10/09/2025
અમિત શાહના હસ્તે ગુજરાતના સૌથી મોટા સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સનું 14મીએ ઉદ્ઘાટન
::::
વર્ષ 2036માં ઓલિમ્પિક અને 2030માં કોમનવેલ્થ ગેમ્સની યજમાની માટે ભારતમાં તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. ગુજરાત પણ આ માટે સજ્જ થઈ રહ્યું છે. અમદાવાદના નારણપુરા ખાતે ગુજરાતનું સૌથી મોટું અને અત્યાધુનિક સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સ તૈયાર થઈ ગયું છે. 1.18 લાખ ચોરસમીટરના વિસ્તારમાં રૂ. 824 કરોડના ખર્ચે બનેલા આ કોમ્પ્લેક્સનું લોકાર્પણ આગામી 14 સપ્ટેમ્બરના રોજ કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહ દ્વારા કરવામાં આવશે. એ દરમિયાન ભવ્ય કાર્યક્રમ અને જાહેરસભાનું આયોજન પણ કરવામાં આવ્યું છે.
આ સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સની કોમનવેલ્થ ગેમ્સ, વર્લ્ડ પોલીસ એન્ડ ફાયર ગેમ્સ તથા ઓસ્ટ્રેલિયન સ્પોર્ટ્સ એક્સેલન્સ ફોરમ જેવાં આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનોના પ્રતિનિધિઓએ મુલાકાત લીધી છે અને એની ગુણવત્તા અને સુવિધાઓને માન્યતા આપી છે. એશિયન એક્વાટિક ચેમ્પિયનશિપ અને વર્લ્ડ વેઈટલિફ્ટિંગ ચેમ્પિયનશિપની ટુર્નામેન્ટ આ નવા બનેલા સ્પોર્ટ્સ ખાતે યોજશે. આમ વિવિધ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્પોર્ટ્સ કમિટી દ્વારા આ સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સને સુવિધાઓ બાબતે માન્યતા આપવામાં આવી ચૂકી છે. આ ભવ્ય સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સને 2036ના ઓલિમ્પિકને ધ્યાનમાં રાખીને બનાવવામાં આવ્યું છે.
અમદાવાદના નારણપુરા વિસ્તારમાં પ્રગતિનગર, નંદનવન પાસે રૂ. 824 કરોડના ખર્ચે બનાવવામાં આવેલું સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સ બનીને તૈયાર થઈ ગયું છે. આ સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સનો 29 મે 2022ના રોજ કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી અમિત શાહના હસ્તે શિલાન્યાસ થયો હતો. આધુનિક ટેકનોલોજી, વૈશ્વિક નોર્મ્સ અને જુદી જુદી ગેમ્સનાં ફેડરેશન દ્વારા કરવામાં આવેલાં સૂચનો અને ભલામણોને આધારે લગભગ 1.18 ચો.મી.ના બિલ્ટઅપ એરિયા સાથે ડિઝાઈન કરી અને રૂ. 824 કરોડના અંદાજિત ખર્ચે રમતગમત, યુવા અને સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિઓ વિભાગ, સ્પોર્ટ્સ ઓથોરિટી ઓફ ગુજરાત અને કેન્દ્ર સરકારના માર્ગદર્શન હેઠળ સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સ બનાવવામાં આવ્યું છે.
નારણપુરા સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સને 6 ભાગમાં વહેંચવામાં આવ્યું છે, જેમાં એક્વાટિક સ્ટેડિયમ, સેન્ટર ફોર સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સ, ઈન્ડોર સ્પોર્ટ્સ એરેના અને કોમ્યુનિટી સ્પોર્ટ્સ સેન્ટર નામના અલગ અલગ 4 બ્લોક બનાવવામાં આવ્યા છે. એમાં આંતરરાષ્ટ્રીય કક્ષાનો ડાઈવિંગ પૂલ, સ્વિમિંગ પૂલ, બાસ્કેટબોલ, વોલીબોલ કોર્ટ, બેડમિન્ટન કોર્ટ, રેસલિંગ કોર્ટ, ટેનિસ, ટેબલ ટેનિસ, ઝુડો-કરાટે, કબડ્ડી, કેરમ, ચેસ, સ્નૂકર સહિતની વિવિધ પ્રકારની આંતરરાષ્ટ્રીય રમતો રમી શકાય એવી તમામ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે.
