09/10/2025
صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) در گزارشی تازه هشدار داده است که نظام آموزشی افغانستان با بحرانی بی‌سابقه روبه‌رو است؛ بحرانی که سبب شده بیش از دو میلیون کودک از آموزش محروم بمانند و بیش از ۹۰ درصد کودکان ده‌ساله نتوانند متن‌های ساده را بخوانند.
در این گزارش که به‌صورت مشترک با یونسکو منتشر شده، آمده است که آموزش در مقاطع متوسطه نه تنها برای دختران بلکه برای پسران نیز دچار فروپاشی شده و شاگردان «مکتب می‌روند، اما چیزی یاد نمی‌گیرند.»
یونیسف این وضعیت را پیامد مستقیم سیاست‌های محدودکننده و سرمایه‌گذاری اندک طالبان در بخش آموزش دانسته است. بر اساس گزارش، کمبود آموزگار، به‌ویژه آموزگاران زن، تغییرات پی‌در‌پی در برنامه‌های درسی، ضعف نظارت و نبود زیرساخت‌های آموزشی، موجب سقوط کیفیت آموزش در سراسر کشور شده است.
این نهاد هشدار داده است که تقریباً نیمی از مکاتب افغانستان فاقد آب آشامیدنی سالم، امکانات بهداشتی یا سیستم گرمایش‌اند، و بیش از هزار مکتب به‌دلیل تخریب ناشی از جنگ و بلایای طبیعی غیرقابل استفاده مانده‌اند.
در گزارش همچنین آمده است که فقر یادگیری به سطحی رسیده که می‌تواند نسل آینده را از مهارت‌های ضروری برای کار و زندگی محروم کند. یونیسف تخمین زده است که در سال ۲۰۲۵، نزدیک به ۹ میلیون کودک، از جمله صدها هزار کودک دارای معلولیت، به حمایت‌های آموزشی فوری نیاز خواهند داشت.
بازگشت بیش از ۲.۷ میلیون مهاجر از ایران و پاکستان نیز فشار تازه‌ای بر نظام آموزشی وارد کرده است؛ چرا که حدود ۶۰ درصد بازگشت‌کنندگان کودک یا نوجوان‌اند و بسیاری از آن‌ها دسترسی به مکتب ندارند.
یونیسف و یونسکو از مقامات طالبان خواسته‌اند تا ممنوعیت آموزش دختران و زنان در مقاطع متوسطه و عالی را فوراً لغو کنند. به گفته این دو نهاد، در صورت ادامه این ممنوعیت تا سال ۲۰۳۰، نزدیک به چهار میلیون دختر از آموزش محروم خواهند ماند.
یونسکو هشدار داده است که تعلیق آموزش عالی زنان می‌تواند تا سال ۲۰۶۶، بیش از ۹.۶ میلیارد دالر خسارت اقتصادی به افغانستان وارد کند؛ رقمی که معادل دو سوم تولید ناخالص داخلی فعلی کشور برآورد شده است.
