Mayyu TV News - မေယုတီဗီသတင်း

30/09/2025

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ ခါဂါရာဆူရီမြို့နယ်မှာ မြန်မာဘက်က စစ်ရှောင်လာတဲ့ ရက္ခိုင်မျိုးနွယ်စုတွေက မုဒိမ်းမှုကို ဖန်တီးကာ ဒေသခံရက္ခိုင်မျိုးနွယ်စုတွေကို မူဆလင်နဲ့ အဓိကရုဏ်းဖြစ်ပွားအောင် သွေးတိုးလှုံဆော်ခဲ့တာပါ။ မုဒိမ်းကျူးလွန်ခဲ့သူတွေ မူဆလင်လူမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။

မုဒိမ်းကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ တရားခံ ၅ ဦးမှာ ဟိန္ဒူလူမျိုး ၁ ယောက်၊
မာရမာကြီးလူမျိုး ၂ ယောက်နဲ့ သက္ကမလူမျိုး ၂ ယောက်တို့ ဖြစ်ကြောင်း ဗွီဒီယိုထွက်ဆိုချက်အရ သိရပါတယ်။

မူဆလင်တွေကို အကြောင်းပြပြီး အဓိကရုဏ်းကို ရခိုင်တွေက ဖန်တီးခဲ့တာပါ။

By

https://www.facebook.com/share/v/1A24SqUirj/

29/09/2025

၂၀၁၇ ခုနှစ်အတွင်း ရိုဟင်ဂျာများ၏ မြေယာနှင့်အိုးအိမ်များကို ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် သိမ်းယူခြင်းမှ အကျိုးအမြတ်ရရှိခဲ့သည့် လူပုဂ္ဂိုလ်အဖွဲ့အစည်းများကို မြန်မာယန္တရား၏ အစီရင်ခံစာအသစ်တွင် ဖော်ပြ

Body

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၉ ရက်၊ ဂျီနီဗာ။ ။ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ယန္တရားက ယနေ့ထုတ်ပြန်လိုက်သော အစီရင်ခံစာတွင် ၂၀၁၇ ခုနှစ်အတွင်း ရိုဟင်ဂျာများ၏ နေအိမ်များ၊ လယ်ယာများ၊ ဗလီများနှင့် အခြားပိုင်ဆိုင်မှုများ ဖျက်ဆီးခံရခြင်းနှင့် သိမ်းယူခံရခြင်းများကို ဖော်ပြထားသည်။ ထို့အပြင် ယင်းအစီရင်ခံစာတွင် ရိုဟင်ဂျာများ ကာလကြာရှည်စွာတည်ရှိခဲ့သည့် အထောက်အထားအားလုံးကို ဖျက်ဆီးရန် ရည်ရွယ်၍ နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့ (BGP) အခြေစိုက်စခန်းများ ဆောက်လုပ်ခြင်းအပါအဝင် သိမ်းယူထားသော မြေယာများကို အသွင်းပြောင်းပြီး ပြန်လည်အသုံးပြုရာတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည့် မြန်မာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် အခြားပါဝင်သူများကိုလည်း ဖော်ထုတ်ထားသည်။

“၂၀၁၇ ခုနှစ် ရှင်းလင်းစစ်ဆင်ရေးများအတွင်း ရိုဟင်ဂျာများ၏ မြေယာနှင့်အိုးအိမ်များ ဖျက်ဆီးခံရခြင်းနှင့် သိမ်းယူခံရခြင်း – အများပြည်သူဖတ်ရှုရန် အစီရင်ခံစာအကျဉ်းချုပ်” ဟု ခေါင်းစဥ်ရှိသည့် အဆိုပါ အစီရင်ခံစာကို စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် နယူးယောက်မြို့ရှိ ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်၌ ကျင်းပမည့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ရိုဟင်ဂျာမူဆလင်များနှင့် အခြားလူနည်းစုများ အခြေအနေဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်ညီလာခံ မတိုင်မီ ထုတ်ပြန်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ အဆိုပါညီလာခံသည် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်မှ အင်အားသုံး၍ ဖယ်ရှားခံရသော ရိုဟင်ဂျာတစ်သန်းကျော်တို့၏ အခြေအနေကို နိုင်ငံတကာ၏ အာရုံစိုက်မှုရရှိရန်နှင့် အဖြေရှာရန် ရည်ရွယ်သည်။

“ရိုဟင်ဂျာတွေအတွက် လုံခြုံပြီး သူတို့ဆန္ဒအလျောက် ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိ ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းစွာ နေရပ်ပြန်နိုင်တဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်လာတဲ့အခါ၊ သူတို့တွေကို မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ပြန်လာခွင့်ပေးရမယ်ဆိုတဲ့အချက်က နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သဘောတူထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရိုဟင်ဂျာ အများစုအတွက် သူတို့ရဲ့ နေအိမ်မပြောနဲ့၊ ပြန်ဖို့ ရွာတောင် မရှိတော့တဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေ ဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာ နေရပ်ပြန်နိုင်ပြီး ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းစေဖို့အတွက် သူတို့ရဲ့ လူမှုအသိုက်အဝန်းတွေကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ခွင့်ပြုရမှာဖြစ်ပြီး၊ လုံလောက်တဲ့ ကုစားမှု သို့မဟုတ် အကူအညီများပေးဖို့ အထူးကြိုးပမ်းရမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ယန္တရား၏ အကြီးအကဲ နီကိုလတ်စ်ခွန်ဂျန်က ဆိုသည်။

ကိုယ်တိုင်တွေ့ကြုံခဲ့သည့် သက်သေများ၏ ထွက်ဆိုချက်များ၊ ဂြိုဟ်တုပုံရိပ်များ၊ ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းများနှင့် တရားဝင် မှတ်တမ်းမှတ်ရာများနှင့် စာရွက်စာတမ်းများကို အခြေခံ၍ ထုတ်ပြန်ထားသည့် အစီရင်ခံစာတွင် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းရှိ ကျေးရွာအုပ်စု (၇) စုကို အဓိက လေ့လာထားသည်။ အဆိုပါ ကျေးရွာအုပ်စုတစ်စုစီတွင်၊ ၂၀၁၇ ခုနှစ်၌ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အကြမ်းဖက်မှုများကြောင့် ရိုဟင်ဂျာများ ထွက်ပြေးသွားပြီးနောက်ပိုင်း၊ ၎င်းတို့၏ နေအိမ်များနှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုများကို မြန်မာစစ်တပ်က ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၎င်းတို့ တချိန်ကနေထိုင်ခဲ့သည့်မြေနေရာများတွင် BGP အခြေစိုက်စခန်းတစ်ခု တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

ဥပမာအားဖြင့် မြို့သူကြီးကျေးရွာအုပ်စုတွင်၊ ရိုဟင်ဂျာမိသားစုများစွာ၏ မျိုးရိုးစဥ်ဆက်အလိုက် မြေယာပိုင်ဆိုင်မှု အထောက်အထားများကို ခြေရာခံနိုင်ပြီး၊ ၂၀၁၇ ခုနှစ် အကြမ်းဖက်မှုမတိုင်မီက အိမ်ခြေပေါင်း ၈၀၀ ကျော်၊ ဆိုင်များ၊ စျေးများနှင့် ဗလီများရှိခဲ့သည်ဟု အထောက်အထားများက ဖော်ပြသည်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်ရောက်သည့်အခါ မြေဧကပေါင်း ၄၁၁ ဧကကျော် မီးရှို့ ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပြီး ယခင်ရိုဟင်ဂျာကျေးရွာများ တည်ရှိခဲ့သည့် နေရာတွင် ကျယ်ပြန့်သည့် BGP အခြေစိုက်စခန်းတစ်ခု ဆောက်လုပ်ခဲ့သည့် အထောက်အထားများကို ယန္တရားက စုဆောင်းထားသည်။

ဤအစီရင်ခံစာတွင် ရိုဟင်ဂျာကျေးရွာများကို ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် BGP အခြေစိုက်စခန်းများ ဆောက်လုပ်ခြင်းတို့မှ အကျိုး အမြတ်ရရှိခဲ့သည့် လူပုဂ္ဂိုလ်အဖွဲ့အစည်းများစွာကို ဖော်ပြထားသည်။ ယင်းတို့တွင် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနသည် BGP စခန်းများ တိုးချဲ့ရေးအတွက် ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုနှင့် ညွှန်ကြားမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းအပါအဝင်၊ သိမ်းယူထားသော ရိုဟင်ဂျာပိုင်မြေများကို BGP ကတိုက်ရိုက်အပိုင်စီးအသုံးပြုခြင်း၊ Asia World ကုမ္ပဏီနှင့် အခြားသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများက အခြေစိုက်စခန်းများ၊ လမ်းများနှင့် လုံခြုံရေးစခန်းများ ဆောက်လုပ်ခဲ့ခြင်းများကို ဖော်ပြထားသည်။

ယန္တရားက အသေးစိတ် စိစစ်သုံးသပ်ထားသည့် လျှို့ဝှက်အစီရင်ခံစာအပြည့်အစုံကို သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ တရားရေးအာဏာပိုင်များထံ မျှဝေရန် ပြင်ဆင်ထားပြီး၊ ယနေ့ထုတ်ပြန်သော အစီရင်ခံစာသည် အများပြည်သူထံ ထုတ်ပြန်သည့် အကျဥ်းချုပ်သာ ဖြစ်သည်။ အစီရင်ခံစာအပြည့်အစုံတွင် သက်သေနှင့် အချက်အလက်ရင်းမြစ်များပါ၀င်ကာ ပြစ်မှုများအတွက် တာဝန်ရှိနိုင်သည့် ကုမ္ပဏီများနှင့် လူပုဂ္ဂိုလ်များကို ဖော်ထုတ်ထားပြီး၊ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ရာဇဝတ်မှုများ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်ရာတွင် သို့မဟုတ်၊နစ်နာခဲ့သူများအတွက် ကုစားမှုဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများတွင် အထောက်အကူပြုရန် မျှော်လင့်ပါသည်။



မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုယန္တရား (IIMM သို့မဟုတ် ယန္တရား) ကို ၂၀၁၁ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင်ကျုးလွန်သည့် အကြီးလေးဆုံးသော နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုနှင့် တခြားသော နိုင်ငံတကာ ဥပဒေများ ချိုးဖောက်ခြင်းများအတွက် အထောက်အထားများ စုဆောင်းရန်နှင့် စိစစ်သုံးသပ်ရန် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ နိုင်ငံတွင်း၊ ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ တရားရုံးများတွင် လူပုဂ္ဂိုလ်များကို တရားစွဲဆိုရာတွင် အသုံးပြုနိုင်မည့် အထောက်အထားများကို ထိန်းသိမ်းစုစည်းကာ အမှုနှင့်သက်ဆိုင်သောဖိုင်တွဲများကို ပြင်ဆင်ခြင်းဖြင့် တရားမျှတမှုနှင့် တာဝန်ခံမှုများ ဖြစ်ထွန်းလာရေးကူညီရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။

ဤအစီရင်ခံစာကို ယန္တရား၏ ဆန်းသစ်သော ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာနဲ့ လုပ်ငန်းစဥ်များကို အသုံးပြုကာ ပြင်ဆင်ထားသည်။ ယင်းနည်းပညာများကို အသုံးပြုခြင်ဖြင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့များသည် အထောက်အထားများကို လုံခြုံစိတ်ချစွာ စီမံခန့်ခွဲနိုင်ပြီး အချက်အလက်များကို လျင်မြန်တိကျစွာ ချိတ်ဆက်နိုင်သည်။ ပိုမို သိရှိရန် https://iimm.un.org/my ကို ကြည့်နိုင်သလို [email protected] ကို ဆက်သွယ်နိုင်ပါသည်။

https://www.facebook.com/share/v/1CYgNEC1PY/

26/09/2025

What does the future hold for the Rohingya?

https://www.facebook.com/share/v/19gFcavyZu/

15/09/2025

Rohingya Thrown at Sea : Indian government behavior is so shocking..

https://www.facebook.com/share/r/19iAfdSW9c/

10/09/2025

Nicholas Koumjian, Head of IIMM, at the UN Human Rights Council ⬇️

“In Rakhine State, we are investigating recent reports of aerial bombings of civilians by planes and drones, torture and r**e, killings, the use of civilians as human shields and obstruction of humanitarian aid to a population threatened with starvation.

Rohingya remaining inside Rakhine are often the victims – about 150,000 Rohingya have been newly displaced to Bangladesh – but all ethnic communities in Rakhine State are suffering.”

Read his statement at 👉 https://iimm.un.org/en/statement-60th-regular-session-human-rights-council

https://www.facebook.com/share/p/16tUuQxP13/

Nicholas Koumjian, Head of IIMM, at the UN Human Rights Council ⬇️

“In Rakhine State, we are investigating recent reports of aerial bombings of civilians by planes and drones, torture and r**e, killings, the use of civilians as human shields and obstruction of humanitarian aid to a population threatened with starvation.

Rohingya remaining inside Rakhine are often the victims – about 150,000 Rohingya have been newly displaced to Bangladesh – but all ethnic communities in Rakhine State are suffering.”

Read his statement at 👉 https://iimm.un.org/en/statement-60th-regular-session-human-rights-council

03/09/2025

ASEAN body proposes new conference on Rohingya crisis

Dhaka, Sept 3, 2025: ASEAN Parliamentarians for Human Rights (APHR), a platform of former and present lawmakers of Southeast Asian countries, on Wednesday proposed to hold an international conference involving Bangladesh, China and ASEAN countries to resolve the Rohingya issues.

The APHR made the proposal when a delegation from the advocacy group called on Chief Adviser Professor Muhammad Yunus at the State Guest House Jamuna.

"Two things should be done on a priority basis. One is an ASEAN-led effort to raise funds for Rohingyas. The other is a high-level ASEAN-Bangladesh-China political summit to resolve the Rohingya issues,” said Charles Santiago, a former member of the House of Representatives, Malaysia, and Co-Chairperson of APHR.

Seeking ASEAN co-operation to resolve the Rohingya crisis, the Chief Adviser reiterated his call for Bangladesh to be included as a member of the regional body.

“We want to be a sectoral dialogue partner of ASEAN. This is one thing we keep repeating. Since we are not part of ASEAN, we cannot bring the issue to ASEAN. It is important for us because the issue needs to be addressed,” said the Chief Adviser.

The Chief Adviser also urged APHR to form an ASEAN parliamentary group and Bangladesh to join it as an invitee.

“It is also important for us because the issue has become a burden for us,” he said.

“Create a platform of ASEAN which does not exist now. ASEAN should tell the rest of the world about the crisis we are facing,” he added.

Charles Santiago said ASEAN parliamentarians visited Rohingya camps in 2018 and have since been following it.

“We are always trying to flag the Rohingya issue as an ASEAN issue. But I must confess, for the last two-three years we had been quiet because we were focusing on restoring democracy in Myanmar,” he said.

Wong Chen, member of the House of Representatives, Malaysia, and Raoul Manuel, former member of the Congress, Philippines; and Chonlathan Supphaiboonlerd, the Program Director of APHR, were among others present on the occasion.

https://www.facebook.com/share/1MhgVLmXZU/

03/09/2025

Genocide ဟု ခေါ်ဝေါ်တဲ့ ကမ္ဘာ့ကျော် ပြစ်မှုကြီး ဘယ်လို၊ ဘာကြောင့် ဖြစ်လာသလဲ နဲ့ ဘာကြောင့် ဘယ်လို သတ်မှတ်လို့ ရသလဲ၊ ဖတ်ကြည့်ပါရစေ။

Genocide ​ခေါ် ပြစ်မှုကြီး ကျူးလွန်တဲ့ သူတွေက ကျူးလွန်ခံရသူတွေကို ဘယ်လို ထင်ကြလဲဆိုတော့ သူတို့နဲ့ တူညီတဲ့ လူ့သားတွေမဟုတ်ဘူးလို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အတွက် မညှာမတာ ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ အနိုင်ကျင့်စော်ကားခြင်း၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အဓမ္မပြုခြင်း၊ ရပ်ရွာဖျက်ဆီးခြင်း စသည့် ပြစ်မှုများ ကျူးလွန်နိုင်ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်ဆုံး Genocide ပြစ်မှုကြီး ကျူးလွန်သူအင်အားစုတွေက ကျူးလွန်ခံရသူတွေကို မိမိတို့နဲ့တူညီတဲ့ ကမ္ဘာ့လူ့သားထုတစ်ရပ်လုံး၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဟု သတ်မှတ်ထားခြင်းမပြုတဲ့ ဟာတွေကို အခြေခံတဲ့ လို့ ကမ္ဘာ့ပညာရှင်များက ဆိုကြပါတယ်။

https://www.facebook.com/share/v/16xJFLumA9/

03/09/2025

UNHRC 👇
https://www.facebook.com/share/v/16XUtqHn3B/

30/08/2025

“ People have to understand Rohingyas are not checking into luxury hotels” - NICHOLAS KOUMJIAN

https://www.facebook.com/share/r/1BA6gHxHM6/

30/08/2025

ဘာ့ကြောင့် ESS လိုအပ်သလဲ ?
---------------------
ESS = Emergency Special Session ( အရေးပေါ်အထူးအစည်းအဝေး ) ကို ပြောချင်တာပါ ။

ရိုဟင်ဂျာအပါအဝင် သွေးသံရဲရဲ ဒုက္ခရောက်နေရတဲ့ မြန်မာပြည်သူပြည်သားတွေအတွက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံကနေ အရေးပေါ်အထူးအစည်းအဝေးတရပ် ကျင်းပပေးဖို့ မရှိမဖြစ်လိုအပ်လာပါပီ ။

အစုလိုက်အပြုံလိုက်မျိုးဖြုတ်သုတ်သင်ခြင်းခံရအပီး ၁၀ နှစ်နီးပါးရှိလာသည့်တိုင်အောင် ရိုဟင်ဂျာအရေးမှာ ထူးခြားတဲ့ရှေ့တိုးဖြေရှင်းမှု မရှိသလောက်ဖြစ်နေပါပီ ။ ICC နဲ့ ICJ တို့မှာ အမှုဖွင့်ဆောင်ရွက်နေတာ ထက်ပိုပီး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းဟာ ရှေ့တိုးဆောင်ရွက်ပေးရပါမယ် ။

လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအပါအဝင် အရပ်သားထိခိုက်စေဆုံးမှုတွေရှိနေတဲ့ မြန်မာပြည်တွင်းက အခြေအနေတွေကိုလည်း နိုင်ငံတကာက လျစ်လျူရှု့နေတာများနေပါပီ ။

ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီဟာ ဒီလို ထိခိုက်နစ်နာရမှုတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ဖွဲ့စည်းထားတာပါ ။ ဒါပေမဲ့ ဗီတိုကြောင့် ရှေ့ဆက်မတိုးတော့တာတွေလည်း အများအသိပါ ။

ဒါဆို လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ပိတ်ဆို့သွားတာနဲ့တင် ဒီကိစ္စတွေကို ကမ္ဘာဆုံးတိုင် သွေးစိမ်းရှင်ရှင်ထွက်နေစေတော့ ပစ်ထားရမလား ?
လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်တဲ့နိုင်ငံတွေဟာ ဗီတိုအကာအကွယ် နဲ့ ထာဝရလူမိုက်လုပ်လို့ရရောလား ?

