22/06/2025
هۆکاری ڕاستەقینەی هێرشکردنە سەر ئێران چییە؟
لێرەوە ڕاستە دروستی هۆکاری پشت ئەم جەنگە بزانە چونکە دەبێت بزانی ڕاستی باتەکەچی بە خەڵکی چی دەڵێت و ئێمەش چۆن ڕاستیەکان تان بۆ شیدەکەینەوە
ئەمڕۆ لە میدیاکان و سۆشیال میدیادا تێڕوانین و شیکردنەوەکان لەسەر هۆکارە ڕاستەقینەکانی پشت بە ئامانجگرتنی سەربازی ئێران بەریەکدەکەون. بۆچی واشنتۆن گڵۆپی سەوزی بۆ ئیسرائیل هەڵکرد تا دەست بکات بە بۆردومانکردنی ناوەندە ئەتۆمییەکان و دامەزراوە سەربازییەکانی دیکە، بەتایبەتی شوێنەکانی دروستکردنی مووشەکی بالیستی؟ بۆچی ترامپ بەشداری جەنگی کرد و داوای تەسلیمبوونی دەستبەجێ و بێ مەرجی ڕژێمی ئێران دەکات؟
بۆچی زۆربەی زلهێزە ڕۆژئاواییەکان بەشدارن لە ڕێگریکردن لە مووشەکەکانی ئێران کە بەسەر ئیسرائیلدا دەبارێت؟ ئایا ئەمە تەنها ترس و دڵەڕاوکێیەکی ڕۆژئاواییە بۆ پاراستنی پارێزراوەکەی لە ناوچەکەدا، یان چیرۆکەکە زۆر قووڵترە و ئایا شەڕی ئێستای ئێران و ئیسرائیل و ئەمەریکا لە گۆشەیەکی دیاریکراو یان ئامانجێکی دیاریکراودا قەتیس نییە؟ بەڵکو فرەلایەنە و ڕەهەندی جۆراوجۆری هەیە. سادەکردنی و وێناکردنی وەک ئەوەی تەنیا خەمی نەهێشتنی پڕۆژەی ئەتۆمی ئێرانە، هەڵەیەکی گەورە دەبێت. بەڵکو ڕەنگە ئامانجی گۆڕینی خودی ڕژێمەکە، یان ڕەنگە تەنانەت تەواوی نەزمی نێودەوڵەتیش بێت.
چەند پرسیارێکی تریشت کە ئایا لەپشت ئەم جەنگەوە:
- ئایا جەنگی سەپاندنی هەژموونی ئەمریکاو چین نییە؟
-ئایا جەنگی نەزمی نوێی جیهانی وزە نی یە بۆ داڕشتنەوەی نەخشەیەکی نوێی جیهانی نی یە کە تێیدا جارێکی تر دابەشکرنەوەی سەرچاوەکانی وزە و سەپاندنی هەژموونی ڕۆژئاوا بەسەریدا.
-ئارا جەنگەکە لە ئێراندا کۆتایی دێت؟
لەم کورتە باسەدا هەوڵ دەدەم دیدگا جۆراوجۆرەکان بخەمەڕوو بەبێ ئەوەی هیچ کامیان وەربگرم، بۆ ئەوەی مەودای باسەکە فراوانتر بکەم.
