورس سره وکاروی که چیرته نایتروجنې سره وکاروی ونه نمو کوي اما د میوې کیفیت یی ټیټیږي.
د افغانستان خاوره په کافی اندازه پوتاشیم لری نو د پوتاشیمی سرې د استعمال لپاره خاصه اړتیا نه لیدل کیږي.
په افغانستان کې مروجې سرې او د عناصرو اندازې یې:
DAP توره سره = ۱۸ ٪ نایتروجن او ۴۶٪ یی پاسفورس
یوریا (سپینه سره) = یوازی ۴۶ ٪ نایتروجن
سونا (سپینه سره) = یوازی ۴۶ ٪ نایتروجن
دا هم په یاد ساتی چې ځوانې ونې لږ سره او زړی ونې زیاته سره غواړي!
دا پوست هم درسره شېیر کړی چې ټولو باغوانانو ته ورسیږي!

15/05/2025

د چارمغزو تور زنګ ناروغي چې په انګلیسي کې ورته Anthracnose یا علمي نوم یې Gnomonia leptostyla دی، یوه له مهمو فنګسي ناروغیو څخه ده چې د چارمغزو ونې سخت ځپي، په ځانګړې توګه د پاڼو، شاخو او کله هم د مغز پوټکی خرابوي.

نښې (علامې):

1. پر پاڼو:

وړې تورې یا قهوه‌يي کړۍ لکه داغونه.

دا داغونه ورو ورو غټېږي او پاڼه له منځه وړي.

پاڼې ژیړېږي او زود راپرېوزي (ژر خزاني کېږي).

2. پر شنو مغزونو:

تور یا نسواري نښې.

پوټکی سخت یا خراب شي.

مغز وده نه کوي یا خرابېږي.

3. پر شاخو:

ځینې وخت تورې سوریانې یا زخمونه هم پیدا کېږي.

د ناروغۍ شرایط:

ډېر باراني، مرطوب، او تود موسم د دې ناروغۍ خپرېدو ته مناسب دی.

که کرونده هوا نه لري یا ډیره توده وي، فنګس ژر خپرېږي.

د کنټرول او مخنیوي لارې:

۱. زراعتی تدابیر:

د ناروغو پاڼو، شاخو، او پاتې میوو راټولول او سوځول.

د ونو شاخبري د هوا د جریان لپاره.

د ونو ترمنځ مناسب واټن ساتل.

۲. کیمیاوي درملنه:

د فنګس ضد دواګانو کارول، لکه:

Chlorothalonil

Mancozeb

Copper-based fungicides (د مسو دوا)

دوا باید:

د پسرلي په پیل کې (کله چې پاڼې تازه راټوکېږي) وپاشل شي.

بیا هر ۱۰–۱۴ ورځو کې تکرار شي، په ځانګړې توګه د باراني موسم پر مهال.

۳. مقاومه نوعې کرل:

که ممکن وي، د داسې چارمغزو نوعې وکروئ چې د دې ناروغۍ پر وړاندې مقاومت لري.

---

یادونه:

د دوا پاشي پر مهال د احتیاط تدابیر واخلئ، لکه ماسک او دستکشې. که امکان وي، د نبات ساتنې متخصص مشوره هم واخلئ.

عمومی زراعت

13/05/2025

شنه خونه یا ګرین هاؤس (Greenhouse) یو ډول تړلی جوړښت دی چې د نباتاتو د کرلو او ودې لپاره ځانګړی چاپېریال برابروي. دا خونه معمولاً له شفافو موادو (لکه پلاستیک یا ښیښه) جوړه وي، تر څو د لمر وړانګې دننه پرېنږدي او دننه تودوخه وساتي.

---

د شنې خونې (Greenhouse) موخه:

1. د نباتاتو د ودې لپاره ثابت او مناسب اقلیم برابرول.

2. د موسمي بدلونونو (ژمی، باران، باد، يخنۍ) پر وړاندې د نباتاتو ساتنه.

3. د حاصل زیاتوالی او د محصول کیفیت ښه والی.

