Center for research and documentation ማእከል ምርምርን ስነዳን ግዱሳት ሃገራዉያን

13/09/2025

ጽምዶ 16፥

ጸቢብ ጉጅለ ብልጽግና ኣብ ፈንጠዝያ ኩናት የንገርግር ኣብ ዘለወሉ እዋን፣ ህዝብን መንግስትን ኤርትራ ድማ ኣብ ኣሓት ህዝብታት ጎደቦና ዝምድንኡ ኣብ ምድልዳል ተጸሚዱ ይርከብ። ድርዒ ሰላም ክድልድል፣ ርግኣት ዞባና ክረጋገጽ፣ ህዝብታት ድማ ብሰላም ክነብሩ፣ እንሆ ጽምዶ ሰላም ምስ ምሉእ ብስራታ ደበኽ ትብል። ብስራት ኣብ ጽምዶ 16...

02/09/2025

እቲ ሓቂ ኩሉ ይፍለጦ
---
ናይ መፋነዊ ቃለ ኑዛዜ

ኣብ ዝሓለፉ መዓልታት ሓደ ካብ ላዕለዎት ኣዘዝቲ ሰራዊት ብልጽግና ዝኾነ ሜ/ ጀ ተሾመ ገመቹ፣ ብዛዕባ ኣፍደገ ባሕርን ወደብ ዓሰብን ኣመልኪቱ፣ ምስ'ታ ብልጽግና ንፕሮፖጋንዳዊ ንጥፈታቱ ዓሊሙ ኣብ ግንቦት 2019 ዝኸፈታ Prime Media ቃለ- ምልልስ ኣካይዱ ኔሩ። እዛ ምስ ሜ/ ጀ ተሾመ ገመቹ ቃለ- ምልልስ ዘካየደት መርበብ ሓበሬታ፣ ሓንቲ ካብ'ተን ጉጅለ ብልጽግና ሓሶታቱ ንምንዛሕ፣ ሸረኻቱ ዘርጊሑለን ዘሎ መርበባት እያ። ብዘይካ Prime Media፣ ብልጽግና BirrMedia፣ Horn Review ዝብላ ካልኦት ጥሩምባታት ሓሶት ዝተፍኣ መርበባት ዘርጊሑ ምህላዉ ምፍላጥ'ዉን ኣገዳሲ'ዩ።

ንሙዃኑ ሜ/ ጀ ተሾመ ገመቹ መን'ዩ?
--
ኣብ 1991 ስርዓት ደርግ ካብ ስልጣን ክቡንቆስ እንከሎ፣ እዚ ሕጂ ብዙሕን ዉሕድን ክዛረብ ዝስማዕ ዘሎ ሜ/ ጀ፣ ካብ ተራ ወተሃደር ዝሓልፍ ሹመት ከይሓዘ'ዩ ዝተማረኸ። ተወላዲ ኦሮሞ ብሙዃኑ፣ ሕብረ ብሄርነት ክረጋገጽ መእታን፣ ድሕሪ 1991 ኣብ ዝተመስረተ ሰራዊት ኢሃዲግ ብደረጃ ሻምበል ዳግም ከም ዝስራዕ ተጌሩ። እዚ ማለት ኣብ'ቲ ኣብ Virginia USA ዝርከብ United States Army Logistics Management College (ALMC) ብኣሜሪካዊያን ዝኣክል ስልጠና ድሕሪ ምቕሳሙ ማለት'ዩ። ድሕሪ'ዚ ኣብ ሰራዊት ኢሃዲግ ኣብ Foreign Training Main Department ከም ሓላፊ ብሙዃን ተሸይሙ። ኣብ 1999 ድማ ዳግም ብኣሜሪካዊያን ናብ ኣሜሪካ ተወሲዱ ኣብ Kansas ዝርከብ CGSC ኮሌጅ ካልእ ስልጠና ከም ዝቐስም ተጌሩ። ኣብ ዓመት ልዕሊ 100,000 ዶላር እንዳተኸፍለ ድማ ኣብ ደቡብ ሱዳን ዝነበረ ዓቃብ ሰላም፣ ከም ወኪል IGAD ኮይኑ ንልዕሊ 3 ዓመታት ሰሪሑ። ኣብ መንጎ'ዚ ሓላፊ ስነዳን ምርምርን ብሙዃን ድሕሪ ምግልጋሉ፣ ምስ ምንቅስቓስ ቄሮ ተጠርጢሩ ካብ ስልጣኑ ከም ዝግለፍ ድማ ኮይኑ። ድሕሪ'ዚ ብደረጃ ብ/ጀ ደጊሙ ናብ ሰራዊት ከም ዝምለስ ተጌሩ፣ ካብ 2018 ድማ ነቲ ንሱ ዝኣምነሉ ምሕደራ ኦሮሙማ ኣብ ምግልጋል ይርከብ። ሜ/ጀ ተሾመ ገመቹ፣ ኣብ ናይ 30 ዓመታት ታሪኹ፣ 1 ኩናት ርእዩን መሪሑን ዘይፈልጥ፣ ንልዕሊ 25 ዓመታት ብCIA ምሉእ ክፍሊት እንዳተኸፍለ ናይ ኣሜሪካ Passport ሒዙ ዝነብር ሰብ ሙዃኑ መዛግብቲ ይሕብሩ።