ئەمڕۆ زیاتر لە گۆشەیەک هەیە بۆ خوێندنەوەی دیمەنی ئێرانی – ئیسرائیل و ئەمریکا . بەشێک لە نەیارانی ئێران لە ناوچەکە و بە تایبەت لە وڵاتانی عەرەبی کە بە هۆی دەستێوەردانی ئێرانەوە زیانیان پێگەیشتووە، پێیان وایە هێرشی ئیسرائیل – ئەمریکا بۆ سەر ئێران دوای ئەوە دێت کە ڕژێمی ئێران ئەرکی خۆی بەجێ هێنا و هەموو کارە نەخوازراوەکانی بە نوێنەرایەتی واشنتۆن و تەلئەبیب لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەنجام دا. ئەوان پێیان وایە کاتی ڕزگاربوون لەو ئامرازە ئێرانییە هاتووە. بە بڕوای ئەوان هەموو ڕژێمە کاراییەکان وەک هەر بەرهەمێکی بەکاربەر بەرواری بەسەرچوونیان هەیە و کاتێک بەرواری بەسەرچوونیان تەواو دەبێت، هەرزان فرۆش دەکرێن. بە واتایەکی تر، ڕێژیمی ئێران و هەموو چەکەکانی لە ناوچەکەدا ڕۆڵی خۆیان بەجێگەیاندووە و دەبێ بنێژرێن. بەڵام ئایا بەڕاستی بابەتەکە ئەوەندە سادە و بێهەڵوێستە؟ ئایا بەڕاستی ئێران تەنیا دەرچەیەک بوو بۆ سیاسەتەکانی ئەمریکا لە ناوچەکەدا و ئایا کاتی ئەوە هاتووە کە لە کارەکەی دووربخرێتەوە و گۆشەگیری بکرێت؟ یان ئابڵوقە و گەمارۆکانی ئەمریکا کە دەیان ساڵ و دەیان ساڵە ئێرانی گەمارۆ داوە، گەورەترین بەڵگەن لەسەر ئەوەی کە پەیوەندی نێوان ئەمریکی و ئێرانییەکان پەیوەندیی ژێردەستەیی و ژێردەستەیی نییە، بەڵکو پەیوەندییەکی ململانێی توندە؟ ئایا بەڕاستی دەستوەردانی ئێران لە ناوچەکەدا بەناوی ئەمریکا و ئیسرائیلەوە بوو، یان بەرژەوەندییەکی هاوبەش بوو کە وایکرد ئەمریکا دژایەتی بکات؟ هەروەها هەندێک پێیان وایە کە قەبارەی ئەو کارەسات و تاوان و وێرانکاری و وێرانکاریانەی کە ئێران لە وڵاتی عەرەبیدا دروستی کردبوو، بە هاوپەیمانی لەگەڵ ئەمریکییەکان و ئیسرائیلییەکان بووە. بەڵام بۆ ناڵێین تەنیا ئاڵوگۆڕی سوود بوو لە یارییەکی گەورەتردا، لایەنگرانی تاران دەپرسن؟ ئایا خودی خامنەیی جارێک نەیگوت: ئەگەر لە سوریا شەڕ نەکەین، ناچار دەبین لە شەقامەکانی تاران شەڕ بکەین؟
ئەزموونەکانی ڕابردوو فێری کردووین کە ئەو دروشمانەی کە بۆ هەر شەڕێک ڕاگەیەندراون، ڕەنگە درۆیەکی گەورە بن و بە هیچ شێوەیەک پەیوەندییان بە ئامانجە ڕاستەقینەکانی شەڕەوە نەبێت.
بۆ ناڵێین ململانێی ئێستای ئیسرائیل و ئێران بەشێکە لە ململانێی ئەمریکا و چین بۆ سەرکردایەتی جیهانی، لایەنگرانی تیۆری ململانێی نێودەوڵەتی زیاد بکەین؟ ئایا ئێران بەشێکی گرنگی ستراتیژی ڕووبەڕووبوونەوەی نێوان ڕووسیا و چین لە لایەک و ئەمریکا و ڕۆژئاوا لە لایەکی دیکە نییە؟ بۆچی ئەم لێکنزیکبوونەوەیەی ئەمریکا و وڵاتانی عەرەبی نابەستینەوە بە هەڵمەتی ئەمەریکا بۆ بەرەنگاربوونەوەی نفوزی چین لە ناوچەکە و جیهاندا؟ بۆچی ئەمریکا دەستی کردووە بە چاندنی پەیوەندی نزیک لەگەڵ وڵاتانی عەرەبی کە پێشتر پەیوەندییان بە ئێران و ڕووسیاوە هەبووە؟ ئایا تەنها کاری خێرخوازییە، یان بەشێکە لە پلانێکی ئەمریکی بۆ دووبارە داڕشتنی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ خزمەتکردنی پڕۆژەی ئەمریکی و ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو زلهێزانەی کە کێبڕکێی لەگەڵ دەکەن بۆ سەرکردایەتی جیهانی؟ چەند جار گوێمان لە ناتانیاهۆ بووە هەڕەشەی گۆڕینی شێوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەکات؟ ئایا دەکرێت بەهێزکردنی ئیسرائیل لە ناوچەکە و کۆکردنەوەی زلهێزە عەرەبییەکان لە دەوری، بەشێک نەبێت لە پلانی فراوانتری ئەمریکا و ڕۆژئاوا بۆ بەرەنگاربوونەوەی فراوانبوونی چین لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست؟ ئایا باوەڕکردن بە بانگەشەکانی ئیسرائیل و ئەمریکا کە تەواوی هەڵمەتی سەربازیی دژ بە ئێران لە پرسی پڕۆژەی ئەتۆمی ئێراندا سنووردار دەکات، بێهەڵوێستی نییە، یەکێک لە لایەنگرانی ڕێژیمی ئێران سەرسام دەکات؟
ئەزموونی ڕابردوو فێری کردووین کە دروشمی ڕاگەیەندراوی هەر شەڕێک دەتوانێت درۆیەکی گەورە بێت و هیچ پەیوەندییەکی بە ئامانجە ڕاستەقینەکانی شەڕەوە نەبێت. پرسیارکەرەکە دەشڵێت، ڕەنگە ئەو درۆ و تۆمەت و دروشمانەمان لەبیربێت کە ئەمریکا پێش لەشکرکێشی بۆ سەر عێراق دەستیپێکردبوو. ئەمریکا و بەریتانیا بانگەشەی ئەوە دەکەن کە ڕژێمی عێراق لەو کاتەدا خاوەنی چەکی کۆمەڵکوژ بووە کە دەبێت لەناوببرێن پێش ئەوەی بتوانرێت لە پایتەختەکانی ڕۆژئاوا هەڵبدرێت. ئێمە هەمیشە درۆمان بیستووە کە عێراق خاوەنی تۆپی زەبەلاح و کەرەستەی ژەهراوی بووە کە دەتوانێت جیهان لەناو ببات، بەگوێرەی درۆکانی کۆڵین پاول، وەزیری دەرەوەی ئەوکاتی ئەمریکا. هەموومان بینیمان ئەو وەزیرەی پێشتر باسمان کرد بوتڵێکی بچووکی لە نەتەوە یەکگرتووەکان هەڵگرتبوو و بانگەشەی ئەوەی دەکرد کە مادەی مەترسیداری تێدایە کە عێراق خاوەنی بووە. هەروەها ئەو درۆیانەمان لەبیرە کە لەلایەن تۆنی بلێر سەرۆک وەزیرانی ئەوکاتی بەریتانیاوە بۆ پاساوهێنانەوە بۆ لەشکرکێشی ئەمریکا و بەریتانیا بۆ سەر عێراق دەستیپێکرد.
پاشان لەشکرکێشی و شەڕ ڕوویدا و ئەنجامەکانی بۆ عێراق و گەلەکەی کارەساتبار بوون. بەڕاستی ترەمپ، سەرۆکی ئێستای ئەمریکا، خۆی نهێنییەکانی ئەم فێڵەی ئاشکرا کرد و هێرشی کردە سەر ئیدارەی ئەمریکا بە سەرۆکایەتی جۆرج بوش و تۆمەتباری کرد بە وێرانکردنی عێراق و کوشتنی ژیانی ئەمریکییەکان و بەفیڕۆدانی ملیارەها دۆلار. بەڵام ئەوەی پێکەنیناوییە ئەوەیە کە ڕەنگە ئەمڕۆ ترامپ هەمان فێڵ لەگەڵ ئێران دووبارە بکاتەوە. ئایا بەڕاستی ئەو و ئیدارەکەی دەیانەوێت پڕۆژەی ئەتۆمی ئێران لەناوببەن، وەک خۆی بانگەشەی بۆ دەکات، یان زیاتر لە چیرۆکەکەدا هەیە؟ یەکێک لە لایەنگرانی میحوەری ئێران سەرسام دەکات. ساڵانێک دوای شەڕی ئێستا، ئایا گوێمان لە بەرپرسانی ئەمەریکا دەبێت کە ترەمپ تۆمەتبار دەکەن بەوەی شەڕی خۆی لە دژی ئێران پەردەپۆش کردووە بە تۆمەت و درۆیەک کە جیاوازی نییە لەگەڵ درۆکانی جۆرج بوش سەبارەت بە عێراق؟ ئایا میدیاکانی ئەمریکا خۆیان زیاتر لە بیست ساڵ لەمەوبەر تۆمەتەکانی ناتانیاهۆیان بڵاو نەکردەوە، کە تیایدا بە درۆ هۆشداری دابوو کە ئێران دەتوانێت لە ماوەی چەند مانگێکدا چەکی ئەتۆمی بەرهەم بهێنێت؟ پاشان دەرکەوت کە هەموو لێدوانەکانی هاوشێوەی لێدوانە درۆینەکانی ئەمریکان سەبارەت بە پڕۆژەی ئەتۆمی عێراق؟ بۆچی ناڵێین واشنتۆن ئێستا لە ئێراندا لە ڕێگەی گۆڕینی ڕژێمەوە هەمان کار دەکات؟ ئایا ئیسرائیل جورئەتی لێدانی ئێرانی دەکرد ئەگەر تاران بە ڕاستی چەکی ئەتۆمی هەبوایە؟
ئایا گاڵتەجاڕی نییە چاوەڕێی ئەوە بکەین ئێران بەو ئاسانییە بکەوێتە باوەشی ئەمریکا و ئیسرائیلەوە؟ ئایا ئێران تەنها بەستەرێک نییە لە ڕکابەرییەکی گەورەتردا؟ ئایا ڕووسیا دەستی نەکردووە بە ئاگادارکردنەوەی ئەمریکییەکان بۆ ئەوەی بەشداری هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران نەکەن؟ ئایا ئەمە تەنها هۆشدارییەکی تێپەڕە، یان کەمپی بەرامبەر دەستیکردووە بە جووڵە لەسەر تەختەی شەترەنجە نێودەوڵەتییەکە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی پیلانی ئەمریکا لە ناوچەیەکدا کە گرنگییەکی ستراتیژی گەورەی هەیە بۆ هەردوو ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا؟ یان ڕووس و چینی بێ توانایان هەیە تەنانەت لە ڕاگەیاندنەکانیشدا پشتیوانی ئێران بکەن، چ جای هاوکاریی سەربازیی بکەن؟ ئایا بارودۆخی ئێران وەکو دۆخی لیبیا یان عێراق بۆ نمونە؟ ئایا ڕووبەڕووبوونەوەکە لە ئیسرائیل و ئێراندا قەتیس دەمێنێتەوە؟ ڕەنگە، ڕەنگە نەبێت.
وە، سەرەڕای هەموو ئەو شتانەی کە ڕوودەدەن، کەسانێک هەن کە دەڵێن شەڕی ئێستای ئیسرائیل و ئێران یارییەکە بۆ دووبارە دابەشکردنەوەی کاریگەرییەکان لە ناوچەکەدا، کە عەرەبەکان لێیەوە گەورەترین زەرەرمەند دەبن.
ڕەنگە هەموو ئەوانەی سەرەوە تەنها وەهم و خەونبینین و شیکارییەکی ئاواتخوازانە بن کە هەڵوێستە سیاسییە ناکۆکەکانی لایەنە شەڕکەرەکان دەرببڕن، بەڵام ئایا وەهمیش نییە کە لە یەک گۆشەنیگای تیژەوە سەیری ڕووداوە گەورەکان بکەین؟
وەک پسپۆڕێکی وزە لەڕوانگەی وزەوە شیکاری ورد بۆ وێنە ڕاستەقینەکە دەکەم و هەرلەم ڕوانگەوە چارەنوس و ئایندەی ئەم ململانێی بە دەخەمە روو کەبەم شێوەی لای خوارەوەیە :
ئەگەر بەوردی شیکاری بۆ بەشێک لەجەنگەکانی چەند دەیەی ڕابرودوبکەین وردەوردە لە ئامانجی ڕاستەقینەی ئەم جەنگە نوێ یە نزیک دەبینەوە:
یەکەم :جەنگی جیهانی یەکەم هۆکاری ڕاستەقینەی دەست بەسەرا گرتنی وزەبوو لە ویلایەتی مووسڵ و ڕوخاندنی دەوڵەتی عوسمانی و وەدەرنانی ئەڵمانیا و هەڵوەشاندنەوەی گرێبەستە کەیان بوو لەکەرکوک بۆ وەبەرهێنانی نەوت.
دووەم: کوشتنی عەبدولکەریم قاسم و ڕوخانی حکومەتەکانی دوای ئەو هۆکاری دژایەتی بەرژەوەندیە نەوتی یەکانی وڵاتانی ڕۆژئاوا.
سێیەم :هەڵگیرسانی جەنگی عێراق -ئێران و پاشان کوێت و تا ڕوخانی بەعس هۆکاری ڕاستەقینەی جەنگەکان خۆماڵی کردنی نەوت بوو لەعێراق و کۆتایپێهێنانی هەژموونی ڕۆژئاوا لەعێراق.