မဟုတ်ပါဘူး !
လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ပိတ်ဆို့နေရင် အထွေထွေညီလာခံက တဆင့် ဆောင်ရွက်လို့ရတဲ့လမ်းကြောင်းက ကုလသမဂ္ဂဖွဲ့စည်းစဉ်ကတည်းက ရှိပါတယ် ။

ဒီလမ်းကြောင်းက Emergency Special Session ပါပဲ ။ ကိုရီးယားပြည်တွင်းစစ် ဆူးအက်တူးမြောင်းပြဿနာ လိုမျိုး ကြီးမားတဲ့ ကိစ္စတွေကနေ နောက်ဆုံးယူကရိန်းစစ်ပွဲ အထိ ဒီ ESS နဲ့ ကိုင်တွယ်နေပါတယ် ။
ESS နဲ့ ဖြေရှင်းလို့ တချီတည်းပီးပြတ်သွားတာရှိသလို မတရားပြုကျင့်ခံနေရသူတွေ သက်သာရာသက်သာကြောင်းဖြစ်သွားတာလည်း ရှိပါတယ် ။ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ပိတ်ဆို့နေလို့ ငုပ်တုပ်ထိုင်နေတာထက်တော့ အများကြီးသာပါတယ် ။

ICJ ရှိလည်း ESS လိုအပ်ပါသလား ?
-------------------------
ပိုမိုလိုအပ်ပါတယ် ။ ကိုယ့်ကိစ္စက ICJ မှာအမှုပေါက်ပီး လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ပိတ်ဆို့နေရင် ESS က မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါတယ် ။

ဥပမာ _ ဘော့စ်နီးယားဂျင်နိုဆိုဒ်တုန်းက ICJ ရဲ့ နောက်ဆုံးအပြီးသတ်အမိန့်ဟာ ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှ ထွက်လာတာပါ ။ ဘော့စ်နီးယားစစ်ပွဲက ၁၉၉၅ ကတည်းက ပီးဆုံးခဲ့ပီး သတ်တာဖြတ်တာတွေ မရှိတော့တာ ၁၂ နှစ် လောက်ကြာမှ ICJ အမိန့်ထွက်လာတာပါ ။

ဘော့စ်နီးယားကေ့စ်မှာတော့ လုံခြုံရေးကောင်စီဘက်က အတော်အလုပ်လုပ်နိုင်ခဲ့တာမို့ ESS မလိုခဲ့ပေမဲ့ ကျနော်တို့ကေ့စ်မှာတော့ လိုအပ်ပါလိမ့်မယ် ။

ရိုဟင်ဂျာတွေအတွက် လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ တရုတ် ရုရှားဖိအားကြီးချက်က resolution ဆုံးဖြတ်ချက်တောင် တင်သွင်းခွင့်မရတဲ့ အခြေအနေပါ ။ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဗီတိုသုံးမယ် မသုံးဘူးဆိုတဲ့အဆင့်တောင်မရောက်နိုင်ဖြစ်နေပါတယ် ။ 2022 မှာထွက်ခဲ့တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မှာလည်း ရိုဟင်ဂျာအရေးက အဓိက မဟုတ်ခဲ့ ။
လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ အလုပ်မဖြစ်မှုဟာ သိသာထင်ရှားလွန်းနေပါတယ် ။

ဗီတိုနဲ့ပိတ်မှ ဝိုက်တက်ခွင့်ရှိတာမဟုတ်
-------------------------
လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ဗီတိုနဲ့အပိတ်ခံရပီးမှ ESS ကို ခေါ်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ ပုံသေသတ်မှတ်ချက်မရှိပါဘူး ။ လုံခြုံရေးကောင်စီဟာ အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့သိသာထင်ရှားစွာ ပျက်ကွက်နေကြောင်း ထင်ရှားပေါ်ပေါက်ပါက အထွေထွေညီလာခံတွင်အရေးပါ်အထူးအစည်းအဝေးခေါ်ယူရန် စတင်နိုင်သည် ဆိုတဲ့ မူဝါဒပဲရှိပါတယ် ။ ဗီတိုဆိုတာ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ပျက်ကွက်မှုကို ပြဆိုတဲ့ သငေ်္ကတွေထဲကတခုသာဖြစ်ပါတယ် ။ ရိုဟင်ဂျာကိစ္စမှာ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ ပျက်ကွက်မှုဟာ သိသာထင်ရှားနေပါပီ ။ တချိန်တည်းမှာပဲ မြန်မာပြည်တွင်း အရပ်သားထိခိုက်နစ်နာနေရမှုတွေအတွက် လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ပျက်ကွက်မှုဟာ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ထင်ရှားနေပါတယ် ။

ဒါ့ကြောင့် ရိုဟင်ဂျာအပါအဝင်မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် အထွေထွေညီလာခံရဲ့ အရေးပေါ်အထူးအစည်းအဝေးတရပ် မရှိမဖြစ်လိုအပ်နေပါတယ် ။

ဒါဆို လိုအပ်နေတဲ့ ESS ခေါ်ဖို့ တခြားနည်းလမ်းရှိလားဆိုရင် အခိုင်အမာရှိပါတယ် ။ လက်တွေ့လှုပ်ရှားရမဲ့လမ်းကြောင်းမို့ လိုင်းပေါ်မှာ လောလောဆယ် တင်ရေးဖို့ သည်းခံရပါမယ် ။ တအားကြီး လျှို့ဝှက်နေတဲ့အရာမဟုတ်ပေမဲ့ နည်းဗျူဟာအရ လျှိုထားသင့်တယ်လို့ ယူဆပါတယ် ။

အားရင်စိတ်ဓါတ်ကျမဲ့မာမူတွေအဖို့
------------------------
ပါလက်စတိုင်းအရေးနဲ့ပတ်သတ်ပီး ESS ခေါ်ထားတာ ၁၉၈၀ ကတည်းက ရှိပေမဲ့ အခုထိ သွေးထွက်သံယိုဖြစ်နေတာတွေကို ကြည့်ပီး စိတ်ဓါတ်ကျပြမဲ့ မာမူတွေအတွက်ပါ ။

ESS ခေါ်အပီး ယာဆာအာရာဖသ် အထွေထွေညီလာခံမှာ မိန့်ခွန်းပြောခွင့်ရအပီး အစ္ဇရေး-ပါလက်စတိုင်း ဆွေးနွေးပွဲတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ကာ ပါလက်စတိုင်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရမြို့ပေါင်း ၂၀ ကျော်အထိ ပြန်ဖြစ်လာခဲ့တာ ၁၉၈၀ - ၉၀ ခေတ်သမိုင်းကို သိမှီသူတွေရှိပါတယ် ။
တော်လှန်ရေးမှာ ကိုယ်မှန်ကန်တာနဲ့တင် အနိုင်ရတာမဟုတ် / လိမ္မာပါးနပ်ဖို့လည်းလိုအပ်ပါတယ် _ အာရာဖသ်ဟာ ပါးနပ်မှုမရှိ ။ ပင်လယ်ကွေ့အာရဗ်နိုင်ငံတွေနဲ့ ဆက်ဒမ်ဟူစိန်နဲ့ စစ်ဖြစ်နေတဲ့အချိန် ဆက်ဒမ်နဲ့ သွားပလူးပြခဲ့တဲ့နောက်ပိုင်း ဟ သွားတဲ့ အက်ကြောင်းအတိုင်း အစ္ဇရေးက ထိုးခွင်းပီး ကစားသွားနိုင်ခဲ့လို့ ဒီနေ့ သွေးထွက်သံယိုတွေ မြင်မကောင်းဖြစ်နေရတာ ။
ဒါတောင် ESS ကနေ အစပြုလိုက်တဲ့အရွေ့ကြောင့် ပါလက်စတိုင်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရမြို့တွေ ဒီနေ့ထိဆက်ရှိနေဆဲပဲ ။
ဘာမှ လေ့လာမှုမရှိပဲ ဝင်ဆဲဖို့ပဲတတ်တဲ့မာမူတွေကို ပြောချင်တာက ဒီပို့စ်သည် ရိုဟင်ဂျာအပါအဝင်မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် နိုင်ငံတကာအရေးလှုပ်ရှားမှုတရပ် လက်တွေ့ပြုလုပ်ဖို့ရေးတာဖြစ်တယ် / လက်ဘက်ရည်ဆိုင်မှာထိုင်ပီး အာရိုက်ဖို့ရေးတာမဟုတ်ဘူး ။ ပါလက်စတိုင်းကိစ္စကို ထည့်ရေးရတာက ရန်သူ့ဘက်က တန်ပြန်ဝါဒဖြန့်လာမှာကို ကြိုကာတဲ့သဘောနဲ့ထည့်ထားရတာ ။ ရန်သူဘက်ကလည်းတန်ပြန်ဝါဒဖြန့်တာတွေလုပ်လာမှာ_ " ပါလက်စတိုင်းအတွက်လည်း ESS ခေါ်တာပဲ / ဘာထူးလို့လဲ " ဆိုတာမျိုး လာကိုလာမှာ ။

အရေးကြီးတာက မြန်မာနိုင်ငံက ဂျင်နိုဆိုဒ်ရာဇဝတ်ကောင်များသည် အစ္ဇရေးလို စစ်ရေးအင်အား လော်ဘီအင်အား တောင့်တင်းသူများမဟုတ် ဆိုတာကို ခေါင်းထဲထည့်ထားဖို့ပဲ ။

ESS က ဘာလုပ်နိုင်လဲ ?
-----------------
ကုလသမဂ္ဂတပ်ဖွဲ့ကို ဖြန့်ကျက်နေရာချထားခွင့်ရှိတယ် ။ ဟုတ်တယ် ! ESS က ဦးထုတ်ပြာတပ်ဖွဲ့ချထားပီး safe zone သတ်မှတ်ခွင့်ရှိတယ် ။ အဲ့လိုလုပ်ခဲ့တဲ့ သမိုင်းလည်း အကြိမ်ကြိမ်ရှိတယ် ။ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ တရုတ်ရုရှား ဗီတိုနဲ့ကာပေးနေသရွေ့ ကုလသမဂ္ဂတပ်ဖွဲ့မလာအောင်လုပ်ထားလို့ရတယ်ဆိုတဲ့ အတွေးနဲ့ကြည်နူးနေတဲ့ ရာဇဝတ်ကောင်တွေအတွက်ပါ ။

