Монгол Тойм

23/01/2025

“Дашваанжил” компанийн газ ачсан машин дэлбэрээд яг нэг жил боллоо. 60 гаруй айл орон гэргүй болж, 7 иргэн амь насаа аллсан ч хэн ч хариуцлага хүлээсэнгүй

МОНГОЛ ТОЙМ 2024

ГАЗ ДЭЛБЭРЭЛТЭД ӨРТСӨН ГАНЦХАН ОРЦТОЙ БАЙРЫГ ЗАСАЖ ЧАДААГҮЙ ЗАСГИЙН ГАЗАР

Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хороо, Дүнжингаравын урд байрлах “Эдү апартмент” хотхоны гадаа газ ачсан машин дэлбэрч, олон хүн амь насаа алдаж, олон айл өрх гэр оронгүй боллоо. Дэлбэрэлтийн гал тус хотхон руу тархан, таван иргэн 80-95 хувийн түлэгдэлтэй, онцгой байдлын 27, 28, 36 настай гурван алба хаагч газар дээрээ амиа алдаж, 20 гаруй айлын 60 гаруй иргэн орон гэргүй болж, иргэдийн 28 машин шатлаа. Эмнэлэгт хүргэгдсэн 90-95 хувийн түлэгдэлтэй дөрвөн иргэн хэдхэн цагийн зайтай нас барж, ээлж дараалан үхлийн мэдээг орон даяар цацаж байсан юм. Энэ өдөр бол 2024 оны нэгдүгээр сарын 24-ний өдөр билээ.
Газ дэлбэрсэн тэр үйл явплаас хойш бүтэн 12 сар өнгөрөөд байхад Улсын онгцой комисс, Засгийн газар хохирсон айлуудын орон сууцыг сэргээн засаагүй, гэр оронтой болгох талаар ямар ч санаачилга гаргасангүй. Амь насаа алдсан алба хаагчид, энгийн жирийн иргэдийн ар гэрийнхэн хүнээ алдаж том гарзад нэрвэгдсэн бол гэр оронгүй болсон хүмүүс одоог хүртэл орох оронгүй байна. Хүнээ боддог нийгэмд хохирсон айлуудын орон гэрийг нэн тэргүүнд шийдэх боломж байсан. Гэтэл Монголын төр ганцхан орцтой орон сууцыг засаж чадахгүй байна гэдэг нь мөнгө хөрөнгөгүйдээ биш зөвхөн сэтгэл дутсаных юм. 12 сарын хугацаа өнгөрөөд байхад газ дэлбэлсэн буруутныг тогтоож чадаагүй байна. “Дашваанжил” компанийн жолооч буруутай юм уу, цагаан өнгийн патрол жолоодож явсан Батлан хамгаалах яамны албан тушаалтан буруутай юу гэдгийг тогтоож мэдээлээгүй байна. Түүгээр зогсохгүй Тээврийн цагдаагийн алба, ЦЕГ, Онцгой байдлын алба галын дүгнэлтийг гаргаж чадахгүй байгаа нь цагдаа, хүчнийхэн бусдын нөлөөнд автсан уу гэх хардлагыг ч төрүүлж байгаа юм. Орон гэргүй болсон 60 гаруй иргэн өнөөдрийг хүртэл зочид буудлаар хоног төөрүүлж байна. Тэдний орон сууцыг шинээр барих, эсвэл өөр орон сууцанд шилжүүлэн оруулах санаачилгыг Засгийн газар гаргахгүй байгаагаас хохирогчид улам бүр хохирсоор өдийг хүрлээ. Угтаа хохирсон иргэдийг нэн тэргүүнд гэр оронтой болгож, дараа нь буруутай этгээдээс нөхөн төлбөрөө Засгийн газар авч болох байтал Монгол Улсад хохирсон иргэдийг давхар хохироодог бурангуй нийгэм үргэлжилсээр байна.
Б.Ариунтуяа

17/01/2025

Хүн худалдаалах, хулгайлах гэмт хэрэгт сэжиглэгдэж байгаа 23 настай эмэгтэйг эрэн сурвалжилж байна

