Anunaad Prakashan

29/06/2023

विदर्भ साहित्य संघाचे वाङ् मयीन नियतकालिक ‘युगवाणी’- जुलै-ऑगस्ट-सप्टेंबर-२०२२ च्या चित्रकार प्रभाकर कोलते विशेषांकातील श्री.जयंत भीमसेन जोशी यांनी लिहिलेल्या ‘अंतःप्रेरणेचे शाहीर’ या चिंतनात्मक लेखामधील हा अंश-
--------
‘आत्मप्रचितीची रूपबिंबे’ (२)
---------
“स्वतःच्या चित्रांबद्दल सर फारसे बोलत नाहीत. मग आपणच आडाखे बांधायचे. मला असं वाटत, तीस-चाळीस वर्षांपूर्वी कधीतरी सरांना कलेचे मर्म दाखवणारा खूप व्यापक आणि परिपूर्ण दृष्टांत झालेला आहे आणि त्या दृष्टांताच्या वेगवेगळ्या रूपछटांचे गुणवर्णन ते पेंटीग्जद्वारा करत असतात. जणू त्या साक्षात्काराची जिवंत स्मृती त्यांच्या मनात आहे आणि खूप सहजतेने सरांच्या हातातून कॅनव्हासवर उमटते आहे. प्रयोगशीलतेतल्या सातत्यामुळे तसेच ऑरगॅनिक आणि स्ट्रक्चरल यांच्या संतुलित मिलाफामुळे या कलाकृतींना आस्तित्वभान लाभले आहे आणि त्यांचे भवतालाशी नाते निश्चित झाले आहे. पाहणाऱ्यांचे त्या कलाकृतीबरोबर धागे जुळू लागतात. इतक्या साऱ्या वर्षांच्या रियाजामुळे हे सारे काही सहज होऊन जाते. आविष्कारातली ही सारी सहजता/अकृत्रिमता कलाकृतीला लोभस बनवते, जिवंत करते. रसिक, कलाप्रेमी, कलेचे विद्यार्थी या किमयेचे रहस्य शोधू लागतील तेव्हा तिथे दडलेले खूप मोठे विचारधन त्यांना दिसू शकेल. दृश्यकलेतल्या सनातन समीकरणांचे नवे अर्थ कळतील. ही कोलते सरांची खास परिभाषा आहे. सौम्य, आत्ममग्न, तृप्त आणि न खुपणारी. परमेश्वराचे रूपवर्णन, गुणवर्णन करताना संत थकत नाहीत. कितीही बोलले, सांगितले तरी सांगण्यासारखे काहीतरी राहिलेलेच असते. अगदी तसेच कोलते सरांना झालेल्या मूळ साक्षात्काराबद्दल म्हणता येईल. सततच्या ध्यासामुळे आणि कामात निमग्न राहिल्यामुळे त्या आनंदमय रूपब्रह्माच्या साक्षात्काराची नवनवी अधिष्ठाने त्यांना दिसत रहातात आणि किती किती, किती तऱ्हेनी हे ऋणानुबंध सांगावेत असे होत असावे.”

(आभार - प्रफुल्ल शिलेदार । ‘युगवाणी’ अंकासाठी संपर्क - श्रीमती सना पंडित - 7709047933)
——-
प्रभाकर कोलते
लिखित
‘दृक् चिंतन’
हे चित्रविश्वातील पाश्चात्त्य व भारतीय चित्रकारांच्या
योगदानाचा परामर्श घेणारे आणि आपले ‘दृक् संचित समृद्ध करणारे’
पुस्तक विशेष सवलतीच्या किंमतीत उपलब्ध आहे.
Anunaad Prakashan:
https://anunaadprakashan.com/drukchintan/
Amazon:
https://www.amazon.in/dp/8195459609?ref=myi_title_dp
Google Pay, PhonePay इत्यादी वरून +919422322644 या क्रमांकावर UPI Payment करू शकता.
UPI Payment केल्यानंतर खाली दिलेल्या लिंक वरून तुमची माहिती भरणे आवश्यक आहे म्हणजे आपली प्रत घरपोच पाठविणे सोयीचे होईल.
https://forms.gle/25PajTmrHQ8W5ndHA
---
अधिक माहितीसाठी संपर्क : अनुनाद प्रकाशन, पुणे
WhatsApp +919422322644 | [email protected]
#दृक्_चिंतन

