M.Y.A News

M.Y.A News M.Y.A (Vongmual Youth Association) Vongmual khangno te thuki zak na lai.....

14/09/2025

KALAY UNIVERSITY SILVER JUBILEE
(1993 – 2018)
Agelh ~ Awn Za Pau

Akipat cil mahmah in min dang peuhmah kiguan nai lo a, Chin College Construction Project cih min tawh 1990 -1991 (budget year) k*m in Chin College sanginn ding lamh kipan ahi hi. ‘Chin College Construction Project’ a cih ngiat mah bangin Sagaing Division gam sung a kilam hi peuhmah lo in, Zogam sung teng mah a kibawl Khai Kam Golf Club kici 18 holes apha golf course kibawlna sung teng linlian mah huamsak in Lay-out Master Plan kibawl ahi hi.

A masa in Secretary (2) Lt. General Tin Oo makaihna leh thu piakna tawh a sem a bawl dingin Northern Star cih company min tawh Singapore a teng lawm Pau Mung (Pu Pau Za Mung) te pawl a na kipan masa uh ahi hi. Nasep sem ding a kithawi san laitak uh hi a, hostel anbuk khat zong na lam khin zo uhhi. Tua kawmkal leh Secretary (1) in Minister, Ministry of Education pa kiangah, ‘College sang inn lam dingin a pua lam a, company te cial peuhmah kei un, nidang pekpek aa k*mpite zat suaksuak ahi, Construction Corporation ministry khutnuai a om Public Works te mah ap zaw un’... acih ciangin a thu kikheel leuleu a, Chin College a lam dingin Kyesintaung Gold Project a Construction Division Unit (6) te tawh kilaih leuleu hi.

A lam ding Construction Corporation (CC) pan Construction Division Unit (6) te hongtun ciangin a Master Plan puah pha bawl pha kik leuleu uhhi. Nakpi tak in hoih zaw pha zaw tham pah hi na ci uhhi. Monthly Report ahi a, VIP te hong pai teh ahi zongin laimai masa ah thu pulak masakpi in ki-helsak den uhhi. Tua zawh a sawt lo in ka mai a EE U Ohn Kyaw pen thu tuamtuam hangin sawt vei sem manlo in, Public Works Head office ah kikhinsak in kei tawh akibilkhek linlian ka hi uh hi. Nasep ka ki-ap uh ciangin ka mai a ka kilaihpi pa’n zong anbuk khat bek mah na man siang pan hi.

A hi zongin adang pasal hostel leh numei hostel pawl khat lamh na pan khin uhhi. Tua hun lai a Master Plan sunga om bang a, Lecture Hall te, leh siapipa (Principal), adang siate leh lai-atte omna ding quarter khempeuh a veksek in three-storey building khat lo buang kei k*m thum sung ka sep sungin (1991-1993) akimansa dildel vive ahi hi. Kumpi nasep ka sep sung k*m 15 sung vilvel project lian vive ka sep ka bawlna lak ah, nasep ma a liau penpenna mun ahi hi. Mihing tha akisam zahzah kingah hi. Inn lamna ding a akisam sehnel, suangsi, leisek, cement leh innsing khempeuh kicing tak in in kingah hi. Datsi, diesel kicing hi. Sum leh paai zong akisam zahzah kingah hi. Hostel khawng kilam man kha bilbel ahih manin kihampha tuam pha mahmah man cih ding ahi hi. Banghang hiam cih leh nungsang ciangin koi mah peuh ah university/college sangte akilam tampi om a, hostel lamsak ding kivaihawm sak kiukeuh nawn lo mawk ta hi.

Kalay College Ah Secretary (1) Hongpai

Kawlpi vanleng tual panin mawtaw tawh S (1) General Khin Nyuntte hong pai uhhi. Hong tun uh ciangin ‘Briefing Hall’ ah ka nasep tawh kisai ka zawhsa, ka mansate ka telgen hi. A tom in gen leng ka nasep zawhna sateng zong lungkim pha mahmah bilbel hi.
Tua zawh ciangin college sang lutna ding mawtaw lampi pen a lut lam leh a paikhiat lam 14’ tuak zai ding leh a laizangah singno ahih kei leh lopa suanna ding a tawm pen 10’ bang zaisak ding cih pu-laak masa in, tua tawh kisai nasep ka kipan thei ding uh hiam.. ci’n ka d**g a, k*m kik teh ngaihsun ni inh lampi khat bekmah na hong phot un, leii tom nono kisapnate ah singleii na dawh phot un hong ci hi. Tua ahih manin mawtaw pai theihna ciang ding bekin lampi zing khat bek suangsi phah in ka puah uhhi.

Laitei: Zomi Zolai Zopau

Taangthu....
14/09/2025

Taangthu....

