14/03/2023
THESSALIË – DE SAMENLEVING
Thessalië was een verzameling van tientallen poleis, met Larissa en Ferai als leidende krachten. Het werd door haar zuiderburen zeker beschouwd als een onderdeel van de “Griekse” wereld, maar toch was het een beetje een buitenbeentje. Waar andere poleis vaak schipperden tussen een vorm van oligarchie of democratie werd Thessalië gezien als een gebied dat werd geregeerd door aristocratieën. Families waar de macht zomaar werd doorgegeven van vader op zoon en waar kunde en merite minder een rol speelden. In oligarchieën en democratieën werd van het volk of de elite verwacht dat ze zich inzetten voor het algemeen belang van de polis, eerder dan voor hun eigen achterban.
Het onderscheid tussen een oligarchie en een aristocratisch bestel is in mijn ogen relatief dun, maar daar gaat het hier niet over. Het gaat over de perceptie die vele Grieken hadden, wanneer ze het hadden over de Thessaliërs, waar machtige clans als de Aleuadai en de Scopai heersten, i.p.v. het volk of de elite.
Thessalië kende vele uitgestrekte landerijen waar aan landbouw, veeteelt en paardenkwekerij werd gedaan. Zwaar werk dat zonder enige twijfel werd uitgevoerd door vele slaven die waren buitgemaakt of opgekocht.
Specifiek voor Thessalië waren de zogenaamde penestai, een groep onderhorigen die volgens sommigen ook slaven waren, maar volgens anderen toch een iets vrijere status bekleedden. Ze worden vaak vergeleken met de heloten, de onderworpen bevolkingsgroep die moest werken zodat de Spartanen zich met vechten konden bezighouden.
Tussen aristocraten en slaven zat natuurlijk nog een heel scala aan vrije landbouwers en herders, ambachtslieden, kooplieden,… De kloof tussen arm en rijk zal relatief groot geweest zijn.
De machtscentra in Larissa en Ferai deden ook steeds hun best om het Noorden onder controle te houden waar de perioikoi leefden: een soort ondergeschikte bondgenoten die de Aleuadae hielpen wanneer die dat nodig achtten. Om mee te vechten in een oorlog bijvoorbeeld.
Het waren de tirannen van Ferae die een nobele poging deden om dit samenlevingsmodel in een andere richting te doen bewegen. Maar dat is voor een volgende keer.
"File:Central panel of a mosaic floor from a Roman villa at Corinth, depicting a pastoral scene, ca. 150 - 200 AD, Archaeological Museum of Ancient Corinth, Greece (14102818894).jpg" by Carole Raddato from FRANKFURT, Germany is licensed under CC BY-SA 2.0.
"Big herd of goats on beach near Kamiros ancient city." by Mary Gillham Archive Project is licensed under CC BY 2.0.