Marathi Katha

17/05/2025

30/04/2025

कथा: "जमिनीवरची पायवाट"......!

भूमिका:
सोनू, वय वर्षे १६, एक गोंड आदिवासी मुलगा. २००५ मध्ये त्याच्या कुटुंबाला छत्तीसगडमधून आंध्रप्रदेशात स्थलांतरित व्हावं लागलं. लहानग्या सोनूला तेव्हा फारसं काही समजत नव्हतं. पण आई-बाबांच्या डोळ्यातील चिंता आणि रात्रीच्या गप्पांमधला ‘माओवादी’, ‘पोलीस’, ‘जंगल’ असे शब्द त्याच्या मनावर कोरले गेले.

घटना:
आज सोनू एका लहान गावात राहतो. त्यांच्या छावणीतून तात्पुरत्या झोपड्यांत गेलेली कुटुंबं आता २० वर्षांनंतरही कायमस्वरूपी घरांच्या प्रतीक्षेत आहेत. सोनू शाळेत जायचा, पण त्याचे वडील म्हणायचे, “आपण मूळचे जंगलातले, मातीचं आपलं घर आणि मोकळा श्वास... तोच हरवला.”

एक दिवस सोनूच्या गावात सरकारी गाडी आली. अधिकारी आले. “तुम्हाला पुनर्वसन मिळणार आहे,” असं सांगून गेले. पण महिन्यांमागून महिने गेले, काहीच घडलं नाही.

सोनूने ठरवलं — “आपण गप्प बसायचं नाही.”

तो आजूबाजूच्या गावांमध्ये जाऊन मुलांना शिकवू लागला. त्याने इंटरनेटवरून माहिती शोधली, कायदे वाचले, आणि एक अर्ज तयार करून जिल्हाधिकाऱ्याला दिला — “आम्हाला आमचा हक्क द्या. आमची जमीन, आमचं घर.”

परिणाम:
सोनूची लढाई छोटी नव्हती, पण तिचं बाळकडू त्याच्या मातीतच होतं. त्याच्या प्रयत्नांना साथ मिळाली, एक स्थानिक NGOही मदतीला आली. काही कुटुंबांना शेवटी कायमस्वरूपी जागा मिळाली. सोनूचं स्वतःचं घर अजून बांधायचं बाकी आहे, पण तो म्हणतो — “पायवाट तयार झाली आहे. आता चालणारे वाढतीलच.”

---

शेवटचा संदेश:
सोनूची गोष्ट हजारो विस्थापित आदिवासींचं प्रतिनिधित्व करते. त्यांना घर हवंय — पण त्याहून अधिक, त्यांना हक्काने जगण्याचा अधिकार हवा आहे.

30/04/2025

कथा: "ओळख".....!

अनया एक हुशार आणि आत्मविश्वासू तरुणी होती. ती एका मोठ्या कॉर्पोरेट कंपनीत काम करत होती आणि समाजात स्वतःचं वेगळं स्थान निर्माण करत होती. मात्र तिचं एक गुपित होतं — ती ट्रान्सवुमन होती.

तिच्या आयुष्यातील सर्वात मोठा संघर्ष म्हणजे समाज आणि कायद्याच्या नजरेत 'स्त्री' म्हणून मान्यता मिळवणं. तिने जन्मतः पुरुष म्हणून जन्म घेतला, पण तिचं अंतर्मन तिला नेहमीच वेगळं ओळखत होतं. शाळा, कॉलेज आणि नंतर नोकरी—प्रत्येक टप्प्यावर तिला तिच्या लिंग ओळखीमुळे भेदभावाला सामोरे जावे लागले.

एक दिवस तिने बातमीत वाचलं — “यू.के. सर्वोच्च न्यायालयाचा निर्णय: ‘स्त्री’ ही व्याख्या जैविक लिंगावर आधारित असावी.”

ती खूप वेळ तो वृत्तांत वाचत बसली. तिच्या मनात विचारचक्र सुरू झालं. "माझं अस्तित्व कायदे मान्य करणार नाहीत का? मी मनाने स्त्री आहे, पण कायद्याने नाही?"

त्या रात्री ती खूप अस्वस्थ झाली. दुसऱ्या दिवशी ऑफिसमध्येही ती शांत होती. तिच्या मैत्रिणीने विचारलं, “काय झालं?”