15/01/2025

Утаанаас болж дутуу төрөлт, уруул тагнайн сэтэрхий, ураг амьгүй болох зэрэг ноцтой зүйлс илэрсээр байна

15/01/2025

Сайжруулсан түлшинд угаартаж 47 хүн амь насаа алджээ

Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлын гол бохирдуулагч болох гэр хорооллын сайжруулсан түлшний угаарын хийнд хордсон иргэдийн тоо сүүлийн жилүүдэд эрс нэмэгджээ. Тухайлбал, 2023 онд 2980 хүн угаарын хийнд эрүүл мэндээрээ хохирч угаартсан бол 51 хүн амь насаа алджээ. Харин 2024 онд 2662 хүн угаарын хийнд хордсон бол 47 хүн амь насаа алджээ. Энэ нь Улаанбаатар хотоос үйлдвэрлэж байгаа сайжруулсан түлшний найрлага, галлагаа зэргээс болж иргэд эрүүл мэнд, амь насаараа хохирчээ.

15/01/2025

Монголд үнэн устгагдаж, засварлагдаж байна

Үүний зэрэгцээ хэвлэл мэдээллийн салбар дижитал, сошиал руу шилжих тусам түүхийн бодит үнэн устгагдан, засварлагдаж ой санамжаа алдаж байна. Үүний тод жишээ улс төрийн хулгай луйвар, авлигал хээл хахуульд холбогдсон, ёсзүйн зөрчил гаргасан албан тушаалтнууд тэдний харилцан хамаарал бүхий этгээдүүд гадны платформ фэйсбүүд, Х-д мөнгө төлж бодит мэдээ, мэдээллийг тодорхой хугацааны дараа устгаж, үгүй болгодог байдал улс төрчдийн гаршсан үйлдэл боллоо. Үүний цаана Монгол Улсын бодит түүх, улс төрчдийн үнэн дүр төрх бүдгэрэн алга болж байна.

Улс төрчдөд барьцаалагдсан Монголын сэтгүүлзүй тоймын хэсгээс...

15/01/2025

Улс төрчдөд барьцаалагдсан Монголын сэтгүүлзүй тоймын хэсгээс...

Хэвлэл мэдээллийн салбарт ажиллаж байгаа мэргэжилтнүүд улс төрчидтэй наймаалцаж, улс төрчдийн хүссэнээр мэдээлдэг хэрэгсэл болсон гэж Хил хязгааргүй сэтгүүлчид олон улсын байгууллагаас дүгнэхэд хүргэжээ. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл буюу телевиз, радио, өдөр тутмын сонин, сайтууд хаалтын гэрээ хийж, хулгай луйварт холбогдсон шийдвэр гаргах түвшний дарга нарын булхайг мэдээлэхгүй өнгөрдөг үзэгдэл нь Монгол Улсад хэрээс хэтэрсэн гэж үзжээ.