နောက်တမျိုးဆောင်ရွက်ခွင့်ရှိတာကတော့ ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာရေးစီးကြောင်းတွေကနေ လုံးဝဖယ်ထုတ်တာမျိုးလုပ်ခွင့်ရှိတယ် ။ စူးအက်တူးမြောင်းအရေးအခင်းမှာ အင်္ဂလိပ်နဲ့ပြင်သစ်ကို ဒီနည်းနဲ့ ESS က ကိုင်တွယ်ခဲ့ပီး လက်ရှိအချိန် ရုရှားကို လုံးဝပလစ်ထုတ်ထားတာလည်း ဒါနဲ့ပဲ ။ နယ်မြေကျယ်ဝန်းပီး သံယံဇာတကြွယ်ဝကာ စက်မှုထိပ်သီးနိုင်ငံဖြစ်နေလို့သာ ရုရှားဟာ တောင့်ခံနိုင်နေတာ ။ မြန်မာပြည်ရဲ့ရာဇဝတ်ကောင်များကတော့ တောင့်ခံနိုင်စရာမရှိ ။

ကုန်သွယ်ရေးပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုအပါအဝင် အထွေထွေသောအရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေကို ESS က ချမှတ်ခွင့်ရှိပါတယ် ။

ESS ဟာ တကြိမ်သာလျှင်စည်းဝေးတဲ့ ညီလာခံမျိုးမဟုတ်ပဲ လိုအပ်ရင်လိုအပ်သလို အကြိမ်ကြိမ် ချိန်းဆိုစည်းဝေးခွင့်ရှိတာမို့ အချိန်ကာလအကန့်အသတ်မရှိသော သံခင်းတမန်ခင်းဖိအားတခုလည်းဖြစ်တယ် ။

တရုတ်ရုရှား ဗီတိုအားကိုးနဲ့ မိုက်လုံးကြီးနေတဲ့ သူတွေကို ဆုံးမဖို့ မြန်မာပြည်အတွက် အထွေထွေညီလာခံအရေးပေါ်အထူးအစည်းအဝေးတရပ် ဖွင့်လှစ်ထားရှိဖို့ မဖြစ်မနေလိုအပ်တယ် ။ အထူးသဖြင့် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်ခံနေရတဲ့ရိုဟင်ဂျာတွေအတွက် ပိုမိုလိုအပ်ပါတယ် ။

ဒါကြောင့် အသင်းအဖွဲ့ မတူညီမှု အစွဲတွေကို ဖျောက်ဖျက်ပီး သံတမန်တော်လှန်ရေးရဲ့ ဘုံသဘောတူညီမှု အနေနဲ့ ESS အသက်ဝင်လာရေး အတွက် ဝိုင်းဝန်း သယ်ပိုးကြဖို့ ကျွန်တော်တို့ CRM က အားလုံးကို မေတ္တာရပ်ခံပါတယ် ။

kyawhlaoo

ဘာ့ေႀကာင့္ ESS လိုအပ္သလဲ ?
---------------------
ESS = Emergency Special Session ( အေရးေပၚအထူးအစည္းအေဝး ) ကို ေျပာခ်င္တာပါ ။

ရိုဟင္ဂ်ာအပါအဝင္ ေသြးသံရဲရဲ ဒုကၡေရာက္ေနရတဲ႕ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြအတြက္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံကေန အေရးေပၚအထူးအစည္းအေဝးတရပ္ က်င္းပေပးဖို႕ မရွိမျဖစ္လိုအပ္လာပါပီ ။

အစုလိုက္အျပံဳလိုက္မ်ိဳးျဖဳတ္သုတ္သင္ျခင္းခံရအပီး ၁၀ နွစ္နီးပါးရွိလာသည့္တိုင္ေအာင္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးမွာ ထူးျခားတဲ႕ေရွ႕တိုးေျဖရွင္းမႈ မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနပါပီ ။ ICC နဲ႕ ICJ တို႕မွာ အမႈဖြင့္ေဆာင္ရြက္ေနတာ ထက္ပိုပီး နိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းဟာ ေရွ႕တိုးေဆာင္ရြက္ေပးရပါမယ္ ။

ေလေႀကာင္းတိုက္ခိုက္မႈအပါအဝင္ အရပ္သားထိခိုက္ေစဆံုးမႈေတြရွိေနတဲ႕ ျမန္မာျပည္တြင္းက အေျခအေနေတြကိုလည္း နိုင္ငံတကာက လ်စ္လ်ဴရႈ႕ေနတာမ်ားေနပါပီ ။

ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီဟာ ဒီလို ထိခိုက္နစ္နာရမႈေတြကို ေျဖရွင္းဖို႕ဖြဲဲ႕စည္းထားတာပါ ။ ဒါေပမဲ႕ ဗီတိုေႀကာင့္ ေရွ႕ဆက္မတိုးေတာ့တာေတြလည္း အမ်ားအသိပါ ။

ဒါဆို လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပိတ္ဆို႕သြားတာနဲ႕တင္ ဒီကိစၥေတြကို ကမၻာဆံုးတိုင္ ေသြးစိမ္းရွင္ရွင္ထြက္ေနေစေတာ့ ပစ္ထားရမလား ?
လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္တဲ႕နိုင္ငံေတြဟာ ဗီတိုအကာအကြယ္ နဲ႕ ထာဝရလူမိုက္လုပ္လို႕ရေရာလား ?

မဟုတ္ပါဘူး !
လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပိတ္ဆို႕ေနရင္ အေထြေထြညီလာခံက တဆင့္ ေဆာင္ရြက္လို႕ရတဲ႕လမ္းေႀကာင္းက ကုလသမဂၢဖြဲ႕စည္းစဥ္ကတည္းက ရွိပါတယ္ ။

ဒီလမ္းေႀကာင္းက Emergency Special Session ပါပဲ ။ ကိုရီးယားျပည္တြင္းစစ္ ဆူးအက္တူးေျမာင္းျပႆနာ လိုမ်ိဳး ႀကီးမားတဲ႕ ကိစၥေတြကေန ေနာက္ဆံုးယူကရိန္းစစ္ပြဲ အထိ ဒီ ESS နဲ႕ ကိုင္တြယ္ေနပါတယ္ ။
ESS နဲ႕ ေျဖရွင္းလို႕ တခ်ီတည္းပီးျပတ္သြားတာရွိသလို မတရားျပဳက်င့္ခံေနရသူေတြ သက္သာရာသက္သာေႀကာင္းျဖစ္သြားတာလည္း ရွိပါတယ္ ။ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပိတ္ဆို႕ေနလို႕ ငုပ္တုပ္ထိုင္ေနတာထက္ေတာ့ အမ်ားႀကီးသာပါတယ္ ။

ICJ ရွိလည္း ESS လိုအပ္ပါသလား ?
-------------------------
ပိုမိုလိုအပ္ပါတယ္ ။ ကိုယ့္ကိစၥက ICJ မွာအမႈေပါက္ပီး လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပိတ္ဆို႕ေနရင္ ESS က မရွိမျဖစ္လိုအပ္ပါတယ္ ။

ဥပမာ _ ေဘာ့စ္နီးယားဂ်င္နိုဆိုဒ္တုန္းက ICJ ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးအျပီးသတ္အမိန္႕ဟာ ၂၀၀၇ ခုနွစ္မွ ထြက္လာတာပါ ။ ေဘာ့စ္နီးယားစစ္ပြဲက ၁၉၉၅ ကတည္းက ပီးဆံုးခဲ႕ပီး သတ္တာျဖတ္တာေတြ မရွိေတာ့တာ ၁၂ နွစ္ ေလာက္ႀကာမွ ICJ အမိန္႕ထြက္လာတာပါ ။

ေဘာ့စ္နီးယားေက့စ္မွာေတာ့ လံုျခံဳေရးေကာင္စီဘက္က အေတာ္အလုပ္လုပ္နိုင္ခဲ႕တာမို႕ ESS မလိုခဲ႕ေပမဲ႕ က်ေနာ္တို႕ေက့စ္မွာေတာ့ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္ ။

ရိုဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ တရုတ္ ရုရွားဖိအားႀကီးခ်က္က resolution ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတာင္ တင္သြင္းခြင့္မရတဲ႕ အေျခအေနပါ ။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ဗီတိုသံုးမယ္ မသံုးဘူးဆိုတဲ႕အဆင့္ေတာင္မေရာက္နိုင္ျဖစ္ေနပါတယ္ ။ 2022 မွာထြက္ခဲ႕တဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာလည္း ရိုဟင္ဂ်ာအေရးက အဓိက မဟုတ္ခဲ႕ ။
လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ အလုပ္မျဖစ္မႈဟာ သိသာထင္ရွားလြန္းေနပါတယ္ ။

ဗီတိုနဲ႕ပိတ္မွ ဝိုက္တက္ခြင့္ရွိတာမဟုတ္
-------------------------
လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ဗီတိုနဲ႕အပိတ္ခံရပီးမွ ESS ကို ေခၚခြင့္ရွိတယ္ဆိုတဲ႕ ပံုေသသတ္မွတ္ခ်က္မရွိပါဘူး ။ လံုျခံဳေရးေကာင္စီဟာ အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႕သိသာထင္ရွားစြာ ပ်က္ကြက္ေနေႀကာင္း ထင္ရွားေပၚေပါက္ပါက အေထြေထြညီလာခံတြင္အေရးပၚအထူးအစည္းအေဝးေခၚယူရန္ စတင္နိုင္သည္ ဆိုတဲ႕ မူဝါဒပဲရွိပါတယ္ ။ ဗီတိုဆိုတာ လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ပ်က္ကြက္မႈကို ျပဆိုတဲ႕ သေကၤေတြထဲကတခုသာျဖစ္ပါတယ္ ။ ရိုဟင္ဂ်ာကိစၥမွာ လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ ပ်က္ကြက္မႈဟာ သိသာထင္ရွားေနပါပီ ။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျမန္မာျပည္တြင္း အရပ္သားထိခိုက္နစ္နာေနရမႈေတြအတြက္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ပ်က္ကြက္မႈဟာ ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် ထင္ရွားေနပါတယ္ ။

ဒါ့ေႀကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာအပါအဝင္ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ အေထြေထြညီလာခံရဲ႕ အေရးေပၚအထူးအစည္းအေဝးတရပ္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေနပါတယ္ ။