अनयाने हळूच उत्तर दिलं, “कधी कधी वाटतं, आपल्या ओळखीवर समाजाने शिक्कामोर्तब केलं पाहिजे, तरच आपण अस्तित्वात आहोत असं मानलं जातं.”

तिच्या मैत्रिणीने तिचा हात धरला, “ओळख कायद्याची मोहताज नसते अनया. तू जशी आहेस, तशीच सुंदर आहेस. एक दिवस समाज आणि कायदेही आपली नजर बदलेल.”

त्या दिवशी अनयाने ठरवलं — ती गप्प बसणार नाही. तिच्या हक्कांसाठी, तिच्यासारख्या हजारो ट्रान्स लोकांसाठी ती आवाज उठवणार होती. एका निर्णयाने तिचं अस्तित्व नाकारलं असलं, तरी तिची लढाई आता सुरू झाली होती — ओळखीच्या अधिकारासाठी.

17/04/2025

कथा: "नोंदींचा प्रवास"

एका गावात आरती नावाची तरुणी राहत होती. ती खूप हुशार आणि जिज्ञासू होती. एक दिवस ती आपल्या आजीबरोबर गावाच्या नोंदणी कार्यालयात गेली, कारण आजीला मृत्यू प्रमाणपत्र मिळवायचे होते. तिथे गेल्यावर तिला एक विचित्र गोष्ट जाणवली – गावातल्या अनेक जन्म आणि मृत्यूची नोंद अजूनही झाली नव्हती.

"हे असं का?" आरतीने विचारले.

"बाळा," आजी म्हणाली, "आपल्याकडे अजूनही अनेक ठिकाणी लोकांना नोंदणीची गरज, महत्त्व आणि प्रक्रिया माहीत नाही."

आरतीला हे मनापासून खटकलं. घरी येताच तिने इंटरनेटवर शोध सुरू केला. तिला समजले की 2019 मध्ये सरकारने डिजिटल प्रणाली सुरू केली – सिव्हिल रजिस्ट्रेशन सिस्टिम (CRS). परंतु काही भागांमध्ये लोकांकडे इंटरनेट नाही, तंत्रज्ञानाचे ज्ञान नाही आणि यामुळे नोंद प्रक्रिया अर्धवट राहते.

तिला एक आकडा दिसला – 2020 मध्ये देशात 1.46 कोटी जन्म आणि 81.2 लाख मृत्यू नोंदले गेले, पण अजूनही बरेच अपूर्ण आहेत. त्यातही 15 राज्यांमध्येच डिजिटल नोंदींचे प्रमाण 90% पेक्षा जास्त होते.

आरतीला वाटले, "जर मी काही करू शकले तर माझ्या गावात तरी हे सुधारता येईल."

तिने ठरवले – ती गावातील अंगणवाडी सेविका, आरोग्य सेविका आणि पंचायत सदस्यांसोबत बैठक घेईल. तिने त्यांना जन्म-मृत्यू नोंदणीचे महत्त्व समजावले. तिने मोबाईलवरून CRS प्रणाली दाखवली आणि सगळ्यांना शिकवले.

हळूहळू, आरतीच्या गावात प्रत्येक बाळाच्या जन्माची आणि ज्येष्ठांच्या मृत्यूची नोंद वेळेत व्हायला लागली. तिने एक नवीन उदाहरण घालून दिलं.

एक दिवस जिल्हाधिकारी तिच्या गावात आले आणि म्हणाले, "आरती, तू एक आदर्श निर्माण केलंस. तुझ्या मेहनतीमुळे आता इतर गावंही तुझ्या पद्धतीचा अवलंब करत आहेत."

आरतीच्या डोळ्यांत आनंदाश्रू होते. एक साधी माहिती, योग्य जागरूकता आणि थोडीशी कल्पकता – आणि नोंदींच्या या प्रवासाला खरी दिशा मिळाली.

12/01/2025

युवक दिन विशेष कथा: "नवा सूर्योदय"..............!!!!

एका छोट्या खेड्यातील गोष्ट आहे. हे खेडं तसं लहान होतं, पण तिथल्या लोकांच्या मनात मोठी स्वप्नं होती. मात्र, शिक्षण आणि प्रगतीच्या अभावामुळे तरुण पिढी निराश होती. गावातील मुलं-मुलींच्या आयुष्याला दिशा देणारा कुणीच नव्हता.

