Stichting Urker Uitgaven

24/12/2025

Een Urker schipper, duizenden ossen en een lucratieve handel

De Gouden Bocht in Amsterdam werd gebouwd met geld uit de internationale handel. Naast specerijen en mensen ging het ook om vee. In de zeventiende eeuw werden jaarlijks tienduizenden ossen vanuit Denemarken naar de Republiek vervoerd.

Een van de schippers die hierin actief was, was Teunis Jans uit Urk. In 1638 verbond hij zich via een bevrachtingscontract aan de Deense ossenhandel. De reis naar Jutland voerde langs beruchte zeestraten als het Kattegat en Skagerrak, niet zonder risico voor schip, bemanning en vee.

In een nieuw artikel van Stichting Urker Uitgaven volgen we het spoor van deze Urker schipper, de ossenroutes over zee en land, en de wereld achter een handel die meebouwde aan de Gouden Eeuw.

De ossenhandel was een minder bekende, maar uiterst lucratieve bron van rijkdom in de Nederlandse Gouden Eeuw. Jaarlijks werden tienduizenden runderen vanuit Denemarken over land en zee naar de Republiek vervoerd. Dit artikel belicht de cruciale rol van schippers uit de Zuiderzee, zoals de Urker Teu...

01/12/2025

🪶 Grafsteen voor Jantje de Knipper 🪦

Dit jaar is het 170 jaar geleden dat Jan Visscher (1855–1938) werd geboren. Begin dit jaar eerde de gemeente hem met een nieuwe grafsteen. Op zijn graf op het kerkhof bij het Kerkje aan Zee, dat hij met acht anderen deelt, verwees niets naar deze Urker kunstenaar — kortom, een mooi gebaar.🤍

Wij herdachten hem eerder met een Urcker Kroniek over zijn leven en werk, samengesteld door knipkunstspecialisten Joke en Jan Peter Verhave ✂️.

In 2025/2026 is in Museum Urk t Oude Raadhuis een tentoonstelling over knipkunst met werk van zes opvolgers van Jantje te zien 🎨 — een prachtige aanvulling op de vaste tentoonstelling over deze onvergetelijke knipkunstenaar.
Meer weten? De Urcker Kroniek is hier te lezen:
https://www.urkeruitgaven.nl/essay/urks-bekendste-kunstenaar-jan-de-knipper/

20/11/2025

Een verborgen Urker bos ontdekt… onder de Molenkamp!
Soms duik je zomaar onze eigen geschiedenis in — letterlijk. Tijdens de werkzaamheden op de Molenkamp is iets bijzonders naar boven gekomen: resten van een eeuwenoud bos. Ja, echt. Pal onder onze voeten.

Onder het zandpakket uit de jaren ’70 lagen drie duidelijke lagen: klei, daaronder een dikke veenlaag met boomstronken en takken (vaak nog mét schors), en daaronder nóg oudere klei. In dat veen zaten de wortelresten, takken en stronken van bomen, vermoedelijk veeneiken, die alleen groeien in een zoetwater omgeving. Dat betekent: waar nu straat ligt, stond ooit een levendig, moerassig bos.

Waarom is dit zo uniek voor Urk?
Omdat deze vondst laat zien hoe ons eiland — nog vóór de Zuiderzee, nog vóór de dijken, nog vóór de vissersboten — eruit moet hebben gezien. Een landschap van zoetwater, planten en bos. En dat niet alleen: de gevonden stronken lijken sterk op de veeneiken die onlangs in het IJsselmeer voor Urk zijn gevonden en gedateerd zijn op de Romeinse tijd. Dat maakt de kans groot dat ditzelfde bos zich ooit uitstrekte over een veel groter stuk van het oude Urker achterland.

Wat voegt dit toe aan onze geschiedenis?
Het geeft ons geen nieuw hoofdstuk, maar eigenlijk een heel nieuw voorwoord. Het laat zien dat Urk deel uitmaakte van een veel ouder zoetwaterlandschap, lang voordat het eiland ontstond zoals wij het kennen uit de boeken. Deze vondst maakt onze geschiedenis tastbaar — letterlijk vastgehouden in hout dat meer dan 1500 jaar onder de grond heeft gelegen.

17/11/2025

Een stukje vergeten Urker geschiedenis: ver voordat het dienen populair werd werkten jonge vrouwen in het seizoen al in de linnen- en damastindustrie in Kennemerland.

April 1712. Twee jonge Urker vrouwen stappen aarzelend de Dorpskerk van Bloemendaal binnen. Ze kijken verrast om zich heen. De lentezon schijnt door majestueuze glas-in-lood ramen. Nieuwsgierig lop…

13/11/2025

Nieuw dit jaar: Het Urk in Wintersferen Journaal.

Op deze manier nemen we je nu alvast mee naar de tijd van de Bataven en de Franse revolutie. De video's zitten vol humor, feitjes, muziek en sfeer. Er zijn er nu al twee te bekijken, maar de komende weken komen er nog veel meer online!

Bekijk ze op ons Youtube kanaal via de volgende link: https://www.youtube.com/-in-Wintersferen

Enthousiast geworden door onze video's? Koop dan snel vast je kaartjes via www.urkinwintersferen.nl

18/10/2025

Het Medisch Centrum – waar Urk gezonder werd

In 1936 kreeg Urk eindelijk een plek waar zorg en hygiëne serieus werden aangepakt: het buurthuis dat zou uitgroeien tot het Medisch Centrum. Tot die tijd woonden vierduizend Urkers dicht op elkaar, en waren ziektes aan de orde van de dag.

