https://fliphtml5.com/bookcase/exfz

Il-Karmelu Malta, Ħamrun (2025)

14/08/2025

SANTWARJI MARJANI
Il-Madonna ta’ Czestochowa
P. Jürgen Cucciardi, O.Carm.

Fil-monasteru ta’ Jasna Gora f’Czestochowa fil-Polonja, insibu Santwarju Marjan magħruf ħafna mal-Insara, partikularment fost dawk Pollakki. L-isem Jasna Gora jfisser “muntanja mdawla”. Lejn dan is-santwarju jersqu miljuni ta’ pellegrini kull sena, speċjalment minħabba l-ikona mirakoluża tal-Madonna s-sewda ta’ Czestochowa, li tinsab ġewwa l-kappella prinċipali tas-santwarju.

Storja u oriġini

Il-bidu tas-santwarju jmur lura għas-sena 1382, meta l-monasteru kien imwaqqaf mill-monaċi Pawlini (tal-Ordni ta’ San Pawl, l-ewwel eremita), fuq stedina tal-Prinċep Ladislaus. Skont leġġenda, l-ikona tal-Madonna li għadna naraw fis-santwarju sal-lum, kienet miġjuba minn Ġerusalemm għal Kostantinopli u mbagħad eventwalment waslet sa Czestochowa. Xi leġġendi jgħidu li din l-ikona nstabet minn Sant’Elena meta marret fl-Art Imqaddsa biex tfittex is-salib ta’ Ġesù. Din ix-xbieha saret magħrufa minħabba l-ħafna grazzji li bdiet taqla’ għal dawk li jirrikorru lejha, u għalhekk bdiet tiġbed l-attenzjoni ta’ ħafna pellegrini minn kullimkien.

Fis-sbatax-il seklu, waqt l-invażjoni tal-Polonja mill-Iżvezja, l-armata Żvediża ppruvat tieħu f’idejha l-monasteru. Madankollu, minkejja li kienu ferm inqas fin-numru, in-nies ta’ Jasna Gora rnexxielhom jirreżistu, ħaġa li ġiet meqjusa bħala miraklu u tat spinta morali qawwija lin-nazzjon Pollakk. Minn dakinhar, is-Santwarju ta’ Czestochowa sar simbolu nazzjonali ta’ fidi u reżistenza.

L-Ikona tal-Madonna

L-ikona tal-Madonna ta’ Czestochowa hija pittura fuq l-injam li turi lil Marija tippreżenta lil Ġesù Bambin. Il-karatteristika l-aktar distintiva tal-ikona hija l-kulur skur tal-ġilda tal-figuri u bħal żewġ girfiet fuq wiċċ Marija, marbutin ma’ leġġenda li se nitkellmu dwarha aktar ‘l isfel.

Ix-xbieha tal-Madonna ta’ Czestochowa, mill-bidu tat-twaqqif tas-santwarju, kienet magħrufa bħala straordinarja, b’devozzjoni kbira tal-poplu u tas-slaten Pollakki. Hija meqjusa bħala l-Omm spiritwali tal-Polonja u hija wkoll il-Patruna tal-pajjiż. Diversi mirakli u fejqan huma attribwiti għat-talb quddiem din l-ikona, u ħafna persuni jħallu ringrazzjamenti tagħhom f’forma ta’ ex-voto fil-kappella.

Ix-xbieha tal-Madonna ġiet inkurunata fit-8 ta’ Settembru 1717, simbolu tad-devozzjoni antika tal-poplu. Kien il-Papa Klement XI li ddeċieda li jinkuruna din ix-xbieha, u offra l-kuruni prezzjużi. Madankollu, fil-lejl ta’ bejn it-22 u t-23 ta’ Ottubru 1909, dawn il-kuruni, flimkien ma’ ġojjelli oħrajn, ġew misruqa. Kbir kien in-niket tal-poplu Pollakk, tant li l-Papa San Piju X, iddeċieda li joffri lix-xbieha tal-Madonna kuruni ġodda. Ix-xbieha tal-Madonna, wara din il-ġrajja, ġiet inkurunata mill-ġdid fit-22 ta’ Mejju 1910. Minn dakinhar ‘l hawn, b***a kuruni oħrajn ġew offruti lil din ix-xbieha, fosthom mill-Papa San Ġwanni Pawlu II, devot kbir tal-Madonna ta’ Czestochowa, li mhux biss żar is-Santwarju b***a drabi kemm qabel kif ukoll waqt il-Pontifikat tiegħu, imma fis-Santwarju nsibu wkoll il-faxxa tas-suttana mċappsa bid-demm wara l-attentat fuq ħajtu fit-13 ta’ Mejju 1981. L-istess Papa offra lill-Madonna l-warda tad-deheb, kif għamlu warajh il-Papa Benedittu XVI u l-Papa Franġisku.

Il-leġġenda dwar il-girfiet

Waħda mil-leġġendi li jdawru din ix-xbieha tirrakkonta li meta l-monasteru ġie attakkat fis-sena 1430, l-ikona nsterqet. Xħin ix-xbieha ntefgħet fil-karru, iż-żwiemel tal-karru ma ridux jiċċaqalqu. Bir-rabja, l-ikona tal-Madonna ssabbtet mal-art u wieħed mill-ħallelin ħareġ ix-xabla li biha għamel żewġ girfiet fuq ix-xbieha. Meta l-ħalliel ipprova jagħmel it-tielet girfa, waqa’ mal-art u miet. Minkejja li fil-passat saru diversi tentattivi ta’ restawr fuq ix-xbieha, kien diffiċli ħafna li dawn il-girfiet jitneħħew.

Dawn il-girfiet illum jingħataw tifsira spiritwali: Marija, bħala Omm u Sultana tal-poplu ġiet tormentata u mweġġgħa għal diversi sekli. Kif is-sejf nifed lil ruħha, hekk issa dawn is-sinjali ta’ tbatija jidhru fuq wiċċha fuq ix-xbieha tagħha f’Jasna Gora.

Importanza spiritwali u kulturali

Il-monasteru ta’ Jasna Gora biż-żmien sar għall-poplu Pollakk simbolu ta’ għaqda, tama u reżistenza. Anke fi żmien ir-reġim komunista Pollakk, dan is-santwarju baqa’ simbolu tal-fidi tal-poplu, u l-post fejn in-nies setgħu jesprimu l-fidi tagħhom.

Il-monasteru u s-Santwarju

Il-monasteru ma fihx biss il-Kappella tal-Madonna u l-post fejn jgħixu l-monaċi, imma huwa spazju kbir fejn il-pellegrini jistgħu jqattgħu ftit sigħat fil-kwiet u fit-talb. Fost l-oħrajn, insibu wkoll statwi kbar li jirrappreżentaw il-misteri tar-rużarju, kif ukoll it-triq tas-salib.