እዚ ኣብ ብዙሕ እዋን፣ ገጹ Mask ብምግባር መንነቱ ሸፊኑ ዝንቀሳቐስ ሰብ፣ ኣብ ደቡብ ሱዳን ከም ወኪል IGAD ኣብ ዝነበረሉ እዋን፣ ብምጥፍፋእ 2 ሚልዮን ዶላት ዝተጠርጠረ ሰብ'ዩ ኔሩ። ኣብ AMISOM ከም ሓለፊ ሰራዊት ኣብ ዝነበረሉ እዋን'ዉን፣ ብህዝቢ ሶማል ብቕትለት ንጹሃት ዜጋታት ዝተኸሰን ኣልሸባብ ዘይተገደበ ናይ ኣጽዋርን ዕጥቅን ስንቅን ቀረብ ንኽረክብ ካብ ዝሰርሑ ዝነበሩ ሓለፍቲ ምንባሩን ሶማላዊያን ይኸሱ። ድሕሪ 2020 ድማ ኣብ ክልል ትግራይን ኣምሓራን፣ ንጹሃት ዜጋታት ኣብ ምጭፍጫፍ ዝተሓባበር ዘሎን ብፍላይ ድማ ሰራዊት ብልጽግና ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኣምሓራ ኢሰብኣዊ ገበናት ንኽፍጽም ዲፕሎማሲያዊ ድጋፋት ንምርካብ ካብ ዝሰርሑ መኮነናት ሓደ'ዩ።

ድሕረባይታ ጭንቀት ኣእምሮ መራሕቲ ብልጽግና!
--
እቲ ተዘንትዩ ዘይተዛዘመ፣ ተመዲሩ ዘይነጸፈ፣ ተፋሒሱ ዘይተፈትሐ ጉድን ጎዳጉድን ጉጅለ ብልጽግና፣ ‘‘ቁጠባዊ መዋጥር‘‘ እዩ። ብር ዋግኡ ከም ዝሓስር ብምግብር፣ ኣዋርቕ ክልላት ናብ ቆፎታት ብልጽግና ዉሒዙ። ብቶናት እንዳተመዝነ ናብ ዱባይ ከም ዝዉሕዝ ተጌሩ። መራሕቲ ብልጽግና፣ ዓመታዊ ልዕሊ 4 ቢልዮን ዶላር ዝግመት ወርቂ ኣብ ዱባይ ይሸጡ። ካብ'ዚ 4 ቢልዮን፣ እቲ ልዕሊ 3 ቢልዮን ኣበይ ከም ዝኣቱ ዝፈልጥ የሎን። ሽግር ብልጽግና፣ ‘‘ቁጠባዊ መዋጥር‘‘ እዩ። ሽሕ'ኳ ዕጡቕ ጉጅለ ዳዕመል ሰሪዕ ብቶናት ዝግመት ኣዋርቕ ብኢትዮጲያ ኣቢሉ የዉጽእ እንተሃለወ፣ ካብ ግጭት ሱዳን ዝተረኽበ መኽሰብ ሰደድ ወርቂ'ዉን፣ ንቁጠባዊ መዋጥር ብልጽግና ክፈትሕ ኣይከኣለን ዘሎ።