ဒါဆို လိုအပ္ေနတဲ႕ ESS ေခၚဖို႕ တျခားနည္းလမ္းရွိလားဆိုရင္ အခိုင္အမာရွိပါတယ္ ။ လက္ေတြ႕လႈပ္ရွားရမဲ႕လမ္းေႀကာင္းမို႕ လိုင္းေပၚမွာ ေလာေလာဆယ္ တင္ေရးဖို႕ သည္းခံရပါမယ္ ။ တအားႀကီး လွ်ိဳ႕ဝွက္ေနတဲ႕အရာမဟုတ္ေပမဲ႕ နည္းဗ်ဴဟာအရ လွ်ိဳထားသင့္တယ္လို႕ ယူဆပါတယ္ ။

အားရင္စိတ္ဓါတ္က်မဲ႕မာမူေတြအဖို႕
------------------------
ပါလက္စတိုင္းအေရးနဲ႕ပတ္သတ္ပီး ESS ေခၚထားတာ ၁၉၈၀ ကတည္းက ရွိေပမဲ႕ အခုထိ ေသြးထြက္သံယိုျဖစ္ေနတာေတြကို ႀကည့္ပီး စိတ္ဓါတ္က်ျပမဲ႕ မာမူေတြအတြက္ပါ ။

ESS ေခၚအပီး ယာဆာအာရာဖသ္ အေထြေထြညီလာခံမွာ မိန္႕ခြန္းေျပာခြင့္ရအပီး အစၨေရး-ပါလက္စတိုင္း ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ႕ကာ ပါလက္စတိုင္းကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရျမိဳ႕ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္အထိ ျပန္ျဖစ္လာခဲ႕တာ ၁၉၈၀ - ၉၀ ေခတ္သမိုင္းကို သိမွီသူေတြရွိပါတယ္ ။
ေတာ္လွန္ေရးမွာ ကိုယ္မွန္ကန္တာနဲ႕တင္ အနိုင္ရတာမဟုတ္ / လိမၼာပါးနပ္ဖို႕လည္းလိုအပ္ပါတယ္ _ အာရာဖသ္ဟာ ပါးနပ္မႈမရွိ ။ ပင္လယ္ေကြ႕အာရဗ္နိုင္ငံေတြနဲ႕ ဆက္ဒမ္ဟူစိန္နဲ႕ စစ္ျဖစ္ေနတဲ႕အခ်ိန္ ဆက္ဒမ္နဲ႕ သြားပလူးျပခဲ႕တဲ႕ေနာက္ပိုင္း ဟ သြားတဲ႕ အက္ေႀကာင္းအတိုင္း အစၨေရးက ထိုးခြင္းပီး ကစားသြားနိုင္ခဲ႕လို႕ ဒီေန႕ ေသြးထြက္သံယိုေတြ ျမင္မေကာင္းျဖစ္ေနရတာ ။
ဒါေတာင္ ESS ကေန အစျပဳလိုက္တဲ႕အေရြ႕ေႀကာင့္ ပါလက္စတိုင္းကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရျမိဳ႕ေတြ ဒီေန႕ထိဆက္ရွိေနဆဲပဲ ။
ဘာမွ ေလ့လာမႈမရွိပဲ ဝင္ဆဲဖို႕ပဲတတ္တဲ႕မာမူေတြကို ေျပာခ်င္တာက ဒီပို႕စ္သည္ ရိုဟင္ဂ်ာအပါအဝင္ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ နိုင္ငံတကာအေရးလႈပ္ရွားမႈတရပ္ လက္ေတြ႕ျပဳလုပ္ဖို႕ေရးတာျဖစ္တယ္ / လက္ဘက္ရည္ဆိုင္မွာထိုင္ပီး အာရိုက္ဖို႕ေရးတာမဟုတ္ဘူး ။ ပါလက္စတိုင္းကိစၥကို ထည့္ေရးရတာက ရန္သူ႕ဘက္က တန္ျပန္ဝါဒျဖန္႕လာမွာကို ႀကိဳကာတဲ႕သေဘာနဲ႕ထည့္ထားရတာ ။ ရန္သူဘက္ကလည္းတန္ျပန္ဝါဒျဖန္႕တာေတြလုပ္လာမွာ_ " ပါလက္စတိုင္းအတြက္လည္း ESS ေခၚတာပဲ / ဘာထူးလို႕လဲ " ဆိုတာမ်ိဳး လာကိုလာမွာ ။

အေရးႀကီးတာက ျမန္မာနိုင္ငံက ဂ်င္နိုဆိုဒ္ရာဇဝတ္ေကာင္မ်ားသည္ အစၨေရးလို စစ္ေရးအင္အား ေလာ္ဘီအင္အား ေတာင့္တင္းသူမ်ားမဟုတ္ ဆိုတာကို ေခါင္းထဲထည့္ထားဖို႕ပဲ ။

ESS က ဘာလုပ္နိုင္လဲ ?
-----------------
ကုလသမဂၢတပ္ဖြဲ႕ကို ျဖန္႕က်က္ေနရာခ်ထားခြင့္ရွိတယ္ ။ ဟုတ္တယ္ ! ESS က ဦးထုတ္ျပာတပ္ဖြဲ႕ခ်ထားပီး safe zone သတ္မွတ္ခြင့္ရွိတယ္ ။ အဲ႕လိုလုပ္ခဲ႕တဲ႕ သမိုင္းလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ရွိတယ္ ။ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ တရုတ္ရုရွား ဗီတိုနဲ႕ကာေပးေနသေရြ႕ ကုလသမဂၢတပ္ဖြဲ႕မလာေအာင္လုပ္ထားလို႕ရတယ္ဆိုတဲ႕ အေတြးနဲ႕ႀကည္ႏူးေနတဲ႕ ရာဇဝတ္ေကာင္ေတြအတြက္ပါ ။

ေနာက္တမ်ိဳးေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိတာကေတာ့ ကမၻာ့ဘ႑ာေရးစီးေႀကာင္းေတြကေန လံုးဝဖယ္ထုတ္တာမ်ိဳးလုပ္ခြင့္ရွိတယ္ ။ စူးအက္တူးေျမာင္းအေရးအခင္းမွာ အဂၤလိပ္နဲ႕ျပင္သစ္ကို ဒီနည္းနဲ႕ ESS က ကိုင္တြယ္ခဲ႕ပီး လက္ရွိအခ်ိန္ ရုရွားကို လံုးဝပလစ္ထုတ္ထားတာလည္း ဒါနဲ႕ပဲ ။ နယ္ေျမက်ယ္ဝန္းပီး သံယံဇာတႀကြယ္ဝကာ စက္မႈထိပ္သီးနိုင္ငံျဖစ္ေနလို႕သာ ရုရွားဟာ ေတာင့္ခံနိုင္ေနတာ ။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ရာဇဝတ္ေကာင္မ်ားကေတာ့ ေတာင့္ခံနိုင္စရာမရွိ ။

ကုန္သြယ္ေရးပိတ္ဆို႕ဒဏ္ခတ္မႈအပါအဝင္ အေထြေထြေသာအေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ESS က ခ်မွတ္ခြင့္ရွိပါတယ္ ။

ESS ဟာ တႀကိမ္သာလွ်င္စည္းေဝးတဲ႕ ညီလာခံမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ လိုအပ္ရင္လိုအပ္သလို အႀကိမ္ႀကိမ္ ခ်ိန္းဆိုစည္းေဝးခြင့္ရွိတာမို႕ အခ်ိန္ကာလအကန္႕အသတ္မရွိေသာ သံခင္းတမန္ခင္းဖိအားတခုလည္းျဖစ္တယ္ ။

တရုတ္ရုရွား ဗီတိုအားကိုးနဲ႕ မိုက္လံုးႀကီးေနတဲ႕ သူေတြကို ဆံုးမဖို႕ ျမန္မာျပည္အတြက္ အေထြေထြညီလာခံအေရးေပၚအထူးအစည္းအေဝးတရပ္ ဖြင့္လွစ္ထားရွိဖို႕ မျဖစ္မေနလိုအပ္တယ္ ။ အထူးသျဖင့္ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္ခံေနရတဲ႕ရိုဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ ပိုမိုလိုအပ္ပါတယ္ ။

ဒါေၾကာင့္ အသင္းအဖြဲ႕ မတူညီမႈ အစြဲေတြကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ပီး သံတမန္ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ ဘုံသေဘာတူညီမႈ အေနနဲ႕ ESS အသက္ဝင္လာေရး အတြက္ ဝိုင္းဝန္း သယ္ပိုးၾကဖို႕ ကြၽန္ေတာ္တို႔ CRM က အားလုံးကို ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္ ။

kyawhlaoo

https://www.facebook.com/share/p/1CY9euVouK/

ဘာ့ကြောင့် ESS လိုအပ်သလဲ ?
---------------------
ESS = Emergency Special Session ( အရေးပေါ်အထူးအစည်းအဝေး ) ကို ပြောချင်တာပါ ။

ရိုဟင်ဂျာအပါအဝင် သွေးသံရဲရဲ ဒုက္ခရောက်နေရတဲ့ မြန်မာပြည်သူပြည်သားတွေအတွက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံကနေ အရေးပေါ်အထူးအစည်းအဝေးတရပ် ကျင်းပပေးဖို့ မရှိမဖြစ်လိုအပ်လာပါပီ ။

အစုလိုက်အပြုံလိုက်မျိုးဖြုတ်သုတ်သင်ခြင်းခံရအပီး ၁၀ နှစ်နီးပါးရှိလာသည့်တိုင်အောင် ရိုဟင်ဂျာအရေးမှာ ထူးခြားတဲ့ရှေ့တိုးဖြေရှင်းမှု မရှိသလောက်ဖြစ်နေပါပီ ။ ICC နဲ့ ICJ တို့မှာ အမှုဖွင့်ဆောင်ရွက်နေတာ ထက်ပိုပီး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းဟာ ရှေ့တိုးဆောင်ရွက်ပေးရပါမယ် ။

လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအပါအဝင် အရပ်သားထိခိုက်စေဆုံးမှုတွေရှိနေတဲ့ မြန်မာပြည်တွင်းက အခြေအနေတွေကိုလည်း နိုင်ငံတကာက လျစ်လျူရှု့နေတာများနေပါပီ ။

ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီဟာ ဒီလို ထိခိုက်နစ်နာရမှုတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ဖွဲ့စည်းထားတာပါ ။ ဒါပေမဲ့ ဗီတိုကြောင့် ရှေ့ဆက်မတိုးတော့တာတွေလည်း အများအသိပါ ။

ဒါဆို လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ပိတ်ဆို့သွားတာနဲ့တင် ဒီကိစ္စတွေကို ကမ္ဘာဆုံးတိုင် သွေးစိမ်းရှင်ရှင်ထွက်နေစေတော့ ပစ်ထားရမလား ?
လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်တဲ့နိုင်ငံတွေဟာ ဗီတိုအကာအကွယ် နဲ့ ထာဝရလူမိုက်လုပ်လို့ရရောလား ?