Konklużjoni

Minkejja li ħafna nies imorru l-Polonja għal ħin ta’ mistrieħ u vaganzi, kull min iżur is-Santwarju tal-Madonna ta’ Czestochowa jkun qiegħed jissieħeb f’post għażiż għall-poplu Pollakk, li huwa simbolu tal-fidi u l-identità tal-poplu.

Il-Karmelu, Lulju-Settembru 90/3 (2025) p 24-25

12/08/2025

Kalendarju Karmelitan
12 ta’ Awwissu - Beatu Isidor Bakanja
Martri u Miktub fil-Labtu tal-Karmnu

Isidor Bakanja twieled għall-ħabta tas-sena 1885 f’Bokendela, fil-provinċja attwali ta’ Equateur fil-Kongo. Wara li telaq minn raħal twelidu, mar joqgħod f’Mbandaka fejn tgħammed fis-6 ta’ Mejju 1906 u rċieva l-Griżma tal-Isqof ftit xhur wara fil-25 ta’ Novembru 1906. Isidor kellu devozzjoni kbira lejn il-Verġni Mqaddsa Marija billi ta’ kuljum kien jgħid it-talba tar-Rużarju u jġorr fuqu l-Labtu tal-Karmnu. Minkejja t-tfixkil li ltaqa’ miegħu fuq ix-xogħol għax kien Nisrani, huwa baqa’ sod fil-fidi tiegħu sal-aħħar. Wara sitt xhur ibati f’qiegħ ta’ sodda minħabba s-swat li qala’ għax irrifjuta li jneħħi minn fuqu l-Labtu tal-Madonna tal-Karmnu, huwa miet jaħfer lill-qattiel tiegħu nhar il-15 ta’ Awwissu 1909, fis-Solennità ta’ Sidtna Marija Mtellgħa fis-Sema. Minkejja li kellu biss 24 sena, kien hekk sod fil-fidi tiegħu, li bħal San Pawl kien iħobb jgħid: “Għalija l-ħajja hi Kristu, u l-mewt hi rebħ.” (Fil 1,21). Il-Papa Ġwanni Pawlu II ibbeatifikah fl-24 ta’ April 1994.

09/08/2025

Kalendarju Karmelitan
9 ta’ Awwissu - Santa Tereża Benedetta tas-Salib
Verġni Karmelitana u Ko-Patruna tal-Ewropa

Edith Stein twieldet fit-12 ta’ Ottubru 1891 f’Breslau, fiż-żmien meta din il-belt kienet tifforma parti mill-provinċja ta’ Silesia fil-Ġermanja, illum f’Wroclaw fil-Polonja. Edith kienet il-ħdax-il wild ta’ familja Lhudija. Meta kibret uriet ħila tal-għaġeb fil-Filosofija. Ta’ wieħed u għoxrin sena ddikjarat ruħha atea. Imma fis-sajf tal-1920, waqt li kienet għand ħabiba tagħha, ġie f’idejha l-ktieb “Il-Ħajja ta’ Santa Tereża ta’ Ġesù, Karmelitana” u qratu f’lejl wieħed. Kif spiċċatu qalet: “Din hi l-Verità!” Fittxet li ssir Nisranija u tgħammdet fl-1922. Ħdax-il sena wara daħlet mas-sorijiet Karmelitani Tereżjani ta’ Köln u ħadet l-isem ta’ Tereża Benedetta tas-Salib. Fi żmien il-persekuzzjoni Nazista ntbagħtet fil-Karmelu ta’ Echt fl-Olanda. Imma fit-2 ta’ Awwissu 1942 kienet arrestata u mibgħuta fil-kamp ta’ konċentrament ta’ Auschwitz, fil-Polonja. Fid-9 ta’ Awwissu 1942 qatluha fil-kamra tal-gass. Kienet ibbeatifikata mill-Papa Ġwann Pawlu II fl-1 ta’ Mejju 1987, ikkanonizzata fl-1 ta’ Ottubru 1999 u pproklamata Ko-Patruna tal-Ewropa mill-istess Papa.

07/08/2025

Kalendarju Karmelitan
7 ta’ Awwissu - San Albert ta’ Trapani
Presbiteru Karmelitan

Albertu twieled fis-seklu tlettax fi Trapani, Sqallija. Ta’ età żgħira daħal fl-Ordni Karmelitan fejn wara li lesta l-istudji tiegħu kien ordnat saċerdot. Għall-ħajja tiegħu ta’ għaqda ma’ Alla bit-talb u bis-safa, kif ukoll għall-għerf u l-qdusija tiegħu, kien imfittex ħafna għall-predikazzjoni u għall-mirakli li kien jagħmel. Fl-1296 kien maħtur Provinċjal tal-Karmelitani ta’ Sqallija. Bil-predikazzjoni bla heda tiegħu, ikkonverta ħafna Lhud. Miet f’Messina fis-7 ta’ Awwissu 1307. Fl-1457 il-Papa Kallistu III, b’kunsens verbali ppermetta l-qima tiegħu, li ġiet ikkonfermata mill-Papa Sistu IV b’digriet tal-31 ta’ Mejju 1476. Kien l-ewwel qaddis li kellu kult fl-Ordni, u għalhekk kien meqjus patrun u protettur. Ir-ras ta’ San Albert tinsab meqjuma fil-knisja Karmelitana ta’ Trapani, fejn għadu meqjus bħala l-patrun ta’ dawk li jimirdu bid-deni rqiq. Fl-ikonografija, ħafna drabi, San Albert jidher bil-Bambin Ġesù f’id waħda u f’idu l-oħra l-ktieb jew il-ġilju.

05/08/2025

Għandek WhatsApp u trid tkun taf l-aħħar aħbarijiet dwar il-Karmelitani? Ikklikja fuq dan l-indirizz ...
https://whatsapp.com/channel/0029Vb60vRD9mrGkxlo0n13D

04/08/2025

MARJOLOĠIJA
Id-Dedika Marjana tal-Ewwel Knisja tal-Karmelitani
P. Ivan Scicluna, O.Carm.

Fl-aħħar ħarġa pprovdejna l-kuntest li fih nibtet id-devozzjoni tal-Karmelitani lejn Marija billi tajna ħarsa lejn l-ispiritwalità Marjana fil-ħajja tal-Knisja mis-seklu 9 sas-seklu 13. Ma’ dak li għedna fl-aħħar ħarġa nżidu wkoll li fattur li kompla jinkoraġġixxi d-devozzjoni Marjana tal-Insara tal-Medjuevu kienu l-Kruċjati, u dan b’mod speċjali, naturalment, fl-Art Imqaddsa stess, fejn twieled l-Ordni Karmelitan. Il-kult Marjan tal-Kruċjati kien qawwi ħafna. Fil-kontenut u fl-espressjoni kien simili għal dak li kien hemm fl-Ewropa, imma, kif wieħed jistenna, kien ikkaratterizzat ukoll mill-pellegrinaġġi lejn dawk l-imkejjen li fihom seħħew il-ġrajjiet tal-Evanġelju, jew li ntrabtu ma’ Marija minn leġġendi u mill-fantażija popolari.