रवी हा त्या गावातील एक हुशार आणि जिद्दी तरुण होता. त्याला वाटायचं की आपल्या गावाला बदलण्यासाठी काहीतरी मोठं करायला हवं. युवक दिनाच्या निमित्ताने त्याने एक निर्णय घेतला – गावातील तरुणांना एकत्र करून त्यांच्या समस्यांवर तोडगा काढायचा.

रवीने गावातल्या वडाच्या झाडाखाली बैठक बोलावली. त्याने सर्व तरुणांना विचारलं, “आपण किती दिवस असं बघ्याची भूमिका घेत बसणार? आपणच आपला विकास करू शकतो, फक्त आपल्याला एकत्र येऊन प्रयत्न करावे लागतील.”

सर्वांनी सुरुवातीला त्याचं म्हणणं ऐकलं, पण काहींनी शंका व्यक्त केली, “आपल्याला पुरेशी साधनं नाहीत, सरकारचं लक्ष आपल्याकडे कधीच जात नाही.”
रवीने शांतपणे उत्तर दिलं, “साधनांची वाट बघत बसण्यापेक्षा आपण जे आहे त्यातून सुरुवात करूया. शिक्षण, स्वच्छता, आणि उद्योजकता या तिन्ही गोष्टींचा विचार करून आपण पुढे जाऊ शकतो.”

त्याने मुलांना एका शाळेत जमवलं आणि त्यांना शिका-शिकवा अभियान सुरू केलं. शिक्षणाचा फायदा ओळखून हळूहळू गावातल्या मुलींसाठीही कक्षाही सुरू केल्या. दुसरीकडे, गावातील तरुणांना स्थानिक संसाधनांचा वापर करून छोटे व्यवसाय सुरू करण्याचं मार्गदर्शन दिलं.

गावात बदल दिसू लागला. शिक्षणाचा उजेड पसरला, लोक स्वच्छतेकडे लक्ष देऊ लागले, आणि तरुणांनी स्वतःचे छोटे व्यवसाय सुरू केले. गावातील लोकांना आता रवीच्या नेतृत्वाचा अभिमान वाटू लागला.

एकदा युवक दिनाच्या कार्यक्रमात रवीने भाषण दिलं. त्याने म्हटलं, “आपल्या कडे असलेल्या छोट्या गोष्टींची ताकद ओळखली तर आपण जग बदलू शकतो. युवक हा एका देशाचा खरा आत्मा आहे. जर आपण मेहनतीने आणि जिद्दीने काम केलं, तर आपल्याला कुणीही रोखू शकत नाही.”

रवीच्या त्या भाषणानंतर खेड्यातील प्रत्येक युवक प्रेरित झाला. त्या दिवशी त्या गावाचा खऱ्या अर्थाने नवा सूर्योदय झाला.

शिकवण:

बदल घडवण्यासाठी मोठ्या साधनांची गरज नसते; जिद्द, धैर्य, आणि एकत्रित प्रयत्न पुरेसे असतात.
युवक हे देशाच्या प्रगतीचं मुख्य साधन आहेत, त्यांना योग्य दिशा मिळाली तर ते असाध्य साध्य करू शकतात.
प्रत्येक संकटाला संधीमध्ये बदलायचं सामर्थ्य युवकांमध्ये आहे.
अशा प्रकारे युवक दिनाने फक्त उत्सव साजरा करण्यासाठी नाही, तर नव्या संधी शोधण्यासाठी एक प्रेरणा दिली पाहिजे!

12/01/2025

भारतीय युवकांना नेतृत्वासाठी सक्षम बनवणे............!!!!!!
भारताच्या विकासासाठी युवकांची ऊर्जा आणि नेतृत्व अत्यंत महत्त्वाचे आहे. याच विचारधारेवर आधारित, 'विकसित भारत यंग लीडर्स संवाद' नावाचा एक उपक्रम सुरू झाला. या कार्यक्रमात युवकांना राष्ट्रीय विकासात सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहित करण्यात येते, जिथे त्यांना स्पर्धा आणि संवादाच्या माध्यमातून संधी दिली जाते.

