Baganvisitor

16/07/2025

ဂျာမန်ထိုမန် သယ်သွားတဲ့ နတ်လျောင်းကျောင်းက
ဂဠုန်ခံဟိန္ဒူနတ်ရုပ်
စိန့်ပီတာဘတ်မှာရှိတဲ့ ပြတိုက်မှာပြထားသည်။
🌲🌲🌲🌲🌲🌲🌲🌲🌲🌲🌲
ဒါကတော့ ပုဂံရှိ နတ်ထောင်ကျောင်း (Nathlaung Kyaung) မှ ဗိဿနတ် (Vishnu) ရုပ်တုပုံရိပ် ဖြစ်ပါတယ်။

ဗိဿနတ်မှာ ဟိန္ဒူဘာသာရဲ့ ထင်ရှားတဲ့နတ်ဘုရားတစ်ပါးဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ဘာ့အမွှန်းအတင်ကို ထိန်းသိမ်းပေးသူအဖြစ် ယုံကြည်ခံယူကြပါတယ်။ ပုံထဲမှာ မြင်ရသလို ဗိဿနတ်သည် ငှက်ပုံသဏ္ဍန်ရှိသော ဂဠုန် (Garuda) ထက်ထက်ပေါ်မှာ ထိုင်ပြီး၊ လက်တစ်ဖက်တွင် (chakra) ကိုင်ထားတာကလည်း သင်္ကေတအနေနဲ့ မြင်နိုင်ပါတယ်။

ဤရုပ်တုဟာ မြန်မာနယ်မြေထဲက ဟိန္ဒူအနုပညာနှင့် ယဉ်ကျေးမှုတွေ ဘယ်လောက်အထိဝင်ရောက်ပျံ့နှံ့လာခဲ့တယ်ဆိုတာကို သက်သေအထောက်ပြနေတဲ့ တန်ဖိုးရှိတဲ့အနုပညာမြင်ကွင်းတစ်ခုပါ။

📍 နတ်ထောင်ကျောင်း၊ ပုဂံ
🏛 ရုပ်တုထားရှိရာ – The State Hermitage Museum, St Petersburg

#ဗိဿနတ် #ပုဂံ #မြန်မာ့အနုပညာ #နတ်ထောင်ကျောင်း
#အညတရကုဋေ #ပုဂံ

15/07/2025

ဂျာမာန်ကြီးထိုမန်ရဲ့စာအုပ်ထည်းကပုံများလိုတဲ့သူများယူသုံးကြပါဗျာ
စာအုပ်လိုချင်ရင်တော့မန့်ပေးပါဗျာတင်ပေးပါ့မယ်
1900ကျော်ကဆိုတော့ ဓာတ်ပုံကို
ပလိတ်လို့ပဲခေါ်သေးတယ်။

13/07/2025

တချိန်က ပုဂံညနေခင်းလေး
သတိတရရှိပ မဟာရေ

11/07/2025

ယနေ့စဥ်းစားမိတာ
တန်းခိုးရှင်တွေက လူတွေကိုတကယ်ကယ်တင်ချင်တယ်
ဆိုရင်
လိမ်မပြောအောင် လုပ်ပေးလို့မရဘူးလား
လိမ်ပြောရင် တစ်ခုခုပေါ်လာတာမျိုးဖန်တီးပေးလို့မရဘူးလား
ဖင်ပြောင်သွားတာမျိုးပေါ့
ဘာမှဝတ်မရတာမျိုးပေါ့
အာ့ဆိုအတော်အေးချမ်းမယ်
#အညတရကုဋေ