Did-darba se nagħtu ħarsa aktar mill-qrib lejn it-tifsira profonda tad-dedika lil Marija tal-ewwel knisja/oratorju tal-Karmelitani fuq l-Għolja tal-Karmel. L-istoriku Karmelitan P. Emanuele Boaga jgħid li m’hemm ebda dubju li din l-ewwel knisja Karmelitana kienet iddedikata lil Marija, għax kull dokument tal-epoka li jitkellem dwarha jagħti xhieda ta’ dan. Matul iż-żminijiet li ġew wara mbagħad il-kittieba tal-Ordni żejnu dan il-fatt storiku bil-fantażija tagħhom u b’elementi leġġendarji, bħal pereżempju li din il-knisja nbniet sa mis-sena 83 W.K., u li din kienet l-ewwel knisja li qatt ġiet iddedikata lil Marija fil-Kristjanità.

Boaga jisħaq li anke jekk id-dedika tal-ewwel knisja Karmelitana kellha influwenza qawwija fuq l-iżviluppi Marjani li seħħew wara fl-Ordni, madanakollu l-istess dedika mhix l-ewwel kawża tal-Marjanità tal-Ordni, imma pjuttost hija nnifisha hi effett u konsegwenza tad-devozzjoni lejn Marija li ġa kienet fil-qalb ta’ dawk l-eremiti, devozzjoni tipika tal-Insara ta’ dik l-epoka, u b’mod speċjali tipika fl-Art Imqaddsa u fost il-Kruċjati. Boaga jistqarr li m’hemmx dubju li kienet id-devozzjoni li ġa kienu jgħixu fl-Ewropa, u li mbagħad komplew jgħixuha fil-kuntest tal-pellegrinaġġ lejn l-Art Imqaddsa, li wasslithom biex jagħżlu lil Marija bħala Patruna. Huwa jinsisti li ma rridux ninsew li dawn l-eremiti Latini tal-Karmelu kienu nies tas-sekli 12-13, jiġifieri nies ta’ żmienhom, u allura kienu jgħixu u jirreaġixxu bil-mod tipiku ta’ żmienhom.

Kif ġa għedna, ir-raġuni għala ċerti knejjes ġew iddedikati lil Marija fl-Art Imqaddsa kienet minħabba li kien jingħad li Marija għexet f’dak il-post partikulari jew kellha xi rabta ma’ dak il-post partikulari. F’xi każi din ir-rabta ta’ xi mkejjen ma’ Marija m’għandhiex bażi storika valida, imma biss leġġendarja. Madanakollu l-bniedem Medjevali ma kellux il-kunċett ta’ verità storika bħalma għandna aħna llum, u allura kien jaċċetta bħala valida anke leġġenda popolari li kienet tirrakkonta xi storja immaġinarja li kienet torbot xi post ma’ Marija. Boaga jindaga jekk ġarax l-istess fil-każ tal-ewwel Karmelitani.

Boaga jgħid li l-Għolja tal-Karmel u l-Wadi għajn es-Sijjaħ, fejn il-Karmelitani kellhom l-ewwel eremitaġġ tagħhom, huma mleffin f’awra ta’ tradizzjonijiet qaddisa marbutin mal-Profeta Elija u ma’ Marija. L-assoċjazzjoni ta’ Marija mal-Għolja tal-Karmel kienet teżisti minn qabel ma l-Kruċjati waslu fl-Art Imqaddsa mill-Ewropa, għax kellha bażi biblika li kienet imwieżna wkoll minn dak li kitbu diversi Missirijiet tal-Knisja u kittieba oħra f’kitbiet li kienu magħrufa mhux ħażin fost il-pellegrini u l-Insara tal-Art Imqaddsa. Din il-bażi biblika tikkonsisti f’żewġ siltiet applikati għal Marija: il-vers “Rasek bħall-Karmel” (Għanja tal-Għanjiet 7,6), u r-rakkont tad-dehra tas-sħaba ċkejkna tielgħa mill-baħar li kellu Elija fuq il-Karmel (1 Slaten 18,42-45).

Boaga jagħtina xi eżempji ta’ kitbiet li jagħtu tifsira Marjana lil dawn is-siltiet. Jikkwota, pereżempju, silta ta’ ċertu Onorju ta’ Autun, indirizzata lil Marija, li tgħid hekk: “O ras imbierka, sabiħa u mimlija virtù bħall-Karmel, li inti spiss tbaxxiha biex tbus lill-Iben t’Alla.”

Rigward is-silta tas-sħaba ċkejkna tielgħa mill-baħar (1 Slaten 18,42-45), Boaga jinnota li wieħed minn dawk li jagħti tifsira Marjana lil din is-silta huwa propju l-Kardinal Ugo ta’ San Caro, wieħed miż-żewġ reviżuri mqabbdin mill-Papa Innoċenzu IV biex jaddattaw l-għamla ta’ ħajja li l-Patrijarka Sant Albert ta’ Ġerusalemm ta lill-Karmelitani biex tkun tista’ tiġi rrikonoxxuta u approvata bħala regola vera u propja ta’ ordni reliġjuż. Ġa ħafna qabel Ugo ta’ San Caro però kien hemm Missirijiet u kittieba oħra tal-Knisja li taw tifsira Marjana lil din is-silta, bħal ċertu Krisippu ta’ Ġerusalemm fis-seklu 5, u aktar t**d San Ġwann Damaxxenu. Is-simboliżmu tas-sħaba, ibbażat ukoll fuq siltiet mill-Profeta Iżaija (19,1 u 45,8) u applikat għal Marija Omm Alla, Verġni u kanal ta’ grazzji, insibuh ħafna drabi fl-antikità Kristjana, fost l-oħrajn f’San Ċirillu ta’ Lixandra, San Ġermanu ta’ Konstantinopli, San Ġirolmu u Sant Ambroġ. Kull min kien iżur l-Għolja tal-Karmel jew jgħix hemmhekk kien għalhekk jiftakar fl-interpretazzjoni Marjana ta’ dawn is-siltiet bibliċi u hemmhekk iħoss il-preżenza ta’ Marija.

Mis-seklu 14 ’il quddiem, il-kittieba Karmelitani nfushom bdew jirriferixxu huma wkoll għal dawn is-siltiet bibliċi u għall-interpretazzjoni Marjana tagħhom. Fost dawn insemmu lill-Ingliż John Baconthorp u lil Katalan Filippu Ribot, li kellhom influwenza fuq it-tradizzjoni Karmelitana sal-punt li saru punt obbligatorju ta’ riferiment għall-Ordni.