14/01/2025

МОНГОЛ ТОЙМ 2024

НҮҮРСНИЙ “ХУЛГАЙЧИД” БҮГД ДАРГА БОЛОВ

Монгол Улсын Өмнөговь аймаг дахь Гашуунсухайт боомтын хятадын талтай хиллэдэг Баяннуур аймгийн нүүрсний хулгайчид бүгд хорих ял авч, зарим нь цаазаар авахуулж, бүх хөрөнгөө хураалгаж шийтгүүлэв. Харин Монгол Улсад нүүрсчид хамгийн том дарга болцгоов. 2023 оны арванхоёрдугаар сарын 22-нд хоёр үе шаттай зохион байгуулсан нүүрсний сонсголоос хойш зарим албан тушаалтнуудад шүүх ял оноолоо. Гэхдээ нүүрсний сонсголд ирж, үгээ хэлээгүй хоёр хүнийг л ялласан байдаг нь “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн захирал асан Б.Ганхуяг, УИХ-ын гишүүн асан Т.Аюурсайхан нарт хорих ял оноосон байдаг. Нүүрсний хулгайн хэрэгт холбогдсон “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн үе үеийн захирлууд, Засгийн газрын гишүүд, УИХ-ын гишүүдийн хэнийг ч шалгаагүй уснаас хуурай гаргасан юм. Нүүрсний сонсгол үндсэн дөрвөн мэдээлэлд тулгуурласан. Нэгдүгээрт, “Эрдэнэс тавантолгой” компанийн Хятад улстай хийсэн “Чалко” ХХК-ийн гэрээ, хоёрдугаарт том, жижиг Тавантолгой компанийн гэрээнүүд, гуравдугаарт оффтэйк гэрээний хүрээнд сонсгол хийж, гэрчүүдийг дуудсан. Гэрчээр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулга, Ерөнхий сайд асан Сү.Батболд, УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатар, Д.Бат-Эрдэнэ, Б.Чойжилсүрэн, Сангийн сайд Б.Жавхлан, Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатар, ЗГХЭГ-ын даргаар ажиллаж байсан Д.Амарбаясгалан, БОАЖ-ийн сайд асан Б.Бат-Эрдэнэ, УИХ-ын гишүүн Ш.Адьшаа, Б.Энх-Амгалан, Б.Адъяасүрэн зэрэг УИХ-ын бүрэн эрхтэй гишүүдийг гэрчээр дуудлаа. Үүнээс гадна Өмнөговь аймгийн Засаг дарга Д.Сэддорж, “Бодь интернэшнл” группийн захирал Д.Баясгалан, Үндэсний Статистикийн хорооны дарга Д.Батдаваа, мөн нүүрс тээврийн жолооч, гаалийн ажилтнууд зэрэг 500 гаруй хүнийг нүүрсний хулгайн хэрэгт холбогдуулж гэрчээр дуудсан юм. Нүүрсний сонсголд тухайн үед яллагдагчаар татагдаж шалгагдаж байсан “Эрдэнэс тавантолгой” компанийн захирал Б.Ганхуяг, УИХ-ын гишүүн асан Т.Аюурсайхан нар хорих ангиас оролцох хүсэлтээ хэд хэдэн удаа илэрхийлсэн боловч тэднийг сонсголд оролцуулаагүй, үгийг нь ард түмэнд хүргээгүй юм.
Эцэст нь нүүрсний хулгайд холбогдсон нэр бүхий этгээдүүд 2024 оны УИХ-ын ээлжит сонгуулийн дараа дарга болж дэвшицгээв. Тухайлбал, гэрчээр дуудагдсан Д.Сэддорж УИХ-ын гишүүн болон Эдийн засгийн байнгын хорооны дарга, С.Ганбаатар УИХ-ын гишүүн, Аж үйлдвэржилтийн байнгын хорооны дарга, Д.Амарбаясгалан УИХ-ын дарга, Х.Баттулга УИХ-ын гишүүн, Б.Бат-Эрдэнэ УИХ-ын гишүүн болж эрх мэдэлтэй болов.
Б.Ариунтуяа

13/01/2025

Улс төрчдөд барьцаалагдсан Монголын сэтгүүлзүй

https://www.facebook.com/share/p/1FRKBHfrJL/?