እቲ ካልእ መፍትሒ ዝተባህለ፣ እቲ Ethio Negari ኣብ ወርሒ መስከረም ዘዉጽኣቶ ጽሑፍ'ዩ። Ethio Negari ኣብ'ታ ሃገር ሰደድ ነዳዲ ክጅምር'ዩ ክትብል ንቀ/ሚ ኣቢ ኣሕመድ ዓሊ ከም ምንጪ ጠቒሳቶ ኔራ። ምስ ትካል Poly-GCL Petroleum Investment Limited ኣብ ዝገበሮ ርክብ፣ ቀ/ሚ ካብ መንግስቲ ቻይና ናይ ልዕሊ 10 ቢልዮን ዶላር ልቓሕ ምሕታቱ ዝዝከር ኮይኑ፣ ነዘን 10 ቢልዮን ዶላር ንምርካብ፣ መራሕቲ ብልጽግና POLY Group Corporation ኣብ ክልል ኦጋዴን ምሉእ ናይ ነዳዲ ዳህሳስ ከካይድ ዕድል ምኽፋቱ ይንገር። እንተኾነ ሓለፍቲ POLY Group Corporation፣ ኣብ ክልል ኦጋዴን ዝርከብ ዕቑር hydrocarbon፣ ዝበቅዕ ሙዃኑ'ኳ እንተዘይከሓዱ፣ መጻረዩ ነዳድን ጋዝን ወደብን ከም ዘድሊ ግን ብግልጺ'ዮም ንብልጽግና ሓቢሮም። ብልጽግና ነዚ ንምፍታሕ ምስ ሶማሊላንድ ዘካየዶ ስምምዕ (MoU)፣ እንታይ ከም ዝወለደ'ዉን ዳርጋ ንኹሉ የዋህ ንጹር'ዩ። ብልጽግና ካብ ሰደድ ነዳዲ ዓመታዊ 8 ቢልዮን ዶላር እቶት ክረክብ ሙዃኑ'ዩ ነቶም ኣዉፈርቲ ክሕብር ጸኒሑ። እንተኾነ ኣበይ ይጻረ? በየን ኣቢሉ'ኸ ንወጻኢ ሃገራት ይሰደድ? ዘይተፈትሐ ሕልሚ ብልጽግና'ዩ።

ሽሕ'ኳ ዋዕዋዕ ኣይበሃሎ፣ መንግስቲ ኤርትራ ምስ ምስ መንግስቲ ቻይና ብምትሕብባር፣ ምስ ናይ ባሕሬን ትካል Defba Oil Share Company ዝኸተሞ ስምምዕ ኣብ ፍረ ምብጽሑ ካልእ ንመራሕቲ ብልጽግና ሻቕሎት ፈጢሩ ዘሎ ጉዳይ'ዩ። ኣብ ዳፍኒን ባሕርን ክካየድ ዝጸንሐ ዳህሳስ (2D seismic studies) እንታይ ወሊዱ፣ ዝፈልጥ ይፈልጦ። ኤርትራ ዓመታዊ ክሳብ 15 ቢልዮን ዶላር ዝግመት ነዳዲ ንሰደድ ከተቕርብ ከም እትኽእል'ዩ ዝግመት። ብዘይክ'ዚ፣ ኤርትራን ስዑድን ኣብ ምምዕባል ወደብ ዓሰብ ዝኸተምኦ ስምምዕ፣ ንመራሕቲ ብልጽግናን ኢማራትን ጭንቀት ናይ ኣእምሮ ወሲኹ'ዩ። ስዑዲ፣ ነታ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ቁጠባዊ ረብሓታታ ንምሕላዉ ህርዲግ ክትብል ዝጸንሐት ኢማራት፣ ጎኒጻ ከም ዘዉጽኣታ ኣይከሓድን።

ከም ኣብነት፣ ንስምምዕ ሰላም 2018 ምፍታሽ ይከኣል'ዩ። ስዑድን ኢማራትን ኣዉሓስቲ ናይ'ቲ ስምምዕ ክኾና ዝመረጻሉ ምኽንያት እንታይ'ዩ?