4. د داسې نباتاتو کرنه چې په طبیعي ډول په هغه سیمه کې نه شوني وي.

5. د ناوخته یا زودرس حاصل اخیستل (یعنې مخکې یا وروسته له موسم نه حاصل).

---

د شنې خونې جوړښت:

چوکاټ (Frame): له اوسپنې، لرګي، یا PVC څخه جوړېږي.

پوښ یا سرپوش: له پلاستیک (polyethylene)، فایبر ګلاس، یا ښیښې څخه جوړېږي.

هوا ته داخلېدنه/وتنه (Ventilation): د ګرمۍ او نمی کنټرول لپاره.

اوبه ورکونه: د څاڅکو سیستم (drip irrigation) یا بل سیستم.

تودوخې کنټرول: د حرارت درجه لوړه یا ټیټه ساتلو لپاره بخارۍ یا پنکه کارېږي.

---

په شنه خونه کې کرل کېدونکي نباتات:

سبزيجات: ټماټر، کچالو، بادرنګ، شنه مرچ، پالک، وغيره.

مېوې: سټرابیري، کیوي، انګور.

ګلان: رز، ګلاب، ګیلو، او نور زینتي ګلان.

ځینې درملنیز یا خوشبویه نباتات هم پکې کرل کېږي.

---

ګټې:

د محصول دوامداره تولید.

د نباتاتو د ناروغیو او افتونو کم خطر.

د اوبو او سرې مؤثر استعمال.

د صادراتو لپاره د لوړ کیفیت حاصل تولید.

---

زیانونه یا ننګونې:

د جوړولو لګښت لوړ دی.

د حرارت او نمی کنټرول لپاره تخنیکي پوهه پکار ده.

که ښه مدیریت و نه شي، فنګس یا ناروغۍ ژر خپرېږي.

د انرژۍ اړتیاوې (برېښنا، تودوخه).

عمومی زراعت

13/05/2025

زراعتی دواګانې یا کرنیزې درمل هغه کیمیاوي یا طبیعي مواد دي چې د نباتاتو د وده، ساتنې، او حاصل لوړولو لپاره کارول کېږي. دا دواګانې د مختلفو اهدافو لپاره جوړېږي، او کارول یې د کرنیزو محصولاتو کیفیت او مقدار زیاتوي.

1. حشره وژونکي (Insecticides):

دا دواګانې د هغو حشراتو لپاره کارېږي چې نباتات خرابوي. حشرات د پاڼو، ریښو، مېوو یا تنو ته زیان رسوي. دا دواګانې یا حشرات وژني یا یې د خوراک/تنفس له لارې فلج کوي.

مثالونه:

Malathion

Chlorpyrifos

Cypermethrin

2. فنګس وژونکي (Fungicides):

دا د فنګسي ناروغیو لکه "ژېړه داغ"، "سپین پوډر"، یا "ګنده رنځ" لپاره کارېږي. فنګس معمولاً د لندبل یا خرابې هوا له امله پیدا کېږي.

مثالونه:

Mancozeb

Carbendazim

Copper oxychloride

3. واښه وژونکي (Herbicides):

واښه د کرنیزو نباتاتو سره سیالي کوي او حاصل کموي. دا دواګانې واښه له منځه وړي، خو کرنیزو نباتاتو ته ضرر نه رسوي.

مثالونه:

Glyphosate

Paraquat

Atrazine

4. نماتود وژونکي (Nematicides):

نیماتودونه واړه چینجي دي چې د خاورې له لارې د نباتاتو ریښې خرابوي. دا دواګانې نیماتودونه کنټرولوي.

مثالونه:

Carbofuran

Ethoprophos

5. بوټو ته تغذیه ورکوونکي مواد (Micronutrients/Fertilizers):

که څه هم دوا نه دي، خو دا مواد د نبات د ودې لپاره ضروري عناصر ورکوي، لکه زنک، بورون، مګنیزیم، اوسپنه، او نور.