"МОНГОЛ ТОЙМ-2024" УЛС ТӨРЧДӨД БАРЬЦААЛАГДСАН МОНГОЛЫН СЭТГҮҮЛЗҮЙ

Хил хязгааргүй сэтгүүлчид олон улсын байгууллагаас 2024 оны хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний индексийг зарлалаа. 2023 онд 180 улсаас 88-рт жагссан байсан бол 2024 онд 109-р байранд жагсаж 21 байр ухарлаа. Хэвлэлийн эрх чөлөөний индексийг 21 байраар ухраасан гол шалтгаан нь улс төрчдөд барьцаалагдсан хэвлэл хэмээн үзэж, хэвлэлийн эрх чөлөөний хувьд маш эргэлзээтэй улсын ангилалд орууллаа. Өөрөөр хэлбэл, Монголын ихэнх хэвлэл мэдээллийн голлох байгууллагуудын ард улс төрчид, тэдний хамаарал бүхий компаниуд эзэмшиж, редакцийн бие даасан байдалд хөндлөнгөөс нөлөөлж, үнэн бодит мэдээллээс ангид байлгаж, зохион байгуулалттай нийгмийг залж, иргэдийн тархийг угаасан хуурамч мэдээллээр хангах ажлыг зохион байгуулж байна. Мөн хэвлэл мэдээллийн салбарт ажиллаж байгаа мэргэжилтнүүд улс төрчидтэй наймаалцаж, улс төрчдийн хүссэнээр мэдээлдэг хэрэгсэл болсон гэж Хил хязгааргүй сэтгүүлчид олон улсын байгууллагаас дүгнэхэд хүргэжээ. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл буюу телевиз, радио, өдөр тутмын сонин, сайтууд хаалтын гэрээ хийж, хулгай луйварт холбогдсон шийдвэр гаргах түвшний дарга нарын булхайг мэдээлэхгүй өнгөрдөг үзэгдэл нь Монгол Улсад хэрээс хэтэрсэн гэж үзжээ. Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний индекс эргэлзээтэй гэсэн ангилалд багтсан нь ардчиллыг боомилох, иргэдийн чөлөөт сонголт хийх эрхэнд нөлөөлөх, авлигал хээл хахууль газар авах, улс орны ирээдүй тодорхойгүй байдалд ороход нөлөөлж байна. Монголын хэвлэл мэдээллийн салбарын эрхзүйн орчин тодорхой бус 1998 онд батласан Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний тухай гэсэн нэртэй дөрвөн зүйлтэй энэ хууль бол хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний эрхзүйн орчныг тодорхойгүй болгож, энэ салбарт ажиллагсадын ёс зүй, хэм хэмжээ, үнэнийг мэдээлнэ гэсэн дэлхийн хэвлэлийн мэдээллийн алтан дүрмийг хэрэгжүүлж чадахгүй нөхцөл байдлыг бий болгож байна.
Монголын сэтгүүлзүй нийгмийн болж бүтэхгүй зүйлийг үнэнээр илчлэн харуулж, ирээдүйд гарах эрсдлээс урьдчилан сэргийлдэг, шүгэл үлээх үүрэг гүйцэтгэдэг хоточ нохойн үүргээ гүйцэтгэхгүй бол улс орны ирээдүй улам бүр харанхуй, гэрэл гэгээ бөхөхөд хүргэж байна. Үүний зэрэгцээ хэвлэл мэдээллийн салбар дижитал, сошиал руу шилжих тусам түүхийн бодит үнэн устгагдан, засварлагдаж ой санамжаа алдаж байна. Үүний тод жишээ улс төрийн хулгай луйвар, авлигал хээл хахуульд холбогдсон, ёсзүйн зөрчил гаргасан албан тушаалтнууд тэдний харилцан хамаарал бүхий этгээдүүд гадны платформ фэйсбүүд, Х-д мөнгө төлж бодит мэдээ, мэдээллийг тодорхой хугацааны дараа устгаж, үгүй болгодог байдал улс төрчдийн гаршсан үйлдэл боллоо. Үүний цаана Монгол Улсын бодит түүх, улс төрчдийн үнэн дүр төрх бүдгэрэн алга болж байна.