આ સિવાય સામાન્ય નાગરિકો પણ પોતાને મોબાઈલમાંથી બહાર કાઢીને ફિટ રહી શકે એ માટે કોમ્પ્લેક્સની અંદર જ ફિટ ઈન્ડિયા ઝોન બનાવાયો છે, સાથે જ ખેલાડીઓ માટે રહેવાની પણ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સમાં કુલ 4 બિલ્ડિંગ અને 6 ગેટ બનાવાયાં છે. 850 ટૂ-વ્હીલર અને 800 ફોર-વ્હીલર પાર્ક થઈ શકે એવું વિશાળ પાર્કિંગ બનાવાયું છે. અહીં આવવા માટે લોકોને ટ્રાન્સપોર્ટેશનની સરળ વ્યવસ્થા મળી રહે એ માટે અમદાવાદ શહેરની વચ્ચોવચ આ સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સ ઊભું કરાયું છે.
સ્પોર્ટસ કોમ્પ્લેક્સના બ્લોક-Aને એક્વાટિક સ્ટેડિયમ નામ અપાયું છે, જેની અંદર આંતરરાષ્ટ્રીય કક્ષાનો સ્વિમિંગ પૂલ અને ડાઈવિંગ પૂલ બનાવાયો છે, જેમાં 1500 પ્રેક્ષકની બેસવાની વ્યવસ્થા કરાઈ છે, જોકે આ સ્વિમિંગ પૂલ અને ડાઈવિંગ પૂલ ઓલિમ્પિક ગેમ્સમાં ઉપયોગમાં નહીં લઈ શકાય, કારણ કે ઓલિમ્પિકના નિયમ પ્રમાણે એની ઓડિયન્સ કેપેસિટી 12,000 જેટલી હોવી જોઈએ અને અહીં 1500 પ્રેક્ષકની બેસવાની વ્યવસ્થા છે.
પરંતુ નેશનલ અને ઈન્ટરનેશનલ ગેમ્સમાં કે કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં આ સ્વિમિંગ પૂલ અને ડાઈવિંગ પૂલનો ઉપયોગ થઈ શકે છે, જેમાં વિશાળ કોમ્પિટિશન પૂલ-ડાઈવિંગ પૂલ બનાવાયો છે. આ સ્વિમિંગ પૂલ FINA નોર્મ્સ મુજબ બનાવાયો છે. FINA એ ફ્રેન્ચ શબ્દનું શોર્ટ ફોર્મ છે. એનું ફ્રેન્ચમાં આખું નામ છે - ફેડરેશન ઈન્ટરનેશનલ દે નાટાશન. સ્વિમિંગ પૂલ અને ડાઈવિંગ પૂલના નિયમો બનાવતી આ ઈન્ટરનેશનલ ગવર્નિંગ બોડી છે. એના નિયમ મુજબ અહીં સ્વિમિંગ પૂલ અને ડાઈવિંગ પૂલ બનાવાયા છે.
સામાન્ય રીતે આપણે જોયું છે કે સ્વિમિંગ પૂલ બનાવવા માટે ખાડો ખોદવામાં આવે. બ્લૂ કલરની ટાઈલ્સ ફિટ કરવામાં આવે અને પછી પાણી ભરવામાં આવે, પણ મર્થા ટેક્નોલોજીમાં એવું નથી. એમાં પહેલા ખાડો ખોદવામાં આવે. પછી ટાઈલ્સ ફિટ કરવામાં આવે. પછી હાઈટવાળા સ્ટીલના ગર્ડર અને સ્ટીલની પ્લેટ મૂકવામાં આવે છે. આ ગર્ડર અને પ્લેટ PVC કોટેડ હોય છે. ગર્ડર મૂક્યા પછી એના પર ખાસ પ્રકારની પીવીસી કે રબર જેવા મટીરિયલની શીટ મૂકવામાં આવે.
આ શીટ ઉપર પાણી ભરવામાં આવે, એટલે કોઈ સ્વિમર ડાઈ મારે કે ઝડપથી તરે તોપણ તેને જમીનની ટાઈલ્સ વાગે નહીં. કોઈ પ્રકારની ઈજા થાય નહીં. મર્થા ટેકનોલોજી હોય તેવા પૂલમાં જ કોમનવેલ્થ કે ઓલિમ્પિક જેવી ગેમ્સ રમી શકાય છે. મર્થા પૂલ ટેક્નોલોજીમાં પૂલને કસ્ટમાઈઝ કરી શકાય છે, એટલે કે પૂલને એની કેપેસિટી મુજબ નાનો-મોટો કરી શકાય છે.