မဟုတ်ပါဘူး !
လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ပိတ်ဆို့နေရင် အထွေထွေညီလာခံက တဆင့် ဆောင်ရွက်လို့ရတဲ့လမ်းကြောင်းက ကုလသမဂ္ဂဖွဲ့စည်းစဉ်ကတည်းက ရှိပါတယ် ။

ဒီလမ်းကြောင်းက Emergency Special Session ပါပဲ ။ ကိုရီးယားပြည်တွင်းစစ် ဆူးအက်တူးမြောင်းပြဿနာ လိုမျိုး ကြီးမားတဲ့ ကိစ္စတွေကနေ နောက်ဆုံးယူကရိန်းစစ်ပွဲ အထိ ဒီ ESS နဲ့ ကိုင်တွယ်နေပါတယ် ။
ESS နဲ့ ဖြေရှင်းလို့ တချီတည်းပီးပြတ်သွားတာရှိသလို မတရားပြုကျင့်ခံနေရသူတွေ သက်သာရာသက်သာကြောင်းဖြစ်သွားတာလည်း ရှိပါတယ် ။ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ပိတ်ဆို့နေလို့ ငုပ်တုပ်ထိုင်နေတာထက်တော့ အများကြီးသာပါတယ် ။

ICJ ရှိလည်း ESS လိုအပ်ပါသလား ?
-------------------------
ပိုမိုလိုအပ်ပါတယ် ။ ကိုယ့်ကိစ္စက ICJ မှာအမှုပေါက်ပီး လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ပိတ်ဆို့နေရင် ESS က မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါတယ် ။

ဥပမာ _ ဘော့စ်နီးယားဂျင်နိုဆိုဒ်တုန်းက ICJ ရဲ့ နောက်ဆုံးအပြီးသတ်အမိန့်ဟာ ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှ ထွက်လာတာပါ ။ ဘော့စ်နီးယားစစ်ပွဲက ၁၉၉၅ ကတည်းက ပီးဆုံးခဲ့ပီး သတ်တာဖြတ်တာတွေ မရှိတော့တာ ၁၂ နှစ် လောက်ကြာမှ ICJ အမိန့်ထွက်လာတာပါ ။

ဘော့စ်နီးယားကေ့စ်မှာတော့ လုံခြုံရေးကောင်စီဘက်က အတော်အလုပ်လုပ်နိုင်ခဲ့တာမို့ ESS မလိုခဲ့ပေမဲ့ ကျနော်တို့ကေ့စ်မှာတော့ လိုအပ်ပါလိမ့်မယ် ။

ရိုဟင်ဂျာတွေအတွက် လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ တရုတ် ရုရှားဖိအားကြီးချက်က resolution ဆုံးဖြတ်ချက်တောင် တင်သွင်းခွင့်မရတဲ့ အခြေအနေပါ ။ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဗီတိုသုံးမယ် မသုံးဘူးဆိုတဲ့အဆင့်တောင်မရောက်နိုင်ဖြစ်နေပါတယ် ။ 2022 မှာထွက်ခဲ့တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မှာလည်း ရိုဟင်ဂျာအရေးက အဓိက မဟုတ်ခဲ့ ။
လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ အလုပ်မဖြစ်မှုဟာ သိသာထင်ရှားလွန်းနေပါတယ် ။

ဗီတိုနဲ့ပိတ်မှ ဝိုက်တက်ခွင့်ရှိတာမဟုတ်
-------------------------
လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ဗီတိုနဲ့အပိတ်ခံရပီးမှ ESS ကို ခေါ်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ ပုံသေသတ်မှတ်ချက်မရှိပါဘူး ။ လုံခြုံရေးကောင်စီဟာ အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့သိသာထင်ရှားစွာ ပျက်ကွက်နေကြောင်း ထင်ရှားပေါ်ပေါက်ပါက အထွေထွေညီလာခံတွင်အရေးပါ်အထူးအစည်းအဝေးခေါ်ယူရန် စတင်နိုင်သည် ဆိုတဲ့ မူဝါဒပဲရှိပါတယ် ။ ဗီတိုဆိုတာ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ပျက်ကွက်မှုကို ပြဆိုတဲ့ သငေ်္ကတွေထဲကတခုသာဖြစ်ပါတယ် ။ ရိုဟင်ဂျာကိစ္စမှာ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ ပျက်ကွက်မှုဟာ သိသာထင်ရှားနေပါပီ ။ တချိန်တည်းမှာပဲ မြန်မာပြည်တွင်း အရပ်သားထိခိုက်နစ်နာနေရမှုတွေအတွက် လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ပျက်ကွက်မှုဟာ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ထင်ရှားနေပါတယ် ။

ဒါ့ကြောင့် ရိုဟင်ဂျာအပါအဝင်မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် အထွေထွေညီလာခံရဲ့ အရေးပေါ်အထူးအစည်းအဝေးတရပ် မရှိမဖြစ်လိုအပ်နေပါတယ် ။

ဒါဆို လိုအပ်နေတဲ့ ESS ခေါ်ဖို့ တခြားနည်းလမ်းရှိလားဆိုရင် အခိုင်အမာရှိပါတယ် ။ လက်တွေ့လှုပ်ရှားရမဲ့လမ်းကြောင်းမို့ လိုင်းပေါ်မှာ လောလောဆယ် တင်ရေးဖို့ သည်းခံရပါမယ် ။ တအားကြီး လျှို့ဝှက်နေတဲ့အရာမဟုတ်ပေမဲ့ နည်းဗျူဟာအရ လျှိုထားသင့်တယ်လို့ ယူဆပါတယ် ။

အားရင်စိတ်ဓါတ်ကျမဲ့မာမူတွေအဖို့
------------------------
ပါလက်စတိုင်းအရေးနဲ့ပတ်သတ်ပီး ESS ခေါ်ထားတာ ၁၉၈၀ ကတည်းက ရှိပေမဲ့ အခုထိ သွေးထွက်သံယိုဖြစ်နေတာတွေကို ကြည့်ပီး စိတ်ဓါတ်ကျပြမဲ့ မာမူတွေအတွက်ပါ ။

ESS ခေါ်အပီး ယာဆာအာရာဖသ် အထွေထွေညီလာခံမှာ မိန့်ခွန်းပြောခွင့်ရအပီး အစ္ဇရေး-ပါလက်စတိုင်း ဆွေးနွေးပွဲတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ကာ ပါလက်စတိုင်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရမြို့ပေါင်း ၂၀ ကျော်အထိ ပြန်ဖြစ်လာခဲ့တာ ၁၉၈၀ - ၉၀ ခေတ်သမိုင်းကို သိမှီသူတွေရှိပါတယ် ။
တော်လှန်ရေးမှာ ကိုယ်မှန်ကန်တာနဲ့တင် အနိုင်ရတာမဟုတ် / လိမ္မာပါးနပ်ဖို့လည်းလိုအပ်ပါတယ် _ အာရာဖသ်ဟာ ပါးနပ်မှုမရှိ ။ ပင်လယ်ကွေ့အာရဗ်နိုင်ငံတွေနဲ့ ဆက်ဒမ်ဟူစိန်နဲ့ စစ်ဖြစ်နေတဲ့အချိန် ဆက်ဒမ်နဲ့ သွားပလူးပြခဲ့တဲ့နောက်ပိုင်း ဟ သွားတဲ့ အက်ကြောင်းအတိုင်း အစ္ဇရေးက ထိုးခွင်းပီး ကစားသွားနိုင်ခဲ့လို့ ဒီနေ့ သွေးထွက်သံယိုတွေ မြင်မကောင်းဖြစ်နေရတာ ။
ဒါတောင် ESS ကနေ အစပြုလိုက်တဲ့အရွေ့ကြောင့် ပါလက်စတိုင်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရမြို့တွေ ဒီနေ့ထိဆက်ရှိနေဆဲပဲ ။
ဘာမှ လေ့လာမှုမရှိပဲ ဝင်ဆဲဖို့ပဲတတ်တဲ့မာမူတွေကို ပြောချင်တာက ဒီပို့စ်သည် ရိုဟင်ဂျာအပါအဝင်မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် နိုင်ငံတကာအရေးလှုပ်ရှားမှုတရပ် လက်တွေ့ပြုလုပ်ဖို့ရေးတာဖြစ်တယ် / လက်ဘက်ရည်ဆိုင်မှာထိုင်ပီး အာရိုက်ဖို့ရေးတာမဟုတ်ဘူး ။ ပါလက်စတိုင်းကိစ္စကို ထည့်ရေးရတာက ရန်သူ့ဘက်က တန်ပြန်ဝါဒဖြန့်လာမှာကို ကြိုကာတဲ့သဘောနဲ့ထည့်ထားရတာ ။ ရန်သူဘက်ကလည်းတန်ပြန်ဝါဒဖြန့်တာတွေလုပ်လာမှာ_ " ပါလက်စတိုင်းအတွက်လည်း ESS ခေါ်တာပဲ / ဘာထူးလို့လဲ " ဆိုတာမျိုး လာကိုလာမှာ ။

