http://gillelectronicschamyari.busines.site/

Narinder Singh, Amritsar (2025)

27/07/2025

ਗੁਰੂ ਲਾਧੋ ਰੇ: ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਖੀ
"ਗੁਰੂ ਲਾਧੋ ਰੇ" ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਾਖੀ ਹੈ ਜੋ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਖੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੁਰਗੱਦੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ।
ਸਾਖੀ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ: ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦਾ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣਾ
ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ, ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਚੇਚਕ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾ ਗਏ ਸਨ। ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਗੁਰੂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੰਨਾ ਕਿਹਾ, "ਬਾਬਾ ਬਕਾਲੇ!" ਭਾਵ, ਅਗਲੇ ਗੁਰੂ ਬਕਾਲਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣਗੇ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਇਹ ਬਚਨ ਸੁਣ ਕੇ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਉਲਝਣ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ, ਕਿਉਂਕਿ ਬਕਾਲੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ 22 ਮਸੰਦ (ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ) ਸਨ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਅਖਵਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਡੇਰੇ ਲਾ ਲਏ ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਭੰਬਲਭੂਸਾ ਅਤੇ ਅਰਾਜਕਤਾ ਫੈਲ ਗਈ।
ਮੱਖਣ ਸ਼ਾਹ ਲੁਬਾਣਾ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਖੋਜ
ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਭਾਈ ਮੱਖਣ ਸ਼ਾਹ ਲੁਬਾਣਾ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਵਪਾਰੀ, ਜੋ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦਾ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸੀ, ਦਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਤੂਫਾਨ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜੇ ਉਸ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਬਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ 500 ਮੋਹਰਾਂ ਭੇਟ ਕਰੇਗਾ। ਉਸ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਚ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸੁੱਖਣਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਬਕਾਲੇ ਪਹੁੰਚਿਆ।
ਬਕਾਲੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉੱਥੇ 22 ਮਸੰਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੱਸ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਹ ਇਸ ਦੁਬਿਧਾ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਿਆ ਕਿ ਅਸਲੀ ਗੁਰੂ ਕੌਣ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਯੁਕਤੀ ਸੂਝੀ। ਉਸ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਹਰ ਮਸੰਦ ਨੂੰ ਪੰਜ-ਪੰਜ ਮੋਹਰਾਂ ਭੇਟ ਕਰੇਗਾ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਸੀ ਕਿ ਅਸਲੀ ਗੁਰੂ ਜਾਣਨਗੇ ਕਿ ਉਸ ਨੇ 500 ਮੋਹਰਾਂ ਦੀ ਸੁੱਖਣਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਪੰਜ ਮੋਹਰਾਂ ਕਬੂਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ ਜਾਂ ਪੂਰੀ ਰਕਮ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨਗੇ।
ਮੱਖਣ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸਾਰੇ 22 ਮਸੰਦਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜ-ਪੰਜ ਮੋਹਰਾਂ ਭੇਟ ਕੀਤੀਆਂ, ਅਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਮੱਖਣ ਸ਼ਾਹ ਹੋਰ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ।
ਅਸਲੀ ਗੁਰੂ ਦੀ ਪਛਾਣ
ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਹਾਨ ਆਤਮਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਸੁਣ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲੇ ਦੇ ਅਸਲ ਗੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਦੇ ਸਿੱਧ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਸੀ। ਮੱਖਣ ਸ਼ਾਹ ਉਸੇ ਪਾਸੇ ਚੱਲ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਿੱਥੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ (ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਾਬਾ ਤੇਗਾ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ) ਇੱਕ ਕੋਠੇ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਭਗਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਮੱਖਣ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਪੰਜ ਮੋਹਰਾਂ ਭੇਟ ਕੀਤੀਆਂ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮੋਹਰਾਂ ਕਬੂਲ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, "ਭਾਈ ਸਿੱਖਾ! ਤੇਰੀਆਂ 500 ਮੋਹਰਾਂ ਕਿੱਥੇ ਹਨ? ਤੂੰ ਤਾਂ 500 ਮੋਹਰਾਂ ਦੀ ਸੁੱਖਣਾ ਕੀਤੀ ਸੀ!"
ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਮੱਖਣ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਕੋਈ ਠਿਕਾਣਾ ਨਾ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹੀ ਅਸਲੀ ਗੁਰੂ ਹਨ। ਉਹ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਝੂਮ ਉੱਠਿਆ ਅਤੇ ਕੋਠੇ ਦੀ ਛੱਤ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਵਾਜਾਂ ਮਾਰਨ ਲੱਗਿਆ, "ਗੁਰੂ ਲਾਧੋ ਰੇ! ਗੁਰੂ ਲਾਧੋ ਰੇ!" (ਭਾਵ, "ਗੁਰੂ ਲੱਭ ਲਿਆ! ਗੁਰੂ ਲੱਭ ਲਿਆ!")
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਈ ਮੱਖਣ ਸ਼ਾਹ ਲੁਬਾਣਾ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਅਸਲੀ ਗੁਰੂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਕਰਵਾਇਆ।
ਇਹ ਸਾਖੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸੱਚ ਦੀ ਪਛਾਣ, ਗੁਰੂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।