Barra minn dan, Boaga jkompli jżid li l-awturi Karmelitani tas-sekli 13 sa 15 jagħmlu wkoll ħafna riferimenti leġġendarji marbutin mar-rapport bejn Marija u l-Għolja tal-Karmel. Dawn il-leġġendi, mimlijin simboliżmu, jgħidu:
• li anġlu ġarr lil Marija, għadha tifla, mit-Tempju ta’ Ġerusalemm sal-Karmelu fejn hija kkonsagrat lil Alla l-verġinità tagħha għal dejjem,
• li Marija kienet iżżur il-Karmelu fejn kienu jilqgħuha l-eremiti,
• u li Marija kienet tqatta’ perjodi ta’ żmien fuq il-Karmelu flimkien ma’ xebbiet oħra sħabha.

Il-Karmelu, Lulju-Settembru 90/3 (2025) p 8-9

31/07/2025

● Patri Charles Mallia, O.Carm., Pirjol Provinċjali tal-Karmelitani Maltin, jagħtina messaġġ għall-Festa tal-Madonna tal-Karmnu kif ukoll tagħrif dwar il-Kapitlu Ġenerali li se jsir f’Settembru li ġej fl-Indoneżja. (p.1)
● Patri Anthony Cilia, O.Carm., flimkien mal-Lectio Divina tat-22 Ħadd ta’ matul is-sena, li titkellem dwar il-virtù tal-umiltà (p.14-16), jippreżentalna fil-qosor il-ħajja tal-Arċisqof Emeritu ta’ Malta, Mons. Pawlu Cremona, tal-Papa Franġisku (p.6-7), u tal-Papa Ljun XIV (p.2-3).
● Mons. Prof. Hector Scerri jkompli bir-rubrika li beda s-sena l-oħra dwar is-Sagramenti. Din id-darba jkellimna dwar is-sitt sagrament: l-Ordni Sagri. Dawk imsejħin għas-saċerdozju ministerjali jsiru qaddejja tal-poplu t’Alla f’isem u fil-persuna ta’ Ġesù Kristu, l-uniku medjatur (p.4-5).
● Patri Ivan Scicluna, O.Carm., jikteb dwar l-ewwel knisja/oratorju tal-Karmelitani fuq l-Għolja tal-Karmel, li l-ewwel eremiti tal-Ordni Karmelitan iddedikaw lill-Madonna bħala sinjal tar-rabta tagħhom magħha (p.8-9).
● Patri Charlò Camilleri, O.Carm. Din id-darba, fir-rubrika Arti-Pittura, ifissrilna u jikkummenta dwar il-kwadru ta’ Kristu Msallab ta’ Salvador Dali, li dan l-artist Spanjol ġab l-ispirazzjoni tiegħu mid-disinn tal-Karmelitan San Ġwann tas-Salib (p.10-11).
● Mons. Ġorġ Frendo, O.P., Arċisqof Emeritu ta’ Tirana-Durres, matul din is-sena jkompli jdawwalna dwar l-Ġublew 2025. Fl-ewwel parti tal-artiklu tiegħu “Inkunu xandara tat-tama”, iwasslilna l-punti prinċipali tal-Bolla tal-Indizzjoni tal-Ġublew (p.12-13).
● Is-Sinjura Claire Vella, Għalliema, fl-okkażjoni tat-80 anniversarju mit-twaqqif ta’ St. Elias College mill-Karmelitani Maltin, bħala waħda mill-istaff tal-iskola, twasslilna l-esperjenza tagħha dwar l-ambjent li fih hi qed taħdem u l-istudenti qed jieħdu l-formazzjoni tagħhom (p.17.19).
● Is-Sur Joseph Camilleri, SDC, membru tas-Soċjetà tad-Duttrina Nisranija, imwaqqfa mill-qaddis Malti, jiktbilna fuq il-ħtieġa li nduru mill-ġdid għat-tagħlim ta’ Dun Ġorġ Preca, tagħlim li għadu attwali anke fi żmienna (p.18-19).
● Patri Joseph Saliba, O.Carm., fir-rubrika “Spiritwalità Karmelitana” filwaqt li jitkellem dwar ir-Regola ta’ San Albert, jurina r-rabta li tgħaddi bejn il-Kelma ta’ Alla u l-ħajja ta’ kull Karmelitan, u fi ftit kliem ifissrilna kif issir il-Lectio Divina (p.20-21).
● Dr Carmelo Mifsud Bonnici, MP, jikteb dwar il-Papa Franġisku, Santa Tereża u Ġesù Kristu, u jitkellem dwar dak li jorbot flimkien dawn it-tliet personaġġi. Il-punt tat-tluq tiegħu jieħdu mill-Ittra ta’ San Ġakbu 3,13-18 (p.22-23).
● Patri Jürgen Cucciardi, O.Carm., fis-sensiela “Santwarji Marjani”, din id-darba jeħodna l-Polonja biex jagħtina tagħrif dwar is-santwarju u l-Madonna ta’ Czestochowa, jew kif inhi magħrufa ma’ ħafna, il-Madonna s-Sewda (p.24-25).
● Is-Sur Nicholas Borg, wara li fil-ħarġa ta’ qabel tana tagħrif dwar il-ħajja tal-Beatu Carlo Acutis, din id-darba qiegħed iwasslilna tagħrif fil-qosor dwar il-ħajja tal-Beatu Pier Giorgio Frassati. Dawn iż-żewġ żagħżagħ Taljani se jkunu dikjarati qaddisin mill-Papa Ljun fis-7 ta’ Settembru 2025.
● Patri Martin D. Schembri, O.Carm., barra xi aħbarijiet dwar attivitajiet li seħħew fil-kunvent tal-Imdina (p.28), jagħtina wkoll tagħrif dwar ix-xbihat tal-Madonna li jinsabu fid-daħla ta’ xi wħud mill-kunventi Karmelitani u l-użanza li kellhom ir-reliġjużi huma u ħerġin jew huma u deħlin fil-kunvent (p.29).

Jekk tixtieq li jkollok f’idejk dawn l-artikli u taqrahom bil-kalma u bir-riflessjoni, IL-KARMELU huwa l-perjodiku għalik. Nistiednuk tibgħat l-abbonament tiegħek ta’ €10 fis-sena, flimkien ma’ ismek u l-indirizz lil: L-Editur, Kunvent tal-Karmnu, Misraħ Santa Venera, Santa Venera SVR 1681. Jasallek id-dar bil-posta kull tliet xhur.

30/07/2025

KNISJA KATTOLIKA
Habemus papam
Papa Ljun XIV
P. Anthony Cilia, O.Carm.