11/07/2025

ပုဂဲခေတ်က ခြေတော်ရာကိုကိုးကွယ်မှု့ထက်
ယုံကြည်မှု့ကိုပိုအလေးထားခဲ့ကြသည်။
ခြေတော်ရာအရိပ်ခိုဝင်လျင်
ဘေးအန္တရယ်များကင်းဝေးစေသည်ဟူသော
ယုံကြည်မှု့ဖြင့်
ခြေတော်ရာများကိုရေးဆွဲပူဇော်ခဲ့ကြသည်။
ခြေတော်ရာနှစ်ဖက် တွဲကို
အိမ်မှာ ချိတ်ဆွဲထားလျင်
အမှောင့်ပယောဂများ၊မကောင်း
သောနာနာဘာဝများမဝင်နိုင်
မြင်နိုင်သော နေရာအနီးပင်မနေနိုင်ဟု ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်ကို
ပိတ်ပန်းချီစသင်တော့
သင်ကြားခဲ့ရသည်။
လောကီပညာထွက်ရပ်လမ်းများတွင်လည်းခြေတော်ရာကို အကာကွယ်အဖြစ်သုံးကြသည်။
#အညတရကုဋေ

09/07/2025

နရပတိစည်သူကောင်းမှု့လေလား

07/07/2025

ပြသဒ်ကြီးဘုရား
ပုဂံလာရင်အတော်များများဓာတ်ပုံသွားရိုက်ကြတယ်
ဓာတ်ဖမ်းလို့အရောင်းကောင်းတဲ့နေရာလေးတစ်ခုလေ
ဘယ်ချိန်မှာအလှဆုံးလည်း
သိတဲ့သူတွေမန့်ခဲ့ပါအုန်း
မှားနေရင်
နောက်တပို့စ်ကြပြောပြပါမယ်❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️
#အညတရကုဋေ
#ပုဂံ