အရေးကြီးတာက မြန်မာနိုင်ငံက ဂျင်နိုဆိုဒ်ရာဇဝတ်ကောင်များသည် အစ္ဇရေးလို စစ်ရေးအင်အား လော်ဘီအင်အား တောင့်တင်းသူများမဟုတ် ဆိုတာကို ခေါင်းထဲထည့်ထားဖို့ပဲ ။

ESS က ဘာလုပ်နိုင်လဲ ?
-----------------
ကုလသမဂ္ဂတပ်ဖွဲ့ကို ဖြန့်ကျက်နေရာချထားခွင့်ရှိတယ် ။ ဟုတ်တယ် ! ESS က ဦးထုတ်ပြာတပ်ဖွဲ့ချထားပီး safe zone သတ်မှတ်ခွင့်ရှိတယ် ။ အဲ့လိုလုပ်ခဲ့တဲ့ သမိုင်းလည်း အကြိမ်ကြိမ်ရှိတယ် ။ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ တရုတ်ရုရှား ဗီတိုနဲ့ကာပေးနေသရွေ့ ကုလသမဂ္ဂတပ်ဖွဲ့မလာအောင်လုပ်ထားလို့ရတယ်ဆိုတဲ့ အတွေးနဲ့ကြည်နူးနေတဲ့ ရာဇဝတ်ကောင်တွေအတွက်ပါ ။

နောက်တမျိုးဆောင်ရွက်ခွင့်ရှိတာကတော့ ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာရေးစီးကြောင်းတွေကနေ လုံးဝဖယ်ထုတ်တာမျိုးလုပ်ခွင့်ရှိတယ် ။ စူးအက်တူးမြောင်းအရေးအခင်းမှာ အင်္ဂလိပ်နဲ့ပြင်သစ်ကို ဒီနည်းနဲ့ ESS က ကိုင်တွယ်ခဲ့ပီး လက်ရှိအချိန် ရုရှားကို လုံးဝပလစ်ထုတ်ထားတာလည်း ဒါနဲ့ပဲ ။ နယ်မြေကျယ်ဝန်းပီး သံယံဇာတကြွယ်ဝကာ စက်မှုထိပ်သီးနိုင်ငံဖြစ်နေလို့သာ ရုရှားဟာ တောင့်ခံနိုင်နေတာ ။ မြန်မာပြည်ရဲ့ရာဇဝတ်ကောင်များကတော့ တောင့်ခံနိုင်စရာမရှိ ။

ကုန်သွယ်ရေးပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုအပါအဝင် အထွေထွေသောအရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေကို ESS က ချမှတ်ခွင့်ရှိပါတယ် ။

ESS ဟာ တကြိမ်သာလျှင်စည်းဝေးတဲ့ ညီလာခံမျိုးမဟုတ်ပဲ လိုအပ်ရင်လိုအပ်သလို အကြိမ်ကြိမ် ချိန်းဆိုစည်းဝေးခွင့်ရှိတာမို့ အချိန်ကာလအကန့်အသတ်မရှိသော သံခင်းတမန်ခင်းဖိအားတခုလည်းဖြစ်တယ် ။

တရုတ်ရုရှား ဗီတိုအားကိုးနဲ့ မိုက်လုံးကြီးနေတဲ့ သူတွေကို ဆုံးမဖို့ မြန်မာပြည်အတွက် အထွေထွေညီလာခံအရေးပေါ်အထူးအစည်းအဝေးတရပ် ဖွင့်လှစ်ထားရှိဖို့ မဖြစ်မနေလိုအပ်တယ် ။ အထူးသဖြင့် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်ခံနေရတဲ့ရိုဟင်ဂျာတွေအတွက် ပိုမိုလိုအပ်ပါတယ် ။

ဒါကြောင့် အသင်းအဖွဲ့ မတူညီမှု အစွဲတွေကို ဖျောက်ဖျက်ပီး သံတမန်တော်လှန်ရေးရဲ့ ဘုံသဘောတူညီမှု အနေနဲ့ ESS အသက်ဝင်လာရေး အတွက် ဝိုင်းဝန်း သယ်ပိုးကြဖို့ ကျွန်တော်တို့ CRM က အားလုံးကို မေတ္တာရပ်ခံပါတယ် ။

kyawhlaoo

ဘာ့ေႀကာင့္ ESS လိုအပ္သလဲ ?
---------------------
ESS = Emergency Special Session ( အေရးေပၚအထူးအစည္းအေဝး ) ကို ေျပာခ်င္တာပါ ။

ရိုဟင္ဂ်ာအပါအဝင္ ေသြးသံရဲရဲ ဒုကၡေရာက္ေနရတဲ႕ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြအတြက္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံကေန အေရးေပၚအထူးအစည္းအေဝးတရပ္ က်င္းပေပးဖို႕ မရွိမျဖစ္လိုအပ္လာပါပီ ။

အစုလိုက္အျပံဳလိုက္မ်ိဳးျဖဳတ္သုတ္သင္ျခင္းခံရအပီး ၁၀ နွစ္နီးပါးရွိလာသည့္တိုင္ေအာင္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးမွာ ထူးျခားတဲ႕ေရွ႕တိုးေျဖရွင္းမႈ မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနပါပီ ။ ICC နဲ႕ ICJ တို႕မွာ အမႈဖြင့္ေဆာင္ရြက္ေနတာ ထက္ပိုပီး နိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းဟာ ေရွ႕တိုးေဆာင္ရြက္ေပးရပါမယ္ ။

ေလေႀကာင္းတိုက္ခိုက္မႈအပါအဝင္ အရပ္သားထိခိုက္ေစဆံုးမႈေတြရွိေနတဲ႕ ျမန္မာျပည္တြင္းက အေျခအေနေတြကိုလည္း နိုင္ငံတကာက လ်စ္လ်ဴရႈ႕ေနတာမ်ားေနပါပီ ။

ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီဟာ ဒီလို ထိခိုက္နစ္နာရမႈေတြကို ေျဖရွင္းဖို႕ဖြဲဲ႕စည္းထားတာပါ ။ ဒါေပမဲ႕ ဗီတိုေႀကာင့္ ေရွ႕ဆက္မတိုးေတာ့တာေတြလည္း အမ်ားအသိပါ ။

ဒါဆို လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပိတ္ဆို႕သြားတာနဲ႕တင္ ဒီကိစၥေတြကို ကမၻာဆံုးတိုင္ ေသြးစိမ္းရွင္ရွင္ထြက္ေနေစေတာ့ ပစ္ထားရမလား ?
လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္တဲ႕နိုင္ငံေတြဟာ ဗီတိုအကာအကြယ္ နဲ႕ ထာဝရလူမိုက္လုပ္လို႕ရေရာလား ?

မဟုတ္ပါဘူး !
လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပိတ္ဆို႕ေနရင္ အေထြေထြညီလာခံက တဆင့္ ေဆာင္ရြက္လို႕ရတဲ႕လမ္းေႀကာင္းက ကုလသမဂၢဖြဲ႕စည္းစဥ္ကတည္းက ရွိပါတယ္ ။

ဒီလမ္းေႀကာင္းက Emergency Special Session ပါပဲ ။ ကိုရီးယားျပည္တြင္းစစ္ ဆူးအက္တူးေျမာင္းျပႆနာ လိုမ်ိဳး ႀကီးမားတဲ႕ ကိစၥေတြကေန ေနာက္ဆံုးယူကရိန္းစစ္ပြဲ အထိ ဒီ ESS နဲ႕ ကိုင္တြယ္ေနပါတယ္ ။
ESS နဲ႕ ေျဖရွင္းလို႕ တခ်ီတည္းပီးျပတ္သြားတာရွိသလို မတရားျပဳက်င့္ခံေနရသူေတြ သက္သာရာသက္သာေႀကာင္းျဖစ္သြားတာလည္း ရွိပါတယ္ ။ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပိတ္ဆို႕ေနလို႕ ငုပ္တုပ္ထိုင္ေနတာထက္ေတာ့ အမ်ားႀကီးသာပါတယ္ ။

ICJ ရွိလည္း ESS လိုအပ္ပါသလား ?
-------------------------
ပိုမိုလိုအပ္ပါတယ္ ။ ကိုယ့္ကိစၥက ICJ မွာအမႈေပါက္ပီး လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပိတ္ဆို႕ေနရင္ ESS က မရွိမျဖစ္လိုအပ္ပါတယ္ ။

ဥပမာ _ ေဘာ့စ္နီးယားဂ်င္နိုဆိုဒ္တုန္းက ICJ ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးအျပီးသတ္အမိန္႕ဟာ ၂၀၀၇ ခုနွစ္မွ ထြက္လာတာပါ ။ ေဘာ့စ္နီးယားစစ္ပြဲက ၁၉၉၅ ကတည္းက ပီးဆံုးခဲ႕ပီး သတ္တာျဖတ္တာေတြ မရွိေတာ့တာ ၁၂ နွစ္ ေလာက္ႀကာမွ ICJ အမိန္႕ထြက္လာတာပါ ။

ေဘာ့စ္နီးယားေက့စ္မွာေတာ့ လံုျခံဳေရးေကာင္စီဘက္က အေတာ္အလုပ္လုပ္နိုင္ခဲ႕တာမို႕ ESS မလိုခဲ႕ေပမဲ႕ က်ေနာ္တို႕ေက့စ္မွာေတာ့ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္ ။

ရိုဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ တရုတ္ ရုရွားဖိအားႀကီးခ်က္က resolution ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတာင္ တင္သြင္းခြင့္မရတဲ႕ အေျခအေနပါ ။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ဗီတိုသံုးမယ္ မသံုးဘူးဆိုတဲ႕အဆင့္ေတာင္မေရာက္နိုင္ျဖစ္ေနပါတယ္ ။ 2022 မွာထြက္ခဲ႕တဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာလည္း ရိုဟင္ဂ်ာအေရးက အဓိက မဟုတ္ခဲ႕ ။
လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ အလုပ္မျဖစ္မႈဟာ သိသာထင္ရွားလြန္းေနပါတယ္ ။