27/07/2025

ਸਾਖੀ – ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਤੇ ਪੀਰ ਦਸਤਗੀਰ
ਤਿੰਨ ਸਵਾਲ
ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਉਧਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪਣੀ ਅਲੌਕਿਕ ਜੋਤ ਲੈ ਕੇ ਜਗਤ ਨੂੰ ਰਾਹ ਦੱਸਣ ਨਿਕਲੇ। ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਕਰਦਿਆਂ ਬਗਦਾਦ ਪਹੁੰਚ ਗਏ । ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਰਬਾਬ ਨਾਲ ਰੂਹਾਨੀ ਧੁਨਾਂ ਵਜਾ ਰਹੇ ਸਨ, ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਅਖੰਡ ਧੁਨ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦੀ ਨੀੰਦ ਤੋਂ ਜਗਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਬਗਦਾਦ – ਇਕ ਧਰਮੀ ਕੇਂਦਰ, ਜਿਥੇ ਸ਼ਰੀਅਤ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਚੱਲਦੇ ਸਨ ।

ਅਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਗੂੰਜ

ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ "ਸਤਿਨਾਮ ਵਾਹਿਗੁਰੂ" ਦੀ ਗੂੰਜ ਨਾਲ ਅਸਮਾਨ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦੀ ਰਬਾਬ ਰੱਬੀ ਧੁਨ ਨੂੰ ਜਗਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਜਿਥੇ ਮਨ ਹਾਲੇ ਵੀ ਰੂਹਾਨੀ ਮੌਜ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ, ਉਥੇ ਆਉਣਾ ਹੀ ਸੀ ਟਕਰਾਉ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੱਥਰ ਚੁੱਕ ਲਏ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਕਿਸੇ ਜਗ੍ਹਾ ਜਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਹੀਂ – ਉਹ ਤਾਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹੁਕਮੀ ਜੋਤ ਸਨ।

ਪੀਰ ਦਸਤਗੀਰ ਨਾਲ ਰੂਹਾਨੀ ਸੰਵਾਦ

ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਪੀਰ ਦਸਤਗੀਰ ਕੋਲ ਲੈ ਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਪੀਰ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ, “ਫਕੀਰ, ਕੀ ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਇਹ ਧਰਤੀ ਸ਼ਰੀਅਤ ਦੀ ਹੈ? ਇੱਥੇ ਸੰਗੀਤ ਮਨਾਂ ਹੈ।”

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ,
“ਪੀਰ ਜੀ, ਇਹ ਧੁਨ ਸੰਗੀਤ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਤਾਂ ਰੱਬ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਗੀਤਕ ਧੁਨ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਰੂਹ ਦੀ ਲਹਿਰ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਰੱਬ ਵੱਸਦਾ ਹੋਵੇ, ਉਥੇ ਧੁਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਰਚਨਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।”

ਪੀਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਗੰਭੀਰ ਸਵਾਲ ਕੀਤੇ –
੧. ਰੱਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੌਣ ਸੀ?
੨. ਰੱਬ ਦਿਸਦਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ?
੩. ਰੱਬ ਕਰਦਾ ਕੀ ਹੈ?

ਜਵਾਬ – ਰੱਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਅਸ਼ਰਫੀਆਂ ਮੰਗਵਾਈਆਂ। ਪੀਰ ਨੂੰ ਗਿਣਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਜਦ ਪੀਰ "੧, ੨, ੩..." ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ੧ ਤੋਂ ਪਿਛੇ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਪੀਰ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਿਆ – “ਇਕ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।”

ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਠੰਢੇ ਸੁਰੀਲੇ ਬੋਲਾਂ ਵਿੱਚ ਫੁਰਮਾਇਆ –
“ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ, ਓਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ।
ਉਹ ਆਪ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਸਰਬ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਹੈ – ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ 'ਸੁੰਨ' – ਜੋ ਰੂਪ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਰੰਗ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਰੇ – ਇਕ ਬੇਅੰਤ ਨਿਸ਼ਚਲ ਜੋਤ।”

"ਸੁੰਨ ਕਲਾ ਅਪਰੰਪਰਿ ਧਾਰੀ
ਆਪਿ ਨਿਰਾਲਮੁ ਅਪਰ ਅਪਾਰੀ"
(ਅੰਗ 1037)

ਦੂਸਰਾ ਸਵਾਲ – ਰੱਬ ਦਿਸਦਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ?