Fi tmiem il-jum ta’ nhar it-8 ta’ Mejju 2025, quddiem folla enormi ta’ nies li nġabret fi Pjazza San Pietru, il-Vatikan, il-Kardinal Protodjaknu Dominique Mamberti, ippronunzja l-kliem ritwali tant mistenni: “Nuntio vobis gaudium magnum: Habemus papam!” (Inħabbrilkom ferħ kbir: Għandna Papa!). Imbagħad, il-Kardinal Robert Francis Prevost, li kien elett Isqof ta’ Ruma, bl-isem ta’ Papa Ljun XIV, minnufih deher fil-gallarija ċentrali tal-Bażilika ta’ San Pietru biex isellem u jbierek lil dawk preżenti u lil dawk kollha madwar id-dinja li kienu qed isegwu din il-ġrajja fuq il-mezzi ta’ komunikazzjoni. Il-Papa Ljun XIV sellem lil kulħadd bil-kliem ta’ Kristu Rxoxt: “Is-sliem għalikom!” u minnufih għamel diskors qasir li fih spikkaw il-kelmiet “djalogu”, “pontijiet” u “paċi”, kliem li juru l-programm tal-missjoni tiegħu.

Min hu l-Papa l-ġdid?

Robert Francis Prevost twieled fl-14 ta’ Settembru 1955, f’Chicago, Illinois, minn Louis Marius Prevost ta’ nisel Franċiż u Taljan, u Mildred Martínez ta’ dixxendenza Spanjola. Għadda t-tfulija u l-adolexxenza tiegħu ma’ żewġ ħutu, Louis Martín u John Joseph, u l-ġenituri tiegħu. Studja l-ewwel fis-Seminarju Minuri tal-Patrijiet Agostinjani u mbagħad fl-Università ta’ Villanova f’Pennsylvania, fejn fl-1977 iggradwa fil-Matematika u studja wkoll il-Filosofija.

Fl-1 ta’ Settembru 1977 Robert Francis beda n-novizzjat fl-Ordni ta’ Santu Wistin (O.S.A.) f’Saint Louis, fil-Provinċja “Madonna tal-Bon Kunsill” ta’ Chicago. Għamel l-ewwel professjoni fit-2 ta’ Settembru 1978 u fid-29 ta’ Awwissu 1981 ipprofessa l-voti solenni. Sadanittant irċieva l-edukazzjoni teoloġika fil-Catholic Theological Union ta’ Chicago. Fl-età ta’ 27 sena ntbagħat Ruma biex jistudja l-Liġi Kanonika fl-Università Pontifiċja ta’ San Tumas ta’ Akwinu (Angelicum). F’Ruma kien ordnat saċerdot mill-Arċisqof Jean Jadot fid-19 ta’ Ġunju 1982 fil-Kulleġġ Agostinjan ta’ Santa Monika. Prevost kiseb il-liċenzja fil-Liġi tal-Knisja fl-1984 u s-sena ta’ wara, waqt li kien qed iħejji t-teżi tad-dottorat, intbagħat għal sena fil-missjoni Agostinjana ta’ Chulucanas, Piura, il-Perù. Fl-1987 iddefenda t-teżi tad-dottorat tiegħu dwar “The Role of the Local Prior in the Order of Saint Augustine” u nħatar direttur tal-vokazzjoni u tal-missjonijiet tal-Provinċja Agostinjana “Madonna tal-Bon Kunsill” f’Olympia Fields, Illinois (USA).

Fl-1988 ingħaqad mal-missjunarji ta’ Trujillo, fil-Perù, bħala direttur tal-proġett ta’ formazzjoni konġunta għall-kandidati Agostinjani mill-vikarjati ta’ Chulucanas, Iquitos u Apurímac. Matul ħdax-il sena Patri Robert Francis serva bħala pirjol tal-komunità (1988–1992), direttur tal-formazzjoni (1988–1998), u għalliem tal-membri professi (1992–1998), u fl-Arċidjoċesi ta’ Trujillo bħala vigarju ġudizzjarju (1989–1998) u professur tal-Liġi Kanonika, Patristika u Teoloġija Morali fis-Seminarju Maġġuri “San Carlos y San Marcelo”. Fl-istess ħin, kien afdat ukoll il-kura pastorali taż-żona “Madonna Omm il-Knisja”, li aktar t**d saret “Parroċċa Santa Rita” (1988–1999), u amministratur parrokkjali taż-żona “Madonna ta’ Monserrat” (1992–1999.

Pirjol Provinċjali u Ġenerali, u Isqof

Fl-1999 Patri Robert Francis kien elett Pirjol Provinċjali tal-Provinċja Agostinjana “Madonna tal-Bon Kunsill” ta’ Chicago, u sentejn u nofs wara, fil-Kapitlu Ġenerali ordinarju tal-Ordni ta’ Santu Wistin, kien magħżul Pirjol Ġenerali, u fl-2007 ikkonfermat għat-tieni darba. Meta temm din il-kariga, f’Ottubru 2013, huwa rritorna fil-Provinċja Agostinjana tiegħu ta’ Chicago, fejn serva bħala direttur tal-formazzjoni, l-ewwel kunsillier u vigarju provinċjali, rwoli li żamm sakemm fit-3 ta’ Novembru 2014, il-Papa Franġisku ħatru Amministratur Appostoliku tad-Djoċesi Peruvjana ta’ Chiclayo. Kien ordnat Isqof fit-12 ta’ Diċembru min-Nunzju Appostoliku James Patrick Green fil-Katidral ta’ Santa Marija. Il-motto episkopali tiegħu huwa “In Illo uno unum”, frażi li qal Santu Wistin fil-prietka fuq Salm 127 biex jispjega li għalkemm aħna ħafna Nsara, imma aħna ħaġa waħda fi Kristu.

Fis-26 ta’ Settembru 2015, il-Papa Franġisku ħatru Isqof ta’ Chiclayo. F'Marzu 2018 kien elett it-tieni Viċi President tal-Konferenza Episkopali tal-Perù, fejn serva wkoll bħala membru tal-Kunsill Ekonomiku u president tal-Kummissjoni għall-Kultura u l-Edukazzjoni. Fit-13 ta’ Lulju 2019 il-Papa Franġisku ħatru membru tal-Kongregazzjoni għall-Kleru, u fil-21 ta’ Novembru 2020 membru tal-Kongregazzjoni għall-Isqfijiet. Sadanittant, fil-15 ta’ April 2020, kien maħtur ukoll Amministratur Appostoliku tad-Djoċesi Peruvjana ta’ Callao.

Kardinal u Papa

Fit-30 ta’ Jannar 2023, il-Papa sejjaħlu Ruma bħala Prefett tad-Dikasteru għall-Isqfijiet u President tal-Kummissjoni Pontifiċja għall-Amerika Latina u ħatru Arċisqof. Fil-Konċistorju tat-30 ta’ Settembru 2024 il-Papa Franġisku ħatru Kardinal. Bħala kap tad-Dikasteru, huwa ħa sehem fil-Vjaġġi Appostoliċi l-aktar riċenti tal-Papa, kif ukoll fl-ewwel u fit-tieni sessjoni tas-16-il Assemblea Ġenerali Ordinarja tas-Sinodu tal-Isqfijiet dwar is-sinodalità, li saru f’Ruma mill-4 sad-29 ta’ Ottubru 2023 u mit-2 sas-27 ta’ Ottubru 2024.

