20/09/2025
၂၀ ရာစုရဲ့ သံမဏိအမျိုးသမီး (သို့မဟုတ်) ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် မာဂရက်သက်ချာ
------------------------------
မာဂရက် ဟီးလ်ဒါ သက်ချာ (Margaret Hilda Thatcher, Baroness Thatcher) ဟာ ဗြိတိန်နိုင်ငံရဲ့ ဩဇာအရှိဆုံးနဲ့ အငြင်းပွားဖွယ်ရာ အကောင်းဆုံး နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။သူ့ရဲ့ ပြတ်သားတဲ့ ဦးဆောင်မှုပုံစံကြောင့် "သံမဏိအမျိုးသမီး" (Iron Lady) လို့ နာမည်ပြောင်ရခဲ့ပြီး၊ ဗြိတိန်ကို အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့တဲ့ မူဝါဒတွေကို ချမှတ်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
သက်ချာကို ၁၉၂၅ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၃ ရက်နေ့မှာ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၊ လင်ကွန်းရှိုင်းယား (Lincolnshire) ခရိုင်၊ ဂရန်သမ် (Grantham) မြို့လေးမှာ မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ ဖခင်ဖြစ်သူကတော့ အဲဖရက် ရောဘတ်စ် (Alfred Roberts) ဖြစ်ပြီး မိခင်ကတော့ ဘီယက်ထရစ် (Beatrice) ဖြစ်ပါတယ်။ သူမမှာ အစ်မတစ်ဦးရှိပြီး မြူရီရယ်လ် (Muriel) လို့ အမည်ရပါတယ်။ မာဂရက်ရဲ့ ငယ်ဘဝကို အကြီးအကျယ် လွှမ်းမိုးခဲ့သူကတော့ ဖခင်ဖြစ်သူပါပဲ။သူမရဲ့ အဖေဟာ ကုန်စုံဆိုင် ပိုင်ရှင်တစ်ဦး ဖြစ်သလို၊ ဒေသခံ မြို့တော်ကောင်စီမှာလည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ခိုင်မာတဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားနဲ့ ပရိုတက်စတင့် ဘာသာရေးအခြေခံရှိသူတစ်ဦး ဖြစ်ပြီး၊ သမီးဖြစ်သူကိုလည်း ကိုယ်ကျိုးစွန့် အနစ်နာခံခြင်း၊ စည်းကမ်းရှိခြင်းနဲ့ ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း စတဲ့ အခြေခံမူတွေကို ငယ်စဉ်ကတည်းက သင်ကြားပေးခဲ့ပါတယ်။
ဖခင်ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံတွေဟာ နောင်တစ်ချိန်မှာ မာဂရက်ရဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးအတွေးအခေါ်တွေအတွက် အုတ်မြစ်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ မာဂရက်ဟာ အသက် ၁၁ နှစ်အရွယ်မှာ Huntingtower Road မူလတန်းကျောင်းတက်ခဲ့ပြီး ကတ်စတီဗင်နဲ့ ဂရန်သမ် မိန်းကလေးကျောင်း (Kesteven and Grantham Girls' School) ဆိုတဲ့ အထက်တန်းကျောင်းကို ပညာသင်ဆုနဲ့ ဝင်ခွင့်ရပါတယ်။ ဒီကျောင်းဟာ အစိုးရရန်ပုံငွေနဲ့ လည်ပတ်တဲ့ Grammar School အမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။ သက်ချာဟာ အထက်တန်းကျောင်းသူဘဝမှာ စာကို ကြိုးစားပြီး အဖက်ဖက်က ထူးချွန်တဲ့သူတစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။
သူမရဲ့ ကျောင်းမှတ်တမ်းတွေအရ သူဟာ ကြိုးစားပြီး အမြဲတမ်း တိုးတက်နေသူဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ၁၉၄၂-၄၃ ပညာသင်နှစ်မှာ ကျောင်းရဲ့ ကျောင်းသူခေါင်းဆောင် (Head Girl) အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ သူမဟာ သမိုင်းဘာသာရပ်ကို စိတ်ဝင်စားပေမယ့် သူ့ရဲ့ အထက်တန်းကျောင်း ဆရာမ Miss Kay ရဲ့ လမ်းညွှန်မှုကြောင့် ဓာတုဗေဒဘာသာရပ်ကို အထူးပြု သင်ကြားပါတယ်။ ဒါဟာ နောင်တစ်ချိန်မှာ အောက်စဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်မှာ ဓာတုဗေဒဘာသာရပ်ကို ရွေးချယ်သင်ကြားဖို့ အဓိကအကြောင်းရင်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မာဂရက်ဟာ ကျောင်းပြင်ပ လှုပ်ရှားမှုတွေအနေနဲ့ ပီယာနိုတီးခြင်း၊ ဟော်ကီကစားခြင်း၊ ကဗျာရွတ်ခြင်း၊ ရေကူးခြင်းနဲ့ လမ်းလျှောက်ထွက်ခြင်းတို့ကိုလည်း ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
