ឡាំ លីម - Lam Lim

21/06/2025

23/05/2025

អាថ៌កំបាំងដែលយុវជនគួរអានសៀវភៅ«ក្លាយជាអ្នកដឹកនាំ»

បិតាគ្រប់គ្រងសម័យទំនើប ភីទ័រ ដ្រាក់ឃ័រ បាននិយាយអំពីការគ្រប់គ្រង គឺផ្តោតលើការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង គ្រប់គ្រងស្ថាប័ន និងគ្រប់គ្រងសង្គមជាតិ។ កូណូស៊ូកិ ម៉ាសឺស៊ីតា (Kōnosuke Matsush*ta) បានលើកឡើងថា “ការគ្រប់គ្រងគឺជាបាតុភូតដែលចៀសមិនរួចឡើយ ដ្បិតឱ្យតែទីណាមានសកម្មភាពរបស់មនុស្ស គឺសុទ្ធតែត្រូវការការគ្រប់គ្រងទាំងអស់។ សង្គមជាតិត្រូវការការគ្រប់គ្រង, គ្រួសារត្រូវការការគ្រប់គ្រង, ហើយជីវិតរបស់យើងម្នាក់ៗសុទ្ធតែត្រូវការការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង។” ខ្ញុំចង់រម្លឹកបន្តិចពីទស្សនវិទូអាម៉េរិក ណម ឆមស្គី (Noam Chomsky) ដែលបាននិយាយថា “តួនាទីរបស់បញ្ញវន្តដែលជាអ្នកចេះដឹង គឺនិយាយការពិត និងបកអាក្រាតការភូតកុហក។” ទស្សនៈនេះល្បីល្បាញជាខ្លាំង តែមានទស្សនៈមួយទៀតដែលខ្ញុំចង់យកមកចែករំលែកគឺ “គ្មានឡើយប្រទេសក្រីក្រ គឺមានតែប្រទេសដែលបរាជ័យក្នុងការគ្រប់គ្រងធនធានប៉ុណ្ណោះ។”

ខ្ញុំមិនមែននិយាយអំពីការគ្រប់គ្រងទេ តែខ្ញុំចង់និយាយអំពីការដឹកនាំ ឬភាពជាអ្នកដឹកនាំ។ ខ្ញុំចង់និយាយពីការកសាងខ្លួនឱ្យក្លាយទៅជាអ្នកដឹកនាំមួយរូប។ បើយើងជាមនុស្សមានវ័យក្មេង ហើយនិយាយអំពីប្រធានបទដឹកនាំ ឬវិស័យភាពជាអ្នកដឹកនាំនេះជាមួយអ្នកដែលមានវ័យចំណាស់មួយចំនួនតូច, យើងនឹងបានឭថា “ការដឹកនាំនេះមិនមែនជាអ្វីដែលយើងត្រូវដឹងឮទេ ពីព្រោះយើងនៅក្មេង យើងជាអ្នកតូចតាច យើងជាមនុស្សសាមញ្ញជាដើម។” ហេតុផលដែលខ្ញុំនិយាយប្រយោគនេះ ព្រោះខ្ញុំខ្លួនឯងជាអ្នកបានឮពាក្យសម្តីបែបនេះដោយផ្ទាល់។ ដូចដែល កូណូស៊ូកិ ម៉ាសឺស៊ីតា បានលើកឡើងអំពីការគ្រប់គ្រង និងដូចគ្នានឹងការលើកឡើងរបស់បិតាគ្រប់គ្រងសម័យ ភីទ័រ ដ្រាក់ឃ័រ គឺការគ្រប់គ្រង ត្រូវចាប់ផ្តើមពីការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង រហូតដល់ការគ្រប់គ្រងសង្គមជាតិ។ ដូចទស្សនវិទូ ណម ឆមស្គី បានលើកឡើងពីមូលហេតុនៃប្រទេសក្រីក្រីខ្លះដោយសារតែមិនមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រងធនធាន។ ក្នុងការដឹកនាំ ឬវិស័យនៃភាពជាអ្នកដឹកនាំនេះ វាស្ថិតនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌដូចគ្នា ពោលគឺការដឹកនាំត្រូវចាប់ផ្តើមពីការដឹកនាំខ្លួនឯងជាមុនសិន ប្រើប្រាស់ធនធានក្នុងខ្លួនឯងជាមុនសិន និងប្រើប្រាស់សក្តានុពលខ្លួនឯងឱ្យអស់ជាមុនសិន ទើបឈានដល់ការដឹកនាំធំៗដទៃទៀតបាន។ ក្នុងន័យនេះ ខ្ញុំគ្រាន់តែចង់បញ្ជាក់ថា “ភាពជាអ្នកដឹកនាំ គឺនិយាយពីការដឹកនាំខ្លួនឯង រហូតដល់ដឹកនាំមនុស្សដទៃ ដឹកនាំក្រុម និងដឹកនាំស្ថាប័ន។”