“The UAE and KSA’s roles as guarantors of the peace agreement between Ethiopia and Eritrea in 2018 have served as a gateway to strengthening engagements with Eritrea. The UAE has invested an estimated $190 million in transportation and energy projects. The UAE also has a 30-year lease agreement for the use of Assab Port. The port served as a military base in the UAE’s and Gulf state efforts to push back against Houthi advances during the Yemen civil war. Although the UAE has reduced its military operations in Assab since 2021, it remains a focal point of military cooperation with Eritrea. The KSA’s estimated $61-million engagement in Eritrea has been diversified across road, electricity generation, and agricultural projects. Qatar has supported Eritrea through a $230-million national bank loan and road projects…”

ካብ'ዚ ድፍኢት ዝተበገሰት ኢማራት፣ ኣብ ሱዳን ንመሓመድ ደጋሎ፣ ኣብ ሊብያ ንጀነራል ሓፍታር፣ ኣብ ሶማል ድማ ንሶማሊላንድን ፑንትላንድን ኣብ ምድጋፍ ትርከብ። በንጻር'ዚ፣ ስዑዲ ምስ መንግስቲ ሱዳን፣ ኤርትራ፣ ግብጺን ሶማልን ብጥምረት ኣብ ምዕያይ ትርከብ። ብዘይካ'ዚ፣ ካብ ዞባዊ ጽምዶን ሰላምን ኣንደልሂጹ ምስ ኢማራት ብምሽራኽ ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ ኣብ ምህዋኽ ዝርከብ ስርዓት ብልጽግና፣ ኣብ ዞባዊ ተነጽሎ ተሸሚሙ'ሎ ክበሃል ይከኣል። ሓላፊ ክፍሊ ጸጥታ ሱዳን ጀ/ ኣሕመድ ኢብራሂም ዓሊ ሙፋደል፣ ምስ ፕረዝደንት ሶማል ሓሰን ሸኽ መሓመድ ኣብ ዝገበሮ ዝርርብ፣ ብዛዕባ ወደብ ባሶሶን መዕርፎ ነፈርቲ ፑንትላንድ ኣልዒሉ ተዘራሪቡ'ሎ። ኢማራት ንወደብ ቦሶሶን መዕርፎ ነፈርቲ ፑንትላንድን፣ ቀንዲ መናሃርያ ኩናት ሱዳን ትጥቀመሉ ምህላዋ ይሕበር። ኣብ ዝሓለፈ ሰሙን ድማ፣ ዓቃብ ሰላም ግብጺ፣ ስልጠና ዛዚሙ ናብ ሶማል ክኣቱ ከም ዝጀመረ'ዩ ተገሊጹ። ምስ ምዝዛም ግድብ ኣባይ፣ ጭንቀት ሜ/ ጀ ተሾመ ገመቹን ሓለቓታቱን ንጹር'ዩ ዘሎ።

ይቕጽል...
ኣቡ ጣሃ
ኣስመራ

27/08/2025

ጽምዶ ህዝብታት ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ ብዘገርም ፍጥነት ንቕድሚት ኣብ ምሕንባብ'ዩ ዝርከብ። ፖለቲካዊ ጽሬት ትግራይ ንቕድሚት ይምርሽ፣ ዑጥቓት ፋኖ ኣብ ቋራን ኣዞዞን (ወፍሪ ሰማእቲ) ብዕዉት ይሕንበብ፣ ዕጡቓት ዓፋር ድማ ናብ ኤርትራ ኣብ ምዉሓዝ ይርከቡ። ብልጽግና ኣብ ከቢድ ነዉጺ ኣብ ዘለወሉ እዋን፣ ሰራዊት ሰላም ድማ ጽምዶታቱ እንዳሓየለ ይዉርወር። ንምሉእ ትሕዝቶ፣ ጽምዶ 15 ኣብ ቀረባ መዓልታት!!

