17/08/2025
Mbretëria e Pipo Baudos
Nga Marcello Veneziani (flozof italian)
Italia televizive dhe nazional-popolare po përgatitet t’i bëjë nderime solemne Mbretit të saj të vjetër, Pippo Baudo. Koha e tij përkon me epokën kur Rai ishte ende në qendër të sistemit diellor, përpara internetit dhe pavarësisht televizioneve private. Ishin vitet ’60, pastaj ’70, më shumë ’80 dhe ’90. Me pak fjalë, ishim në mijëvjeçarin e kaluar dhe Pippo Baudo ishte vetë Regjimi Televiziv, versioni i antropomorfizuar i Tubit Katodik, shpikësi i programeve, formateve dhe personazheve.
Monarku televiziv mbretëroi mbi Rai për dekada të gjata dhe me fat të ndryshueshëm, përfshirë edhe një arratisje e një armëpushim me kundërshtarin, siç i ka hije mbretërve tanë. Lamtumira e Baudós me Rai-n ishte veçanërisht e shëmtuar e e hidhur, sepse u mbyll mes fyerjesh, krizash shëndetësore e padish, me kërkesa të rënda dëmshpërblimi. Mbretëria sa-Baudo përfundoi mes grindjesh dhe dokumentesh gjyqësore. Sot që koha ka shëruar plagët dhe ka shuar polemikat bashkë me shumë prej protagonistëve të saj, mund të pranohet se Pippo Baudo dominoi një epokë televizive me profesionalizëm të lartë e me zotërim të madh – ndoshta me tepër zotërim. Televizioni “pippatoi” për më shumë se tridhjetë vjet, në madhështi. Prania e tij ndihej edhe kur nuk ishte në ekran. Ai rriti italianët që sot janë nga të 40-tat deri te 70-tat dhe e kaloi Italinë nga bardh e zi në ngjyra, siç bënë disa presidentë e diktatorë të botës së tretë. Një lloj Nasser-i, Peron-i apo Bokassa-i i televizionit, madje edhe pak Gheddafi apo sulltan i madh i Sicilisë. Mentaliteti ishte pak a shumë i ngjashëm, por i zbutur nga ironia dhe lehtësia e “regjimit tv”.
Me kalimin e viteve, mbreti sicilian nuk pranoi ligjin e pamëshirshëm të kohës dhe konsumimit, riciklimin e pashmangshëm, dhe nuk pranoi të bënte hapin mbrapa apo anash që mosha dhe peizazhi i ndryshuar televiziv i impononin. Reagoi si një luan i plagosur e i helmuar, Mbret i pyllit të antenave, duke akuzuar nënshtetasit dhe uzurpatorët. Por tashmë kishim kaluar nga monarkia në republikën e videos, me kryeministra të shumtë e të ndryshueshëm. Baudo ndjehej i keqtrajtuar nga Rai, për të cilën kishte dhënë aq shumë (por kishte marrë gjithashtu po aq); por ligjet e mirënjohjes peshojnë pak në një botë të ngritur mbi ligjet e tregut dhe të audiencës, të ndryshimit të pamëshirshëm e të vrullshëm. Ai vetë e përsëriste shpesh se shfaqja duhet të vazhdojë, qoftë edhe duke kaluar mbi trupat e fatkeqësitë. Më herët a më vonë u vjen radha të gjithëve të dalin nga ekrani ose të pranojnë role më dytësore. Ai refuzoi me përbuzje të drejtonte programe ditore; donte mbrëmjen, edhe pse performancat e fundit në prime time nuk kishin qenë të shkëlqyera as në audiencë, as në kritikë – ndonëse gjithmonë të kryera me mjeshtëri të madhe.
U tha se, i pushtuar nga zemërimi, Mbreti Pippo paskësh shpresuar për një “piazzale Loreto” për drejtuesit e Rai-t, të varur me kokë poshtë e të keqtrajtuar; dyshoj që ngjarja të jetë e vërtetë. Duke ushqyer inatin e tij me Berlusconin, hienat e politikanizmit të vogël kombëtar tentuan ta përdornin si viktimë të berlusconizmit dhe si dash të majtës. Por ai, që i ri kishte milituar – apo më mirë “militelluar”, nga emri i vendlindjes – në të djathtën universitare, pranoi vetëm pjesërisht. Në fund të fundit, Baudo nuk mund të pranonte ta kufizonte audiencën e tij vetëm te e majta; nuk ishte as një Fazio, as një “fazioso”, por aspironte drejt ekumenizmit televiziv, donte të ishte Mbreti i të gjithë italianëve.
Disa do të kujtojnë rikthimin e tij të parë në Rai, pas parantezës së pafat në rrjetet e Berlusconit, falë një “mallkimi të vdekjes” të shpallur nga një plakë ndaj fuqimadhit e supersticiozit Biagio Agnes, të cilin e takoi në varrezat e fshatit të tij, në rast se nuk e kthente Pippon në fronin e Rai-t.
E kujtojmë edhe një herë tjetër, më të afërt, në garë të ashpër me Bruno Vespa në një program përkujtimor të Rai-t, ku secili prej tyre donte të mbizotëronte mbi tjetrin sepse ndjehej trashëgimtari i vetëm e legjitim i fronit.
Umberto Eco shkroi fenomenologjinë e Mike Buongiorno-s; në fenomenologjinë e Pippo Baudós duhet të themi se për vite të tëra ai mishëroi, në kohën e partitokracisë, njeriun e fortë të vendit, zbutësin dhe njeriun-orkestër; një lloj vazhdimi i “duçizmit” me mjete të tjera (televizion dhe argëtim). Një conducator më shumë se një prezantues, i talentuar e i pakundërshtueshëm, që dominonte skenën dhe shpërndante rolet, duke mbajtur çdo protagonizëm brenda të tijit.
Për vite me radhë, konsensusi ndaj regjimit demokristian kaloi përmes televizionit baudesk: DC ishte nëna dhe Baudo babai, “U’Patrinu”. Baudo vërtet mishëroi “nazional-popolaren” siç tha dikur Enrico Manca, por jo në kuptim përçmues, siç e shihte atëherë presidenti i Rai-t. Jo “nazional-popolaren” e Gramsci-t apo të Bottai-t, natyrisht, por një version të lehtë e lozonjar, siç i përshtatej epokës televizive të argëtimit e të shpërqendrimit.
Mbreti Pippo ishte edhe pararendës i pavullnetshëm i hyrjes së Berlusconit në politikë: me Mbretin Pippo, televizioni u bë fuqia e madhe e vendit. Si një mbret në mërgim, Baudo refuzoi marrëdhënie të vazhdueshme me televizione të tjera dhe sfidoi shekujt në pritje të kthimit të tij në Rai. Corsi e ricorsi, Baudo e Rimbaudo. Ai priti Kthimin, si ndjekësit e Yllit dhe Kurorës. Nderime dhe përkujtime të merituara për Mbretin Pippo. Ai sfidoi kohën, traumat dhe sëmundjet. Historia njohu një Pipin të Shkurtër, ndërsa ai ishte “Pipponi i Gjatë”, në çdo kuptim.
Një i Madh në ekranin e vogël të Italisë së vogël.