Б.Ариунтуяа

11/01/2025

Ард түмний сонголтын эсрэг эвслийн Засгийн газар байгууллаа

МОНГОЛ ТОЙМ 2024

АРД ТҮМНИЙ СОНГОЛТЫН ЭСРЭГ ЭВСЛИЙН ЗАСГИЙН ГАЗАР БАЙГУУЛЛАА

Монгол Ардын нам 2024 оны УИХ-ын ээлжит сонгуулиар 68 суудал авлаа. Үүнээс 50 гишүүн тойргоос, 18 гишүүнийг жагсаалтаар, АН 29 гишүүнийг тойргоос, 16 гишүүн жагсаалтаар нийт 45 суудалтай боллоо. Хүн нам 8 суудалтайгаас 1 гишүүн тойргоос, 7 гишүүнийг жагсаалтаар, ИЗНН жагсаалтаар 4 суудал, Үндэсний эвсэл жагсаалтаар 4 суудалтай болж парламентыг таван нам бүрдүүллээ. Монгол Улсын Үндсэн хуульд заасны дагуу УИХ-ын сонгуулийн үр дүнд олонхийн суудал авсан нам буюу 50+1 хувилбараар үзэхэд 126 гишүүнээс 68 суудал авсан МАН дангаараа Засгийн газраа байгуулах ёстой. Гэтэл олонхийн суудал авсан нам Засгийн газраа байгуулах гэсэн Үндсэн хуулийн зарчмыг үл хэрэгсэж, сөрөг хүчний АН, Хүн намтай хамтарч “Хурдтай хөгжлийн төлөөх зориг” нэртэй эвслийн Засгийн газар байгууллаа. Ингэснээр Үндсэн хуулийн зарчмыг баримталдаг, хууль ёсыг дээдэлдэг улсын хувьд Үндсэн хуулийн бус, байх боломжгүй Засгийн газрыг байгуулснаар түүхэнд бичигдэн үлдэнэ. Үндсэн хуулийн зарчмыг баримталдаг, эрхзүйт нийгмийг бий болгох гэж зорьж байгаа улсын хувьд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн АН болон Хүн намын УИХ-ын гишүүдийг Засгийн газрын гишүүнээр томилсон захирамжийг Үндсэн хуулийн цэцэд гомдол гаргаж энэ Засгийн газрын хууль бус үйлдлийг тогтоох ёстой юм.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Үндсэн хуулийн бус Засгийн газар байгуулсан шалтгаанаа ард түмэнд тайлбарлахдаа өнгөрсөн 30 жилд хийж чадаагүй 14 мега төсөл хэрэгжүүлэхийн тулд хамтарсан гэж хэллээ. Энэхүү 14 төслийг харахад Эгийн голын цахилгаан станц, Хэрлэн тоонот, Орхон Онги ус дамжуулах хоолойн төсөл, Нүүрс хими, кокс химийн цогцолборын төсөл, Зэс боловсруулах цогцолборын төсөл, Гангийн цогцолборын төсөл зэргийг нэрлэлээ. Гэвч эдгээр төслүүд нь яагаад ч хэрэгжиж чадахгүй гэдгийг өнгөрсөн хугацаанд харуулсан бөгөөд гол шалтгаан нь гадна дотны технологийн олон шалтгааны улмаас хэрэгжүүлэх боломжгүй гэдгийг нотлосон байдаг.
Монголын ард түмэн МАН-ын төлөө 52 хувийн санал өгч бусад намуудад үлдсэн 48 хувийг хувааж өгснөөр хяналттай, хариуцлагатай, тэнцвэртэй парламентыг бий болгосон ч ард түмний саналын эсрэг, засвар хийсэн Засгийн газрыг ийнхүү 2024 онд байгууллаа. Сөрөг хүчинтэй нэг хөнжилд орсон Засгийн газрын энэ үйлдэл УИХ-д хүртэл халдварлаж, байнгын хороог ч АН, Хүн намынхантай хувааж даргыг нь томилсон юм. Төрийн өмчийн компаниудад, Засгийн газрын бүх яам, агентлаг, газар, хэлтсүүдэд Засгийн газрын хууль бус хамтрал үргэлжилж байна. Түүгээр зогсохгүй жагсаалтаар гишүүн болсон Үндэсний эвсэл наанаа сөрөг хүчин царайлсан ч Засгийн газрын бодлогыг 100 хувь дэмжиж байгаагаа удаа дараалан илэрхийлсэн бол ИЗНН мөн адил Засгийн газрын бодлогыг дэмжиж, хуулиуд дээр санал өгч байна. Оны төгсгөлд ард түмний эсрэг байгуулагдсан эвслийн Засгийн газрыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх “Найрааны Засгийн газар” хэмээн нэрийдэв.
Б.Ариунтуяа