၁၉၄၃ ခုနှစ်မှာတော့ မာဂရက်ဟာ အောက်စဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်ရဲ့ Somerville ကောလိပ်မှာ ဓာတုဗေဒဘာသာရပ်ကို ပညာသင်ဆုနဲ့ တက်ရောက်ခွင့်ရပါတယ်။ တက္ကသိုလ်မှာ ပညာသင်နေရင်း Oxford University Conservative Association (အောက်စဖို့ဒ် ကွန်ဆာဗေးတစ်အသင်း) မှာ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူပါတယ်။ ဒီအတွေ့အကြုံကပဲ သူမကို နိုင်ငံရေးလမ်းကြောင်းပေါ် ခြေချမိစေပါတယ်။ ဘွဲ့ရပြီးနောက် ဓာတုဗေဒပညာရှင်အဖြစ် အချိန်အနည်းငယ် အလုပ်လုပ်ခဲ့ပါသေးတယ်။
နောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားလာပြီး ဥပဒေပညာကို ထပ်မံသင်ယူပါတယ်။ မာဂရက်ဟာ ဥပဒေပညာကို ဆက်လက်သင်ယူကာ အခွန်ဆိုင်ရာရှေ့နေတစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ငယ်ဘဝကတည်းက ကြိုးစားမှု၊ ပြတ်သားတဲ့စိတ်နဲ့ နိုင်ငံရေးအပေါ် စိတ်ဝင်စားမှုတွေဟာ နောင်တစ်ချိန်မှာ ဗြိတိန်ရဲ့ သံမဏိအမျိုးသမီးဖြစ်လာမယ့် မာဂရက် သက်ချာရဲ့ ပင်ကိုယ်စရိုက်ကို ပုံဖော်ပေးခဲ့ပါတယ်။
မာဂရက် သက်ချာရဲ့ အချစ်ရေးနဲ့ အိမ်ထောင်ရေးက သူ့ရဲ့ နိုင်ငံရေးဘဝအတွက် အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ မာဂရက်ဟာ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ၁၉၄၉ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဒေသခံရှေ့နေတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Willie Cullen နဲ့ စေ့စပ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူမရဲ့နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်တွေနဲ့ ကိုယ်ပိုင်အနာဂတ်အပေါ် Cullen စိတ်မပါဝင်စားတာကြောင့် စေ့စပ်ပွဲကို ဖျက်ခဲ့ပါတယ်။
၁၉၅၁ ခုနှစ်မှာတော့ ဒဲနစ် သက်ချာ (Denis Thatcher) ဆိုတဲ့ စီးပွားရေးသမားတစ်ဦးနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။ ဒဲနစ်ဟာ ပိုက်ဆံချမ်းသာပြီး မာဂရက်ရဲ့ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်တွေကို အပြည့်အဝ ထောက်ခံသူတစ်ဦးပါ။ သူတို့နှစ်ဦးဟာ ၁၉၅၁ ခုနှစ်မှာ လက်ထပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒဲနစ်ဟာ မာဂရက်ရဲ့ နိုင်ငံရေးခရီးတစ်လျှောက် အကြီးမားဆုံး အားပေးထောက်ခံသူ၊ အကြံပေးသူနဲ့ အကာအကွယ်ပေးသူ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ လူသိရှင်ကြား အာရုံစိုက်ခံရတာကို မကြိုက်ဘဲ နောက်ကွယ်ကနေ တိတ်ဆိတ်စွာ အကူအညီပေးခဲ့သူပါ။ ဒဲနစ်က မာဂရက်ကို "ငါ့ဘဝမှာ အထူးခြားဆုံးအမျိုးသမီးပဲ" လို့ ဂုဏ်ယူစွာ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၅၃ ခုနှစ်မှာတော့ မာဂရက်နဲ့ ဒဲနစ်တို့ဟာ အမွှာကလေးနှစ်ဦးဖြစ်တဲ့ သမီး ကယ်ရိုး (Carol) နဲ့ သား မတ် (Mark) ကို မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။
မာဂရက် သက်ချာဟာ နိုင်ငံရေးမှာ အလွန်အောင်မြင်ကျော်ကြား ခဲ့သလို အိမ်ထောင်ရေးဘဝကလည်း တည်ငြိမ်ပြီး အထောက်အကူပြုတဲ့ ဆက်ဆံရေးမျိုး ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒဲနစ် သက်ချာဟာ ဇနီးသည်ရဲ့ နိုင်ငံရေးအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းကို ဦးစားပေးခဲ့ပြီး သူ့ရဲ့အောင်မြင်မှုနောက်ကွယ်က အရေးပါတဲ့ ပံ့ပိုးမှုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