25/08/2025

ኣብ ዝሓለፈ መዓልቲ፣ እታ ንልዕሊ 25 ዓመታት ኣንጻር ህዝብን መንግስትን ኤርትራ ፍብሩኽ ነዝሒ ብምፍናዉ ክብረወሰን ዝጨበጠት መርበብ ሓበሬታ BBC News Tigrinya፣ ልክዕ ከም ዋና ዘይብሉ ኣድጊ ኣብ ወጅሂ ኣልቦ ናይ ጸለመን ሽይጠናን መናፍሕ ከተንገርግር ተዓዚብና። እዛ ንኤርትራ ምጽላም ከም ፍሉይ ዕማም ወሲዳ እትኸይድ ግዕዘይ መርበብ ሓበሬታ እዚኣ፣ ኣብ'ዚ ናይ ሕጂ ኣጀንድኣ ድማ ፍልይ ብዝበለ፣ ንዲፕሎማሲያዊን ቁጠባዊን ምንቅስቓስ መንግስቲ ኤርትራ ንምክሽማሽ ክትህቅን እንከላ፣ ንኤርትራ ድማ ‘‘ኣበይ ኢላቶ‘‘ ዝመስል ናይ ኣመናዝር ሽምጠጣ ክትፍንወላ ሃቂና'ላ። ከም'ቲ ኣቦዋት ክምስሉ፣ ‘‘ወዲ መበልት ምንጋህ እምበር ምብታኽ ዘረባ ኣይፈልጥን‘‘ ዝበሉዎ፣ ጸሓፍቲ BBC News Tigrinya ድማ ልክዕ ከም ጓል መበለት፣ ብዛዕባ ኤርትራ ክትሓናጥጡ ምዉዓል፣ ዳርጋ ከም መደዓዓሲ ዝወሰድዎ ይመስሉ። እንተ'ቲ ንሳቶም ዘልዓሉዎ ዛዕባ ስምምዕ ቁጠባ ኤርትራን ጥልያንን፣ ልዕሊ 60 ዝቑጽሮም ዓበይቲ ኣዉፈርቲ ጥልያን፣ ድሮ ኣብ መላእ ኤርትራ ሰፊሕ ናይ ገምጋም ዑደት ኣካይዶምን ምስ ዝምልከቶም ኣካላት ስምምዓት ከቲሞምን ምህላዎም ‘‘ድርብይ‘‘ ከነብለሎም ንደሊ።

ኣቡ ጣሃ
ኣስመራ

24/08/2025

ኤርትራን ኣሜሪካን ስትራተጂካዊ ስምምዕ ክፍርማ?
---
ዲምፕሎማሲ ኤርትራ ከም ፎርሙላ ቁጽሪ 1 ማርሻ ቀይሩ ብናህሪ ይሕንበብ ምህላዉ ኣስተብሂልኩም'ዶ ኣለኹም? ከም'ቲ ኣብ ገጻት X ተቐሚጡ ዘሎ፣ ሓላፊ ፖለቲካዊ ጉዳያት ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ሕቡራት መንግስታት ኤርትራ ኣቶ ዳዊት ሃይለ፣ ምስ ኣባል NSCን ኣማኻሪ ፕ/ት ቱራምፕን ብራንዶን ማክናማራ ኣብ ጻዕዳ ህንጻ ንዝምድና ኤርትራን ኣሜሪካን ኣመልኪቱ ሰፊሕ ዝርርብ ኣካይዱ'ሎ። ብዘይካ'ዚ ሓላፊ ቆንስላዊ ጉዳያት ሃገረ ኤርትራ ኣብ ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካ ኣምባሳደር ብርሃነ ገ/ ሂወት፣ ምስ ላዕለዎት ኣማኸርቲ ፕ/ት ቱራምፕ ቀጻሊ ዝርርብ ኣብ ምክያድ'ዩ ዝርከብ።

ካልእ'ከ እንታይ ኣሎ?

