26/05/2025
Bələdiyyələr müstəqildir, bəs “vahid informasiya sistemi” nə üçündür?
Azərbaycanda bələdiyyələrin vahid informasiya sisteminin yaradılması nəzərdə tutulur. Bununla bağlı Vergi Məcəlləsində, “Bələdiyyələrin statusu haqqında”, “Bələdiyyələrin maliyyəsinin əsasları haqqında”, “Bələdiyyə torpaqlarının idarə edilməsi haqqında”, “Yerli (bələdiyyə) vergilər və ödənişlər haqqında” və “Bələdiyyələrin vergi xidməti orqanı haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə” qanunlarda dəyişiklik edilməsi haqqında qanun layihəsi Milli Məclisin plenar iclasına tövsiyə olunub.
“Bələdiyyələrin statusu haqqında” Qanuna təklif edilən yeni maddə bələdiyyələrin vahid informasiya sisteminin yaradılmasını nəzərdə tutur. Eyni zamanda “Bələdiyyələrin maliyyəsinin əsasları haqqında” Qanun layihəsində həmin informasiya sisteminin yerli büdcə gəlirləri hesabına maliyyələşdirilməsi təklif edilir. Qanun layihəsində təklif olunan digər yeniliklərdən biri də bələdiyyə bildirişlərinin elektron formada göndərilməsi ilə bağlıdır. Təklif olunan dəyişikliklər “Bələdiyyələrin maliyyəsinin əsasları haqqında”, “Bələdiyyə torpaqlarının idarə edilməsi haqqında”, “Yerli (bələdiyyə) vergilər və ödənişlər haqqında”, eləcə də “Bələdiyyələrin vergi xidməti orqanı haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə” qanunlara da şamil olunacaq.
Azərbaycan İnformasiya və Kommunikasiya Texnologiyaları Sənayesi Assosiasiyasının sədri Elvin Abbasov məsələni Medianews.az-a şərh edib.
E.Abbasov deyib: “Milli Məclisdə müzakirəyə çıxarılacaq yeni qanun layihələrində bələdiyyələrin vahid informasiya sisteminə qoşulması təklif olunur. Halbuki Azərbaycan Konstitusiyasına və “Bələdiyyələrin statusu haqqında” Qanuna əsasən, bələdiyyələr yerli özünüidarəetməni həyata keçirən, dövlət orqanlarına tabe olmayan qurumlardır.
Bu baxımdan haqlı sual yaranır: əgər bələdiyyələr müstəqildirsə, niyə onların fəaliyyəti vahid – yəni mərkəzləşdirilmiş – informasiya sistemi üzərindən icra olunmalıdır?
Əgər bu sistem şəffaflıq və hesabatlılıq məqsədi ilə tətbiq olunursa, bu, alqışlanmalıdır. Ancaq sistem nəzarət və mərkəzdən idarəetmə vasitəsinə çevrilərsə, bu artıq yerli özünüidarəetmə prinsiplərinə zidd ola bilər. Qanunvericiliyin ruhuna uyğun tənzimləmə və balansın qorunması burada əsas məsələdir”.
Bununla yanaşı E.Abbasov qeyd edib ki, nəzərdə tutulan qanun dəyişiklikləri uzun müddətdir gözlənilən texniki problemi həll edəcək: “Bələdiyyələr vətəndaşlar haqqında məlumat almaq üçün hər sorğuya görə ödəniş etməli olurlar. Çünki dövlət informasiya sistemlərinə çıxış üçün hüquqi əsasları yoxdur. Bu isə illərlə davam edən qanunsuz praktikanın nəticəsidir. Yeni layihələr vəziyyəti dəyişəcək. Lakin bu müsbət texniki addımın içində yer alan “vahid informasiya sistemi” anlayışı haqlı narahatlıq doğurur. Əgər bələdiyyə yerli özünüidarəetmə subyektidirsə, necə olur ki, vahid – yəni mərkəzləşdirilmiş – sistemə inteqrasiya olunur? Bu yanaşma həm Azərbaycan Konstitusiyasına, həm də bələdiyyələrin statusuna dair beynəlxalq prinsiplərə uyğun gəlməyə bilər. Şəffaflıq və hüquqi çıxış imkanları artırılmalıdır, amma bu, bələdiyyələrin mahiyyətini zəiflətmək hesabına olmamalıdır”.
E.Abbasov qeyd edib ki, sözügedən qanun layihələri barədə ictimaiyyətə geniş və ətraflı məlumat verilməyib: “Bir çox sual açıq qalır: yerli özünüidarəetmədə vahid informasiya sistemi nə anlama gəlir? Bu sistemin sahibi (operatoru) kim olacaq? Ümumiyyətlə, vahid bir sistemin və onun “sahibi”nin olması nə dərəcədə düzgündür? Əslində, məqsədəuyğun olan hər bir bələdiyyənin müstəqil informasiya sistemi yaradaraq “digital bridge” vasitəsilə qoşulmasının təmin edilməsidir”.