માનો કે બાળકો માટે સ્વિમિંગ કોમ્પિટિશન હોય તો પૂલ નાનો કરી દેવામાં આવે. મોટી સ્પર્ધા હોય તો પૂલની સાઈઝ વધારીને લાંબો કરી દેવામાં આવે. પૂલમાં વચ્ચે ખાસ પ્રકારનું પાર્ટિશન હોય છે. મર્થા ટેક્નોલોજીમાં કોંક્રીટ ઓછું વપરાય છે અને પાણી પણ ઓછું વપરાય છે. મોડ્યુલર સ્ટ્રક્ચર રિસાઇકલ કરી શકાય છે, આ મટીરિયલ ઈકોફ્રેન્ડલી હોય છે. મર્થા પૂલ ટેકનોલોજીમાં ભૂકંપની અસર ઓછી થાય છે. એ પૂલમાં લીકેજ અટકાવે છે.
નારણપુરા સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સના બીજા બ્લોક-Bને સેન્ટર ફોર સ્પોર્ટ્સ એક્સલન્સ નામ અપાયું છે. એમાં 42 બાય 24ના બે મોટા હોલ છે, જેમાં 2 બાસ્કેટ બોલ કોર્ટ, 2 વોલી બોલ કોર્ટ અથવા 8 બેડમિન્ટન કોર્ટનો એક સમયે ઉપયોગ થઈ શકશે. આ સેન્ટરના મલ્ટીસ્પોર્ટ્સ હોલમાં 2 ટેકવાન્ડો કોર્ટ અથવા બે કબડ્ડી કોર્ટ, બે રેસલિંગ અથવા 12 ટેબલટેનિસની મેચ એક જ સમયે યોજી શકાશે.
આ સેન્ટરમાં ખેલાડીઓ માટે લોન્જ સાથેનું એક સ્પોર્ટ્સ સાયન્સ અને ફિટનેસ સેન્ટર, ચેન્જ રૂમ, લોકર્સ, ઈક્વિપમેન્ટ સ્ટોર, મેડિકલ સર્વિસ સ્ટેશન, ઓડિયો-વીડિયો ફેસિલિટી સાથેનો ટ્રેનિંગ રૂમ અને એડમિનિસ્ટ્રેશન ઓફિસ પણ બનાવાઈ છે. વધુમાં આ સેન્ટરમાં કોચ માટે 8 ડબલરૂમ, ખેલાડીઓ માટે 100 ટ્રિપલ બેડરૂમ તેમજ 150 કોર્પોરેટ માટેના ડાઈનિંગ હોલનો સમાવેશ થાય છે.
આ બ્લોક-Bમાંથી ખેલાડીઓ અને કોચ ડાયરેક્ટ બ્લોક-C (ઈન્ડોર મલ્ટીસ્પોર્ટ્સ એરેના)માં જઈ શકે એ માટે ખાસ અલાયદો ફૂટઓવરબ્રિજ બનાવવામાં આવ્યો છે.
ત્રીજો C બ્લોક સૌથી મોટો બ્લોક છે. આ ઈન્ડોર મલ્ટીસ્પોર્ટ્સ એરેનામાં 81 બાય 45ની સાઈઝના વિશાળ હોલમાં વિવિધ ઈન્ટરનેશનલ કક્ષાની ઓલિમ્પિક સહિતની ઈવેન્ટ કરવામાં આવશે, જેમાં કુલ 16 બેડમિન્ટન કોર્ટ, 4 બાસ્કેટબોલ કોર્ટ, 4 વોલીબોલ કોર્ટ, 4 જિમ્નેસ્ટિક મેટ આ સિવાય ટેબલ ટેનિસ, કબડ્ડી, કુસ્તી સહિતની મલ્ટીપર્પઝ હોલની સુવિધા કરવામાં આવી છે.
એકસાથે 5200 પ્રેક્ષક બેસીને મેચ નિહાળી શકે એવી વ્યવસ્થા છે. આ સિવાય વોર્મ-અપ એરિયા, ખેલાડીઓ, કોચ, રેફરી અને વી.આઈ.પી. માટે લોન્જ એરિયા, સેન્ટ્રલ એડમિન ઓફિસ, સ્પોર્ટ્સ ફેડરેશન રૂમ, ડોપિંગ એરિયા, મેડિકલ સર્વિસ સ્ટેશન, મીડિયા રૂમ, કોલ રૂમ અને આ સિવાય ટેક્નિકલ ઓપરેશનલ સુવિધાઓ માટેના રૂમની વ્યવસ્થા છે.