ዘይወግዓዊ'ኳ ይኹን እምበር፣ ኣማኻሪ ፕ/ት ቱራምፕ ኣብ ጉዳያት ኣፍሪቃ ሞሳድ ቦሉስ፣ ምስ ፕ/ት ኢሰያስ ኣፎርቂ ንምዝርራብ ኣብ ኤርትራ ናይ 2 መዓልቲ ዑደት ጌሩ ከም ዝተመልሰ'ዩ ዝንገር ዘሎ። ብዘይካ'ዚ ላዕለዋይ መሪሕነት ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ኣሜሪካ፣ ብዛዕባ'ቲ ዝምድና መደባት ንምስራዕ ኣብ ኣስመራ ኣትዩ ከም ዘሎ'ዩ ዝዉረ ዘሎ። ማ/ም/ስ/ግ/ሃ ንዝፈልጡ ሓቲታ ከም ዝተገንዘበቶ፣ ምምሕዳር ቱራምፕ ኣብ ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ ዘለዎ ረብሓታት ንምሕላዉ፣ ንኤርትራ ከም ቀንዲ መልሕቑ ጌሩ ስምምዓት ክኽትም ድሌት ከም ዘለዎ'ዩ ዝንገር ዘሎ።

ዝካየዱ ዘለዉ ዘተታት ኣብ ምንታይ ዘተኮሩ'ዮም?

1/ ቁጠባዊ ስምምዓት
2/ ዞባዊ ስምምዓት
3/ ጸጥታዊ ስምምዓት

ካልእ'ከ እንታይ ኣሎ?

ፈረንሳዊት ትካል ምዕዳን ነዳዲ መጽናዕቲ ንምክያድ ኤርትራ ኣትያ ምህላዋ'ዉን ይንገር ኣሎ። ስም ናይ'ዛ ትካል ጌና ንህዝቢ ዘይተነግረ'ኳ እንተኾነ፣ እቲ ንሳ እተካይዶ መጽናዕትታት ግን ኣብ ደሴታት ዳህላክ ሙዃኑ'ዩ ዝንገር ዘሎ። ብዘይካ'ዚ ዝርዝር ኣስማተን ብወግዒ ዘይተነግረ ትካላት ጥልያን ኣብ ኤርትራ ኣትየን ምህልወን'ዩ ዝንገር። ከም ዝፍለጥ መንግስቲ ኤርትራን መንግስቲ ጥልያንን፣ ኣብ ዝተፈላለዩ ጽላታት ሓቢሮም ንኽሰርሑ ስምምዕ ከም ዝኸተሙ።

ኣቡ ጣሃ
ኣስመራ

16/08/2025

ኣብ ትሕቲ ከቢድ ዋዒ ዝወዓለ ዉዕሎ!
---
ኣብ ግንባር ዓፋር ዝወዓለ ዉዕሎ፣ ንብልጽግና ቀዉሲ ናይ ኣእምሮ ዘእቱ'ዩ ኔሩ።

ጉጅለ ‘‘ጽምዶ ሰላም‘‘፣ ኣብ ግንባር ዓፋር ተኣምር ሰሪሓ። ህዝቢ ዞን 1 (ወረዳ ኤሊድዓር)፣ ማንዳን ቡሬን፣ ንሓይልታት ፈደራል ፈንጢሱ ናብ ዉዕሎ ጽምዶ ክሳተፍ መጺኡ። እቲ ዉዕሎ ኣብ ሓርሲለ'ዩ ኔሩ። ካብ ምሉእ ዓፋር ዝተኣከበ ህዝቢ፣ መዝሙር ሰላም ክዝምር ዉዒሉ፣ ንሓይልታት ኩናት ድማ መንጸሮር ፈጢርሎም።