एका छोट्या गावात राहणारा राहुल हा 20 वर्षांचा तरुण होता. त्याला नेहमी देशासाठी काहीतरी करण्याची इच्छा होती, पण त्याच्याकडे साधने कमी होती. आर्थिक अडचणी आणि संधींचा अभाव यामुळे तो नेहमी निराश होत असे. त्याच्या शाळेच्या शिक्षकांनी त्याला 'विकसित भारत यंग लीडर्स संवाद' या कार्यक्रमाबद्दल सांगितले. राहुलने त्यामध्ये सहभाग घेतला.

या संवादामध्ये त्याला वेगवेगळ्या प्रकारच्या स्पर्धांमध्ये भाग घेण्याची संधी मिळाली. तिथे त्याने सामाजिक समस्या सोडवण्याच्या नवीन कल्पना मांडल्या. त्याच्या कल्पनांना प्रचंड प्रतिसाद मिळाला, आणि तो अंतिम फेरीपर्यंत पोहोचला. राहुलच्या गावातील लोकांसाठी हा अभिमानाचा क्षण होता.

या कार्यक्रमादरम्यान, राहुलने अनेक मोठ्या नेत्यांसोबत संवाद साधला. त्याने अनुभवातून शिकून नेतृत्व कौशल्य विकसित केले. त्याला समजले की चांगला नेता होण्यासाठी अनुभव, शिक्षण, आणि समर्पण आवश्यक आहे.

हा अनुभव राहुलसाठी एक वळणबिंदू ठरला. त्याने गावात परतल्यानंतर युवकांसाठी नेतृत्व कार्यशाळा आयोजित करण्यास सुरुवात केली. गावातील इतर मुलांनीही त्याच्याकडून प्रेरणा घेतली आणि शिक्षण आणि विकासासाठी प्रयत्न सुरू केले.

कथेतून शिकण्यासारखे:

नेतृत्वासाठी आर्थिक साधनांचा अभाव अडथळा बनू शकतो, पण योग्य मार्गदर्शन आणि संधी मिळाल्यास युवक मोठा बदल घडवू शकतात.
शैक्षणिक संस्थांनी युवकांसाठी नेतृत्व प्रशिक्षण, अनुभवजन्य शिक्षण, आणि सर्वसमावेशकता वाढवण्यासाठी उपक्रम सुरू करणे गरजेचे आहे.
सामाजिक बदल घडवण्यासाठी प्रत्येक युवकाला आपल्या क्षमतेवर विश्वास ठेवायला शिकवायला हवे.
राहुलसारख्या युवकांमुळे भारताचा उज्ज्वल भविष्य घडू शकतो. म्हणूनच, आपल्याला त्यांना सक्षम करण्यासाठी एकत्र येण्याची गरज आहे.

28/12/2024

प्रेरणादायक गोष्ट: यशस्वी झाडाचे बीज

एका जंगलात एक लहानसे बीज पडले होते. ते बीज फारच साधे आणि लहान होते. बीजाने स्वतःकडे पाहून विचार केला, “मी इतका लहान आणि दुर्बल आहे, मी कधीच मोठे झाड होऊ शकणार नाही.”

त्याचवेळी त्याच जंगलात मोठमोठी झाडे होती जी खूप उंच होती, ज्यांची फुले आणि फळे खूप सुंदर होती. बीजाला त्यांच्याकडे पाहून खूप न्यूनगंड वाटत होता. पण त्याला ठाऊक नव्हते की त्याच्या आत एक मोठे झाड बनण्याची ताकद आहे.

एके दिवशी त्या बीजाने मनाशी पक्के ठरवले, “माझ्यात कितीही अडचणी असल्या तरी मी प्रयत्न करणार आहे. मी माझे अस्तित्व मोठ्या झाडाप्रमाणे जगवणार आहे.” त्याने जमिनीमध्ये खोलवर मुळे पसरवायला सुरुवात केली. त्याला पाणी, सूर्यप्रकाश, आणि वेळ लागला, पण त्याने कधीही हार मानली नाही.