In de nieuwste Urker Kronieck vertellen Henk Kapitein en de voormalige huisartsen Wim en Dick Visser over hoe dat veranderde — over doorzetters, scepsis en een gemeenschap die langzaam leerde samenwerken aan gezondheid.

Een bijzonder inkijkje in onze eigen geschiedenis 💭

📖 Lees de Kronieck hier:

In het jaar 1936 werd op Urk een nieuw buurthuis gebouwd. Dit was mogelijk omdat door de afsluiting van de Zuiderzee het lage land niet meer onder waterkwam

11/10/2025

Eer voor Puck van der Zwan
Tijdens een feestelijke bijeenkomst is Puck van der Zwan onderscheiden met de Cornelis de Vries-prijs voor zijn jarenlange inzet voor het behoud en de verspreiding van kennis over de Urker klederdracht.

De prijs, die is ingesteld om bijzondere bijdragen aan de Urker geschiedschrijving te belonen, is dit jaar extra passend — midden in het Klederdrachtjaar. Van der Zwan is al decennia lang een drijvende kracht achter het zichtbaar en levend houden van de Urker dracht. Hij documenteerde, verzamelde, schreef en deelde met grote toewijding de verhalen achter de kleding, de sieraden en de gebruiken.

Bekend is hij onder meer als auteur van het standaardwerk Urker goed. Urker klederdracht anno 1997, en als ambassadeur in de recent verschenen kroniek over de Urker dracht. Zijn betrokkenheid en kennis hebben een blijvende invloed op hoe Urkers – jong en oud – naar hun erfgoed kijken.

Een terechte erkenning voor iemand die met zoveel liefde en precisie heeft bijgedragen aan het behoud van de Urker identiteit.
Museum Urk t Oude Raadhuis

07/10/2025

Volgende week zaterdag 11 oktober is het weer zover; De dag van de Urker geschiedenis. We denken weer een interssant programma voor jullie te hebben. Nieuwsgierig naar de inhoud, kijk op onze website en meld je aan.

Op zaterdag 11 oktober 2025 vindt alweer de zesde editie van de Dag van de Urker Geschiedenis plaats – een dag die je als liefhebber van geschiedenis absoluut

18/09/2025

Nieuwsgierig naar het interieur van Wijk 4 - 18, het pand dat de eerste Erfgoedpluim won? Omroep Flevoland bracht het in beeld!

Op Urk is de eerste Erfgoedpluim uitgedeeld; een onderscheiding die in het leven is geroepen door de Stichting Erfgoed Urk en de gemeente Urk. De Erfgoedpluim is een nieuwe prijs voor het goed beheren, restaureren of in stand houden van onroerend cultuurhistorisch erfgoed in het dorp. De onderscheid...

16/09/2025

✨ Erfgoed in de schijnwerpers! ✨

Tijdens Monumentendag 2025 is de allereerste Urker Erfgoedpluim uitgereikt aan de familie Peters. Zij verbouwden en restaureerden het pand aan Wijk 4 – 18 met veel zorg en liefde voor de historie.

Wat ooit een oliehandel én tankstation, grossierderij, bruidswinkel en onderdak voor arbeidsmigranten was, is nu een comfortabel woonhuis met authentieke, historische uitstraling.

Met de Erfgoedpluim waarderen Gemeente Urk en Stichting Erfgoed Urk bewoners die zich inzetten voor het behoud van Urks cultuurhistorisch erfgoed.💚

👏 Gefeliciteerd familie Peters met deze verdiende waardering!

Wethouder Freek Brouwer overhandigde op 13 september 2025, Monumentendag, Urks eerste Erfgoedpluim uit aan het gezin van Peter en Janneke Peters, eigenaren

13/09/2025

Zeldzame Harpoen ontdekt onder vissershuisje in Urk!

Tijdens renovatie in Wijk 6 kwam een bijzondere vondst aan het licht: een Temple Improved Toggle Iron Harpoon uit de 19e eeuw. Dit type harpoen werd in 1848 ontwikkeld door Lewis Temple in New Bedford (VS) en is uiterst zeldzaam in Nederland.

De harpoen lag onder de vloer bij de haard van een oud vissershuisje en werd waarschijnlijk gebruikt bij de jacht op zeehonden of bruinvissen. Namen als Hessel Snoek (Katjesjor) en Johannes Stokebrand, bekende Urker zeehondenjagers, duiken op in dit verhaal.

De vondst laat zien hoe internationaal en veelzijdig het vissersleven op Urk ooit was — en vertelt een vergeten verhaal van jacht, handel en dagelijks leven aan de Zuiderzee.

De harpoen (en replica) zijn nu te bewonderen in expositie Hagedoorn, Wijk 5-37, Urk.

Kom zelf kijken en ontdek dit unieke stukje Urker geschiedenis!

Lees hier het hele artikel; https://www.urkeruitgaven.nl/kort-historisch/zeldzame-harpoen-uit-19e-eeuw-ontdekt-onder-vissershuisje-in-urk/

09/09/2025

✨ Urk krijgt een Erfgoedpluim! ✨

Het oude dorp kent prachtige blikvangers – historische ussies die zorgvuldig worden onderhouden en met liefde gerestaureerd. Echte pareltjes die het verdienen om in het zonnetje te staan.☀️🏡

Daarom introduceert Stichting Erfgoed Urk samen met Gemeente Urk de Erfgoedpluim: een blijk van waardering én een inspiratie voor iedereen die Urks bebouwd erfgoed koestert.

📅 De allereerste Erfgoedpluim wordt uitgereikt op Monumentendag, zaterdag 13 september 2025.
➡️ Iedereen is welkom – aanmelden hoeft niet!