ካብ'ቲ ዝገርም፣ ሽሕ'ኳ ዉሕጅ እንተዓገቶ፣ ህዝቢ ሰመራ (ተቓወምቲ ኤርትራ ኢና በሃልቲ ዘለዎ ቦታ ማለት'ዩ) ንፈደራል ፈንጢሱ ኣብ'ቲ ድግስ ክሳተፍ ነቒሉ። እንተኾነ ምስ'ቲ ዋዕን ዉሕጅን ተኣሳሲሩ፣ ጉጅለ ጽምዶ ካልእ መደብ ክሳብ ዝግበር ደዉ ከም ዝብሉ ተራ። መልእኽቲ ህዝቢ ዓፋር እንታይ ከም ዝነበረ ግን፣ ምስክር ዘየድልዮ ኮይኑ'ሎ።

መልእኽቲ ሓጂ ኢብራሂም (መራሒ ኦጎጉሙ)!
---
ሓጂ ኢብራሂም (ናይ ቢሮ ሕርሻ ሓላፊ ዝነበረ) ዝመርሖ ዕጡቕ ሓይሊ ከይተረፈ'ዩ ኣብ'ቲ ድግስ ተሳቲፉ። ኣብ'ቲ ንሱ ዝሃቦ ናይ 2 ሰዓት ቃለ- ምልልስ፣ ኤርትራዊ ሜድያ ንህዝቢ ዓፋር ክሕግዛ ተላብዩ'ሎ።

ምሉእ ትሕዝቶ፥ 2ይ ክፋል ጽምዶ፣ ቁጽሪ 1 ተጸበዩና!!

15/08/2025

ጉዕዞ ‘‘ጽምዶ ሰላም‘‘ ናብ ምብራቕ ኣቢሉ'ሎ። ግንባር ዓፋር ምስ ህዝቢ ዓፋር ኣብ ቀረባ መዓልታት!!

05/08/2025

እንዳኸድና፣

05/08/2025

ኣብ'ዘን ዝመጻ 24 ሰዓታት፣ ንጉድ ጻድቃንን ጉጅሉኡን ዘቃልዕ ኣብ ኢድና ዝርከብ ጥብቂ ሰነድ (classified information) ንህዝቢ ክንፍኑ ኢና። እዚ ሰነድ'ዚ ብምምሕዳር ባይደን ተወጢኑ፣ ብጻድቃንን ጉጅልኡን ተኣሚንሉ ምስ መንግስቲ ኢትዮጲያ ክሕንጸጽ ዝጸንሐ መጠነ ሰፊሕ ኩናት ዝእዉጅ፣ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ንልዕሊ 2 ዓመታት ክእለም ዝጸንሐ ምስጢር'ዩ ከቃልዕ።

ዝዕጠቕ ዓጢቕና፣ ኣጽዋራትና ስሒልና፣ ሰራዊትና ኣኽቲትና ንመጸካ ኣሎና እንብል ብዘይምኽንያት ኣይኮነን።

ተጸበዩና!!

ኣቡ ጣሃ
ኣስመራ

03/08/2025

Transgender ፖለቲካ ጻድቃንን መሰልቱን!!
---
ኩናት ኣይንደልን ‘‘ይኣክል‘‘ ይብሉኻ'ሞ፣ ተገምጢሎም ድማ፣ መንግስትና መንግስቲ ብልጽግና ከጥፍኣኩም ሰራዊት ይምልምል ኣሎ፣ ኣጽዋር'ዉን ይሽምት ኣሎ ይብሉኻ። ‘‘ኩናት‘‘ ኣይትደልዩን፣ 4ኪሎ ናብ ጎረባብቲ ኩናት ክኸፍት ግን ትምህለሉ? ሃየ!

ተጎምብሓለይ ክብለጸልካ ማሕበር ኣንድነት/ ስምረት (unity)!!

