01/08/2025
ER Prezidenti Vahagn Xaçaturyanın Syunik vilayətinə səfəri çərçivəsində Meğri sərhəd keçid məntəqəsi və Şimal-Cənub yolunda tikilən tunelə səfər etmişdir.
Prezident həmçinin sakinlərlə, xüsusilə Nərqin Hand və Çakaten kəndlərində görüşüb.
Əslində, Syunikdə aparılan tikinti işləri əsasən regionun blokadanın aradan qaldırılması məntiqi ilə həyata keçirilir.
Prezidentin vətəndaşlarla söhbəti isə bir tərəfdən çətin, digər tərəfdən ümidverici olub.
Regionun blokadanın aradan qaldırılması mövzusunda Ermənistan Prezidenti Syunik vilayətindən danışıbsa, Türkiyənin səfiri də eyni mövzuya Bakıdan toxunub.
Blokadanın aradan qaldırılacağı yollarla əlaqəli danışıqların mahiyyəti Ermənistan Baş nazirinin mətbuat katibi tərəfindən də aydınlaşdırılıb.
Ermənistan-İran sərhədinin, Meğri sərhəd keçid məntəqəsində bu il yük daşımalarında keçən ilin 6 ayı ilə müqayisədə 15% artım qeydə alınıb.
Lakin sonrakı iş üçün gömrük məntəqəsi modernləşdirilməli və genişləndirilməlidir. Bu istiqamətdə bəzi tikinti işləri hazırda davam edir.
Gələcək proqramlarla bağlı mövcud imkanları kifayət qədər görməyən Ermənistan Prezidenti Vahagn Xaçaturyandır.
“Bu başlanğıcdır, təsadüfən deyil. Sizə deyim ki, bəlkə bu da bizə kifayət etməyəcək.
Bizim “Sülh kəsişməsi” proqramının məntiqi daxilində həyata keçirmək istədiyimiz proqram – hətta bu nəqliyyat axınları, yük daşımaları olsa belə – mütləq kifayət etməyəcək.
Bizim güman etdiyimiz isə odur ki, bu, İpək Yolu və ya onların dediyi kimi, “Orta dəhliz”ə çevrilə bilər.
Yəni İran, Türkmənistan və s. davam etsin, sonra bu tərəfdən gəlsin, biz də Naxicevan vasitəsilə gedib Qara dənizə və ya Aralıq dənizinə çataq. Bütün bunlara biz bu məntiq daxilində baxmalıyıq”.
Bu proqramların tərkib hissəsi olan Şimal-Cənub yol layihəsi çərçivəsində tikilən tunelin inşası əvvəlcədən təsdiq edilmiş cədvəldən daha sürətlə davam edir – işlərin rəhbəri inandırır və güman edir ki, gələn il bu temp daha da sürətlənəcək.
Ermənistanın cənubundan keçən yol ilə əlaqədar son dövr müzakirələrinə aydınlıq gətirmək zərurətini Ermənistan Baş nazirinin mətbuat katibi Nazeli Bağdasaryan hiss etmişdir.
O, qeyd edir ki, regionun nəqliyyat dəhlizlərinin blokadanın aradan qaldırılması mövzusunda Ermənistanın mövqeyi barədə müəyyən qarışıqlıq var.
Bağdasaryan öz Facebook səhifəsində aydınlaşdırıb ki, Ermənistan Respublikası öz ərazisindən keçən nəqliyyat dəhlizlərinin Ermənistan Respublikasının ərazi bütövlüyünə, suverenliyinə və yurisdiksiyasına uyğun olmayan variantlarını heç vaxt müzakirə etməyib, müzakirə etmir və etməyəcək.
Əksinə, ərazi bütövlüyü, suverenlik və yurisdiksiya çərçivəsində Ermənistan Respublikası təkcə regionun nəqliyyat dəhlizlərinin istismarının müxtəlif variantlarını müzakirə etmir, həm də bu variantlardan hər hansı biri ətrafında razılığa gəlmək məsələsində maraqlıdır.
Baş nazirin 16 iyul tarixli mətbuat konfransı zamanı etdiyi bəyanatlara istinad edərək, Paşinyanın mətbuat katibi bir daha Ermənistanın müzakirə apardığı variantı aydınlaşdırır.