06/07/2025

ပုဂံခေတ် ဘီလူးပန်းဆွဲ (Kirtimukha): မူလဇစ်မြစ်၊ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်နှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ပျံ့နှံ့ထင်ဟပ်မှု - #အညတရကုဋေ
ပုဂံခေတ် (အေဒီ ၁၁ ရာစုမှ ၁၃ ရာစု) ဗိသုကာနှင့် အနုပညာလက်ရာများတွင် ထင်ရှားစွာ တွေ့မြင်ရသော "ဘီလူးပန်းဆွဲ" ဟု လူသိများသည့် Kirtimukha (ကိရ်တိမုခ) ပုံစံသည် ၎င်း၏ မူလဇစ်မြစ်နှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ပျံ့နှံ့မှုနှင့် ပတ်သက်၍ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ မေးခွန်းများ ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဤစာတမ်းသည် Kirtimukha ၏ နောက်ခံဇာတ်ကြောင်း၊ ၎င်း၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ၊ ဒေသအသီးသီးသို့ ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိပုံနှင့် ပုဂံခေတ်တွင် ၎င်းအား မည်သို့ အသုံးပြုခဲ့ပုံတို့ကို ပညာရှင်ရှုထောင့်မှ လေ့လာဆန်းစစ်တင်ပြထားသည်။ Priya နှင့် Tiwary (2020) ၏ သုတေသနပြုချက်များကို အဓိက အခြေခံ၍ Kirtimukha သည် ဟိန္ဒူဘာသာမှ ဆင်းသက်လာသော်လည်း ၎င်း၏ ရှေးကျသော ပုံစံတူသည် တရုတ်ပြည်၏ Taotie (တောက်သရဲ) မှ စတင်နိုင်ပြီး ပိုးလမ်းမမှတစ်ဆင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းသို့ ပျံ့နှံ့ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ပုဂံခေတ်တွင် Kirtimukha ကို ဗိသုကာနှင့် အနုပညာတွင် ကာကွယ်မှု၊ ဘုန်းတန်ခိုးနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အဓိပ္ပါယ်များဖြင့် ပေါင်းစပ်အသုံးပြုခဲ့ခြင်းကိုလည်း လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။
၁။ မိတ်ဆက်
ပုဂံခေတ် မြန်မာ့အနုပညာနှင့် ဗိသုကာလက်ရာများသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ထင်ဟပ်နေသော်လည်း၊ ဟိန္ဒူဘာသာနှင့် အခြားယဉ်ကျေးမှုများမှ အစိတ်အပိုင်းများကိုပါ ကျယ်ပြန့်စွာ ပေါင်းစပ်လက်ခံခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ ဤပေါင်းစပ်မှုများထဲမှ အထင်ရှားဆုံးနှင့် အနုပညာအဆင့်အတန်းမြင့်မားဆုံး ပုံစံတစ်ခုမှာ "ဘီလူးပန်းဆွဲ" ဟု မြန်မာတို့ ခေါ်ဝေါ်ကြသည့် Kirtimukha (ကိရ်တိမုခ) ဖြစ်သည်။ ဤကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသော၊ သို့သော် တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ခမ်းနားလှပသော မျက်နှာပုံစံသည် ပုဂံဘုရားများ၊ စေတီပုထိုးများ၏ မုခ်ဦးများ၊ နံရံများနှင့် အခြားအဆင်တန်ဆာများတွင် တွင်ကျယ်စွာ ပေါ်ထွက်နေသည်။ ဤစာတမ်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ပုဂံခေတ် ဘီလူးပန်းဆွဲ၏ မူလဇစ်မြစ်ကို ခြေရာခံခြင်း၊ ၎င်း၏ နောက်ခံဇာတ်ကြောင်းနှင့် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များကို ဆန်းစစ်ခြင်း၊ ကမ္ဘာ့ဒေသအသီးသီးသို့ မည်သို့ ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိခဲ့ပုံကို ဖော်ပြခြင်းနှင့် ပုဂံအနုပညာတွင် ၎င်းအား မည်သို့ အသုံးပြုခဲ့ပုံတို့ကို ပညာရှင်ရှုထောင့်မှ အသေးစိတ်လေ့လာတင်ပြရန် ဖြစ်သည်။