---

د دوا کارولو مهم ټکي:

د دوا انتخاب باید د ناروغۍ یا افت پر اساس وشي.

د استعمال طریقه، اندازه او وخت ډېر مهم دي.

ډېر استعمال یا غلط استعمال د انسان، حیوان، او چاپېریال لپاره خطرناک وي.

د دوا کارولو پر وخت باید د ساتنې تدابیر واخیستل شي (ماسک، دستکشې، عینکې).

عمومی زراعت

13/05/2025

دیلتامترین (Deltamethrin) یو مصنوعي پیریترین حشره وژونکی (insecticide) دی چې د کرنې، عامې روغتیا، او کورني کارونې لپاره کارول کېږي. دا ماده د عصبي سیسټم باندې تاثیر کوي او حشرات فلج یا وژني. دلته یې مهم ټکي دي:

۱. جوړښت او طبقه بندي:

ډول: مصنوعي پیریترین (Pyrethroid)

کیمیاوي فورمول: C22H19Br2NO3

بڼه: معمولاً سپین پوډر یا مایع شکل لري.

۲. استعمالونه:

د کروندې لپاره: د نباتاتو د افاتو لکه ملخ، مچانو، سپورو، او نورو لپاره کارېږي.

د عامې روغتیا لپاره: د مچ، مچرو، سپږو، او د بسترې د بګانو (bed bugs) له منځه وړلو لپاره کارېږي.

د کورني استعمال لپاره: د حشراتو ضد سپرې، بویو، او پټو کې شامل وي.

۳. د کار کولو طریقه (Mechanism of Action):

دیلتامترین د حشراتو د عصبي حجرو (nerve cells) د سوډیم چینلونه (sodium channels) بندوي، چې له امله یې عصبي سیستم ګډوډېږي، حشره فلج کېږي او مړه کېږي.

۴. زهرجن‌والی:

انسان ته: په کم مقدار کې نسبتاً خوندي ګڼل کېږي، خو که ډېر تماس ولري یا تنفس/خوړل شي، سر درد، سر ګرځېدل، خارښت، یا سترګو سوخت پیدا کولی شي.

حیواناتو ته: خاصتاً کبانو او پتنګانو ته ډېر زهرجن دی.

۵. احتیاطي تدابیر:

د سپرې یا پوډر استعمال پر وخت باید د لاسونو، سترګو، او تنفس محافظت وشي.

له ماشومانو او حیواناتو لرې وساتل شي.

زېرمه کول په یخو او وچو ځایونو کې وشي.

عمومی زراعت

13/05/2025

د نباتاتو د ریښو،تنو او د پاڼو د پاسه غوټې یا Plants Roots and Stem Gall:
دا د نباتاتو د نسجونو غیر معمولي وده ده چې مختلفې اندازې او په مختلفو موقیعتونو د ځینو عواملو په واسطه منځته راځي.
دا غوټې د مختلفو پرازیتونو له امله رامینځته کیدلی شي د بیلګې په توګه ویروسونه،فنګسونه او باکتریاو څخه نیولې تر د بوټو حشراتو او نیماتودونو پواسطه منځته راځي.

۱: هغه غوټې چې د Insect & Mite Galls په واسطه منځته راځې:
زیاتره غوټې(Galls) د نباتې سپګیو او مچۍ ډوله حشراتو یا wasps په واسطه منځته راځې.
حشرات د بوټو د ریښو ساقو او پاڼو څخه تغذیه کوي او بوټې زخمې کوي کله چې زخم رامنځته شو نو د وخت په تیریدو سره زخم په غوټو یا Galls رامنځته کیږي چې د حشراتو پواسطه رامنځته کیدونکې غوټې یا Galls مختلف شکلونه او اندازې لري چې تر 2000 پورې ډولونه یي په امریکا کې لیدل شوي دي.
درملنه:
د پسرلې په اوایلو کې چې زخو لا کاملاً وده نه وې کړي ځینې Pesticides باید په لوۍ حجم لرونکو ونو وپاشل شي.

