10/07/2025
Адвокат «Клооптун» операторун үй камагына чыгарууну суранды
УКМКнын ТИЗОсундагы «Клооптун» оператору Александр Александровду үй камагына чыгарууну суранышты. Мындай өтүнүчтү президент Садыр Жапаров менен УКМК төрагасы Камчыбек Ташиевге Александровдун адвокаты Кайсын Абакиров жолдоду.
Адвокаттын фейсбуктагы барагына жарыяланган кайрылууда, «Александр — таланттуу адис, бир үй-бүлөнүн жоопкерчиликтүү кожоюну жана өз чөйрөсүндө кадыр-баркы бар инсан» экени белгиленип, ушул тапта анын үй-бүлөсү «моралдык жана эмоционалдык оор абалда» экени кошумчаланган. Ошондой эле Александровдун келинчеги банктардын биринен алынган насыяны өзү жалгыз төлөй албастыгы баса белгиленген.
Андан тышкары, кайрылууда Александров ден соолугуна байланыштуу аскердик милдетин аткаруудан дагы бошотулганы, ТИЗОдо кармалганы анын саламаттыгына кедергисин тийгизип жатканы белгиленген.
«Биз Александров бийликтин мыйзамдуу талаптарына баш ийбөөгө жана массалык башаламандыктарга чакырган материалдарды даярдоого катыштыгы жок деп эсептейбиз. Ал видео оператор, материалдын мазмунун редактирлөөгө тиешеси жок, анын милдети тек гана иштин техникалык бөлүгүнө байланышкан. Пландоого катышкан эмес, редакциялык саясатты аныктоого аралашкан эмес, редакциянын атынан материал жарыялоого тапшырма бере алмак эмес жана журналист катары эч жакта сөз сүйлөгөн эмес», — дейт адвокат.
Абакиров Александровдун чет өлкөдө жүргөн Болот Темиров, «Клооп Медиа» жана «Коомар Медиа» коомдук фондуларынын негиздөөчүлөрү менен эч кандай байланышы болбогонун, «Клоопто» эмгек келишиминин негизинде иштеп келгенин айтат.
«А.Н.Александровдун ишин сотто бардык процессуалдык нормаларды жана укуктук стандарттарды эске алуу менен, дыкат жана акыйкат карап берүүнү, ошондой эле анын иш-аракеттеринин жалпыга зыян келтире турган натыйжасы жок экенин эске алуу менен, тергөө жана сот отуруму аяктаганга чейин үй камагына чыгарып берүүнү суранабыз. Александров процесстин жүрүшүнө эч кандай таасир эте албайт жана тергөө жана сот менен активдүү кызматташып келет. Үй камагына чыкса ден соолугун оңдоп, үй-бүлөсүнө жардамдашып, өзүн актоого камдана алмак», — деп айтылат катта.
«Клооптун» видеооператору Александр Александровду УКМК кызматкерлери 28-майда «массалык баш аламандыктарга чакырууга» шектеп кармаган. Ошол эле күнү басылманын мурдагы оператору Жоомарт Дуулатов дагы кармалган. Күч кызматкерлери алардын үйүн тинтип, техниканы алып, өздөрүн УКМКнын Бишкек шаардык бөлүмүнө жеткиришкен. Суракка адвокаттар киргизилген эмес. 30-майда Бишкектин Биринчи май райондук соту аларды 21-июлга чейин УКМКнын ТИЗОсуна камоо чечимин кабыл алган. Кийин шаардык сот бул чечимди күчүндө калтырган.
Ошондой эле, 28-29-май күндөрү Ош жана Бишкек шаарларында «Клооптун» дагы үч азыркы жана мурдагы журналисти жана аларды коштоп жүргөн эки досу кармлаган. Алардын баары алты саат адвокатсыз суракка алынган — бул Жазык процессуалдык кодексин одоно бузуу болуп эсептелет. Кийин кармалгандардын бешөө бошотулган.
Андан тышкары басылманын кеңсе-менеджери менен эсепчиси сурак берип, үйлөрүндө тинтүү жүргөн.
«Клооптун» азыркы жана мурдагы кызматкерлеринин кармалышын укук коргоочулар жана бир катар эл аралык уюмдар сынга алышкан. Анын ичинде «Чек арасыз кабарчылар» (RSF), Human Rights Watch жана Журналисттерди коргоо комитети (CPJ) бар. Уюмдар «Клооптун» кармалган кызматкерлерин бошотууга жана журналисттерди куугунтуктоону токтотууга чакырышкан.