આ કોમ્યુનિટી સ્પોર્ટ્સ સેન્ટર એક પ્રકારનું ક્લબ હાઉસ હશે, જે નાગરિકો માટે બનાવાયું છે. એમાં ક્લબની મેમ્બરશિપ લઈને કોમ્યુનિટી સ્પોર્ટ્સ સેન્ટરમાં અલગ અલગ રમતો રમી શકાશે. એની અંદર કાફેટેરિયા, લાઈબ્રેરી, જિમ-એરોબિક્સ વગેરેની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. આ સિવાય 6 બેડમિન્ટન કોર્ટ, 6 ટેબલટેનિસ, 6 કેરમ ટેબલ, 9 ચેસ અને સ્નૂકર, અને બિલિયર્ડના 10 ટેબલનો સમાવેશ કરી શકે એવો મલ્ટીપર્પઝ હોલ બનાવાયો છે.
જેની ઓડિયન્સ કેપેસિટી 300 લોકોની છે તેમજ 6 સ્કવોશ કોર્ટ અને ઈન્ડોર શૂટિંગ રેન્જ માટેનું પણ આયોજન કરાય એવી વ્યવસ્થા ઊભી કરાઈ છે.
નારણપુરા સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સના ગેટ નંબર 2થી એન્ટર થતાં જ ડાબી બાજુ ફિટ ઈન્ડિયા ઝોન બનાવવામાં આવ્યો છે, જેમાં કોઈપણ નાગરિક જઈ શકશે અને જનતા માટે હંમેશાં ખુલ્લો રહેશે. આ ફિટ ઈન્ડિયા ઝોનની અંદર સિનિયર સિટિઝન માટે સિટિંગ એરિયા, બાળકો માટે ચિલ્ડ્રન ઝોન, યોગા લોન તેમજ શહેરીજનોના ઉપયોગ માટે પ્લાઝા કમ સ્કેટિંગ રિંક, કબડ્ડી, ખો-ખો ગ્રાઉન્ડ, આઉટડોર જિમ અને જોગિંગ ટ્રેક બનાવવામાં આવ્યો છે.
ઉપરોક્ત સુવિધા ઉપરાંત આ સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સમાં ગેટ નંબર 2થી એન્ટર થતાં જ જમણી બાજુ આઉટડોર સ્પોર્ટ્સ માટે 6 ટેનિસ કોર્ટ, 1 બાસ્કેટબોલ કોર્ટ, 1 વોલીબોલ કોર્ટનો સમાવેશ કરાયો છે. આ સિવાય બ્લોક-A અને બ્લોક-B ની વચ્ચે ખુલ્લી જગ્યામાં FINA નોર્મસ મુજબ વોર્મ અપ સ્વિમિંગ પૂલ બનાવાયો છે, જેથી ખેલાડીઓ મેચ શરૂ થાય એની પહેલાં થોડી પ્રેક્ટિસ કરી શકે.
2036ના ઓલિમ્પિક પહેલાં 2030ની કોમનવેલ્થ ગેમ્સ અમદાવાદમાં યોજાય એ માટે ભારતે બીડ પણ કરી દીધી છે. જો મંજૂરી મળશે તો 2030-કોમનવેલ્થ ગેમ્સનું આયોજન અમદાવાદમાં થઈ શકે છે અને એના પરથી દુનિયાને એક મેસેજ પણ આપી શકાય છે કે 2036ની ઓલિમ્પિક ભારતમાં ગુજરાતનું અમદાવાદ કરવા સક્ષમ છે.
આ માટે કોમનવેલ્થ ગેમ્સનું ડેલિગેટ્સ નારણપુરામાં સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સનું આવીને નિરીક્ષણ પણ કરીને ગયું છે, જેનો પોઝિટિવ રિસ્પોન્સ આપ્યો છે. કોમનવેલ્થ ગેમ્સ અને ઓલિમ્પિક ગેમ્સના નિયમો મુજબ સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સ બનાવવું પડકાર છે અને અમદાવાદે આ કરી કરી બતાવ્યું છે.