۲: د فنګسونو پواسطه یا Fungal Galls

ډیری بیلابیل فنګسونه د پاڼو او د پاڼو د زخو د غیر نارمل ودې سبب ګرځې چې دا ډول وده غوټې رامنځته کوي.
د نباتاتو زیانمن شوي برخې معمولا د نارمل حالت څخه څو چنده لوی وي او ډیری وختونه یي رنګونه بدل او پیچلي شکل رامنځته کوي.

درملنه:
په پسرلې کې په داسې حال چې د پاڼو او ګلانو زخو وده نه وي شروع کړي باید د فنګس ضد درمل منکوزیب سپرې کړۍ.

۳: د بکتریاوو یا Bacterial Galls

د Crown gall یوه بکتریایي ناروغي ده چې په خاوره کې اوسیدونکې Agrobacterium tumefaciens باکتريا له امله رامینځته کیږي.
دا باکتریایم ډیری نباتات ناروغي کوي دا په ریښو کې د زخمونو له لارې د بوټې تنې ته ننوځي یا د بوټې د (تاج) برخه تر حملې لاندي راولي.
چې تر لس انچو پورې د پوټې د کرون یا تاج برخه پړسوب پیدا کوي چې دا بیا د بوټو د اوبو او غذایی موادو د انتقال پروسه ګډ وډوي.
درملنه:
۱: کوښښ وکړۍ چې د کرنیزو عملیاتو د ترسره کولو وخت کې در څخه بوټې زخمې نشي.
۲: تصدیق شوي او اصلاح شوي نیالګې او تخمونه وکرۍ.
۳: د کرون یا تاج برخې راشنه شوي څانګې په تعقیم شوي کیچې سره پري کړۍ.
۴: د شاخه برۍ وخت کې پري شوي ساقې د بکتریا ضد درملو پواسطه تعقیم کړۍ.
۵: په Galls اخته بوټې له منځه یوسۍ.
۴: د نباتې نیماتودونو Nematode Galls په واسطه رامنخټه کیدونکې غوټې:
نیماتودونه د بوټو ریښې تر حملې لاندي راولي او د ریښو د ځینو برخو د پړسیدو لامل ګرځې چې بوټې د غذایي موادو او اوبو اخیستلو د ستونزې سره مخ کیږي او بلاخره له منځه ځې.

12/05/2025

له ګل نیولو څخه وروسته د میوو رژیدنه

کله چې د ونو ګلان وغورځي او کوچني مېوې د ودې پیل وکړي، نو کله ناکله لیدل کېږي چې دغه مېوې تر پخېدو مخکې له ونې لوېږي. دې حالت ته "خس ګل" ویل کېږي. دا یو عادي طبیعي پدیده ده، خو که زیاته شي، محصول ته تاوان رسوي.

د ګل‌ نیولو وروسته د میوو غورځېدو اصلي لاملونه:

۱. د میوو ترمنځ سیالي:
وڼه نشي کولای ټولې مېوې وساتي، نو له همدې امله هغه مېوې چې کمزورې وي، پخپله غورځوي.

۲. ناسم آبیاري:
د مېوو د پیل په پړاو کې که اوبه ډېرې یا کمې وي، دا د میوو غورځېدو لامل کېږي.

۳. ناکافي تغذیه:
وڼه نایتروجن، فاسفورس او پوتاشیم ته اړتیا لري. که خاوره کمزورې وي، نو مېوې به ښه رشد ونه کړي او غورځي.

۴. نیمګړی ګرده‌افشاني:
که د ګل‌ورکولو پر وخت هوا خرابه وي یا ګرده‌وړونکي حشرات کم وي، نو ګلان بار نه اخلي او وروسته غورځي.

۵. آفتونه او ناروغۍ:
حشرات او ناروغۍ کولای شي نوي مېوې زیانمنې کړي او له ونې یې وغورځوي.

۶. د هوا ناڅاپي بدلون:
باد، یخني یا شدید تودوخه د مېوو رشد خرابوي او د لوېدو لامل کېږي.