چوارەم:جەنگەکانی ئەفغانستان:
هەموو جەنگەکانی ئەفغانستان هۆکارەکەی لە پشتەوە نەوت وگازە کەبەم شێوەیە:
١- ڕوخانی نەجیبوڵاو هاتنی تاڵیبان:
هۆکاری ڕاستەقینەی ئەم جەنگە ئەوەبوو یەکێتی سۆڤێتی جاران ویستی لەڕێگەی ئەفغانستانەوە بۆری یەکی نەوت بۆسەر دەریای هند ببات بەڵام ئەمریکانەیهێشت و تاڵیبانی هێناو حکومەتەکەی نەجیبوڵای ڕوخاند.
٢- هاتنەوەی تاڵیبان دووبارە:
هۆکارەکەی بریتی بۆ لەڕێگری پرۆژەی گازی ئیسلامی ئێران کە ویستی بۆری یەکی گاز بە ئەفغانستان داببات بۆ وڵاتانی ئاسیا.
پێنجەم: ڕوخانی حکومەتی موعەمەرقەزافی لە لیبیا:
هۆکاری ڕاستەقینەی ئەوەبوو کە معەمەر قەزافی ویستی مەنزومەیەکی ئەفریکی دروست بکات و وڵاتانی بەرهەمهێنەر نەوتی ئەفریکی تیاکۆبکاتەوەو دینارێکی ئاڵتونی دەربکات و بەو دراوە نەوت بفرۆشێت و کۆتایی بەدۆلاربهێنێت بەڵام ئەمریکا نەیهێشت و ڕوخاندنی و کوشتی.
شەشەم:جەنگی نێوان ڕوسیاو ئۆکرانیا کەتا ئێستا بەردەوامە بۆ کۆتایپێهێنانی هەناردەی نەوت وگازی ڕوسیایە بۆ ئەوروپاو دەرهێنانی ئەوروپایە لەژێرهەزموونی ڕوسیا و تاڕادەیەکی زۆر ئامانجەکەی پێکاوە کە هێشتا جەنگەکە بەردەوامە هەرلە کارپێنەکردنی بۆری ستریم ٢,وەستانی هێڵی ستریم یەک و هێڵەکەی ناو ئۆکرانیا و تەنها هێڵێک ماوە ئەویش تورک ستریمەو ئەمیش ماوەکەی نزیکە لەتەواوبوون.
حەوتەم جەنگی سوریا و ڕوخانی حکومەتی بەشار ئەسەد:
هۆکارەکەی ئەوەبوو بەشار ئەسەد هێڵی بۆری گازی قەتری ڕەدکردوە کەلەسوریاوە تێدەپەری بۆ ئەوروپا لەبەرخاتری ڕووسیا کەلە ساڵی ٢٠١١ دەستی پێکردولە کۆتای ٢٠٢٤ کۆتایی پێهات.
هەشتەم:ڕوخانی کابینەی حکومەتەکەی عادل عەبدول مەهدی لەساڵی ٢٠١٩ لەعێراق بەهۆی گرێبەستێکی بوو لەگەڵ وڵاتی چین کەناوی نەوت بەرامبەر ئاوەدانکردنەوەی عێراق بوو.
نۆیەم :جەنگی ئێستای نێوان ئەمریکاو ئیسرائیل لەگەڵ ئێران:
ئێران نوێنەرایەتی پرۆژەیەکی گەورە دەکات کە هەم خۆی پرۆژەی گازی هەیە و هەم دەیەوێت پرۆژەکانی چین و روسیا لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست جێبەجێ بکات و کۆتایی بەهەژموونی ئەمریکاو ڕۆژئاوا بهێنێت و هەژموونی خۆی و چین و روسیا بسەپێننێت کەبەم شێوەی لای خوارەوەیە :
١- پرۆژەی گازی ئیسلامی ئێران:
ئەم پرۆژەی کە ئێران دەیەوێت بە بۆری کارەکەی هەناردەی دەرەوە بکات بەڵام ئەمریکا هەردوو ڕێگەکەی لێگرت کە ڕێگای ئەفغانستان و سوریا بوو ئەمریکا کۆتایی پێکهێنا.