၂။ Kirtimukha ၏ နောက်ခံဇာတ်ကြောင်းနှင့် မူလဇစ်မြစ်
Kirtimukha ၏ မူလဇစ်မြစ်သည် အိန္ဒိယ၏ ရှေးဟောင်းဘာသာရေး စာပေများနှင့် ဒဏ္ဍာရီများတွင် အခိုင်အမာ တည်ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် Shiva Purana (ရှီဝပူရာဏ) နှင့် Skanda Purana (စကန္ဒပူရာဏ) တို့တွင် ဖော်ပြထားသည့် ဒဏ္ဍာရီသည် Kirtimukha ၏ ဖန်တီးမှုကို အဓိက ရှင်းပြသည် (Priya & Tiwary, 2020: 1031)။ ဒဏ္ဍာရီအရ၊ ဇလန္ဓရ (Jalandhara) အမည်ရှိ နတ်ဆိုးတစ်ဦးသည် ရှီဝနတ်ဘုရားအား စိန်ခေါ်ခဲ့ရာ၊ ရှီဝသည် မိမိ၏ နဖူးမှ ပြင်းထန်သော ဒေါသ၏ အရှိန်အဝါဖြင့် ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသော သတ္တဝါတစ်ကောင်ကို ဖန်ဆင်းလိုက်သည်။ ထိုသတ္တဝါသည် အလွန်ဆာလောင်နေသဖြင့် ရှီဝက မိမိကိုယ်ကို ဝါးမျိုရန် အမိန့်ပေးခဲ့ရာ၊ နောက်ဆုံးတွင် မျက်နှာသက်သက်သာ ကျန်ရှိခဲ့သည်။ ရှီဝသည် ၎င်း၏ ခွန်အားနှင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းကို ချီးကျူးကာ "Kirtimukha" ဟု အမည်ပေးပြီး မိမိ၏ ဘုရားကျောင်းများ တံခါးဝတွင် အစောင့်အရှောက်အဖြစ် ထားရှိရန် မိန့်ကြားခဲ့သည် (Priya & Tiwary, 2020: 1031)။ ဤဒဏ္ဍာရီသည် Kirtimukha ကို ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် ကာကွယ်ခြင်း နှစ်မျိုးစလုံးကို ကိုယ်စားပြုသော ဒွိဟသဘောဆောင်သည့် သတ္တဝါအဖြစ် ပုံဖော်သည်။
Kirtimukha ၏ အစောပိုင်း ပုံဖော်မှုများကို အိန္ဒိယတွင် ဂုပ္ပတ (Gupta) ခေတ် (အေဒီ ၄ ရာစု) နောက်ပိုင်းတွင် တွင်ကျယ်စွာ တွေ့မြင်ရသည် (Priya & Tiwary, 2020: 1032)။ သို့သော် Priya နှင့် Tiwary (2020: 1034) ၏ လေ့လာတွေ့ရှိချက်အရ Kirtimukha ၏ မူလဇစ်မြစ်သည် အိန္ဒိယတိုက်ငယ်ထက် ပိုမိုစော၍ တရုတ်ပြည်၏ Liangzhu (လျန်ကျူး) ယဉ်ကျေးမှု (ဘီစီ ၃၄၀၀-၂၂၅၀ ခန့်) မှ Taotie (တောက်သရဲ) ပုံစံနှင့် ဆက်စပ်နေနိုင်ကြောင်း တင်ပြထားသည်။ Taotie သည် Kirtimukha နှင့် ဆင်တူသော ကြောက်မက်ဖွယ်မျက်နှာဖုံးပုံစံဖြစ်ပြီး တရုတ်ရှေးဟောင်း ကြေးနီပစ္စည်းများနှင့် ကျောက်စိမ်းများပေါ်တွင် တွေ့ရသည်။ ၎င်းကို သေဆုံးသူ၏ ဘေးကင်းရေးနှင့် ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုအတွက် ဘာသာရေးထုံးတမ်းစဉ်လာဆိုင်ရာ အိုးခွက်များပေါ်တွင် ပုံဖော်လေ့ရှိရာ၊ ၎င်း၏ အဓိပ္ပါယ်သည် Kirtimukha ၏ "ကာကွယ်ခြင်း" နှင့် "ဘုန်းတန်ခိုး" အဓိပ္ပါယ်များနှင့် နီးစပ်သည်။ ဤအချက်သည် Kirtimukha သည် ဒေသတစ်ခုတည်းမှ ထွက်ပေါ်လာခြင်းမဟုတ်ဘဲ ရှေးခေတ်ပိုးလမ်းမများမှတစ်ဆင့် ယဉ်ကျေးမှုအချင်းချင်း အပြန်အလှန် လွှမ်းမိုးမှုများ၏ ရလဒ်ဖြစ်နိုင်ကြောင်းကို အခိုင်အမာ ဖော်ပြသည်။