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਦੁੱਧ ਮੰਗਵਾਇਆ। ਫਿਰ ਪੁੱਛਿਆ – "ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੈ?"
ਪੀਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਦੁੱਧ ਹੀ ਹੈ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ , ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੋਰ ਵੀ ਹੈ ਪੀਰ ਨੇ ਕਿਹਾ , ਇਸ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਮੱਖਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ – “ਮੱਖਣ ਤਾਂ ਹੈ, ਪਰ ਦਿਸਦਾ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂ?”
ਪੀਰ ਨੇ ਕਿਹਾ – "ਉਹ ਤਾਂ ਰਿੜਕਣ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।"

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਫੁਰਮਾਇਆ –
"ਰੱਬ ਵੀ ਨਾਮ ਰਿੜਕਣ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਧਿਆਨ ਨਾਲ, ਭਗਤੀ ਨਾਲ, ਨਾਮ ਦੇ ਰਸ ਨਾਲ।
ਰੱਬ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਮਿੱਠੇ ਰਿੜਕਣਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹਕੀਕਤ ਹੈ।
ਉਹ ਤਾਂ ਹਰ ਥਾਂ ਹੈ, ਪਰ ਵੇਖਣ ਵਾਲੀ ਅੱਖ ਨਹੀਂ।
ਨਾਮ ਦੀ ਰਿੜਕਣ ਹੀ ਮੱਖਣ ਵਾਂਗ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀ ਹੈ।"

"ਭਾਂਡਾ ਧੋਇ ਬੈਸਿ ਧੂਪੁ ਦੇਵਹੁ
ਤਉ ਦੂਧੈ ਕਉ ਜਾਵਹੁ..."
(ਅੰਗ 723)

ਤੀਜਾ ਸਵਾਲ – ਰੱਬ ਕਰਦਾ ਕੀ ਹੈ?

ਪੀਰ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ – “ਰੱਬ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀ ਹੈ?”

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਅਗਾਂਹ ਕਿਹਾ – “ਪੀਰ, ਤੂੰ ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਗੁਰੂ ਮੰਨਦਾ ਹੈ?”
ਪੀਰ ਨੇ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਕਿਹਾ – “ਹਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਗੁਰੂ ਹੋ। ਮੈਂ ਰੂਹ ਤੱਕ ਹਿਲ ਗਿਆ ਹਾਂ।”

ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਫੁਰਮਾਇਆ – “ਫਿਰ ਪੀਰ, ਤੂੰ ਸਿੰਘਾਸਨ ਤੇ ਬੈਠਾ ਹੈਂ, ਤੇ ਮੈਂ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ। ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਉਚੀ ਥਾਂ ਮਿਲਣੀ ਚਾਹੀਦੀ।”
ਪੀਰ ਨੇ ਆਦਰ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਸਿੰਘਾਸਨ ਉੱਤੇ ਬਿਠਾਇਆ ਤੇ ਆਪ ਥੱਲੇ ਬੈਠ ਗਿਆ।

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ – “ਪੀਰ, ਇਹੀ ਰੱਬ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ।
ਜੋ ਥੱਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚੇ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ,
ਤੇ ਜੋ ਉੱਚੇ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ,
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਥੱਲੇ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹੀ ਰੱਬ ਦੀ ਰੀਤ ਹੈ ।

ਪੀਰ ਦਸਤਗੀਰ ਸਤਿਗੁਰ ਅੱਗੇ ਝੁਕ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀਸ ਨਿਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਰੂਹਾਨੀ ਮਿਲਾਪ ਦੀ ਅਨੰਤ ਯਾਦ ਅੱਜ ਵੀ "ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਗਤ ਸਾਹਿਬ, ਬਗਦਾਦ" ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੀਉਂਦੀ ਹੈ।

ਰੱਬ ਸਿਰਫ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਨਹੀਂ ਵੱਸਦਾ ।ਉਹ ਤਾਂ ਹਰ ਥਾਂ ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਜਰੇ ਜਰੇ ਵਿੱਚ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਜੋਤ ਪ੍ਰਗਟ
ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਸਾਖੀ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਨਾਂ ਕਿਸੇ ਧਰਮ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੈ, ਨਾਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਰਸਮ ਦੀ।
ਉਹ ਤਾਂ ਰੂਹ ਦੀ ਭੁੱਖ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ – ਜਿਥੇ ਨਾਮ ਹੈ, ਓਥੇ ਰੱਬ ਆਪ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
🙏🏼✨