မာဂရက် သက်ချာရဲ့ နိုင်ငံရေးခရီးဟာ ရှည်လျားပြီး ဗြိတိန်ကို အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲစေခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၅၉ ခုနှစ်မှာ မာဂရက် သက်ချာဟာ လန်ဒန်မြောက်ပိုင်းက Finchley မဲဆန္ဒနယ်မြေကနေ ပါလီမန်အမတ်အဖြစ် ရွေးကောက်ခံရပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ သူ့အသက် ၃၄ နှစ်သာရှိသေးပြီး နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်မှာ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်အနေနဲ့ တဖြည်းဖြည်း ခြေကုပ်ယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ပါလီမန်အမတ်ဖြစ်လာပြီးနောက်မှာ သူမရဲ့ ထက်မြက်မှု၊ စကားပြောကောင်းမှုတွေကြောင့် ပါတီအတွင်းမှာ အဆင့်ဆင့် တာဝန်တွေရခဲ့ပါတယ်။
၁၉၆၁ ခုနှစ်မှာ ပင်စင်နှင့် အမျိုးသားအာမခံဆိုင်ရာ ပါလီမန်အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ခန့်အပ်ခံရပြီး အစိုးရအဖွဲ့ဝင်ရာထူးကို ပထမဆုံးရရှိခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၆၄ ခုနှစ်မှာတော့ အတိုက်အခံပါတီရဲ့ အတိုက်အခံအစိုးရအဖွဲ့ထဲမှာ နေရာရခဲ့ပြီး နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံတွေ ပိုမိုရရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီနေရာကနေပြီး စွမ်းအင်၊ ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ ပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒတွေမှာ လေ့လာခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်မှာ ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီက အစိုးရဖွဲ့နိုင်ခဲ့ပြီး ပညာရေးနှင့် သိပ္ပံရေးရာဝန်ကြီး ရာထူးကို မာဂရက်က လက်ခံရရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီရာထူးဟာ ဝန်ကြီးချုပ်မဖြစ်ခင် သူမအတွက် အရေးအကြီးဆုံးအဆင့်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မာဂရက် သက်ချာဟာ သူမရဲ့ဝန်ကြီးဘဝမှာ အငြင်းပွားဖွယ်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။
မာဂရက်ဟာ အသက် ၇ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကျောင်းသားတွေကို အလကားပေးနေတဲ့ နွားနို့အစီအစဉ်ကို ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် "Margaret Thatcher, Milk Snatcher" (နွားနို့ကို ခိုးယူသူ မာဂရက် သက်ချာ) လို့ နာမည်ပြောင်ရခဲ့ပြီး ပြည်သူတွေရဲ့ ဝေဖန်မှုကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ပတ္တမြားမှန်ရင် နွံမနစ် ဆိုတဲ့အတိုင်း ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် သူ့ရဲ့ နောက်ပိုင်း ပေါ်လစီတွေဖြစ်တဲ့ အစိုးရအသုံးစရိတ်ကို လျှော့ချမယ်ဆိုတဲ့ မူဝါဒရဲ့ အစလို့ သတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။