၃။ Kirtimukha ၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ
Kirtimukha ၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များသည် ၎င်း၏ ဒဏ္ဍာရီလာ မူရင်းမှ ဆင်းသက်လာပြီး ဘာသာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ရှုထောင့်များစွာ ပါဝင်သည်-
* ကာကွယ်ခြင်းနှင့် အစောင့်အရှောက် (Protection and Guardian): Kirtimukha ၏ အဓိကအကျဆုံး အဓိပ္ပါယ်မှာ မကောင်းဆိုးဝါးများ၊ ဘေးဥပဒ်များနှင့် ဆိုးကျိုးများကို တားဆီးကာကွယ်ပေးသော အစောင့်အရှောက်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသော ပုံပန်းသဏ္ဌာန်သည် မကောင်းဆိုးဝါးများကို မောင်းထုတ်ပြီး ဘုရားကျောင်း သို့မဟုတ် အဆောက်အအုံကို ဘေးကင်းစေသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။
* ဘုန်းတန်ခိုးနှင့် ဂုဏ်ကျက်သရေ (Glory and Majesty): "Kirtimukha" ဟူသော အမည်ကိုယ်တိုင်က "ဘုန်းတန်ခိုး၏ မျက်နှာ" ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသဖြင့် ၎င်းသည် နေရာတစ်ခု သို့မဟုတ် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး၏ ဂုဏ်ကျက်သရေ၊ ဩဇာအာဏာနှင့် ဘုန်းတန်ခိုးကို မြှင့်တင်ပေးသော သင်္ကေတဖြစ်သည်။
* အချိန် (Kala) နှင့် ဝါးမျိုခြင်း (Devourer): ပညာရှင် Stella Kramrisch (1976: 323) ၏ အဆိုအရ Kirtimukha သည် "ဝါးမျိုသူ" (devourer) ကို ကိုယ်စားပြုပြီး၊ ထိုဝါးမျိုသူသည် အရာအားလုံးကို ဖျက်ဆီးနိုင်စွမ်းရှိသော "အချိန်" (Kala) ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ ဤအဓိပ္ပါယ်သည် Kirtimukha ၏ ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် ဖန်တီးခြင်း၊ သေခြင်းနှင့် အသက်ဟူသော ဒွိဟသဘောတရားကို ဖော်ညွှန်းသည်။
* သတိပေးချက် (Warning): အချို့သော အနက်ဖွင့်ဆိုချက်များအရ Kirtimukha သည် သံသရာ၏ လည်ပတ်ပုံနှင့် ကံတရား၏ အကျိုးကို သတိပေးသည့် သင်္ကေတအဖြစ် ရှုမြင်ကြသည်။ မကောင်းမှုပြုသူများအတွက် ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ ဖြစ်ပြီး၊ ကောင်းမှုပြုသူများအတွက်မူ အကာအကွယ်ပေးသည်။
၄။ Kirtimukha ၏ ဒေသအသီးသီးသို့ ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိပုံ
Kirtimukha သည် ပိုးလမ်းမ (ကုန်းလမ်းနှင့် ပင်လယ်လမ်းကြောင်း) မှတစ်ဆင့် တရုတ်ပြည်မှစတင်၍ အိန္ဒိယသို့ ရောက်ရှိလာပြီး၊ ထိုမှတစ်ဆင့် အရှေ့တောင်အာရှနှင့် အခြားကမ္ဘာ့ဒေသများသို့ ပျံ့နှံ့ခဲ့သည် (Priya & Tiwary, 2020: 1034-1035)။ ဤပျံ့နှံ့မှုသည် ကုန်သွယ်ရေးသာမက ဘာသာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဖလှယ်မှုများ၏ ရလဒ်ဖြစ်သည်။
Kirtimukha ကို ကမ္ဘာ့ဒေသအသီးသီးတွင် အောက်ပါအမည်များနှင့် ပုံစံများဖြင့် တွေ့ရှိရသည် (Priya & Tiwary, 2020: 1037-1038):