ኩናት ኣይንደልን ‘‘ይኣክል‘‘ ይብሉኻ'ሞ፣ ተገምጢሎም ድማ ወልቃይት ተታሒዙና ይዉስኹ። 4ኪሎ እትህቦም ወልቃይት ከም ዘየሎ እንዳፈለጡ፣ ‘‘ኩናት ይኣኽለና‘‘ ዝብል ሞጎተ ድማ የቕርቡ። ኩናት እንተዘይደሊኻ ድኣ፣ ‘‘ወልቃይት፣ ወልቃይት‘‘ እንዳብልካ ሃገር ምዕግርጋር፣ እንታይ ኣምጽኦ? 4ኪሎ እትህበካ ወልቃይት ከም ዘየሎ እንተፈሊጥካ፣ ክልተ ኣማራጺ ኣሎካ፥

ሀ) ቆራጽ ትግራይ ሒዝካ ዓሪፍካ ትቕመጥ
ለ) መሬተይ እትብሎ ባዕልኻ ተምጽኦ

ስለዚ ንስኻ ወልቃይት ክሳብ ዘይሓተትካ፣ ንምንታይ ኩናት ይህሉ? እቲ ሕቶ፣ መን'ዩ ዘለዎ ሕቶ'ዩ? ሕቶ እንተዘይብልካ፣ ንምንታይ ኩናት ይህሉ? ቀሊል መልሲ፣ ‘‘ኩናት ኣይህሉን‘‘። ኣብ 1 እዋን ‘‘ጓልን ወድን‘‘ ሙዃን ይከኣል'ዶ? transgender ዝዓይነቱ ፖለቲካ ‘‘ኣንድነት‘‘፣ ነዊሕ ኣይከይድን'ዩ።

ፖለቲካዊ ፍልስፍና ጻድቃንን መሰልቱን፣ ልክዕ ከምዛ ጻዓዱ transgender ዝብሉዋ፣ ‘‘ዉላድ‘‘ ኣይተምጽእን እያ። ጓል ከይትብላ ጓል ኣይኮነትን፣ ወዲ ከይትብላ ድማ ወዲ ኣይኮነትን። ምስ ብልጽግና ተሻሪኽካ ኩናት ክሳብ ዘየንቀልካ፣ ካብ ኤርትራ ዝመጸካ ኩናት የለን። ‘‘ወልቃይት‘‘ ዝብል ሕቶ ኣልዒልካ ክሳብ ዘየዕገርገርካ፣ ካብ ብልጽግና ዝመጸካ ኩናት የለን። ስለዚ ‘‘ኩናት ይኣኽለኒ‘‘ ዝብል ስነ- ሞጎት እንተሃልዩካ፣ ኩናት ምጽሕታር ምዉጋድ እያ'ታ ቀላል መንገዲ። ሰላም እንተደሊኻ ንሰላም ምስራሕ'ዩ፣ ኩናት እንተደሊኻ ድማ ምስቶም ንኩናት ዝዳለዉ ዘለዉ ምድላዉ'ዩ። ጻድቃንን መሰልቱን፣ ምስ'ቶም ስምምዕ ፕሪቶርያ ጥሒሶም ጥንሲ ኩናት ዝጠንሱ ዘለዉ እንዳተጸግዑ፣ ምስ'ቶም መሬት እንዳማቶም ክዘምቱ ንኩናት ዝዳለዉ ዘለዉ ኩናት እንዳፈሓሱ፣ ‘‘ኩናት ኣይንደልን፣ ይኣክል‘‘ ዝብሉ ናይ ኣሽካዓላል ዕላል ከዉግዑና ኣይክእሉን።

ንጻድቃንን መሰልቱን እንህቦ መልሲ ግን እንሆ፥ ኤርትራ ካብ ኩናት ንምርሓቕ፣ ክሉ ዓይነት ጻዕሪ ካብ ምክያድ ዓዲ ኣይትዉዕልን'ያ። ከም'ቲ ኣቦዋት ክምስሉ፣ ዕሽነት ናይ ደርሆስ፣ ንዕቀት ንኣሞራ ዝበሉዎ፣ ኩናት ኣናኺስካ እተምልጠሉ መንገዲ ከቶ ኣይክህሉን'ዩ። ጊዜ ንባዕሉ መልሲ ስለ ዝኾነ፣ ኩሉ ንጊዜ ጥራይ ብምሃብ፣ ኤርትራ ኣብ ናይ transgender ፖለቲካ ተጎቲታ ከም ዘይትኣቱ ምፍላጥ ኣኻሊ'ዩ።

ኣቡ ጣሃ
ኣስመራ

29/07/2025