မာဂရက် သက်ချာဟာ ရိုးရိုးသာမန် ပါလီမန်အမတ်တစ်ဦးအဖြစ်သာမကဘဲ၊ တိုင်းပြည်အတွက် အရေးပါတဲ့ ဝန်ကြီးရာထူးတွေနဲ့ ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာဖို့အတွက် ဒီကာလမှာ အခိုင်အမာအခြေခံတွေ တည်ဆောက်ခဲ့ပါတယ်။ သူမရဲ့ စိတ်ဓာတ်ခိုင်မာမှုနဲ့ ပြတ်သားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေဟာ အစောပိုင်း နိုင်ငံရေးဘဝကတည်းက ပေါ်လွင်နေခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၇၅ ခုနှစ်မှာတော့ မာဂရက် သက်ချာဟာ ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီရဲ့ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ပထမဆုံးသော အမျိုးသမီး ပါတီခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၇၆ ခုနှစ်မှာ ဆိုဗီယက်ယူနီယံရဲ့ ကာကွယ်ရေး သတင်းစာ ဖြစ်တဲ့ "Red Star" မှာ ဗြိတိန်ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင် မာဂရက် သက်ချာကို ဝေဖန်တဲ့ ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ် ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဆောင်းပါးထဲမှာ မာဂရက် သက်ချာဟာ ဆိုဗီယက်ယူနီယံရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်နေကြောင်း ရေးသားထားပြီး သူမကို ရည်ညွှန်းဖို့အတွက် "သံမဏိအမျိုးသမီး" ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရကို ပထမဆုံးအကြိမ် အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒီနာမည်ကို ဆိုဗီယက်က အထင်အမြင်သေးတဲ့သဘောနဲ့ ပေးခဲ့တာဖြစ်ပေမဲ့ မာဂရက် သက်ချာအတွက်ကတော့ အမေရိကန်နဲ့ ဗြိတိန်လို အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ ဂုဏ်ယူစရာကောင်းတဲ့ ဂုဏ်ပုဒ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
၁၉၇၉ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲမှာ မာဂရက်ဟာ အပြတ်အသတ်အနိုင်ရပြီး ဗြိတိန်ရဲ့ ပထမဆုံး အမျိုးသမီးဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ သူမရဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်သက်တမ်းမှာ "Thatcherism" လို့ခေါ်တဲ့ ပြတ်သားတဲ့ မူဝါဒတွေကြောင့် ထင်ရှားခဲ့ပါတယ်။ မာဂရက် သက်ချာ ဗြိတိန်နိုင်ငံရဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာပြီးနောက် နိုင်ငံပိုင် စက်မှုလုပ်ငန်းတွေကို ပုဂ္ဂလိကပိုင်အဖြစ် ရောင်းချခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံပိုင်လုပ်ငန်းတွေကို ပုဂ္ဂလိကပိုင်အဖြစ် အသွင်ပြောင်းလဲတာ၊ အခွန်လျှော့ချတာနဲ့ ဈေးကွက်ကို လွတ်လပ်စွာ လုပ်ကိုင်ခွင့်ပေးတာ စတဲ့ မူဝါဒတွေဟာ စိန်ခေါ်မှုများစွာရှိခဲ့ပေမဲ့ သတ်မှတ်ထားတဲ့အတိုင်း အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဗြိတိန်ရဲ့ စီးပွားရေးစနစ်ဟာ အစိုးရထိန်းချုပ်မှုကနေ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍကို ပိုမိုဦးတည်လာခဲ့ပါတယ်။
၁၉၈၄-၈၅ ခုနှစ် အလုပ်သမားသမဂ္ဂတွေရဲ့ သပိတ်မှောက်မှုတွေက နိုင်ငံစီးပွားရေးကို ထိခိုက်စေခဲ့ပါတယ်။ ဒါကို သက်ချာက ကျောက်မီးသွေးတွင်းတူးသမားတွေရဲ့ သပိတ်မှောက်မှုကို အစိုးရအနေနဲ့ နောက်ဆုတ်မပေးဘဲ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီလုပ်ရပ်က သူ့ရဲ့ ခိုင်မာတဲ့ သဘောထားကို ထင်ရှားစေခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၈၂ ခုနှစ်မှာ အာဂျင်တီးနားက ဖော့ခ်လန်ကျွန်းကို ကျူးကျော်ခဲ့ချိန်မှာ စေ့စပ်ဆွေးနွေးတာထက် မာဂရက်ဟာ စစ်တပ်နဲ့ ပြန်လည်တိုက်ခိုက်ဖို့ ရွေးချယ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစစ်ပွဲမှာ အနိုင်ရခဲ့တာကြောင့် သူ့ရဲ့ နိုင်ငံရေးအရှိန်အဝါကို ပိုမိုတက်စေခဲ့ပြီး နောက်ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း အနိုင်ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး ပြတ်ပြတ်သားသား ဆုံးဖြတ်ချက်ချခဲ့တာကြောင့်လည်း "သံမဏိအမျိုးသမီး" ဆိုတဲ့ ပုံရိပ်ကို ပိုပြီးခိုင်မာစေခဲ့ပါတယ်။