درنښت

کاپی

12/05/2025

مرض سوختگی یا آتشک ( fire blight ) یکی از امراض بسیار مهم دردرختان میوه دانه دارمی باشد. خساره این مرض قابل مقایسه با هیچ یک ازامراض درختان میوه دانه دار نبوده و خساره وارده آن بر محصولات باغداری در برخی سالها غیرقابل جبران است، با توجه به سطح خساره این مرض بخصوص درولایت بدخشان که ازنظر شرایط اقلیمی مستعد به این مرض است ، سبب شده تاسطح حاصلات درختان بهی تا ۹۰ درصد ، ناک وسیب ۵۰ یابالاتر از آن کاهش یابد،نظر به شرایط اقلیمی باروری ناک وبهی درسال جاری خوب را پور داده شده است اما آب وهوای ابری این روز ها خطر ابتلا به این مرض را بیشتر کرده است ،ازاین رو با توجه به اهمیت موضوع نکات مهم را ازمنابع معتبر درارتباط به این مرض جمع آوری نمودم وخواستم با شما خوبان شریک سازم تا با مطالعه آن بتوانیم سطح خساره را کاهش دهیم.
علائم مرض :
علائم مرض معمولاً دراوایل بهاردرگل ها ظاهرمی شود. روی گل ها علائم سوختگی دیده شده و بعد از پژمرده شدن، رنگ آن قهوی میگردد .علائم مرض سپس روی برگ های اطراف گل ونوک شاخه های جوان ظاهر گردیده ،مرض به سرعت ازمحل آلودگی گل ها توسعه پیدا کرده و سبب ازبین رفتن شاخه های جوان میشود.
عامل مرض ، نحوه انتشار ودوران حیات بکتریا:
بکتریای Erwinia amylovora، عامل بیماری آتشک می باشد. این بکتریا روی میزبان های مختلف خانواده Rosaceae به ویژه ناک ، سیب، بهی وغیره ایجاد مرض می نماید . بکتریا اکثرا در اطراف تنه های آلوده و روی شاخه ها زمستان گذرانی نموده ودوران حیات زندگی بکتریا شامل دو مرحله بهاری و زمستانی می باشد.
راههای پیشگیری و کنترل مرض :
• از غرس همزمان چندین نبات میزبان بکتریا مانند سیب، بهی و ناک در یک باغ خودداری شود.
• از غرس درختان بسیار حساس به این بکتریا مانند بهی به‌عنوان بادشکن در اطراف باغ‌ها خودداری شده و به‌جای آن‌ها از درختان غیر مثمر استفاده شود.
• غرس انواع مقاوم که به ‌تدریج جایگزین انواع حساس شوند.
• حداقل مصرف کودهای نایتروجن دار مانند کودسفید (یوریا ) درصورت استفاده زیاد مقاومت درخت درمقابل این مرض اندک میشود.
• تا حد امکان شاخه بری در فصل زمستان انجام گیرد.
• از شاخه بری بخصوص شاخه بری سبز در روزهای بارانی و مرطوب جداً خودداری گردد.
بعد از مشاهده علایم مرض در شاخه ها ، شاخه های آلوده باید پاین تر از ۳۰ سانتی متر قطع گردد.
• بعد ازعمل شاخه بری شاخه های که منبع مهم آلودگی هستند، فوراً و بااحتیاط جمع آوری گردیده ودر خارج از باغ سوزانیده شوند.
• ضدعفونی نمودن قیچی ودیگر وسایل شاخه بر ی با ادویه بردوفیکس رقیق شده.
ادویه پاشی با بردوفیکس ۵ در هزاربعد از دوره گلدهی درسه نوبت بافواصل ١۰ روز و streptomycin که یک ادویه ترکیبی قارچ کش وبکتریا کش میباشد درسه مرحله بعد از گلدهی به وقفه های ۱۰ روز صورت گیرد ، قابل تذکر است که ادویه streptomycin نقش مهم درکنترول این مرض داشته ونیز استفاده از آن برای مرض مجعد برگ شفتالو( Leaf curl ) که یکی از امراض زیان بار این میوه است بسیار موثر واقع شده است .
وسلام
عمومی زراعت

