26/06/2025
ကချင်လူမျိုးတွေရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ဘဝနေထိုင်မှု
ကချင်လူမျိုးတွေရဲ့ ဓလေ့ယဉ်ကျေးမှုကို နားလည်ဖို့ဆိုတာ သူတို့ဘဝနေထိုင်မှုနဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို နားလည်ဖို့လိုပါတယ်။ ထူးခြားချက်တစ်ခုကတော့ ကချင်တို့အဖွဲ့အစုဟာ သဘာဝနဲ့နီးစပ်စွာနေထိုင်လာတာကြောင့် ယဉ်ကျေးမှုအများစုဟာ သစ်တော၊ တောင်တန်း၊ မိုးကြောင့်ထွက်ပေါ်လာတဲ့ ဓလေ့စရိုက်တွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေပါတယ်။
🏠 အိမ်ရာနှင့်နေထိုင်မှု
ကချင်လူမျိုးတွေရဲ့ traditional တောင်ယာအိမ်တွေအများစုမှာ သစ်သား တွေနဲ့ တည်ဆောက်ပြီး မြေပြင်ပေါ်မှ အိမ်ခြေတိုင်တိုများဖြင့် အနည်းငယ်မြှောက်ထားပါတယ်။ နှစ်ဖက်ချအမိုးပုံစံဖြစ်ပြီး ရှည်လျားတဲ့ပုံစံရှိပါတယ်။ ဒီအိမ်အမျိုးအစားဟာ မိုးရာသီအတွင်း အောက်မြေစိုစွတ်မှုတွေကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
🌾 စိုက်ပျိုးရေးနဲ့အသက်မွေးမှု
ကချင်လူမျိုးတွေရဲ့ traditional livelihood (ရိုးရာအသက်မွေးမှု) ဟာ တောင်ယာစိုက်ပျိုးရေး၊ သစ်တောထဲမှ သဘာဝပစ္စည်းများစုဆောင်းခြင်း၊ အမဲလိုက်ခြင်းနဲ့ မွေးမြူရေး စတဲ့ အလုပ်အကိုင်အခြေပြုပါတယ်။ တောင်ယာလုပ်ငန်းတွင် "slash and burn" farming ကိုအသုံးပြုပြီး လွှတ်ထားတဲ့ခြံမြေတွေကို အနားပေးကာ နှစ်စဉ်လဲလှယ်ကြသည်။
👗 အဝတ်အစားနဲ့ဖက်ရှင်ယဉ်ကျေးမှု
ကချင်မျိုးဆက်စုံစုံအတွက် ဝတ်စားဆင်ယင်မှုဟာ အထူးသဖြင့် သဘင်ပွဲ၊ ပွဲတော်တွေမှာ ပိုမိုခမ်းနားသွားပါသည်။ အထူးသဖြင့် ကချင်အမျိုးသမီး၏ traditional dress တွေမှာ အရောင်စုံ ချည်သားပေါင်းများစွာကို ဖျော်ဖြေမှုအနေနဲ့ အင်အားပြင်းပြနေပါတယ်။ ဆွဲကြိုး (gaji, kachyi), ပန်းထိုးအလှဆင်, ခေါင်းစည်း တို့ကလည်း လူမျိုးရေးဂုဏ်သိက္ခာအနေနဲ့ သက်သက်ရှိနေပါတယ်။
🎶 အနုပညာနှင့်ဂီတ
ကချင်လူမျိုးတွေရဲ့အနုပညာမှာ traditional dance (Manau dance), flute, drum နဲ့ chant တို့ကအဓိကပါဝင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် မနောင်ပွဲတော် Manau Festival မှာ မျိုးဆက်စုစည်းမှု၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုပြသမှုတို့အတွက် အထင်ကြီးအလေးထားကြပါတယ်။ Manau dance ဟာ လူထုစုပေါင်းဖြင့် အပြိုင်ကကြပြီး သဘာဝနဲ့ လူသားကြား ညီညွတ်မှုကိုဖော်ပြတာပါ။
🙏 ဘာသာရေးနဲ့ယုံကြည်မှု
ထင်ရှားတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာယုံကြည်မှုတွေထဲမှာ သဘာဝနတ်စွမ်းကြီးမားမှုကို အထူးအလေးထားကြပါတယ်။ ခေတ်အဆက်ဆက်မှာ အကြောင်းအရာအမျိုးမျိုးက ယုံကြည်မှုတစ်ခုထဲကိုပေါင်းစည်းလာပြီး Christianity ဟာ ယနေ့ကချင်လူမျိုးအကြားမှာ ပြန့်နှံ့လာခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် ယခင်ရိုးရာသဘာဝနတ်ကိုးကွယ်မှု (Animism) လည်း တချို့ဒေသတွင် ဆက်လက်လူသိရှင်သိဖြစ်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။
နိဂုံးချုပ်
ကချင်လူမျိုးတွေရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဟာ သဘာဝနဲ့ မျိုးနွယ်စုတို့အကြား တည်ဆောက်ထားတဲ့ ယုံကြည်မှုအရင်းအမြစ်တစ်ခုလို့ ဆိုလို့ရပါတယ်။ ဒီလို ယဉ်ကျေးမှုတွေကို နားလည်မိတဲ့အခါမှာ မျိုးနွယ်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့တန်ဖိုးကို သိလာမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။
လေးစားစွာဖြင့်
ဇိုင်ဝါ့
ပုံ credit