၁၉၈၉ ခုနှစ်မှာ မာဂရက် သက်ချာဟာ "Community Charge" လို့ခေါ်တဲ့ ပြည်သူ့လူခွန် (poll tax) ကို မိတ်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီအခွန်စနစ်ဟာ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ ဝင်ငွေအပေါ် မူမတည်ဘဲ ခရိုင်ဒေသအလိုက် အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီးသူတိုင်းက ပမာဏတူညီစွာ ပေးဆောင်ရတဲ့ စနစ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆင်းရဲသူနဲ့ ချမ်းသာသူတွေအပေါ် တန်းတူအခွန်စည်းကြပ်တဲ့ မတရားတဲ့စနစ်အဖြစ် ပြည်သူတွေက သတ်မှတ်ပြီး နိုင်ငံအနှံ့အပြားမှာ အကြီးအကျယ် ဆန္ဒပြမှုတွေ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ သူမရဲ့ ပြည်သူထောက်ခံမှုကို သိသိသာသာ လျော့ကျစေခဲ့ပါတယ်။ သက်ချာဟာ ဥရောပသမဂ္ဂ (European Union) ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချချင်တဲ့ ဥရောပ သံသယဝါဒီ (Eurosceptic) တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ သူမရဲ့ အမြင်တွေဟာ သူမရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေဖြစ်တဲ့ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး Geoffrey Howe နဲ့ တခြားထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အမြင်တွေနဲ့ ကွဲလွဲနေခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်း စိတ်ဝမ်းကွဲမှုတွေ ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။
၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလမှာ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဟောင်း Geoffrey Howe ဟာ ပါလီမန်မှာ စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်ရာ မိန့်ခွန်းတစ်ခု ပြောကြားခဲ့ပြီး မာဂရက် သက်ချာကို လုံးဝ ထောက်ခံမှုမရှိတော့ကြောင်း ပေါ်ပေါ်တင်တင် ထုတ်ဖော်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းက အထင်ကရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးရဲ့ ပစ်ပယ်မှုဟာ သက်ချာရဲ့ နိုင်ငံရေးအရှိန်အဝါကို ထိခိုက်စေခဲ့ပါတယ်။ ဒါကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီရဲ့ ခေါင်းဆောင်နေရာအတွက် Michael Heseltine က စိန်ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ပထမအကြိမ်မဲခွဲဆုံးဖြတ်ရာမှာ သက်ချာဟာ မဲအများစုရခဲ့ပေမဲ့ လိုအပ်တဲ့ မဲအရေအတွက် အပြည့်အဝမရခဲ့ပါဘူး။ ဒီအခြေအနေမှာ သူမရဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်ဝန်ကြီးတွေက နောက်ထပ်မဲခွဲပွဲမှာ အနိုင်ရဖို့ ခက်ခဲနိုင်ကြောင်းနဲ့ ရာထူးက နုတ်ထွက်သင့်ကြောင်း အကြံပြုခဲ့ကြပါတယ်။
နောက်ဆုံးမှာတော့ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့ မှာ မာဂရက် သက်ချာဟာ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကနေ နုတ်ထွက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ သူမရဲ့နေရာကို ဂျွန် မေဂျာ (John Major) က ဆက်ခံခဲ့ပါတယ်။ မာဂရက် သက်ချာဟာ ပြည်သူလူထုရဲ့ ဆန့်ကျင်မှုနဲ့ ပါတီတွင်း သစ္စာဖောက်မှုတွေကြောင့် ရာထူးကနေ ဆင်းခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် မာဂရက်သက်ချာရဲ့ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်ဘဝဟာ သုံးကြိမ်ဆက် (၁၉၇၉-၁၉၉၀) ၁၁ နှစ်ကြာမြင့်ခဲ့ပြီး