* အိန္ဒိယ: Kala-mukha, Grass-mukha, Rahu-Mukharmala, Vanaspati, Pancha-vaktra
* တရုတ်: T’aot’ieh
* တိဘက်: Zeeba, Tsipa
* ထိုင်း: PhaRahu (ရာဟုနတ်ဆိုးပုံစံနှင့် ဆင်တူ)
* နီပေါ: Chhepu
* သီရိလင်္ကာ: Kibini
* ဂျာဗား: Kala-Makara, Vanaspati
* ဘာလီ: Karanga-Boma
* ဗမာ (မြန်မာ): Teotie-décor (ပုဂံခေတ်တွင် တွေ့ရှိရသော ဘီလူးပန်းဆွဲကို ဤအမည်ဖြင့်လည်း မှတ်တမ်းတင်ထားသည်)
* ဂရိ/ရောမ: Medusa, Gorgan
* ဆူမားရီးယန်း: Ourobourous (မိမိကိုယ်ကို ဝါးမျိုနေသော မြွေ သို့မဟုတ် နဂါး)
* ဗြိတိန်: Green Men (ဦးခေါင်းမှ သစ်ရွက်နှင့် အကိုင်းအခက်များ ထွက်နေသောပုံ)
* မာယာယဉ်ကျေးမှု: Chac God
* ဂျပန်: Oni
* ကိုရီးယား: Gamyeon
ဤကဲ့သို့သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပုံစံတူများရှိခြင်းက Kirtimukha သည် လူသားတို့၏ စုပေါင်းစိတ်ကူးဉာဏ်နှင့် ဘာသာရေးယုံကြည်မှုများ၏ ဘုံအနုပညာ သင်္ကေတတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။
၅။ ပုဂံခေတ်တွင် Kirtimukha (ဘီလူးပန်းဆွဲ) အသုံးပြုပုံ
ပုဂံခေတ် (အေဒီ ၁၁-၁၃ ရာစု) တွင် ဘီလူးပန်းဆွဲကို အဆောက်အအုံများ၊ ဘုရားကျောင်းများ၏ ဗိသုကာနှင့် ပန်းချီအနုပညာတွင် တွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၎င်း၏ အသုံးပြုပုံများသည် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များနှင့် ရည်ရွယ်ချက်များကို ထင်ဟပ်စေသည်-
* မုခ်ဦးနှင့် တံခါးစောင့်များ: ဘုရားကျောင်းများ၊ ဂူဘုရားများ၏ မုခ်ဦးများ၊ အဝင်ဝများတွင် အများဆုံး တွေ့ရသည်။ ၎င်းသည် ဘုရားကျောင်း၏ သန့်ရှင်းသော နယ်ပယ်ကို မကောင်းဆိုးဝါးများ၊ ဘေးဥပဒ်များမှ ကာကွယ်ပေးသော အစောင့်အရှောက်အဖြစ် အဓိကထား အသုံးပြုခြင်းဖြစ်သည်။
* အဆောက်အအုံများ၏ ထိပ်ပိုင်းနှင့် အောက်ခံများ: စေတီပုထိုးများ၏ ထိပ်ပိုင်း (shikharas)၊ မုခ်ခုံများ၊ တိုင်များ၊ ဘုရားဆင်းတုတော်များ၏ ပလ္လင်များ၊ မျက်နှာကျက်များနှင့် နံရံများတွင် အလှဆင်အဖြစ် တွေ့ရသည် (Priya & Tiwary, 2020: 1032)။ ၎င်းသည် အဆောက်အအုံ၏ ဘုန်းတန်ခိုးနှင့် ခမ်းနားထည်ဝါမှုကို မြှင့်တင်ပေးသည်။
* နတ်ဘုရားများ၏ ခေါင်းဆောင်းနှင့် အဆင်တန်ဆာများ: နေနတ်သား (သူရိယ) ကဲ့သို့သော နတ်ဘုရားများ၏ ပုံဖော်မှုများတွင် ၎င်းတို့၏ ခေါင်းဆောင်း သို့မဟုတ် ပုံ၏ အထက်နားတွင် Kirtimukha ပုံစံကို တွေ့ရသည်။ ၎င်းသည် ထိုနတ်ဘုရား၏ ဘုန်းတန်ခိုးကို ထပ်ဆင့်မြှင့်တင်ပေးခြင်းနှင့် ကာကွယ်ပေးခြင်းဟူသော အဓိပ္ပါယ်ကို ပေါင်းစပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဤသို့ အသုံးပြုခြင်းသည် ပုဂံခေတ်တွင် ဟိန္ဒူနတ်များကို ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုင်ရာ အနုပညာတွင် အစောင့်အရှောက်နှင့် အလှဆင်အဖြစ် ပေါင်းစပ်လက်ခံခဲ့မှုကို ဖော်ပြသည်။