ជួនកាល មិនចាំបាច់ដឹកនាំអ្នកដទៃទេ តែយើងត្រូវដឹកនាំខ្លួនឯងឱ្យជោគជ័យ ឱ្យចម្រើនរុងរឿង គឺជាការណ៍ប្រពៃបំផុតទៅហើយ។ ដូចនឹងទស្សនៈរបស់អ្នកនិពន្ធ វ៉ារិន បេននីស ដែលពោលថា “អ្នកដឹកនាំ គឺជាអ្នកដែលធ្វើជាខ្លួនឯង រស់នៅជាខ្លួនឯងពេញលេញ មានសេរីភាពធ្វើជាខ្លួនឯងពិតប្រាកដ។” សង្គមនៅអាស៊ីយើង តែងចាត់ទុកអ្នកដឹកនាំជាអាទិទេព ជាទេវតាចាប់ជាតិ ឬជាអ្នកមានបុណ្យ...។ ដូច្នេះហើយ យើងបានឃើញតែវីរបុរសឯកា ពោលគឺអ្នកដឹកនាំខ្លាំងតែម្នាក់ឯង រីឯអ្នកដទៃទៀតខ្សោយ។ មនុស្សជាច្រើនជឿលើកម្លាំងរួបរួមសាមគ្គី តែខ្លះបែរជាមិនជឿលើសមត្ថភាពខ្លួនឯង មិនជឿលើការគិតខ្លួនឯង រហូតដល់កើតចិត្តមើលស្រាលអំណាចរបស់ខ្លួនឯង។ ពេលខ្លះ អ្នកដែលមើលស្រាលខ្លួនឯង អាចក្លាយទៅជាបុគ្គលដែលចាំតែស្របតាម ឬហៃអើតាមគេឯង ឥតមានការចូលរួមទទួលខុសត្រូវអ្វីសោះ។ រីឯអ្នកខ្លាំងខ្លះទៀត មិនមើលស្រាលខ្លួនឯងទេ តែមើលស្រាលអ្នកដទៃ ហើយក្លាយជាមនុស្សមានជំងឺតួឯក ឬមានជំងឺបូសក្លៀក។

តាមពិតទៅ «មនុស្សជាតិ» នេះ គឺគ្មានជាតិសាសន៍ទេ គ្មានមនុស្សអាម៉េរិក គ្មានមនុស្សខ្មែរ គ្មានមនុស្សចិន...ទេ តែអរិយធម៌មនុស្សជាតិបែងចែកគ្នារហូតដល់បែកបាក់។ ការបែងចែកបង្កើតជាការបែកបាក់ ហើយការបែកបាក់ទំនងជាកើតចេញលោភៈ ទោសៈ អវិជ្ជារបស់មនុស្សជាតិ (?) ភពផែនដីអាចប្រែប្រួល តែធម្មជាតិមនុស្សមិនប្រែប្រួលទៅណាទេ! មនុស្សនិយាយពីការរួបរួមគ្នា តែមនុស្សមិននិយាយពីយុត្តិធម៌ត្រឹមត្រូវ។ ដូចដែលអ្នកនិពន្ធបានលើកឡើងថា “យុគសម័យនៃអ្នកខ្លាំងតែម្នាក់ឯង បានកន្លងផុតទៅហើយ។ យុគសម័យនេះជាយុគសម័យនៃកិច្ចសហការគ្នា។ យុគសម័យនៃអ្នកដឹកនាំឆ្នើមតែម្នាក់ឯង លែងមានទៀតហើយ តែយុគសម័យនេះជាយុគដែលអ្នកដឹកនាំនិងអ្នកដើរតាមគឺជាដៃគូសហការគ្នា។”

ស្នាដៃបកប្រែដែលបងប្អូនកំពុងអាននេះបានបកស្រាយពីបញ្ហាជាច្រើនទាក់ទងនឹងការដឹកនាំ រាប់ចាប់ពីការដឹកនាំខ្លួនឯង ការធ្វើតាមបេះដូងខ្លួនឯង រហូតដល់ការដឹកនាំក្រុមហ៊ុនអាជីវកម្ម និងអ្នកដឹកនាំនយោបាយសង្គម។ ក្រៅពីនេះ អ្នកនិពន្ធបាននិយាយអំពីវិបត្តិសុចរិតធម៌របស់អ្នកដឹកនាំ។ ខ្ញុំចង់និយាយពាក្យខ្លីបំផុតដែលអាចបកស្រាយខ្លឹមសារស្នូលនៃសៀវភៅទាំងមូល តែហាក់ដូចជាលំបាកបន្តិច។

