Janasanvad, Aruna Hospital, Akole (2025)

16/11/2024

https://www.facebook.com/share/v/1BC2fNtQeJ/

06/11/2024

🤔 शेतकरी बहिणी लाडक्या बहिणी नाहीत का ?

🫢 खोऱ्याने लुटायचं आणि चमच्याने वाढायचं हे किती दिवस सहन करायचं ?

20/02/2024

मराठा आरक्षणाचे स्वागत !
आता आरक्षण टिकेल याची हमी हवी !
आरक्षणाबरोबरच पुरेशा नोकऱ्यांही हव्यात !

19/09/2023

शाळा दत्तक म्हणजे खाजगीकरणच !

04/09/2023

मराठा आंदोलकांवरील लाठी हल्ल्याच्या पार्श्वभूमीवर......संधिसाधू विकास गप्पांची पोलखोल केवळ दीड मिनिटात !

02/09/2023

अकोल्यात सर्वपक्षीय सर्वधर्मीय बंद 100 टक्के यशस्वी !

20/07/2023

आणखी काय झाले म्हणजे एक माणूस म्हणून आपल्याला शरम वाटेल ?
#मणिपूर

01/06/2023

🌹 आंतरराष्ट्रीय दुग्ध दिनानिमित्त🌹

ऍग्रोवनमध्ये लिहिलेला लेख पाठवीत आहे. कृपया नजर टाकावी ही विनंती.

डॉ. अजित नवले

🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹

आंतरराष्ट्रीय दुग्ध दिवस

एक जून जगभरात आंतरराष्ट्रीय दुग्ध दिवस म्हणून साजरा केला जातो. संयुक्त राष्ट्र संघाच्या अन्न व कृषी संघटनेने २००१ पासून दुग्ध दिवस साजरा करण्यास सुरुवात केली. सुरवातीला खूप कमी देशांमध्ये साजरा होणारा दुग्ध दिवस आज जगभरातील शंभराहून अधिक देशांमध्ये साजरा केला जात आहे. दुधाचे ‘अन्न’ म्हणून महत्व अधोरेखित करण्यासाठी, अन्न निर्मितीत ‘जबाबदारी’चे भान रुजवण्यासाठी आणि कोट्यावधींच्या उपजीविकेचे साधन बनलेल्या दुग्ध व्यवसायाला अधिक ताकत देण्यासाठी जगभर दुग्ध दिवस साजरा केला जातो.

भारतीय दुग्ध व्यवसाय

दुध व दुग्ध उत्पादनाला भारतीय संस्कृतीत अत्यंत महत्वाचे स्थान आहे. भारतीय खाद्यपदार्थ, शेती, संस्कृती व जीवन पद्धतीची दुध व दुग्ध पदार्थांशिवाय कल्पनाही करता येत नाही. अन्न आणि कृषी संघटनेच्या कॉर्पोरेट सांख्यिकी विभागाने दिलेल्या आकडेवारीनुसार २०२१-२२ या वर्षात जागतिक दूध उत्पादनात भारताचे योगदान तब्बल २४ टक्के पर्यंत पोहचले आहे. आपल्या या यशामध्ये धवल क्रांती व वर्गीस कुरियन यांचे मोलाचे योगदान आहे. दुग्धपदार्थ आयात करणारा देश ते जागतिक स्तरावर दुग्ध उत्पादनात अव्वल नंबरचा देश हा अत्यंत थक्क करणारा प्रवास आहे. वर्गीस कुरुयन यांच्या पुढाकाराने १३ जून १९७० रोजी सुरु करण्यात आलेला ‘ऑपरेशन फ्लड’ हा जगातील सर्वात मोठा दुग्ध विकास कार्यक्रम होता. ऑपरेशन फ्लड सारखे महत्वाकांशी विकास कार्यक्रम, देशभरातील मेहनती दुध उत्पादक शेतकरी, वर्गीस कुरियन सारखे ध्येयवादी व स्वतंत्र चळवळीचा ध्येयवाद जिवंत असलेले नेतृत्व एकत्र आल्यामुळेच देश दुग्ध उत्पादनाच्या क्षेत्रात मुसंडी मारू शकला आहे. देशातील प्रतिव्यक्ती प्रतिदिन दुध उपलब्धता १९७०मध्ये जी केवळ १०७ ग्राम होती, ती आज २०२३पर्यंत ४७० ग्राम पर्यंत पोहचली आहे. देश दुग्ध उत्पादनात अव्वल ठरला आहे.