٢ـپرۆزەی گازی ڕوسی -ئێرانی:
ڕاکێشانی بۆریەکی گازی ڕوسی لە ڕوسیاوە بۆ ئێران و ساغ کردنەوەی گازی ڕوسیا لەڕێگەی ئێرانەوە کە ساڵانە ١١ملیار دۆلار قازانجی هەیە لەکاتی جێبەجێ کردنی ، گومامدەکرێت کوشتنی ئیبراهیم ڕەئیسی سەرۆک کۆماری ئێران لەسەر ئەمە بێت چونکە ئەو گرێبەستەکەی واژۆکردوە.
٣-ڕێکەوتنی ساڵانی ٢٠١٥و ٢٠١٩ لەگەڵ وڵاتی چین و هێنانی وڵاتی چین لەڕووی ئابوری ، سەربازی ،سیاسی بۆ پانتایی جوگرافیای ئێران و لەوێشەوە بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و هاوکاری تەواوی وڵاتی چین.
٤-هەژموونی ئێران لەعێراق:
ئێران کۆنترۆڵی عێراقی کردوە بە فرۆشتنی نەوتی قاچاخی خۆی بەناوی عێراقەوە و بردنی نەوتی کێڵگەهاوبەشەکانی هەردوو وڵات.
٥- هێنانی هەژموونی چین بۆ عێراق:
بەهۆی هێنانی هەژموونی چین بۆناو نەوت وگازی عێراق خەریک بوو کارلەکاربترازێت وچین ئەمریکاو ڕۆژئاوا لەعێراق وەدەرنێت و چین توانی ٣٤لەسەدی بەدەنگی نەوتی عێراق بخاتەژێردەستی خۆی،دوو لەسەرسێی بەرهەمی نەوتی عێراق بەرهەم بهێنێت،لە ١٢ گرێبەست ١٠ گرێبەستی نەوت وگازبباتەوە،ڕۆژانە زیاتر لەملیۆنێک و سەد هەزار بەرمیل نەوت لەعێراق بکرێت،چەندین گرێبەستی گازی واژۆکردوە،ڕێکەوتننامەی نەوت بەرامبەر ئاوەدانکردنەوەی لەگەڵ عێراق لەساڵی ٢٠١٩ وازۆکرد.
لەبەرامبەردا ئەمریکاو بەریتانیا ئەوروپا بەپەلەهاتەنەوە عێراق و چەند گربەستێکی نوێیان لەخواروی عێراق و کەرکوک و کوردستان واژۆکرد بۆ ڕێگری لەهەژموونی چین.
٦- ئێران بەردەوامە بەپشتیوانی لە فەلەستین ،لوبنان سوریا کە ململانێ و کێشە هەیە لەسەر گاز لەگەڵ ئیسرائیل وەک ( گازی فەلەستین لەغەزە،لوبنان لەگەڵ ئیسرائیل ،سوریا تا ڕوخانی هەژموونی ڕوسیای دەسەپاند ).
ئەنجام
لەکۆتاییدا گەشتینەئەوئەنجامەی کە ئێران بەشێکی گەورەیە لەملمانێی سەپاندنی هەژموونی وزەی لەنێوان چین و روسیا لەلایەک و ئەمریکاو ڕۆژئاوایەکان لەلایەکی تر کەواتە بەکورتی بەکوردی سەرکەوتن و مانەوەی ئێران واتە زاڵبوونی هەژموونی چین و ڕوسیایە بەسەر ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و وزەی جیهاندا کەوتنی ئێرانیش واتە کۆتایی هەژمونی چین و ڕوسیاو زاڵبوونی هەژموونی ئەمریکاو وڵاتانی ڕۆژئاوا ئەوەی کە هەژموونی ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا بەسەر وزەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست یەکلا دەکاتەوە ئێران و تورکیا کەبەکەوتن و لاواز بونیان ئەمریکاو وڵاتانی ڕۆژئاوا سەردەکەون و بەمانەوەیشیان بەبەهێزی ئەوا کۆتایی یان لاوازبوونی وڵاتانی ڕۆژئاوای لێدەکەوێتەوە هەربۆیە ئەگەر ئەمریکا ئێران بخات ئەوا نۆرەی تورکیاش دێت چونکە تورکیا بەشێکە لە یاریەکە لە دەریای سپی ناوەراست،سوریا،قەتر، ساغ کردنەوەی گازی ڕوسیا ئێران لەوڵاتانی ئەمریکا و شوێنی تریش
مافناس: ڕێبوار محمد ئەمین
ماستەر لەگرێبەستەکانی نەوت وگاز
٢٢/٦/٢٠٢٥