ដូច្នេះ យើងគប្បីព្យាយាមអានសៀវភៅនេះឱ្យចប់បួនប្រាំដងដោយខ្លួនឯង រួចហើយឆ្លុះបញ្ចាំងគំនិតដឹកនាំជាមួយនឹងបរិបទសង្គមខ្មែរយើង។ វិធីអានបែបនេះ នឹងជួយយើងឱ្យយល់ដឹងបានច្រើន។ ខ្ញុំបានប្រែសម្រួលសៀវភៅនេះតាំងពីទំព័រដំបូងរហូតដល់ទំព័រចុងក្រោយបង្អស់ ហើយការបកប្រែ គឺធ្វើយ៉ាងណាឱ្យអ្នកអានងាយស្រួលយល់ខ្លឹមសារ ជាពិសេសក្នុងបរិបទខ្មែរយើង។ រាល់កិច្ចការដែលខ្ញុំធ្វើ គឺខ្ញុំចង់ធ្វើឱ្យបានល្អជាទីបំផុត បានព្យាយាមអស់ពីសមត្ថភាព ហើយផ្តោតលើគុណភាព ជាជាងធ្វើឱ្យតែរួចពីដៃ។ ថ្វីដ្បិតតែខ្ញុំបានព្យាយាមប្រែសម្រួលប្រយោគឃ្លោងឃ្លាឱ្យសាមញ្ញ រក្សាខ្លឹមសារដើមយ៉ាងណាក្តី តែរមែងពុំអាចចៀសផុតពីការភ្លាំងភ្លាត់ខ្លះឡើយ។ ការធ្វេសប្រហែសភ្លាំងភ្លាត់ពុំមែនជាចេតនាដើមរបស់ខ្ញុំទេ ហើយចេតនាដើមរបស់ខ្ញុំ គឺចង់ឱ្យយុវជនយើងបានអានសៀវភៅនេះ និងចង់ឱ្យយុវជនយើងចាប់ផ្តើមងាកមកសិក្សាឈ្វេងយល់អំពីភាពជាអ្នកដឹកនាំនេះឱ្យបានច្រើនជាងមុន។ ដូច្នេះ សូមជួយបំពេញបំណងប្រាថ្នានេះឱ្យខ្ញុំ តាមរយៈការអានសៀវភៅនេះឱ្យបានច្រើនដង ឬលើសពីប្រាំដងឡើងទៅ។ តើមានហេតុផលអ្វី ទើបខ្ញុំទទូចសុំឱ្យអ្នកអាន ព្យាយាមអានសៀវភៅនេះឱ្យបានច្រើនដង ឬលើសពីប្រាំដង?

អាថ៌កំបាំងមួយអំពីសៀវភៅនេះ គឺមានមន្ត្រីរាជការខ្មែរយើង និងអ្នកដឹកនាំខ្មែរយើងមួយចំនួនដែលមានចំណេះដឹងភាសាអង់គ្លេសល្អ សុទ្ធសឹងតែធ្លាប់បានក្រេបយកចំណេះដឹងស្តីពីការដឹកនាំចេញពីខ្លឹមសារសៀវភៅនេះ។ បន្ថែមពីនេះដែលជាចំណុចពិសេស, មានសៀវភៅស្តីអំពីការដឹកនាំជាច្រើននៅលើទីផ្សារ មិនថាតែទីផ្សារសៀវភៅបកប្រែនៅស្រុកខ្មែរយើងទេ ហើយមានអ្នកនិពន្ធល្បីឈ្មោះជាច្រើនរូប ដែលពិភពលោកចាត់ទុកជាគ្រូដឹកនាំ ឬជា «Leadership Guru»។ ប៉ុន្តែចំពោះ វ៉ារិន បេននីស មិនមែនត្រឹមតែជាគ្រូដឹកនាំប៉ុណ្ណោះទេ តែអ្នកជំនាញភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងអ្នកដឹកនាំជាច្រើនរូបចាត់ទុក វ៉ារិន បេននីស ជាបិតាដឹកនាំសម័យទំនើប (father of leadership)។

ទាញយកជាទម្រង់ PDF
✅ តំណភ្ជាប់ទី១៖ https://bit.ly/4iF7yDv
✅ តំណភ្ជាប់ទី២៖ https://drive.google.com/.../1MlVvSuZmLQ.../view...
✅ តេឡេក្រាមផ្ទាល់ខ្លួនខ្ញុំ “ឡាំ លីម - Lam Lim” https://t.me/c/1389450301/292