Buna görə, Ermənistanın ərazi bütövlüyü, suverenliyi, yurisdiksiyası kənar strukturlara həvalə edilə bilməz – Bağdasaryan yazır və əlavə edir ki, dəmir yolu, boru kəməri, elektrik ötürücü xətlərinin biznes idarəçiliyi mümkündür.
Avropa İnteqrasiyası Məsələləri üzrə Parlamentin Daimi Komitəsinin sədri Arman Yeğoyan isə öz növbəsində bunun nə demək olduğunu belə izah edir:
“Gəlin hüququndan əl çəkməni, hüququ həvalə etməni funksiyanı həvalə etməklə qarışdırmayaq. Məsələn, gömrük– gömrük rüsumu tutmaq nəzarəti dövlətin hüququdur .
Şirkət gömrük rüsumu tuta bilməzmi? Dünyada, elə bil, belə bir şey yoxdur ki, sərhəddə şirkət gömrük rüsumu tutsun, nəticədə bu dövlət funksiyası olmalıdır.
Baş nazirin söhbət etdiyi daha çox bu texniki nüanslara aid idi. Lakin dövlətlərin suveren hüquqları, funksiyaları, təbii ki, əl çəkməyə tabedir deyil və nəyə görə kimsə əl çəksin?
Yəni hansı məntiqlə? Əgər yollar blokadanın aradan qaldırılmasına məruz qalırsa, digər dövlətlərdə olduğu kimi adi şəkildə aradan qaldırılır, Ermənistan-Azərbaycan yolları niyə, məsələn, Ermənistan-Gürcüstan yollarından fərqli məntiqlə işləməlidir?”.
Yeğoyan dəqiqləşdirir ki, Ermənistan həmin yolun necə adlandırılmasından asılı olmayaraq (“Sülh kəsişməsi” və ya “Orta dəhliz”), hansı yolun gözlənildiyini göstərir:
“Dəhliz, ümumiyyətlə dünyada bir-birini birləşdirən hər hansı yollar adlanır.
Məsələn, “Orta dəhliz” nə adlanır? Ümumiyyətlə şərqdən qərbə, Rusiya və İranın arasından keçən, buna görə də ortadır, çünki Rusiya və İranın arasında yerləşir, keçən ümumi yoldur.
Yəni Ermənistan, Gürcüstan, Azərbaycan ərazilərindən keçən yollar “Orta dəhliz” adlanır və Orta Asiyada orada, Qara dənizdə – Qara dəniz, Balkanlarda – Balkan, bütün bu xətt “Orta dəhliz” adlanır.
Amma hər ölkədə, hər yol həmin dövlətin yurisdiksiyası altındadır”.
Syunik vilayətində, xüsusilə Çakaten və Nərqin Hand kəndlərinin sakinləri ilə görüşündə Ermənistan Prezidenti Vahagn Xaçaturyan vətəndaşları inandırırdı ki, sərhədə bitişik bu icmalarda vəziyyət bir neçə ildən sonra dəyişəcək.
P*s olan odur ki, edənlər bizi fakt qarşısında qoyur. Qazanmaq istəyirlər, pul qazanmaq üçün maraqlı olmalıdırlar, insanlar bunu etmirlər. Əsas odur ki, əhval-ruhiyyə yüksək olsun, möhkəm olun…
O, demişdir ki, Azərbaycan və Ermənistan, eləcə də Türkiyə və Ermənistan arasında münasibətlərin tənzimlənməsi kompleks şəkildə nəzərdən keçirilməlidir.
Erməni-türk sərhədinin açılması barədə danışarkən türk diplomat bunu da ümumi məsələlərlə şərtləndirib.
Sərhədlərin açılması perspektivini o Sülh müqaviləsinin imzalanması və ya ilkin imzalanması və Syunikdən keçən yol ətrafında razılıqlarla əlaqələndirir.
ER Prezidenti Vahagn Xaçaturyanın Syunik vilayətinə səfəri çərçivəsində Meğri sərhəd keçid məntəqəsi və Şimal-Cənub yolunda tikilən tunelə səfər etmiş