အဆုံးသတ်ခဲ့ရပါတော့တယ်။ သူမရဲ့ နိုင်ငံရေးဘဝအဆုံးသတ်ဟာ ရုတ်တရက်ဆန်ပြီး ဗြိတိန်နိုင်ငံရေးမှာ မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်မှာ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကနေ နုတ်ထွက်ခဲ့ပြီးနောက် သူမဟာ ၁၉၉၂ ခုနှစ်အထိ ပါလီမန် အမတ်အဖြစ် ဆက်လက်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ပါလီမန်ကနေ အပြီးတိုင် အနားယူတဲ့အခါမှာတော့ Baroness Thatcher ဆိုတဲ့ ဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့ပြီး လော့ဒ်များအိမ်တော် (House of Lords) မှာ ဝင်ရောက်ခွင့် ရခဲ့ပါတယ်။ အစပိုင်းမှာတော့ စာအုပ်တွေ ရေးသားခဲ့ပြီး ပွဲလမ်းသဘင်တွေကို တက်ရောက်ခဲ့ပေမဲ့ အရင်ကလို ဩဇာအာဏာတော့ မရှိတော့ပါဘူး။
၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်းမှာတော့ သူမရဲ့ကျန်းမာရေးဟာ တဖြည်းဖြည်း ဆိုးရွားလာခဲ့ပါတယ်။ လေဖြတ်တာ အကြိမ်ကြိမ် ခံစားခဲ့ရပြီး မှတ်ဉာဏ်တွေ ထိခိုက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူအများရှေ့မှာ ထွက်ပေါ်လာတာတွေ လျော့နည်းလာပြီး တိတ်ဆိတ်တဲ့ဘဝကို ဦးတည်ခဲ့ပါတယ်။ သူမရဲ့ ဘဝမှာ အကြီးမားဆုံး အားပေးထောက်ခံသူနဲ့ အဖော်မွန်ဖြစ်တဲ့ ခင်ပွန်းသည် ဒဲနစ် သက်ချာဟာ ၂၀၀၃ ခုနှစ်မှာ ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်ဟာ သူမကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်စေခဲ့ပါတယ်။ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ မိသားစုဝင်တွေရဲ့ ပြောကြားချက်အရ ဒဲနစ် ကွယ်လွန်ပြီးနောက်ပိုင်း မာဂရက်ဟာ ဝမ်းနည်းကြေကွဲပြီး အထီးကျန်ဆန်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။
နောက်ဆုံးမှာတော့ မာဂရက် သက်ချာဟာ ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၈ ရက်နေ့မှာ လန်ဒန်မြို့၊ Ritz Hotel မှာ လေဖြတ်ရောဂါနဲ့ ကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။ ကွယ်လွန်ချိန်မှာ အသက် ၈၇ နှစ် ရှိပါပြီ။ မာဂရက် သက်ချာရဲ့ ဈာပနကို နိုင်ငံတော်အဆင့် အခမ်းအနားနဲ့ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူမရဲ့မူဝါဒတွေကို မကြိုက်တဲ့သူတွေက ဈာပနနေ့မှာတောင် ဆန္ဒပြမှုတွေ လုပ်ခဲ့ကြတာကြောင့် သူ့ရဲ့ နိုင်ငံရေးအမွေအနှစ်တွေက အငြင်းပွားဖွယ်ရာတွေအဖြစ် အသက်ရှင်နေဆဲဆိုတာကို ပြသနေခဲ့ပါတယ်။
မာဂရက် သက်ချာဟာ သူ့ရဲ့ခိုင်မာတဲ့ စိတ်ဓာတ်၊ ပြတ်သားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေနဲ့ အပေးအယူမလုပ်တတ်တဲ့ နိုင်ငံရေးပုံစံတွေကြောင့် "သံမဏိအမျိုးသမီး" ဆိုတဲ့ နာမည်ပြောင်ကို ရရှိခဲ့ပြီး၊ ဒီနာမည်ကပဲ သူမရဲ့ နိုင်ငံရေးအမွေအနှစ်တွေထဲက အထင်ရှားဆုံးတစ်ခုအဖြစ် ကျန်ရစ်နေခဲ့ပါတော့တယ်။
==================
ဇာတ်လမ်း-Z Lann မှတင်ဆက်ပေးလျက်ရှိတဲ့ အစီအစဉ်ကောင်းတွေကိုတော့ ဇာတ်လမ်း-Z Lann ရဲ့ page ကနေလည်း ရှုစားနားဆင်နိုင်သလိုတခြား platform တွေကနေလည်း ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ပါတယ်။ အားလုံးရဲ့ နားလည်ပေးမှုနဲ့ ဆက်လက်အားပေးမှုများအတွက်လည်း အထူးကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
YouTube ❤️: https://www.youtube.com/
Podcast ❤️: https://podcasters.spotify.com/pod/show/z-lann
Website ❤️: https://www.zlann.com.mm
#ဇာတ်လမ်း #မာဂရက်သက်ချာ # #ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်
