07/10/2025
Në Itali, mafia vrau gjyqtarë me eksplozivë, me atentate të planifikuara, me urdhra të koduar nga kupolat e errëta të Cosa Nostrës. Por edhe kur terrorizonte shtetin, as mafia italiane nuk guxoi të vriste një gjyqtar brenda sallës së gjyqit. Edhe për kriminelët më të pamëshirshëm, brenda atyre mureve kishte një kufi, një ndalesë simbolike, sepse goditja e drejtësisë në zemrën e saj do të thoshte luftë e hapur me shtetin.
Në Tiranë, këtë kufi e kaloi një njeri i vetëm. Elvis Shkambi, një emër që do të mbetet si njolla më e errët e një sistemi të çakorduar, hyri në sallën e Gjykatës së Apelit dhe qëlloi për vdekje gjyqtarin Astrit Kalaja. Ai nuk përfaqëson as guxim, as drejtësi të vetëkrijuar, por paaftësinë për të pranuar vendimin e ligjit dhe egërsinë e njeriut që zgjedh plumbin mbi argumentin. Aty ku Italia kishte bomba të planifikuara për të dërguar mesazhe, Shqipëria pa një akt banal hakmarrjeje, të zhveshur nga çdo logjikë.
Ky ishte një krim i dyfishtë, kundër një njeriu dhe kundër vetë drejtësisë. Astrit Kalaja nuk u vra në rrugë, nuk u përgjak nga një atentat mafioz ai u vra përballë sistemit që përfaqësonte, në një sallë ku ligji duhej të kishte thënë fjalën e fundit. Një krim që e zbret dhunën në nivelin më primitiv të saj, pa tru, vetëm me urrejtje.
Por më e turpshme se arma është fakti që ajo hyri brenda. Ku ishin kontrollet? Ku ishin rojet, detektorët, protokollet? Nëse mafia italiane kishte frikë nga shteti, tek ne duket se shteti ka frikë nga pakujdesia e vet. Kjo vrasje nuk është thjesht një tragjedi, është dëshmia e një dështimi total institucional, që e lejon inatin personal të kalojë përmes dyerve të drejtësisë me armë në brez.
Në Itali, pas vrasjeve të Falcone e Borsellino, shteti reagoi me ligje të reja antimafia, mbrojtje për magjistratët dhe reforma që ndalën epokën e atentateve. Shqipëria sot ndodhet përballë një prove të ngjashme, ose do të mbrojë gjyqtarët e saj, ose do të lejojë që frika të bëhet pjesë e çdo vendimi gjyqësor. Sepse kur një njeri vritet për një vendim, nuk është më çështje pronësie është çështje shteti.