26/04/2023
tokkoffaa
Dejazmach Balcha Safo ( 1863 – 6 Adoolessa 1936), ummata biratti maqaa fardaa isaa Abbaa Nefso jedhamuun kan waamamu, ajajaa waraanaa Itoophiyaa fi gooftaa tiksaa gonfoo yoo ta’u, Lola Italoo-Itoophiyaa Tokkoffaa fi Lammaffaa keessatti tajaajilaa ture.
Jalqaba dhaloota gad of qabuu kan qabu Baalchaa Saafoon Habte Giyorgis Dinagde waliin booji’amtoota waraanaa Agemja hedduu keessaa tokko yoo ta’u, bara 1875 fi 1889 gidduutti Emperor Menelik II gara kibbaatti babal’ate Ababa bakka Balchaan itti barate. Sabummaan isaa kan falmisiisaa ta'e maddeen tokko tokko saba Guragee akka ta'e kaan immoo saba Oromoo ta'uu himan.Maqaan isaa akka duudhaa afaaniin dubbatamutti, lola Mek'elee, boodarra immoo lola Adwaatti (Amajjii 1, 1896), fi sadarkaa aristocratic dejazmach ol bahuun badhaafame.Booda Balcha Bulchaa naannoo (Shum) ta'ee muudame. Boodarra miseensa ijoo elite naannoo konsarvaatiivii kan ture yoo ta'u, bara 1920moota keessa yeroo baayyee haaromsa ammayyeessuun humna Regent, Ras Tafari Makonnen dabalaa dhufe waliin waldhaban. Tafari Makonnen boodarra Dejazmach Balcha soorama akka bahu dirqisiisa, kabajamaa ta'us, bara 1928tti, kana keessaa bara 1935tti bahee weerara Faashistii lola, bu'aan isaas bara 1936tti du'a.