11/01/2025

Засгийн газрыг огцруулахыг шаардсан жагсаалд иргэд нэмэгдэж оролцсоор байна

11/01/2025

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн эвслийн Засгийн газрыг бүрэлдэрүүнээр нь огцруулах иргэдийн жагсаад Сүхбаатарын талбайд болж байна

10/01/2025

УИХ-ын нэр хүнд түүхэнд байхгүй муу дүн авлаа

“Мэг” судалгааны байгууллага иргэдээс судалгаа авахад УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалангаар ахлуулсан УИХ түүхэнд байхгүй муу үнэлгээ авчээ. УИХ 10 онооноос дөнгөж 2.9 оноо авсан байна. Учир нь 126 гишүүнтэй шинэ парламентийн гишүүд хуралдаа ирдэггүй, хууль уншаад ойлгодоггүй, үр дүнгүй шийдвэр гаргаж байгааг иргэд шүүмжилж ийнхүү муу үнэлгээ өгчээ. Мөн УИХ-ын үйл ажиллагаанд муу үнэлгээ өгөх өөр шалтгаан нь эрүүл мэндийн салбарын доголдлыг засах алхам хийхгүй байгаад иргэд дургүйцсэн байна. Энэ УИХ-ын үйл ажиллагаанд иргэдийн өгсөн үнэлгээ сар бүр буурсаар 2.9 оноотой байна.

10/01/2025

Эвслийн Засгийн газар төрийн албан хаагчдын тоог 4100 хүнээр нэмнэ

Манай улсад ажил хийдэг 3 хүн тутмын нэг нь төрийн албанд ажиллаж байна. 2025 онд төрийн албыг дахин 4100 хүнээр нэмж 230 000 төрийн албан хаагчтай болохоор төлөвлөжээ. Сонгуулийн өмнө УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Шүүр ажиллагааны хүрээнд төрийн албан хаагчдыг цомхотгоно гэж мэдээлж байлаа. Учир нь судалгаагаар Монгол Улс шиг 3.4 сая хүн амтай улсад 80 гаруй мянган төрийн албан хаагч хангалттай гэж байв. Гэвч Л.Оюун-Эрдэнийн Эвслийн Засгийн газар 2025 онд 4100-аар төрийн албан хаагчийн тоог нэмэхээр болжээ.

10/01/2025

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, Хотын дарга Х.Нямбаатар нарын рейтинг муу байна

“Мэг” судалгааны байгууллага түүврийн аргаар иргэдээс судалгаа авчээ. Улс төрчдийн рейтинг, нэр хүнд иргэдийн дунд унасаар байна. Тухайлбал, Ерөнхий сайд Д.Оюун-Эрдэнийн рейтинг өнгөрсөн наймдугаар сараас унаж эхэлсэн бөгөөд түүнд ард түмэн 10 онооноос 5.5 оноо өгчээ. Түүний рейтинг унахад эрчим хүчний үнийг нэмсэн болон өргөн хэрэглээний барааны үнийн өсөлт огцом нэмэгдсэнтэй холбоотой үйл ажиллагаанд нь тааруу дүн тавьсан байна. Мөн Улаанбаатар хотын утаа буурахгүй байгаа асуудал, эрүүл мэндийн салбарын доройтол газар авч байгааг иргэд шүүмжилжээ.

Харин Хотын дарга Х.Нямбаатарын рейтинг хамгийн муу буюу 10 онооноос дөнгөж 3.6 оноотой байна. Хотын дарга Х.Нямбаатарыг хотын асуудлаа шийдэж чадахгүй байна гэж иргэд үзжээ. Тухайлбал, утаа, түгжрэл, авто тээврийн албан татвар зэргийг нэмсэн асуудлыг иргэд нэрлэжээ.