हळूहळू, त्याचे मुळे मजबूत झाली, त्याचा खोड उंच होऊ लागला, आणि काही वर्षांनंतर ते बीज एका भव्य झाडामध्ये रूपांतरित झाले. त्या झाडाखाली पक्षी राहायला लागले, माणसे सावली घेत होती, आणि झाडाचे फळ लोकांना उपयुक्त ठरले.

आपल्या जीवनात आपल्याला कधी कधी छोटे, कमजोर किंवा अडथळ्यांनी भरलेले वाटते. पण जर आपण जिद्द, मेहनत आणि धैर्याने प्रयत्न केले, तर आपणही एक दिवस मोठ्या झाडासारखे उंच आणि यशस्वी होऊ शकतो.

"स्वतःवर विश्वास ठेवा. कठोर मेहनतीचा कुठलाही पर्याय नाही."

28/12/2024

यशस्वी जीवनाची प्रेरणादायक गोष्ट......!!!

एका लहानशा गावात राहुल नावाचा मुलगा राहत होता. तो खूप हुशार, मेहनती आणि स्वप्नाळू होता. पण त्याच्या घरची परिस्थिती अतिशय हलाखीची होती. वडील शेतकरी होते, आणि आई घरी छोट्या कामांवर उपजीविका करत होती. राहुलचे शिक्षण बंद होण्याची वेळ आली होती.

राहुलने परिस्थितीला शरण जाण्याऐवजी काहीतरी करण्याचा निश्चय केला. त्याने गावातील लोकांकडून मदत मागितली, पण अनेकांनी त्याला हसण्याव्यतिरिक्त काही दिले नाही. परंतु गावातील एक शिक्षक, जो राहुलच्या जिद्दीचा साक्षीदार होता, त्याला मदतीचा हात देण्यासाठी पुढे आला.

राहुलने दिवसाला १२-१४ तास काम करून स्वतःचे शिक्षण सुरू ठेवले. तो सकाळी पेपर वाटायचा, दुपारी ट्यूशन घ्यायचा, आणि रात्री अभ्यास करायचा. कधी कधी झोपेसाठी वेळ मिळत नसे, पण त्याचा आत्मविश्वास कायम मजबूत होता.

दहा वर्षांच्या कठोर परिश्रमानंतर राहुलने आयआयटी (IIT) मध्ये प्रवेश मिळवला. त्याच्या यशाचे कौतुक साऱ्या गावाने केले. त्याच्या संघर्षमय प्रवासाने गावातील अनेक तरुणांना प्रेरणा दिली. राहुलने आपले शिक्षण पूर्ण केल्यावर एक मोठी कंपनी स्थापन केली आणि अनेक बेरोजगार तरुणांना नोकरीची संधी दिली.

राहुलच्या यशाचे खरे रहस्य होते त्याचा आत्मविश्वास आणि अपार मेहनत. परिस्थिती कितीही प्रतिकूल असली तरी जिद्द, चिकाटी, आणि मेहनतीच्या जोरावर आपले स्वप्न पूर्ण करता येते, हे त्याने सिद्ध केले.

"स्वप्न पाहण्याचं धाडस ठेवा आणि ते पूर्ण करण्यासाठी मेहनत घ्या. यश नक्की तुमच्या पायाशी येईल."

28/12/2024

Hi everyone! 🌟 You can support me by sending Stars – they help me earn money to keep making content that you love.

Whenever you see the Stars icon, you can send me Stars.

27/12/2024

निसर्गाची शिकवण......!!!

एका गावात रामू नावाचा शेतकरी राहत होता. तो खूप मेहनती होता, पण कधी-कधी स्वभावाने खूप उतावळा व्हायचा. त्याला वाटायचं की जे काही तो करतो, त्याचे फळ लगेच मिळावं.

एका पावसाळ्यात रामूने आपल्या शेतात गहू पेरले. काही दिवसांनी बीजे रुजली, आणि नाजूक अंकुर दिसायला लागले. पण रामूला वाटलं की झाडं खूप हळू वाढत आहेत. त्याने काहीतरी वेगळं करण्याचं ठरवलं.

एके दिवशी रामूने ठरवलं की झाडांना हाताने ओढून वर करायचं, म्हणजे ती लवकर मोठी होतील. त्याने रात्रभर शेतात मेहनत घेतली आणि प्रत्येक झाड थोडं वर खेचलं. त्याला वाटलं की झाडं आता लवकर मोठी होतील.

