
31/07/2025
Azərbaycan Türkçü Cəbhəsi kimi təşəkkül tapacağı tarixi amillər hansılardır?
XX əsrin 80-ci illərin ortaları SSRİ böhranlarla çalxalanırdı. Düzgün qurulmayan iqtisadiyyat, dövlət idarəçiliyinin köhnəlməsi, beynəlxalq ictimaiyyətlə gərginlik, milli siyasətdə yol verilən kobud səhvlər və s. səbəblər sovet ittifaqını süquta aparırdı. 1985-ci ildə hakimiyyətə gətirilən "islahatçı" Mixayil Qorboçov dövləti süquta uğramasının qarşısını almaq üçün bir sıra dəyişiklikləri təklif etdi və bu qəbul edildi. "Duruluq (şəffaflıq)" və "yenidənqurma" onun əsas şüarı idi.
Bəs həmin dövrdə Azərbaycanda nə baş verirdi? XIX əsrin ikinci yarısında baş verən milli dirilişin birinci mərhələsi 1937-ci ildə başa çatsa da əslində Türkçü hərəkat gizli fəaliyyətdə qalmışdı. 1939-cu ildə başlayan İkinci Dünya Müharibəsi 1941-ci ildə isə bu müharibənin səsi SSRİ-yə gəlib çatdı. Sovet Azərbaycanı müharibənin ilk günündən etibarən öz slavyan qardaşları üçün özünü fəda etməyə başladı. Azərbaycanın bütün sərvətləri, canlı qüvvəsi müharibəyə qoşuldu. Amma ki, bu müharibənin Azərbaycanı müstəqil olmaq ehtimalı da o vaxt bəzi əsgər və zabitlər də belə yaranmışdır.
1941-1945-ci illər ərzində böyük bir əsgər heyəti Hi**er Almaniyasının tərəfinə keçərək, Almaniyadan müstəqillik gözləyirdilər. Çox yayğın olan bir fikrə görə guya ki, Almaniya Bakıya çatsaydı Azərbaycan əsir bir dövlətə çevriləcəkdir. Lakin, burada kiçik bir nüans var. Əvvəla o dövrdə millətçi dövlətlər var idilər. Yaponiya, Fransa (Vişi dövləti), İtaliya, Yunanıstan, Bolqarıstan və s. dövlətlər kimi Türkçü Azərbaycan da bu dövlətlərdən biri olacaqdır.
1945-ci ildə müharibə bitəndən sonra cəmi bir il sonra yəni 1946-cı ildə Soyuq Müharibə başladı. Elə həmin il Cənubi Azərbaycanda mövcud olan milli hökümətə də sovet rəhbərliyini xəyanəti ilə devrildi. 1960-1980-ci illər ərzində gizli fəaliyyət göstərən Türkçü Hərəkat açıq təbliğat başladı. Bəxtiyar Vahabzadə, Almaz Yıldırım, Xəlil Rza Ulutürk adlı milli qaymaqlarımız bizi Müstəqil Azərbaycan üçün vacib işlər görərək, milli ideologiyamızın əsasını qoydular.
1989-cu ildə yaranan Azərbaycan Xalq Cəbhəsi tam Türkçü Cəbhə deyildi. Burada sosial demokratlar və liberal demokratlar da yer alırdılar. Nəhayət 1991-ci ildə Müstəqil Azərbaycan Respublikası yaranması ilə AXC müəyyən işlər görürdü. 1992-ci ildə AXC-nin hakimiyyətə gəlməsi problemləri həll etmədi. 1993-cü ildə xain qüvvələr tərəfindən Azərbaycan Respublikasını az qala süquta aparırdılar. Azərbaycan Milləti Azərbaycanın səriştəli lideri Heydər Əliyevi prezident seçdi.
Azərbaycan Türkçü Cəbhəsi gələcəkdə yaradılacaq, Türkçülərdən ibarət dərnək, ocaq, təşkilat, partiya hərəkat və bitərəfləri kollektiv idarə olunacaq, yuxarıda qeyd etdiyim kimi ATC-nə qoşulmağa dəvət edirəm. Burada təkcə səriştəli, praqmatik və yüksək keyfiyyətlərə sahib olanları çağırıram. Həftədə bir gün açıqlamalar verəcəyəm.
Təkə ayının 9-u İlan ili
Səfər ayının 6-sı 1447-ci il
İyul ayının 31-i 2025-ci il