* ဇာတ်လမ်းဇာတ်ကြောင်း ခွဲခြားဖော်ပြခြင်း: ဂျာဗားအနုပညာ (ဥပမာ- Tjandi Panataran) တွင် Kirtimukha ကို Ramayana ဇာတ်လမ်းအပိုင်းများကို ပိုင်းခြားရန် အသုံးပြုသည် (Dhavalikar, 1981: 88)။ ပုဂံတွင်လည်း ဇာတ်နိပါတ်တော်များကို နံရံဆေးရေးပန်းချီများဖြင့် အကွက်လိုက် ပုံဖော်ရာတွင် အပိုင်းများကို ခွဲခြားရန် အသုံးပြုခြင်းမျိုး ဖြစ်နိုင်သည်ဟု သုံးသပ်ရသည်။
၆။ နိဂုံးချုပ်
ပုဂံခေတ် ဘီလူးပန်းဆွဲ (Kirtimukha) သည် ရိုးရှင်းသော အလှဆင်ပစ္စည်းတစ်ခုမျှ မဟုတ်ဘဲ၊ နက်နဲသော ဘာသာရေး၊ ဒဏ္ဍာရီနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အဓိပ္ပါယ်များစွာကို ဆောင်ယူထားသော အနုပညာ Motif တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ မူလဇစ်မြစ်သည် တရုတ်ပြည်၏ ရှေးဟောင်း Taotie (တောက်သရဲ) မှ စတင်နိုင်ပြီး ပိုးလမ်းမမှတစ်ဆင့် အိန္ဒိယကိုဖြတ်ကာ အရှေ့တောင်အာရှ (မြန်မာတွင် Teotie-décor) အပါအဝင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းသို့ ကျယ်ပြန့်စွာ ပျံ့နှံ့ခဲ့သည် (Priya & Tiwary, 2020: 1034-1035, 1038)။
ပုဂံခေတ် ဗိသုကာနှင့် ပန်းချီအနုပညာတွင် Kirtimukha ကို တွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြုခဲ့ခြင်းသည် ၎င်း၏ ဘေးအန္တရာယ်မှ ကာကွယ်ပေးနိုင်စွမ်း၊ ဘုန်းတန်ခိုးကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်စွမ်းနှင့် အချိန် (Kala) ၏ သဘောတရားတို့ကို ကိုယ်စားပြုသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဤအနုပညာပုံစံသည် အိန္ဒိယနှင့် အခြားယဉ်ကျေးမှုများမှ လွှမ်းမိုးမှုများကို ပုဂံသား အနုပညာရှင်များက လက်ခံပေါင်းစပ်ခဲ့ကြောင်းကိုလည်း ထင်ဟပ်စေသည်။ ပုဂံခေတ် ဘီလူးပန်းဆွဲများသည် မြန်မာ့အနုပညာသမိုင်း၏ အရေးပါသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ရှေးခေတ်က ကမ္ဘာ့ယဉ်ကျေးမှုများအကြား အပြန်အလှန် ဖလှယ်မှုများ၏ သက်သေခံများပင် ဖြစ်သည်။ ဤစာတမ်းပါ လေ့လာတွေ့ရှိချက်များသည် ပုဂံခေတ် ဘီလူးပန်းဆွဲ၏ နက်နဲသော အဓိပ္ပါယ်နှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အရေးပါမှုကို ပိုမိုနားလည်စေရန် အထောက်အကူပြုလိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်ပါသည်။
ရည်ညွှန်းကိုးကား
* Dhavalikar, M. K. (1981). Art and Architecture. The Proceedings of the seminar on “symbolism in Temple”. Ananthacharya Indological Research Institute. Mumbai.
* Kramisch, S. (1976). The Hindu Temple. Vol. II. Motilal Banarsidass. Delhi.
* Priya, N., & Tiwary, S. K. (2020). Tracing the Origin and Antiquity of Kirtimukha Motif: Finding Iconic Parallels. Heritage: Journal of Multidisciplinary Studies in Archaeology, 8(2), 1030-1040.

28/06/2025

ထုမှာဓမ္မရံဆိုပေမယ့်
နရသူ ကရက်စက်ခဲ့သလားတွေးနေရဆဲ

27/06/2025