27/06/2023

27/06/2023

विदर्भ साहित्य संघाचे वाङ्मयीन नियतकालिक ‘युगवाणी’- जुलै-ऑगस्ट-सप्टेंबर-२०२२ च्या चित्रकार प्रभाकर कोलते विशेषांकातील श्री. जयंत भीमसेन जोशी यांनी लिहिलेल्या ‘अंतःप्रेरणेचे शाहीर’ या चिंतनात्मक लेखामधील हा अंश-
——-
‘आत्मप्रचितीची रूपबिंबे’ (१)
——-
“लय, विलय, स्थिती, उत्क्रांती या चक्रातून जाताना ज्ञान साठवले जाते ते संपूर्ण नसते; पण जे मिळालेले ज्ञान आहे तोच जगण्याचा आधार आहे. या आधारावर, या सापडलेल्या पायऱ्यांवर उभे राहून भविष्यातली गृहीतके मांडली जातात. कलेची अनेकविध रूपे याच गृहीतकांवर बसून, याच आराखड्यांच्या साहाय्याने जगासमोर येतात. ज्ञानाला रूप नाही, आकार नाही. भावनेचेही तसेच आहे. बघणाऱ्यालाही दृश्यरूप नाही. आकाशाला रूप आहे. त्यातल्या हालचाली दिसतात; परंतु सारा विस्तार नजरेत मावत नाही. आकाशाला शिखर नाही, तळही नाही; पण आकाशातल्या हालचालींना नाद असतो, त्यांचा कंप जाणवतो. सृष्टी अफाट आहे. कल्पनासृष्टी अथांग आहे. विषय आणि निर्विषय यांचे अनेकविध मेळ सतत घडत असतात. प्रत्येक क्षणी काही नाहीसे होते, काही नवे जन्मते. भौतिक आणि आधिभौतिकाच्या सीमेवर उभा असलेला तरल, तलम, आध्यात्मिक प्रदेश हा कोलतेसरांच्या प्रेरणेचा स्रोत असावा. ओळखीचे आकार, ओळखीच्या छटा यांच्या कैवल्याच्या पातळीवरच्या मनोज्ञ हालचाली, कोलतेसर त्यांच्या एका विशेष मचाणावरून टिपतात. त्यांची अंतःप्रेरणेने नोंद करतात. ही नोंद करण्याची प्रक्रिया म्हणजेच सरांचे पेंटिंग आणि ही प्रक्रिया पेंटींगशिवाय इतर कुठल्याच माध्यमातून प्रकट होऊ शकत नाही. कला आणि शास्त्रविचार इथे एकमेकांमध्ये आनंदाने लोप पावले आहेत असे वाटते. या प्रतिमासृष्टीतले आकार, रंग, रेषा, प्रकाश, अंधार यांचे एकमेकांमधले व्यवहार आणि नाती, प्रत्येक प्रतिमेमध्ये, प्रत्येक चित्रात रूप पालटतात. पात्रे तीच : आकार, रंग, रेषा, प्रकाश, अंधार; पण जादू होते आणि पाहता पाहता संदर्भ बदलू लागतात. रुढार्थाला किंचित धक्का बसतो; पण नीट परिशीलन केल्यास लगेच त्या त्या प्रतिमेचे अस्तित्वभान मन उजळू लागते. प्रत्येक पेंटिंगमधले दृश्य-नाट्य आणि दृश्य-काव्य स्वतंत्र असते. कोलते सरांचे चिंतन, त्यांनी अनुभवलेले साक्षात्कार ते दृश्यरूपाने साकारतात. या चिंतनातून घडलेल्या सरांच्या पेंटीग्जमध्ये तारुण्याचा जोश आहे, भावनांची धीरगंभीरता आहे. रसपरिपोष आहे, विरक्तीमधली तृप्ती आहे. अभिव्यक्तीतली संपूर्णता आहे. कार्यकुशलतेतल्या सातत्याची शक्ती आहे.”

(आभार - प्रफुल्ल शिलेदार । ‘युगवाणी’ अंकासाठी संपर्क - श्रीमती सना पंडित - 7709047933)
——-
प्रभाकर कोलते
लिखित
‘दृक् चिंतन’
हे चित्रविश्वातील पाश्चात्त्य व भारतीय चित्रकारांच्या
योगदानाचा परामर्श घेणारे आणि आपले ‘दृक् संचित समृद्ध करणारे’
पुस्तक विशेष सवलतीच्या किंमतीत उपलब्ध आहे.
Anunaad Prakashan:
https://anunaadprakashan.com/drukchintan/
Amazon:
https://www.amazon.in/dp/8195459609?ref=myi_title_dp
Google Pay, PhonePay इत्यादी वरून +919422322644 या क्रमांकावर UPI Payment करू शकता.
UPI Payment केल्यानंतर खाली दिलेल्या लिंक वरून तुमची माहिती भरणे आवश्यक आहे म्हणजे आपली प्रत घरपोच पाठविणे सोयीचे होईल.
https://forms.gle/25PajTmrHQ8W5ndHA
---
अधिक माहितीसाठी संपर्क : अनुनाद प्रकाशन, पुणे
WhatsApp +919422322644 | [email protected]

Jayant B. Joshi Gajoo Tayde Satish Tambe Nandita Wagle Atul Kulkarni Nilesh Kinkale Sirjjschoolofart Mumbai Priyadarshini Karve Pushkar Sohoni Anant Joshi Nitin Arun Kulkarni Ganesh Visputay Geetanjali Kulkarni Ravi Joshi Kundan Vilas Ruikar Archana Apte Yugwani Ank

#दृक्_चिंतन