14/09/2025

LAMKA KHUASAT THU.
Agelh ~ Pau Za Cin, MES(Retd)

LAMKA VANGKHUA:
Lamka khua pen tuipi maitang panin metre 914.0 in sang hi. Manipur State sungah khuapi lian nihna ahi hi. Lamka pen k*mpi theihpih(recognised) hi lo a, eite’lawhna ahi hi. Tua mah bangin Kawlpi zong Myanmar k*mpi ciaptehna ah Kalemyo hi a, Kawlpi pen ei lawhna hi. Kawlpi khua sungah vengmin tuamtuam a om mah bangin Lamka in zong a huamsung zai mahmah a, a taangpi-in a huamsung – Appolo Veng, Chiengkonpang, Hqrt.veng, Hill Town, Hiangtam Lamka, Hmuia veng, Jion Street, Khumujamba, Lailam Veng, Luioa Veng, Meitei Leikai, Mission Veng, Nehru Marg, Salem Veng, Zenhang Lamka, Zellang Veng, Zou Veng, Zomi Colony, banah Veng thak zong kisatsatin veng tampi a phata hi. Lamka a khiatna taktak pen ‘Lamka bom/Lamka thuam’ cihna hi a, Tipaimukh Road, Sugnu Road le Tedim Road kikatkhiatna munpi ahih manin Lamka a kici ahi hi. Lamka min tamin hih anuai-a khua 3 teng a kisat hi:

1. ZENHANG LAMKA:
1926 k*min Kam Thuam Valte’ tapa Zen Hang in galpi nihna ma-in tulaitaka Police Station mun santakah teeng a, a kongmai ah Bazar no khat omin tua laiah sumbuk khat a bawl hi. A sakdeuh tengah tawsawsing po ngiamnguamin tua nuai-ah ci zuak mi pawlkhat zong a om uh hi.Tulaitak a Zenhang Bazar mun pen Mawltual in a nei uh hi. 1931 k*min Lamkanuai khua na satin Bizangloubuk a kici, tulai taka Zenhang Lamka mun santak ah a teng hi. Ni dangin Lower Lamka(Lamka Nuai) na kici ngei hi. Hausapu Zen Hang pen 1898 k*min Myanmar gam Kansau khua-ah a suak hi. Zen Hang in Tonglawn a apu Hatzawte ama kianga teeng dingin zolzol napi in, a p**e in, “ Tua lai a thokangte pehlup dingin ut laizang kei hang,”na cihsan uh hi. Tua hunlai-in kangkalh, thopuan cih bang om nai vet lo hi. Zen Hang in a zite leh a tate tampi malaria (nattun)hangin a na khuai hi. A teng masa Tawngkungi(Kawlchuan’ nu), Paukholun te leh midang tam lo khat a teng uh hi. 1946 k*m ciangin Ngulhau, Ngaipau, Thangdohang(Thangngeu), Zamthang leh Khawizathang(Thangpu) te in a beel uh hi. Tuni ciangin sumbuk tampi om-in inn zong tampi a phata hi. Khuasung vaihawmna pen Tedim Road suahlam pang, Lailam lui panin Zou Veng d**g a huap hi. Tulaitakin Zen Hang tapa Letboi Valte hausa ahi hi.

2. HIANGTAM LAMKA :
Sialbu khua hausa Pu Ropiang Guite’ tapa Phungkhothang Guite leh a zi Thang Vung Tawh 1927 k*min Khristian Ngeina tawh kitengin , North East India General Mission(NEIG Mission) in sangsia na sem dingin Phungkhothang appointment a pia hi. Khua sat ding lunggulh ahih manin1930 k*min Gasper saap SDO kiangah phalna a ngen hi. Phalna ngah ahih manin 1931 k*min tulaitaka Zenhang Lamka hanmual mun santakah bawkta khawhin a lawmte- Leivang Thanghrang, Tonsing Vungkhokam, Thangsel, Ngulvum, Dousel Khatthang, Nengkhothang leh amah hausa(chief) tawh a teng masa uh hi. Tua lai mun pen pumpeng tam mahmah ahih manin Pumpeng tamin Pengphai kici hi. Tua lai munah thokang tam mahmah ahih manin leh cidam thei hetlo uh ahih manin hausapa Phaipi ah va hawhin k*mpite kiangah tu laitaka a tenna uh Hiangtam Lamka mualbawk a van ngen hi. Phalna ngah ahih manin 1933 k*min Lamka nuai Pengphai khua panin mualbawk lamah kisuan to-in patta a bawlsak hi. Tua mualvum pen Mual Veng zong a kici hi. Khua tuamtuam panin mite hong pemlutin inn 22 a pha uh hi. A teng masa teng:

1. Phungkhothang Guite,Hausa;
2. Voma;
3. Chhunkim;
4. Zamkham;
5. Tunglut Thawngdam;
6. S.Ngulzaneng;
7. Dousel Khaipau;
8. Dousel Damzalian;
9. Dousel Thuamgin;
10. Dousel Khamgin;
11. Soivum Samte(Pastor Thongkham’ pa);
12. Ngulkhopau Samte;
13. Dengthang;
14. Pum Za Kham;
15.Khaizadal;
16. Damkhokai Tunglut;
17.Liankhogin, Taangko;
18. T.Khamkhochin;
19. Mangdam;
20. Thawngd**g Tunglut;
21. Pauthang Thomte
22. Kim Thawn.

1953 k*min O.Kathipri, IFAS(Indian Frontier Administrative Service), SDO, Churachandpur-in hong tu a, Tedim road suahlam teng Lower Lamka( Lamka nuai) tumlam teng Upper Lamka (Lamka tung) cih ahi ding hi, ci-in Orders suah a, k*m tampitak a kizang hi. Lamka tung ECC Upa Committee in nimit.2/6/2010, thukimna no.7 na tawh kituakin Upper Lamka kici pen Hiangtam Lamka ci-in a khek uh hi. Hiangtam Lamka a khiatna pen Hiangtam khua zuatna Lampika cihna na hi gige hi. Hiangtam Lamka in a huam khak vengte pen Mual Veng, Vengnuam, Chapellane, Zellang Veng, Mission Veng, Mantop leikai panin District Hospital d**g ahi hi. Tulaitakin Thawmzapau’ tapa Thangkhosuanmung Guite hausa ahi hi.

3. NEW LAMKA:
Nidangin tulaitaka Lamka College mun pen Zanglian kici-in Khoi Pum Leivang Ngaihte leh a u anau leh mi pawlkhat tengin,1946 k*min a tapa Vum Za Kham leh a innkuante banah beh le phung tuamtuam pawlkhat tawh Zanglian nusia-in Tangnuam khua satin a teng uh hi.1957 k*min Go Cin Khup Hatzaw in k*mpi sangsia a pensen khit ciangin Lambulane(tu-in Hqrt Veng) kici k*mpi nasemte inn nusia-in Hill Town hausa Thangzam Gangte in tulai taka Go Cin Khup veng gam lianpi khat na pia a, tua lai munah bii inn khat lamin a teng hi. Tua hunlai-in sing le gua zong tam mahmah lai hi. A khang zekah Hmuia tol tenin tuhun ciangin Hmuia Veng a kici ta hi. Go Cin Khup k*m tam lo khat a tenkhit ciangin a u anau in beelin inn hong tam tektek hi. Kumpi sangsiapi Kham Khan Pau Hatzaw in 1963 k*min inn khat lamin a teng hi. Go Cin Khup Veng a kicih ma-in Hatzaw Quarter/Tedim Road 39 miles/ leh Tedim gama Hatzawte’ tenna masa khua ahi Laihan(tu’n Pimpih) min tamin Laihan Veng cih bangin a kiphuak kawikawi hi. Go Cin Khup veng leh Simveng a om masa pen hi. 1963 k*min Kumpi Sangsiapi Kham Khan Pau Hatzaw in inn khat lamin Go Cin Khup vengah a teng hi. October kha 1964 k*min Tangnuam khua panin En Khaw Thawng Khaute Ex.Serviceman hong pemphei-in tulai taka Hebron EBC biakinn khangah a teng hi. 1974 k*min Nehru Marg panin Jamsuan Tonsing hong pem phei hi. Khuasung upate kiho-in veng min dingin New Lamka a phuak uh hi. Jamsuan tenna veng pen Hebron Veng a kici hi. Lian Za Go Hatzaw in 1974 k*min taihinn(pucca building) khat lamin New Lamka huam sungah building inn a nei masa pen zong a hipah hi. New Lamka pen tuni ciangin veng tampi-in a kikhen hi. Tuate- Go Cin Khup Veng, Hebron Veng, Dorcas veng, Elim Veng, College Veng, Venalink:gnuam, Zion Veng, Chimtung veng, Bethel veng, V.Munhoih, Khominthang, Kanan Veng, G. Tonjang, Val Veng cih bangin New Lamka pen veng tuamtuam tampi-a phata hi.

Longlong ago..Hih laimalte aman pianpian na mun/hun pawl khat om tuak sa veng aw...
11/09/2025

Longlong ago..

Hih laimalte aman pianpian na mun/hun pawl khat om tuak sa veng aw...

A theih huai thu vive....
30/08/2025

A theih huai thu vive....

Address

Vongmual Street
Tiddim

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when M.Y.A News posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Share

Category