11/05/2025

د رومي په بوټو کې د ټوټا ابسلیوټا حشرې(چنجي) نېغ په نښه کول🍅🍅 🍅

د نبات په بېلابېلو برخو کې د حملي ځایونه پاڼې ساقه میوه زيان منه کوي

اقتصادي اهميت
- د ټوماټو په بوټو کې د ټوټا ابسلیوټا حشرې حمله د نږدې ۹۵٪سلنې حاصل ویجاړوي او د کروندګرو لپاره ستر اقتصادي زیانونه رامینځته کوي.

د حملي ظاهري نښې
- حشره د پاڼو په مینځ کې لویې او پراخې تونلونه جوړوي.
- د پاڼو پر سطحه شفاف یا رنګین ګڼې ښکاري.
-په میوې حمله کوي، خوري او خرابه وی . ځینې وختونه د میوې حمله د پاڼو د (کاسې) لاندې پټه وي، چې ناڅاپه زړې یا شينې میوې خرابه وی.
- دا حشره د بوټي ټولې وده (د پاڼو، ساقو، ګلانو، او میوو) په هر مرحله کې حمله کوي او حاصل په بشپړ ډول له منځه وړلی شي.

د حشرې ژوندانه دوره
د چاپېریال اغیز: د تودوخې لوړوالی او اقلیمي بدلونونه د دې حشرې د خپرېدو لوی لامل دی.

- توليد: یوه ښځینه حشره کولی شي په یو کال کې ۱۰-۱۲پوري نسلونه تولید کړي او ۲۵۰-۳۰۰ هګۍ د پاڼو، ساقو، یا ګلانو په لاندې سطحه کې اچوي.
د هګیو دوره: ۵-۷ورځې پوري ده .

- د لارواوې پړاوونه:

لاروا پړاوونه (۱۰-۱۵ورځې).
- د لاروا اندازه: له ۱ ملي متره (نوي) تر ۷ ملي متره (پوره)رسیږی.
رنګ: کريمي، ژیړ، شین، یا سور رنګ لری په بالغه بڼه کې:
- په پتنۍ بڼه: اوږدوالی ۶ ملي متره.
- د نر ژوند: ۷ ورځې ده؛او د ښځينې ژوند: ۱۴ ورځې.

لومړی د پیله پړاو (کوکون):
- رنګ: نسواري.
- موده: ۱۰ ورځې (په تونلونو یا خاوره کې).

د لاروا پړاو تر ټولو خطرناک دی، ځکه چې دا ۱۲-۱۵ ورځې فعال وي او ټول حاصل له منځه وړی.

کنټرول او درملنه
- کیمیاوي درمل: لاندې حشره وژونکي په سمه توګه محلول پاشي کړل شی:
دمحلوپاشی په وخت کي له لباس کار موزه عنکي ډستکش اوماکس څخه په جدو توګه استفاده وکړي
*ایمامیکټین بینزوویټ*
*انډوکساکارب*
*کلورپايروفاس*
*ایسیټامپرایډ*
*ایمیډاکلورپریډ*
*ټیوسیڼلام هایډروجن آکسیلیټ*
*ابامیکټین*
*کوراجن*
- د پوسټ شریکول د نورو د ګټې لپاره
- د لوستلو له امله مننه! 🌸🍀
- په راتلونکي کې د کرنې په اړه نور معلومات سره به وګورو! ✋
ډیر مهم: د حشرې په وخت او دقیق کنټرول سره خپل حاصل خوندي کړئ! 🚜
کاپی

عمومی زراعت

02/07/2025

10/06/2025

05/06/2025

02/06/2025

15/05/2025

13/05/2025

13/05/2025

13/05/2025

13/05/2025

12/05/2025

12/05/2025

11/05/2025

Address

Telephone

Website

Alerts

Shortcuts

Share