Sadanittant, fl-4 ta’ Ottubru 2023, il-Papa Franġisku kompla jafdalu f’idejh aktar xogħol, meta ħatru membru tad-Dikasterji għall-Evanġelizzazzjoni (Sezzjoni għall-Ewwel Evanġelizzazzjoni u Knejjes Partikolari Ġodda), għad-Duttrina tal-Fidi, għall-Knejjes tal-Lvant, għall-Kleru, għall-Istituti tal-Ħajja Kkonsagrata u s-Soċjetajiet tal-Ħajja Appostolika, għall-Kultura u l-Edukazzjoni, għat-Testi Leġiżlattivi, u tal-Kummissjoni Pontifiċja tal-Belt Statali tal-Vatikan. Fl-aħħar nett, fis-6 ta’ Frar ta’ din is-sena, il-Papa Arġentin ippromovieh għall-Ordni tal-Isqfijiet, u tah it-titlu tal-Knisja Suburbana ta’ Albano. Tlett ijiem wara, fid-9 ta’ Frar, il-Kardinal Prevost iċċelebra l-Quddiesa ppreseduta mill-Papa Franġisku fi Pjazza San Pietru għall-Ġublew tal-Forzi Armati, it-tieni avveniment importanti tas-Sena Mqaddsa.

Il-Kardinal Robert Francis Prevost kien elett Papa fit-tieni jum tal-konklavi minn fost 133 Kardinal. Il-Papa Ljun XIV huwa l-267 Papa tal-Knisja Kattolika u għażel li jissejjaħ b’dan l-isem f’ġieħ il-Papa Ljun XIII, li baqa’ magħruf għall-impenn tiegħu favur il-ġustizzja soċjali. Il-Papa l-ġdid huwa l-ewwel wieħed elett għal din il-kariga mill-Ordni ta’ Santu Wistin u mill-Amerka. Huwa għandu ċittadinanza doppja, minħabba s-snin li għadda jaħdem fil-Perù. Papa Ljun XIV jitkellem diversi lingwi, inkluż l-Ingliż, l-Ispanjol, it-Taljan, il-Franċiż u l-Portugiż, u jħobb il-mużika u l-isports, l-aktar il-futbol u t-tennis.

Id-direttur, l-editur u l-kollaboraturi tal-perjodiku Il-Karmelu, flimkien mal-qarrejja, nawguraw minn qalbna lill-Papa Ljun XIV, l-imħabba, is-servizz u t-talb tagħna.

Il-Karmelu, Lulju-Settembru 90/3 (2025) p 2-3

27/07/2025

Kalendarju Karmelitan
27 ta’ Lulju - San Titu Brandsma
Presbiteru u Martri Karmelitan

Twieled f’Bolsward, fl-Olanda fl-1881 u f’żgħożitu ħaddan l-Ordni Karmelitan. Wara li ġie ordnat saċerdot fl-1905, kiseb minn Ruma d-Dottorat fil-Filosofija. Għallem f’għadd ta’ skejjel fl-Olanda u nħatar Professur tal-Filosofija u l-Istorja tal-Mistiċiżmu fl-Università Kattolika ta’ Nijmegen, li tagħha kien ukoll Rettur Manjifiku. Minkejja li kien impenjat f’ħafna xogħol, baqa’ magħruf għax kien isib ħin għal kulħadd. Kien ġurnalist professjonali u fl-1935 inħatar kunsillier ekkleżjastiku għall-ġurnalisti Kattoliċi. Kemm qabel u kemm wara l-okkupazzjoni Nazista tal-Olanda, tqabad b’fedeltà għall-Evanġelju kontra t-tixrid tal-ideoloġija Nazista u għal-libertà tal-edukazzjoni u l-istampa Kattolika. Minħabba f’hekk arrestawh. Għadda minn ħabs għal ieħor u minn żewġ kampijiet ta’ konċentrament, sa ma fl-1942, wara ħafna tbatija u tkasbir, qatluh f’Dachau. Sal-aħħar ta’ ħajtu ma hediex inissel faraġ u sliem fi sħabu l-priġunieri u jagħmel il-ġid imqar lil dawk li kienu jaħqruh. Il-Papa Ġwanni Pawlu II iddikjarah Beatu nhar it-3 ta’ Novembru 1985. Kien dikjarat Qaddis mill-Papa Franġisku nhar il-15 ta’ Mejju 2022.

26/07/2025

Kalendarju Karmelitan
26 ta’ Lulju - Sant’Anna u San Ġwakkin
Protetturi Sekondarji tal-Ordni Karmelitan

Anna u Ġwakkin huma l-ġenituri tal-Verġni Marija. Ġwakkin kien ragħaj joqgħod f’Ġerusalemm, qassis anzjan miżżewweġ lil Anna. It-tnejn li huma ma kellhomx tfal u kienu mdaħħlin fiż-żmien. Darba waħda, waqt li Ġwakkin kien qiegħed jaħdem fl-għalqa, dehru anġlu u ħabbarlu li kien se jkollu tarbija. Hekk ukoll Anna kellha l-istess dehra. Huma semmew it-tarbija Marija, li jfisser ‘Maħbuba minn Alla’. Ġwakkin mar fit-tempju u flimkien mat-tifla ċkejkna, ħa miegħu għaxart iħrief, tnax-il għoġol u mitt gidien bla tebgħa. Iktar t**d Ġwakkin ħa lil Marija fit-tempju biex tkun edukata skont il-liġi ta’ Mosè. Dan it-tagħrif dwarhom jinsab fil-ktieb apokrifu li jġib l-isem “Il-Proto-Evanġelju ta’ Ġakbu” miktub fis-seklu II. Il-qima lejn Sant'Anna nsibuha dokumentata fil-Lvant fis-seklu VI u fil-Punent fis-seklu X, filwaqt li dik lejn San Ġwakkin fis-seklu XIV.
L-Ordni Karmelitan jiċċelebra b’devozzjoni lil Sant’Anna u San Ġwakkin, il-ġenituri ta’ Marija, il-Patruna Prinċipali tiegħu, bħala protetturi sekondarji għax fihom jara espressjoni l-aktar ħajja u ġenwina tal-kariżma u l-ispiritwalità li jħaddan.