सहकारीतेचे महत्व

दुग्ध क्रांतीमध्ये देशात तसेच जागतिक स्तरावर सहकारी संस्थांचे योगदान निर्विवादपणे निर्णायक राहिले आहे. वर्गीस कुरियन जेंव्हा विशेष प्रशिक्षण घेण्यासाठी १९५२मध्ये दुग्धव्यवसायाचा स्वर्ग असलेल्या न्यूझीलंडला गेले, तेंव्हा त्यांनी पाहिले की तेथे खाजगी डेअरीचे अस्तित्वच नव्हते. द न्यूझीलंड को-ऑपरेटिव्ह कंपनीतर्फेच सगळा डेअरी व्यवसाय हाताळला जात होता. जगभरातील दुग्ध व्यवसायांची बहुतांश प्रगत केंद्र, सहकारी तत्त्वावरच विकसित झाली होती. कुरियन यांनी यातूनच दिशा घेत, गुजरातमधील कैरा जिल्हा सहकारी दुध उत्पादक संघामध्ये सहकाराची पाळेमुळे घट्ट करत विकासाचे एक नवे उदाहरण देशासमोर उभे केले. तोवर आपण मोठ्या प्रमाणात न्यूझीलंडकडून दुधाची पावडर आयात करत होतो. सहकारी तत्वावर विश्वास ठेवत कुरियन व त्यांच्या सहकाऱ्यांनी एकीकडे शेतकऱ्यांना संघटीत व प्रशिक्षित केले तर दुसरीकडे तंत्रज्ञान व विक्री कौशल्याची सांगड घातली. अमूल सारखा ब्रॅन्ड विकसित केला. अपरिमित मेहनतीच्या जोरावर सहकारी संस्थांचे जाळे विणत देशभर दुग्ध व्यवसायाचा विस्तार केला.

नवी आव्हाने

सहकारी व्यवस्थेमध्ये छोट्यातल्या छोट्या शेतकऱ्यांना दुग्ध उत्पादनात सामील होऊन एक किमान सुरक्षा व स्थिरता मिळत होती. देशभर विस्तारलेले सहकारी क्षेत्र शेतकऱ्यांना सर्वार्थाने ‘सहकार्य व सहाय्यता’ प्रदान करू लागले होते. १९९१नंतर मात्र विरुद्ध दिशेने वाटचाल सुरु झाली. संपूर्ण कृषी क्षेत्र खाजगी कंपन्यांना बहाल करण्याची दिशा घेतली गेली. ‘सहकार्य व सहाय्यता’ या ऐवजी ‘नफा’ हे केंद्रीभूत तत्व बनले. सहकार संपवून दुग्ध व्यवसायात खाजगी क्षेत्राची ‘मक्तेदारी’ निर्माण होईल अशी धोरणे स्वीकारली गेली. परिणामी आज महाराष्ट्रात तब्बल ७६ टक्के दुध संकलन खाजगी कंपन्यांकडे गेले आहे. जेमतेम केवळ २४ टक्केच दुध सरकारी व सहकारी संस्थांकडे उरले आहे. भांडवली व्यवस्थेचा परिणाम म्हणून सहकारात भ्रष्टाचार, स्वार्थ, घराणेशाही अशा अपप्रवृत्या नक्कीच होत्या. सहकारातील या अपप्रवृत्या निर्धाराने दूर करून निकोप सहकार रुजविणे आवश्यक होते. मात्र तसे न करता केवळ ‘नफा’ हेच ध्येय असलेल्या खाजगी क्षेत्राला वाव दिला गेला. परिणामी आज दुग्ध क्षेत्रात कमालीची लुटमार बोकाळली असून शेतकरी हित हि बाब कालबाह्य झाली आहे.

कमालीची अस्थिरता

सन १९९१ नंतर कृषी व कृषी आधारित सर्वच उद्योग जागतिक बाजाराशी जोडले गेले. जागतिक बाजारातील उत्पादनांचे दर नफा-तोटा, मागणी-पुरवठा व सट्टेबाजी-साठेबाजीमुळे सारखे अस्थिर होत असतात. जागतिक बाजारातील या चढउतारांचे परिणाम अत्यंत वेगाने देशातील गाव खेड्यांपर्यंत पोहचतात. तेथे दुध पावडर व दुग्धपदार्थांचे भाव पडले की लगेच गाव खेड्यातील दुध खरेदीचे भाव पडतात. संघटीत कंपन्या असे भाव पाडण्यासाठी कमालीच्या तत्पर असतात. भाव वाढविण्यासाठी मात्र तशी तत्परता दाखवली जात नाही. बाजारा बरोबरच दुग्ध दरांबाबत कोविड सारख्या महामारी, लंपी सारख्या साथी, युद्ध, नैसर्गिक आपत्ती यामुळेही वारंवार मोठी अस्थिरता निर्माण होत असते. दहा पाच लिटर दुधाचे उत्पादन घेणारेच नव्हे तर १००-२०० गायींचे गोठे चालविणारेही दुध दरांच्या या अस्थिरतेमुळे मेटाकुटीला येतात, वाढता उत्पादन खर्च व दुधाचे घसरणारे दर यामुळे हतबल होतात, बरेचदा व्यवसायातून बाहेर पडतात.