दुसऱ्या दिवशी, रामूला खूप आनंदाने शेताकडे पाहायचं होतं. पण जेव्हा त्याने शेत पाहिलं, तेव्हा त्याला खूप दुःख झालं. त्याच्या मेहनतीने झाडं मुळापासून सैल झाली होती आणि सगळी वाळून गेली होती. त्याचा संपूर्ण पिकाचा नाश झाला.

गावातील एका ज्येष्ठ शेतकऱ्याने रामूला समजावलं, "निसर्गाला वेळ द्यावा लागतो. प्रत्येक गोष्ट त्याच्या योग्य वेळेवर घडते. उतावळेपणाने कधीच चांगलं फळ मिळत नाही."

रामूने त्या दिवशी एक गोष्ट शिकली – मेहनत आणि संयमानेच यश मिळतं. त्यानंतर त्याने कधीही निसर्गाच्या नियमांमध्ये ढवळाढवळ केली नाही आणि संयमाने आपल्या शेताचं काम केलं.

"प्रत्येक गोष्ट योग्य वेळ आल्यावरच फळ देते. संयम आणि मेहनतीनेच यश प्राप्त होऊ शकतं."

27/12/2024

एका आठवणीची सुरुवात: प्रेमकथा.....!!!

पुण्याच्या एका जुन्या वाड्याच्या गजबजलेल्या गल्लीतील चहा टपरीवर ती रोज संध्याकाळी यायची. शर्वरी! नाव जितकं सुंदर, तितकंच तिचं हास्य. आणि तो, अर्थातच आर्यन, नेहमी तिच्या येण्याची वाट बघत असे. तो कधी चहा पिताना दिसायचा, तर कधी मित्रांसोबत हसत-खेळत बसलेला असायचा. पण त्याचं लक्ष सतत तिच्यावर असायचं.

एका संध्याकाळी, चहा घेताना शर्वरीचा मोबाईल हातातून निसटला आणि खाली पडला. आर्यनने तत्काळ उचलून तिला दिला आणि त्यांचं पहिलं "धन्यवाद" बोलून झालं. त्या धन्यवादाच्या पलीकडे काहीच बोलणं झालं नाही, पण त्या क्षणात काहीतरी बदललं होत.

काही दिवसांनी आर्यनला तिच्या मित्रांकडून समजलं की शर्वरीला कविता ऐकायला खूप आवडतं. मग काय, आर्यनने तिच्यासाठी छोटीशी कविता लिहिली:
"तुझ्या हसण्यात सामावले आहे आकाश,
तुझ्या डोळ्यात आहे चांदण्यांचा प्रकाश."

तो ती कविता तिच्या समोर वाचायला लागला, तेव्हा शर्वरी आश्चर्यचकित झाली. ती त्याच्याकडे पाहत राहिली, तिच्या चेहऱ्यावर हसू आणि डोळ्यात चमक दिसत होती. त्या दिवशी त्यांनी पहिल्यांदा एकत्र चहा प्यायला घेतला.

दिवस मागोमाग जात होते आणि त्यांचं मैत्र जास्त घट्ट होत होतं. एका सुंदर संध्याकाळी, दिवे लुकलुकत असलेल्या नदीच्या काठावर आर्यनने तिला विचारलं, "शर्वरी, तुला कधी वाटलंय की आपल्यात काहीतरी वेगळं आहे?"
शर्वरी काही बोलली नाही, पण तिच्या चेहऱ्यावरचं लाजरं हास्य पुरेसं उत्तर होतं. त्या दिवशी त्यांनी एकमेकांना प्रेमाची कबुली दिली.

त्यांच्या प्रेमाचा प्रवास अशाच हळुवार क्षणांनी भरलेला होता. कधी वाद, कधी आनंद, पण एकमेकांच्या सोबत राहणं हेच त्यांचं खरं सुख होतं. काही वर्षांनी त्यांनी लग्न केलं, आणि त्या जुन्या वाड्याच्या गल्लीतील चहा टपरीवर अजूनही त्यांची आठवण जपली जाते.

ही होती शर्वरी आणि आर्यनची साधी, पण सुंदर प्रेमकथा, जिथे चहा आणि कवितांनी त्यांचं नातं गोड बनवलं.