10/01/2025

МОНГОЛ ТОЙМ 2024

УЛС ТӨРИЙН АЛБАН ТУШААЛЫГ ЗАРЖ ЭХЭЛСНЭЭР АВЛИГАЛ ЦЭЦЭГЛЭЖ, ИНДЕКС 121-Р БАЙРАНД ЖАГСАВ

Тэртээ 2000 онд одоогийн МАН УИХ-ын 70 суудлыг авч үнэмлэхүй олонх болж, Засгийн эрхийг барихдаа дэд сайдын албан тушаалыг худалдаа наймааны хэрэгсэл болгосон байдаг. Тухайн үед Ерөнхий сайдаар Намбарын Энхбаяр ажиллаж байсан юм. Тэрээр Гадаад хэргийн дэд сайд, Үйлдвэр худалдааны дэд сайд, Хуульзүйн дэд сайд зэрэг улс төрийн албан тушаалд томилогдох хүсэлтэй бизнесмэнүүд болон бизнесүүдийн бүлэглэлийн төлөөллүүдэд 500 сая төгрөгөөр дэд сайдын албан тушаалыг санал болгож, томилсон цагаас Монгол Улсад авлигал цэцэглэж эхэлсэн юм. Тухайн онд буюу 2000 онд Монгол Улсын авлигын индекс анх удаагаа нэмэгдэж эхэлснээр 2024 оны авлигын индекс 121-р байранд орох хүртэл үргэлжилж, байдал улам бүр уруудан доройтож байна. Тухайн үеийн 500 сая төгрөг бол асар их хэмжээний мөнгө бөгөөд Гадаад хэргийн дэд сайдаар “Алтай трейдинг” ХХК-ийн захирлаар ажиллаж байсан Сү.Батболдыг, Үйлдвэр худалдааны дэд сайдаар Я.Содбаатарыг, Хуульзүйн дэд сайдаар тухайн үеийн өмгөөллийн товчооны өмгөөлөгчөөр ажиллаж байсан Ц.Мөнх-Оргилыг томилж байлаа.
Өнөөдрийн байдлаар авлигалын гэмт хэрэг улс төрийн намуудын түвшинд, төрийн албаны дээд, доод, дунд шатанд, төсөвт санхүүгийн байгууллагуудад, төрийн өмчит компаниуд, хил, гааль, шүүх, улс төрийн албан тушаалтнуудын дунд хамгийн их байгааг АТГ жил бүр мэдээлж байна. Мөн олон улсын “Транспэрэнси интернэшнл” байгууллага Монгол Улсад нүүрлэсэн авлигал их байгаагийн шалтгааныг улс төрчид, өндөр албан тушаалтнуудын томилгоо, төсөвт байгууллагуудын хулгай зэрэг нь толгой цохиж байгааг байнга мэдээлж байна. Харамсалтай нь авлигад холбогдсон этгээдүүдийг шүүхээр ял оноож, шийтгэх явц ойлгомжгүй, ял оноож чадахгүй суллаж байгаа зэрэг нь авлигын индекс буурахгүй байх шалтгаан болж, авлигачдын толгойг илсэн үйлдэл болоод байгаа юм. Тухайлбал, авлигачдад оногдуулж байгаа хариуцлага нь 40 сая төгрөгөөр торгох, нийтийн албан тушаалд ажиллах эрхийг 2-4 жилээр хасах, тэр ч бүү хэл хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын явцад шүүхээр шийдвэрлүүлэхгүйгээр ял наймаалцаж торгож өнгөрөөж байгаа нь авлигачдад дэндүү таатай диваажин болсон улс гэдгийг харуулж байна.
Авлигал авсан албан тушаалтнууд 40 сая төгрөгөөр торгуулах ялаар шийтгүүлж байгаа нь төрийн болон улс төрийн албан хаагчид тухайн албан тушаалыг хашиж байх үедээ л хэн түрүүлж татвар төлөгчдийн мөнгө, нийтийн өмч хөрөнгийг завшиж, зувчуулах “уралдаан” болгож хувиргасантай шууд холбоотой. Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалт нэрийн дор УИХ-ын гишүүд тойрогтоо бүтээн байгуулалт хийх нэрийдлээр хэдэн арван тэрбум төгрөгийг төсөвт тавиулж түүнийг захиран зарцуулж, найз нөхдийнхөө компаниар мөнгө угааж байна. Тэдний захиран зарцуулсан, эхлүүлсэн гэх бүтээн байгуулалт ч дуусдаггүй, улсын төсвийн хөрөнгө оруулсан байгууллага ч мөнгө төгрөгөө юунд зарцуулсныг эргэн шалгахгүй байгаа зэрэг дур зоргоороо ажиллаж байна.
Монгол Улсыг авлигал хээл хахуулын диваажин болгож хувиргахад үе үеийн улс төрчдийн хүчин зүтгэл, эрээ цээргүй оролцохын зэрэгцээ авлигалчдад оногдуулах хуулийн хатуу цээрлэлийг хуулийн дагуу хийгээгүй хуульчид буюу прокурор, мөрдөн байцаагчид, цагдаагийнхан, шүүхийнхэн онцгой хувь нэмэр оруулсан гэхэд хилсдэхгүй. Хэрвээ хууль, шүүх, прокурорын системд ажиллаж байгаа хуульчид хуульд заасан хариуцлагыг авлигачдад оногдуулж байсан бол өнөөгийнх шиг улс төрчдийн дураараа дургисан бүх зүйлийг хулгайн нүдээр хардаг байдал гарахгүй байлаа. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсыг өрсөлдөх чадваргүй, олон улсын хэмжээнд авлигалд идэгдсэн орон болгож хувиргахад татвар төлөгчдийн хуруу хумсаа хуйхлан байж өгдөг татварын хөрөнгө мөнгийг гарын салаагаар урсгаж, захиран зарцуулсан улс төрчдийн үйлдлийг хязгаарлах цайз нь хуулийн шударга тогтолцоо байх байсан юм. Харамсалтай нь шударга тогтолцоог энэ системд ажиллаж байгаа хуульчид өөрсдөө нураан унагасан юм. Тэд улс төрчдийн дохио даалгавраар, үүрэг гүйцэтгэхийг урьтал болгосон болохоос эх орныхоо ирээдүйн төлөө алхам хийж чадаагүй юм. Хуулийн салбарын ялзарсан систем нь шударгаар ажилласан хуульчдыг ахиж дэвших боломжийг хязгаарлаж, зөвхөн улс төрчдийг даган далдайсан хуульчдыг томилж, дэвшүүлдэг нь энэ системийн гол алдаа завхралын эх сурвалж болсон байдаг.
Б.Ариунтуяа