हवे किमान संरक्षण

दुध व्यवसायातील दरांबाबतची ही अस्थिरता काही प्रमाणात का होईना निर्धारपूर्वक कमी केली पाहिजे. उस क्षेत्राप्रमाणे दुध व्यावसायाला एफ.आर.पी. व रेव्हेन्यू शेअरिंगचे धोरण, पशुखाद्य व औषधांचे दर नियंत्रण, सहकारीतेला प्रोत्साहन, आयात निर्यातीचे रास्त धोरण, नैसर्गिक आपत्तीमध्ये पुरेसे संरक्षण व सर्व प्रकारच्या लुटमारी विरोधात रास्त हस्तक्षेप केल्यास व भेसळीला लगाम लावल्यास हि अस्थिरता नक्कीच कमी होऊ शकते. दुग्ध व्यवसाय आणखी विकसित करण्यासाठी असे करणे अत्यंत आवश्यक आहे.

हवी रास्त दिशा

केंद्रातील व राज्यातील सत्ताधारी पक्षांना मात्र अशा मुलभूत सुधारणा करण्यात स्वारस्य वाटत नाही. अशा सुधारणांऐवजी त्यांना या क्षेत्राचाही राजकीय कारणासाठी उपयोग हवा आहे. यासाठी त्यांनी देशात गोरक्षणाचा आणि गोवंश हत्या बंदीचा नारा दिला आहे. हजारो गोरक्षक तैनात केले आहेत. असंख्य एन.जी.ओ. स्थापून गोशाळा काढल्या आहेत. महामंडळे स्थापन करून यासाठी मोठा निधी उपलब्ध करून दिला आहे. असे करून गोवंश वाढेल अशी मांडणी ते करत आहेत. वास्तव मात्र संपूर्णपणे वेगळे आहे. गायीच्या दुधाला रास्त भाव दिला व वरील ‘मुलभूत’ उपाय केले तरच, इतर कशाही पेक्षा जास्त प्रमाणात गोवंश वाढेल, हेच खरे सत्य आहे. मात्र त्यांना हे सत्य स्वीकारायचे नाही आहे. आंतरराष्ट्रीय दुग्ध दिन साजरा करत असताना या सर्व मुद्यांची गांभीर्याने चर्चा होण्याची आवश्यकता आहे. दुध क्षेत्राच्या विकासासाठी ‘मुलभूत’ उपायांचा आग्रह अधोरेखित करण्याची आवश्यकता आहे.

डॉ. अजित नवले
राष्ट्रीय सहसचिव
अखिल भारतीय किसान सभा

10/05/2023

बाळहिरडा सरकारी खरेदी सुरू करावी : मंत्रालयात बैठक संपन्न. अकोले लोणी पायी मोर्चा इफेक्ट

09/05/2023

Pune Collective | Dhaakad: Against sexual harassment of sportswomen

Welcome to our next session.

For the last few weeks, India has seen a huge protest by sportspersons especially from the wrestlers. An investigation into sexual harassment complaints against former WFI president and BJP MP Brij Bhushan Sharan Singh failed to be conducted despite protests by high-profile sportspersons. This is a clear violation of the 2013 POSH Act and Vishaka Guidelines. It highlights the situation in the institutional set-up of various Sports Associations in India. The discouraging message it sends out is clear. There is a lack of political will to implement the law on the part of the state.

There is a blatant misuse of official positions and the use of muscle power by the accused to intimidate and silence those speaking up. We condemn this and we stand together with all those sportspersons who are fighting for their dignity.

To understand this issue in detail, we will be joined by Jagmati Sangwan, an international level volleyball player, Bheem awardee and a Vice president of All India Democratic Woman’s Association (AIDWA), Indu Agnihotri, Former Director, of Centre for Women’s Development Studies, and Public Intellectual, to share their own experiences from the protest site and discuss the larger socio-cultural, and political concerns.

Let us stand together in solidarity with our fellow Sportspersons in this struggle.

This session will be in Hindi & English.

You can watch this prog live on

Facebook: https://facebook.com/punecollective
Youtube: https://www.youtube.com/
Twitter: https://twitter.com/punecollective
Instagram: https://instagram.com/punecollective

Website: https://punecollective.in
To subscribe to our Mailing List: https://buff.ly/3lFWXk8

06/04/2023

💧 सलग 5 दिवस 10 मि.मी. पाऊस म्हणजे अतिवृष्टी ?

💧 सरकारने नव्याने जाहीर केलेला हा निकष नक्की काय आहे ?

🔥अटी शर्तींचा विळखा येथेही कायम आहे ?

👉 वास्तव जाणून घ्या !

👉 भूमिका घ्या !

👉 शेअर करा !

👉 शेतकरी आंदोलनाचा भाग बना !

20/03/2023

👉 लॉंगमार्च 2023 च्या मान्य मागण्यांची थोडक्यात माहिती

कोणत्या मागण्या झाल्या मान्य हे जरूर पहा !

लिंकवर क्लिक करा

https://youtu.be/nZRI5H7c7-E

सर्वांना समजावे यासाठी पोस्ट सर्वत्र शेअर करा.

Janasanvad

16/11/2024

06/11/2024

20/02/2024

19/09/2023

04/09/2023

02/09/2023

20/07/2023

01/06/2023

10/05/2023

09/05/2023

06/04/2023

20/03/2023

Address

Telephone

Website

Alerts

Contact The Business

Shortcuts

Share

Category