24/07/2025

Kalendarju Karmelitan
24 ta’ Lulju - Beatu Ġwanni Soreth
Presbiteru Karmelitan

Il-Beatu Ġwanni Soreth twieled f’Caen fin-Normandija, fi Franza, fl-1394. Fl-età żagħżugħa daħal fl-Ordni Karmelitan u kien ordnat saċerdot qrib is-sena 1417. Kiseb il-lawrja fit-Teoloġija mill-Università ta’ Pariġi u kien maħtur Reġġent tal-Istudji. Aktar t**d kien magħżul Provinċjal u mill-1451 sal-mewt tiegħu, Pirjol Ġenerali tal-Ordni Karmelitan. Ħadem u saħaq ħafna fuq l-osservanza tar-Regola u sabiex jirriforma l-istess Ordni. Fisser b’ħila kbira r-Regola fil-kitba tiegħu bit-titlu “Expositio paraenetica”. Kien strumentali fit-twaqqif uffiċjali tas-Sorijiet Klawstrali u tat-Terz’Ordni Karmelitan, speċjalment bis-saħħa tal-bolla “Cum nulla” tal-Papa Nikol V fl-1452. Fl-1462 ippubblika l-Kostituzzjonijiet il-ġodda għall-Ordni kollu. Ġwanni miet f’Angers fil-25 ta’ Lulju 1471. Il-qima lejh bħala beatu, kienet magħrufa uffiċjalment mill-Papa Piju IX fl-1866. Fl-ikonografija, ħafna drabi, tippreżenta lill-Beatu Soreth b’pissidi f’idejh, b’tifkira tal-ġrajja li seħħet f’Liège, fil-Belġju, meta d-Duka ta’ Borgonja u sħabu, waqt il-ħerba li għamlu fil-belt, Ġwann Soreth, bla ma beża, ħareġ jiġbor l-Ostji kkonsagrati li kienu xerrdu fit-toroq b’disprezz lejn l-Ewkaristija.

22/07/2025

APPREZZAMENT
Mons. Pawlu Cremona
Arċisqof Emeritu ta’ Malta
1946-2025

Twieled il-Belt Valletta fil-25 ta’ Jannar 1946 minn Joseph u Josephine née Cauchi. Ħa l-edukazzjoni primarja tiegħu fl-iskola tal-Montessori fil-Belt Valletta stess u dik sekondarja fil-Liċeo, il-Ħamrun.

Ta’ sittax-il sena, f’Settembru 1962, ħaddan l-Ordni Dumnikan. Wara s-sena tan-novizzjat, għamel il-Professjoni Sempliċi fl-istess Ordni nhar id-29 ta’ Settembru 1963. Studja l-Filosofija u t-Teoloġija fil-Kulleġġ San Tumas t’Akwinu fil-kunvent tad-Dumnikani, ir-Rabat, u kien Ordnat Saċerdot fit-22 ta’ Marzu 1969.

Minnufih intbagħat ikompli jistudja t-Teoloġija Morali fl-Università Pontifiċja San Tumas t’Akwinu f’Ruma (Angelicum) minn fejn fl-1973 kiseb id-Dottorat bit-teżi “The Concept of Peace in Pope John XXIII”. Infatti, kellu għal qalbu l-paċi fost il-bnedmin, hekk li din il-virtù saret il-programm ta’ ħajtu kollha, u kien jaħfer lil min naqsu, bħallikieku qatt ma ġara xejn. Minħabba f’hekk Patri Pawl kien għal ħafna persuni u diversi ambjenti, strument ta’ paċi u rikonċiljazzjoni.

Fis-snin 1974-1980 u 1997-2003 kien Pirjol fil-kunvent Sidtna Marija tal-Għar, ir-Rabat. Fl-1981 u fl-1985 intgħażel Provinċjal tad-Dumnikani Maltin. Mat-tmiem tal-ħidma tiegħu bħala Provinċjal, fl-1989 intbagħat Kappillan tal-parroċċa Sidtna Marija tar-Rużarju ta’ Fatima, Gwardamanġa. Bejn l-1993 u l-1997, u l-2004 u l-2005, kien responsabbli mill-formazzjoni tan-Novizzi u tal-Istudenti Dumnikani. Fl-2005 inħatar Kappillan tal-Parroċċa Ġesù Nazzarenu, Tas-Sliema.

Matul il-ħajja saċerdotali tiegħu, Patri Cremona qeda f’diversi uffiċċji oħra tal-Arċidjoċesi, fosthom, Delegat tal-Arċisqof għall-Ħajja Kkonsagrata, Assistent Direttur Spiritwali fis-Seminarju f’Tal-Virtù, membru tal-Kunsill Presbiterali, kif ukoll President tal-Kunsill tas-Superjuri Maġġuri tar-Reliġjużi Maltin (KSMR). Kiteb ukoll diversi kotba ta’ natura teoloġika u spiritwali, fosthom “Il-Knisja: Ikona tat-Trinità Qaddisa” u kotba oħra dwar il-Kredu u l-Kmandamenti, u erba’ kotba oħra flimkien ma’ Mons. Ġorġ Frendo, O.P., Arċisqof Emeritu ta’ Tirana-Durres, l-Albanija.

In-nomina ta’ Patri Pawl Cremona bħala Arċisqof ta’ Malta tħabbret fit-2 ta’ Diċembru 2006
u kien ikkonsagrat Isqof fis-26 ta’ Jannar 2007. Il-motto li għażel għall-Episkopat tiegħu kien: “Ħejju t-Triq għall-Mulej”. Minħabba li Mons. Cremona kien bniedem dħuli u sempliċi, il-ħatra tiegħu kienet milqugħa b’entużjażmu kbir mill-poplu ta’ Malta. Min-naħa tiegħu, bla ebda pretensjoni, kien dejjem disponibbli għal kull persuna li kienet tfittex li tiltaqa’ miegħu.

Il-Papa Franġisku laqa’ r-riżenja ta’ Mons. Cremona minn Arċisqof ta’ Malta fit-18 t’Ottubru 2014. Huwa rtira fil-kunvent tad-Dumnikani, ir-Rabat, u matul l-aħħar snin ta’ ħajtu kien fid-Dar tal-Kleru, B’Kara. Huwa miet l-Isptar Mater Dei nhar it-18 ta’ Marzu 2025. Il-funeral tiegħu sar is-Sibt 22 ta’ Marzu fil-Konkatidral ta’ San Ġwann, fejn kienu preżenti b***a personaġġi distinti. Wara l-quddiesa, il-ġisem tiegħu kien midfun fil-knisja tad-Dumnikani ta’ Sidtna Marija tal-Għar, ir-Rabat.
_______________________________________________________________________________

Papa Franġisku
(1936-2025)

Jorge Mario Bergoglio twieled fi Buenos Aires, l-Arġentina, fis-17 ta’ Diċembru 1936 minn familja ta’ emigranti Taljani. Meta kien għadu fl-aħjar ta’ żgħożitu, fl-1957, Jorge għadda minn operazzjoni serja li fiha tneħħietlu parti mill-pulmun minħabba infezzjoni respiratorja serja. Sadanittant, huwa kompla bl-istudji tiegħu fil-kimika u ggradwa bħala spiżjar, iżda sena wara l-operazzjoni ħass is-sejħa li jidħol fl-Ordni tal-Ġiżwiti.

Meta temm l-ewwel studji tiegħu fiċ-Ċilì, fl-1963 irritorna fi Buenos Aires u ggradwa fil-Filosofija fis-seminarju San Miguel. Bejn l-1964 u l-1965 hu għallem il-letteratura u l-psikoloġija fil-Kulleġġ Immakulata Kunċizzjoni ta’ Santa Fe, u fis-sena ta’ wara għallem l-istess suġġetti fl-Università ta’ Buenos Aires. Kien ordnat saċerdot fl-1969. Wara li għadda sentejn Surmast tan-Novizzi f’Villa Varilari, f’San Miguel, fejn kien jgħallem ukoll it-Teoloġija, fl-1973 intgħażel Provinċjal tal-Ġiżwiti għall-Arġentina, kariga li żamm għal sitt snin. Bejn l-1980 u l-1986 kien ir-Rettur tal-Fakultà Filosofika u Teoloġika tal-Università San Miguel, kif ukoll Kappillan tal-Parroċċa San Josè fid-Djoċesi San Miguel. Matul ħajtu bħala Ġiżwita, kien magħruf għall-għaqal, l-umiltà u l-impenn tiegħu lejn il-foqra u dawk fil-periferija tas-soċjetà.

Fl-20 ta’ Mejju tal-1992, il-Papa Ġwanni Pawlu II ħatru Isqof Titulari ta’ Auca u Isqof Awżiljarju ta’ Buenos Aires. Kien ordnat Isqof fis-27 ta’ Ġunju tal-istess sena, u fit-28 ta’ Frar 1998 kien maħtur Arċisqof ta’ Buenos Aires. Mons Bergoglio kien ukoll l-Ordinarju għall-Kattoliċi tar-Riti tal-Lvant li ma kellhomx Ordinarju tar-Rit tagħhom fl-Arġentina. Bħala Arċisqof, kien magħruf għall-istil ta’ ħajja sempliċi li kien jgħix – jivvjaġġa bit-trasport pubbliku u joqgħod f’appartament minflok fil-Palazz tal-Arċidjoċesi.

Fil-konċistorju tal-21 ta’ Frar 2001, il-Papa Ġwanni Pawlu II ħatru Kardinal, u f’dan l-uffiċju kien membru tal-Kongregazzjoni għall-Kult Divin u d-Dixxiplina tas-Sagramenti, dik tal-Kleru, tal-Istituti ta’ Ħajja Kkonsagrata u tas-Soċjetajiet tal-Ħajja Appostolika. Kien ukoll membru tal-Kunsill Pontifiċju tal-Familja u tal-Kummissjoni Pontifiċja għall-Amerka Latina. Wara r-riżenja tal-Papa Benedittu XVI, il-Kardinal Jorge Mario Bergoglio kien elett Papa nhar it-13 ta’ Marzu 2013, l-ewwel Papa mill-Amerika Latina u l-ewwel Ġiżwita li sar Papa. Huwa għażel l-isem “Franġisku”, b’ġieħ San Franġisk ta’ Assisi, li huwa simbolu tal-faqar u l-paċi. L-ewwel Quddiesa tal-Pontifikat għamilha nhar id-19 ta’ Marzu 2013.

Matul it-tnax-il sena tal-Pontifikat tiegħu, Papa Franġisku wasslilna t-tagħlim prinċipali tiegħu f’erba’ enċikliċi: Lumen fidei (Id-dawl tal-Fidi 2013), Laudato si’ (Tkun Imfaħħar – dwar l-għożża tad-dar komuni 2015), Fratelli tutti (dwar il-fraternità u l-ħbiberija soċjali 2020) u Dilexit Nos (dwar l-Imħabba Umana u Divina tal-Qalb ta’ Ġesù 2024); seba’ Eżortazzjonijiet Appostoliċi u bil-katekeżi ta’ kull nhar ta’ Erbgħa. Fit-tagħlim tiegħu huwa enfasizza fuq l-imħabba lejn Alla, lejn il-bniedem u lejn il-ħolqien; fuq il-ħniena aktar milli fuq il-liġi; u inkoraġġixxa biex il-Knisja tkun aktar ospitali u impenjata fis-soċjetà moderna, b’mod speċjali ma’ dawk il-bnedmin li jinsabu fil-periferija. Ma naqasx milli jirriforma l-Knisja biex tkun aktar trasparenti u effiċjenti, u ffoka fuq il-prevenzjoni tal-abbuż sesswali u r-responsabbiltà ċivili u morali. Huwa nieda wkoll żewġ ġublej: Il-Ġublew Straordinarju tal-Ħniena (2015-2016) u dak attwali, il-Ġublew Ordinarju tat-Tama (2024-2026).

Aktar ma beda jikber fis-snin, il-Papa Franġisku aktar beda jbati minn mard respiratorju. Minħabba f’hekk, fl-14 ta’ Frar 2025 iddaħħal fl-Isptar Agostino Gemelli. Is-sitwazzjoni ta’ saħħtu kompliet tiggrava, hekk li nhar it-18 ta’ Frar it-tobba kkonfermaw li kellu pulmonite bilaterali. Wara 38 ġurnata fl-isptar, il-Papa rritorna f’Casa Santa Marta fil-Vatikan, biex jistrieħ. Iżda xorta waħda baqa’ sejjer lura, sakemm ruħu ttajret lejn il-Missier l-għada tal-Għid il-Kbir, nhar il-21 ta’ April 2025, fis-7.35 ta’ filgħodu, fl-għomor ta’ 88 sena.

Fl-istorja tagħna l-Maltin, Papa Franġisku jibqa’ jissemma minħabba l-ħatra tal-Isqof Mario Grech, bħala Kardinal (2020) u għaż-żjara li għamel fostna bejn it-2 u t-3 ta’ April 2022. Fuq livell mondjali, Papa Franġisku jibqa’ magħruf fost kulħadd għall-umanità tiegħu, għas-sens ta’ umoriżmu, u għall-kuntatt dirett li kellu man-nies, hekk li sar il-Papa tal-poplu, l-aktar ta’ dawk vulnerabbli u skartati mis-soċjetà.

Il-Karmelu, Lulju-Settembru 90/3 (2025) p 6-7

Il-Karmelu Malta

14/08/2025

12/08/2025

09/08/2025

07/08/2025

05/08/2025

04/08/2025

31/07/2025

30/07/2025

27/07/2025

26/07/2025

24/07/2025

22/07/2025

Address

Website

Alerts

Contact The Business

Shortcuts

Share

Category

Il-ħidma tagħna