10/01/2025

АНУ руу шууд нислэг хийх туршилтын 13 цагийн нислэгийг э"МИАТ" ТӨХК-ийн "Монгол Эйр 931" Боинг 767-300 загварын "Чингис хаан" агаарын хөлөг 13.5 цагийн турш тасралтгүй нисч АНУ-ын Техас мужийн Даллас хотын “Fort Worth Alliance” нисэх онгоцны буудалд амжилттай газардаж буй нь

10/01/2025

АНУ-ын Калифорни мужийн Лос-Анжелес хотын орчимд гал түймрийн улмаас олон айлын орон сууц автаж, одоогийн байдлаар 5 хүн нас барж, 150 мянга орчим хүнийг аюултай бүсээс нүүлгэн шилжүүлээд байна. Монгол Улсаас АНУ-д суугаа дараах ДТГ-уудын шуурхай утас 24 цагийн турш нээлттэй байх тул та бүхэн шуурхай асуудлаар доорх утсаар холбогдоно уу.
• Вашингтон хотод суугаа ЭСЯ-ны утас: 202-374-6274,
• Цахим шуудан: [email protected]
• Сан Франциско хотод суугаа ЕКГ-ын утас: 415-858-9524
• Цахим шуудан: [email protected]
• Чикаго хотод суугаа КГ-ын утас: 224-464-2214,
• Цахим шуудан: [email protected]
Эх сурвалж: МОНГОЛ УЛСААС АНУ-Д СУУГАА ЭЛЧИН САЙДЫН ЯАМ