27/07/2025

ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਇਕ ਦਫ਼ਾ ਪੂਰੇ ਹੜ੍ਹ ਤੇ ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਤੇ ਉਹਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਬਾਬੇ ਫ਼ਰੀਦ ਦਾ ਵੀ ਅਸਥਾਨ ਦਰਿਆਏ ਸਿੰਧ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਤੇ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਕਸਬੇ ਵਾਲੇ ਆ ਕੇ ਫ਼ਰਿਆਦ ਕਰਦੇ ਨੇ ਬਾਬੇ ਫ਼ਰੀਦ ਨੂੰ ਕਿ ਜਿਸ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇਹ ਦਰਿਆ ਚੜ੍ਹਿਅੈ ਹੋਇਆ ਤੇ ਜਿਸ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇਸਨੇ ਢਾਹ ਲਾਈ ਹੋਈ ਏ, ਇਸ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤੇ ਸਾਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਡੇਰਾ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਹੀ ਬਚਨਾ ਬੜੀ ਔਖੀ ਗੱਲ ਏ। ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਦਰਿਆਏ ਸਿੰਧ ਦੇ ਕੰਢੇ ਤੇ ਆ ਕੇ ਖੜੇ ਹੋਏ। ਉਹਦੀਆਂ ਉੱਛਲਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਨੇ। ਉਹ ਹੜ੍ਹ ਤੇ ਆਇਅੈ ਬੇ-ਮੁਹਾਰੇ ਅੈ, ਅੈਸਾ ਆਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਇਅੈ ਤੇ ਆਪ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ :-

"ਕੰਧੀ ਵਹਣ ਨ ਢਾਹਿ ਤਉ ਭੀ ਲੇਖਾ ਦੇਵਣਾ॥"
{ਸਲੋਕ ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ}

ਐ ਦਰਿਆ, ਇਹ ਕਿਨਾਰੇ ਨਾ ਢਾਹ, ਤਬਾਹੀਆਂ ਨਾ ਲਿਆ, ਬਰਬਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਨਾ ਦੇ, ਤੈਨੂੰ ਵੀ ਲੇਖਾ ਦੇਣਾ ਪਏਗਾ। ਇਤਨੀ ਗੱਲ ਆਖਣ ਦੀ ਦੇਰ ਸੀ, ਦਰਿਆ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੜ੍ਹ ਤੇ ਆ ਗਿਆ, ਪਾਣੀ ਵਧ ਗਿਆ, ਢਾਹ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਲੱਗ ਗਈ ਤਾਂ ਆਪ ਦੇ ਹੱਥ ਜੁੜ ਗਏ। ਆਪ ਨੇ ਸਿਰ ਝੁਕਾਇਆ ਤੇ ਆਪ ਦੇ ਮੂਹੋਂ ਇਹ ਬੋਲ ਨਿਕਲੇ :-

"ਕੰਧੀ ਵਹਣ ਨ ਢਾਹਿ ਤਉ ਭੀ ਲੇਖਾ ਦੇਵਣਾ॥
ਜਿਧਰਿ ਰਬ ਰਜਾਇ ਵਹਣੁ ਤਿਦਾਉ ਗੰਉ ਕਰੇ॥"
{ਸਲੋਕ ਸ਼ੇਖ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ,ਅੰਗ 1382}

ਦਰਅਸਲ ਇਹ ਤੇ ਰੱਬ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਦੇ ਵਿਚ ਚਲ ਰਿਹੈ, ਇਹ ਤੇ ਰੱਬ ਦੇ ਭੈਅ ਦੇ ਵਿਚ ਚਲ ਰਿਹੈ ਤੇ ਜਿੱਧਰ ਰੱਬ ਚਲਾ ਰਿਹੈ, ਇਹ ਉੱਧਰ ਚਲ ਰਿਹੈ। ਇਹ ਢਾਹ ਵੀ ਰੱਬ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਦੇ ਵਿਚ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਏ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਰੱਬ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਦੇ 'ਚ ਸਾਰੇ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋਵੋ, ਸਾਰੇ ਮਸਤਕ ਝੁਕਾਉ, ਸਾਰੇ ਦੁਆ ਕਰੋ, ਸਾਰੇ ਹੱਥ ਜੋੜੋ, "ਹੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ!, ਹੇ ਖ਼ੁਦਾ! ਜੋ ਤੇਰੀ ਰਜ਼ਾ, ਅਸੀਂ ਉਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਰਾਜ਼ੀ ਆਂ।"
ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਅੈਸੀ ਦੁਆ ਕਰਦਿਆਂ ਦਰਿਆ ਆਪਣੇ ਸੀਮਤ ਦਾਇਰੇ ਦੇ ਵਿਚ ਵਗਣ ਲੱਗ ਪਿਆ।
ਇਹ ਸਾਖੀ, ਇਹ ਸਲੋਕ, ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਕੁਝ ਮਰਿਆਦਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਭੈ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਗਿਆਨੀ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਸਕੀਨ