07/09/2025
Biyo-xireenka GERD oo la filayo inuu soo saaro 1 bilyan oo doolar sanadkii
Maareeyaha Mashruuca: Eng. Kifle Horo
Source: The African Times
Gazette Plus Biyo-xireenka Weyn ee Dib-u-soo-nooleynta Itoobiya (GERD) ayaa u socda jihadii uu ka noqon lahaa kaliya astaanta qaranka balse sidoo kale inuu noqdo matoor dhaqaale oo awood badan. Sida uu sheegay Maareeyaha Mashruuca, Injineer Kifle Horo, biyo-xireenka ayaa sanad walba laga filayaa inuu soo saaro dakhli dhan 1 bilyan oo doolar, iyadoo la isticmaalayo 15,760 gigawatt-saacadood (GWh) oo koronto ah.
Laakiin faa’iidooyinka ma ku koobna iibka korontada oo keliya. Kifle wuxuu sharaxay in saameynta dhaqaalaha dadban—oo ay ku jiraan taageeridda warshado waaweyn, casriyeynta adeegyada, iyo abuuridda fursado cusub—ay noqon karto ku dhowaad saddex jeer intaas ka badan.
Barkadda biyo-xireenka, oo dhererkeedu gaarayo 270 km oo ku fidsan webiga Abbay, ayaa furtay fursado cusub. Goobtaasi oo leh ilaa 70 jasiiradood, ayaa leh awood ay ku noqoto xarun waaweyn oo dalxiis. Mid ka mid ah jasiiradaha oo keliya ayaa balaciisu ka badan yahay 3,000 hektar, taas oo u diyaarin karta dhul ku habboon guryo dalxiis iyo goobaha nasashada.
Kifle waxa kale oo uu tilmaamay khayraadka dabiiciga ah ee webiga, oo ay ku jiraan ugu yaraan 33 nooc oo kalluun ah, kuwaas oo qaarkood gaadhi kara miisaan dhan 80 kg. Arrintani waxay barkadda ka dhigi kartaa xarun muhiim ah oo kalluumeysi, taas oo kor u qaadaysa dhaqaalaha deegaanka iyo amniga cuntada.
Marka laga eego xuduudaha Itoobiya, biyo-xireenka wuxuu kaalin muhiim ah ku leeyahay xasilinta qulqulka webiga Niil. Iyadoo la helayo sahay biyo oo joogto ah sanadka oo dhan, dalalka hoose ee Masar iyo Suudaan ma la kulmi doonaan khatarihii fatahaadaha iyo abaaraha ee h**e u wiiqayay wax-soosaarkooda beeraha.
> “GERD ma aha kaliya warshad koronto—waa xuddun xasillooni iyo horumar wadaag,” ayuu ku adkeystay Injineer Kifle.