ဗီတိုနဲ႕ပိတ္မွ ဝိုက္တက္ခြင့္ရွိတာမဟုတ္
-------------------------
လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ဗီတိုနဲ႕အပိတ္ခံရပီးမွ ESS ကို ေခၚခြင့္ရွိတယ္ဆိုတဲ႕ ပံုေသသတ္မွတ္ခ်က္မရွိပါဘူး ။ လံုျခံဳေရးေကာင္စီဟာ အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႕သိသာထင္ရွားစြာ ပ်က္ကြက္ေနေႀကာင္း ထင္ရွားေပၚေပါက္ပါက အေထြေထြညီလာခံတြင္အေရးပၚအထူးအစည္းအေဝးေခၚယူရန္ စတင္နိုင္သည္ ဆိုတဲ႕ မူဝါဒပဲရွိပါတယ္ ။ ဗီတိုဆိုတာ လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ပ်က္ကြက္မႈကို ျပဆိုတဲ႕ သေကၤေတြထဲကတခုသာျဖစ္ပါတယ္ ။ ရိုဟင္ဂ်ာကိစၥမွာ လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ ပ်က္ကြက္မႈဟာ သိသာထင္ရွားေနပါပီ ။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျမန္မာျပည္တြင္း အရပ္သားထိခိုက္နစ္နာေနရမႈေတြအတြက္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ပ်က္ကြက္မႈဟာ ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် ထင္ရွားေနပါတယ္ ။

ဒါ့ေႀကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာအပါအဝင္ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ အေထြေထြညီလာခံရဲ႕ အေရးေပၚအထူးအစည္းအေဝးတရပ္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေနပါတယ္ ။

ဒါဆို လိုအပ္ေနတဲ႕ ESS ေခၚဖို႕ တျခားနည္းလမ္းရွိလားဆိုရင္ အခိုင္အမာရွိပါတယ္ ။ လက္ေတြ႕လႈပ္ရွားရမဲ႕လမ္းေႀကာင္းမို႕ လိုင္းေပၚမွာ ေလာေလာဆယ္ တင္ေရးဖို႕ သည္းခံရပါမယ္ ။ တအားႀကီး လွ်ိဳ႕ဝွက္ေနတဲ႕အရာမဟုတ္ေပမဲ႕ နည္းဗ်ဴဟာအရ လွ်ိဳထားသင့္တယ္လို႕ ယူဆပါတယ္ ။

အားရင္စိတ္ဓါတ္က်မဲ႕မာမူေတြအဖို႕
------------------------
ပါလက္စတိုင္းအေရးနဲ႕ပတ္သတ္ပီး ESS ေခၚထားတာ ၁၉၈၀ ကတည္းက ရွိေပမဲ႕ အခုထိ ေသြးထြက္သံယိုျဖစ္ေနတာေတြကို ႀကည့္ပီး စိတ္ဓါတ္က်ျပမဲ႕ မာမူေတြအတြက္ပါ ။

ESS ေခၚအပီး ယာဆာအာရာဖသ္ အေထြေထြညီလာခံမွာ မိန္႕ခြန္းေျပာခြင့္ရအပီး အစၨေရး-ပါလက္စတိုင္း ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ႕ကာ ပါလက္စတိုင္းကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရျမိဳ႕ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္အထိ ျပန္ျဖစ္လာခဲ႕တာ ၁၉၈၀ - ၉၀ ေခတ္သမိုင္းကို သိမွီသူေတြရွိပါတယ္ ။
ေတာ္လွန္ေရးမွာ ကိုယ္မွန္ကန္တာနဲ႕တင္ အနိုင္ရတာမဟုတ္ / လိမၼာပါးနပ္ဖို႕လည္းလိုအပ္ပါတယ္ _ အာရာဖသ္ဟာ ပါးနပ္မႈမရွိ ။ ပင္လယ္ေကြ႕အာရဗ္နိုင္ငံေတြနဲ႕ ဆက္ဒမ္ဟူစိန္နဲ႕ စစ္ျဖစ္ေနတဲ႕အခ်ိန္ ဆက္ဒမ္နဲ႕ သြားပလူးျပခဲ႕တဲ႕ေနာက္ပိုင္း ဟ သြားတဲ႕ အက္ေႀကာင္းအတိုင္း အစၨေရးက ထိုးခြင္းပီး ကစားသြားနိုင္ခဲ႕လို႕ ဒီေန႕ ေသြးထြက္သံယိုေတြ ျမင္မေကာင္းျဖစ္ေနရတာ ။
ဒါေတာင္ ESS ကေန အစျပဳလိုက္တဲ႕အေရြ႕ေႀကာင့္ ပါလက္စတိုင္းကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရျမိဳ႕ေတြ ဒီေန႕ထိဆက္ရွိေနဆဲပဲ ။
ဘာမွ ေလ့လာမႈမရွိပဲ ဝင္ဆဲဖို႕ပဲတတ္တဲ႕မာမူေတြကို ေျပာခ်င္တာက ဒီပို႕စ္သည္ ရိုဟင္ဂ်ာအပါအဝင္ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ နိုင္ငံတကာအေရးလႈပ္ရွားမႈတရပ္ လက္ေတြ႕ျပဳလုပ္ဖို႕ေရးတာျဖစ္တယ္ / လက္ဘက္ရည္ဆိုင္မွာထိုင္ပီး အာရိုက္ဖို႕ေရးတာမဟုတ္ဘူး ။ ပါလက္စတိုင္းကိစၥကို ထည့္ေရးရတာက ရန္သူ႕ဘက္က တန္ျပန္ဝါဒျဖန္႕လာမွာကို ႀကိဳကာတဲ႕သေဘာနဲ႕ထည့္ထားရတာ ။ ရန္သူဘက္ကလည္းတန္ျပန္ဝါဒျဖန္႕တာေတြလုပ္လာမွာ_ " ပါလက္စတိုင္းအတြက္လည္း ESS ေခၚတာပဲ / ဘာထူးလို႕လဲ " ဆိုတာမ်ိဳး လာကိုလာမွာ ။

အေရးႀကီးတာက ျမန္မာနိုင္ငံက ဂ်င္နိုဆိုဒ္ရာဇဝတ္ေကာင္မ်ားသည္ အစၨေရးလို စစ္ေရးအင္အား ေလာ္ဘီအင္အား ေတာင့္တင္းသူမ်ားမဟုတ္ ဆိုတာကို ေခါင္းထဲထည့္ထားဖို႕ပဲ ။

ESS က ဘာလုပ္နိုင္လဲ ?
-----------------
ကုလသမဂၢတပ္ဖြဲ႕ကို ျဖန္႕က်က္ေနရာခ်ထားခြင့္ရွိတယ္ ။ ဟုတ္တယ္ ! ESS က ဦးထုတ္ျပာတပ္ဖြဲ႕ခ်ထားပီး safe zone သတ္မွတ္ခြင့္ရွိတယ္ ။ အဲ႕လိုလုပ္ခဲ႕တဲ႕ သမိုင္းလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ရွိတယ္ ။ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ တရုတ္ရုရွား ဗီတိုနဲ႕ကာေပးေနသေရြ႕ ကုလသမဂၢတပ္ဖြဲ႕မလာေအာင္လုပ္ထားလို႕ရတယ္ဆိုတဲ႕ အေတြးနဲ႕ႀကည္ႏူးေနတဲ႕ ရာဇဝတ္ေကာင္ေတြအတြက္ပါ ။

ေနာက္တမ်ိဳးေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိတာကေတာ့ ကမၻာ့ဘ႑ာေရးစီးေႀကာင္းေတြကေန လံုးဝဖယ္ထုတ္တာမ်ိဳးလုပ္ခြင့္ရွိတယ္ ။ စူးအက္တူးေျမာင္းအေရးအခင္းမွာ အဂၤလိပ္နဲ႕ျပင္သစ္ကို ဒီနည္းနဲ႕ ESS က ကိုင္တြယ္ခဲ႕ပီး လက္ရွိအခ်ိန္ ရုရွားကို လံုးဝပလစ္ထုတ္ထားတာလည္း ဒါနဲ႕ပဲ ။ နယ္ေျမက်ယ္ဝန္းပီး သံယံဇာတႀကြယ္ဝကာ စက္မႈထိပ္သီးနိုင္ငံျဖစ္ေနလို႕သာ ရုရွားဟာ ေတာင့္ခံနိုင္ေနတာ ။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ရာဇဝတ္ေကာင္မ်ားကေတာ့ ေတာင့္ခံနိုင္စရာမရွိ ။

ကုန္သြယ္ေရးပိတ္ဆို႕ဒဏ္ခတ္မႈအပါအဝင္ အေထြေထြေသာအေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ESS က ခ်မွတ္ခြင့္ရွိပါတယ္ ။

ESS ဟာ တႀကိမ္သာလွ်င္စည္းေဝးတဲ႕ ညီလာခံမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ လိုအပ္ရင္လိုအပ္သလို အႀကိမ္ႀကိမ္ ခ်ိန္းဆိုစည္းေဝးခြင့္ရွိတာမို႕ အခ်ိန္ကာလအကန္႕အသတ္မရွိေသာ သံခင္းတမန္ခင္းဖိအားတခုလည္းျဖစ္တယ္ ။

တရုတ္ရုရွား ဗီတိုအားကိုးနဲ႕ မိုက္လံုးႀကီးေနတဲ႕ သူေတြကို ဆံုးမဖို႕ ျမန္မာျပည္အတြက္ အေထြေထြညီလာခံအေရးေပၚအထူးအစည္းအေဝးတရပ္ ဖြင့္လွစ္ထားရွိဖို႕ မျဖစ္မေနလိုအပ္တယ္ ။ အထူးသျဖင့္ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္ခံေနရတဲ႕ရိုဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ ပိုမိုလိုအပ္ပါတယ္ ။

ဒါေၾကာင့္ အသင္းအဖြဲ႕ မတူညီမႈ အစြဲေတြကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ပီး သံတမန္ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ ဘုံသေဘာတူညီမႈ အေနနဲ႕ ESS အသက္ဝင္လာေရး အတြက္ ဝိုင္းဝန္း သယ္ပိုးၾကဖို႕ ကြၽန္ေတာ္တို႔ CRM က အားလုံးကို ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္ ။

kyawhlaoo