20/07/2025
मदिरा को बिज्ञापन गरे बाफत
नायिका प्रियंका कार्की लाई जेल सजाय हुनसक्छ।।
उनले नेपाल को प्रचलित कानून बिपरित आफ्नै सामाजिक संन्जालमा मदिरा को प्रचार गरेकी छिन। पैसा भनेपछि चाँहि नैतिकता, अनुशासन र सामाजिक उत्तरदायित्व पनि बिर्सिने हो र?
नेपालमा मदिराको विज्ञापन कानुनतः पूर्ण रूपमा निषेधित छ। यससम्बन्धी प्रावधानहरू निम्नलिखित कानुनी व्यवस्थाहरूमा स्पष्ट छन्:
जनस्वास्थ्य सेवा ऐन, २०७५
दफा ४५, उपदफा (१)
विशेष गरी, मदिरा नियमावली, २०३३ को नियम १२ मा मदिराको बिक्री र प्रचारसम्बन्धी कडा मापदण्ड तोकिएको छ, जसमा सार्वजनिक स्थलमा मदिराको प्रचारलाई नियन्त्रण गर्ने उल्लेख छ। यद्यपि, यसमा विज्ञापनको विशिष्ट निषेधबारे जनस्वास्थ्य सेवा ऐन नै बढी प्रस्ट छ।
प्रेस काउन्सिल नेपालको आचारसंहिता
प्रेस काउन्सिल नेपालले पत्रकार आचारसंहिता, २०७३ (संशोधित) मा सञ्चार माध्यमहरूलाई मदिरा, सुर्तीजन्य पदार्थ, र अन्य स्वास्थ्यलाई हानि गर्ने वस्तुहरूको विज्ञापन प्रकाशन वा प्रसारण नगर्न निर्देशन दिएको छ। यो आचारसंहिताको बुँदा १३ मा सञ्चार माध्यमले सामाजिक उत्तरदायित्व निर्वाह गर्नुपर्ने र हानिकारक वस्तुको प्रचार रोक्नुपर्ने उल्लेख छ।
सर्वोच्च अदालतको नजिर
२०५४ सालमा सर्वोच्च अदालतले महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) विरुद्ध नेपाल सरकार मुद्दामा मदिराको विज्ञापनले महिला र बालबालिकाको सम्मानमा आँच पुर्याउने, सामाजिक मूल्य-मान्यता खल्बलाउने, र लैङ्गिक हिंसालाई बढावा दिन सक्ने भन्दै यसको प्रचारमा कडा नियन्त्रण गर्नुपर्ने फैसला गरेको थियो। यो नजिरले विज्ञापनमाथिको प्रतिबन्धलाई थप बलियो बनाएको छ।
जनस्वास्थ्य सेवा ऐन, २०७५ अन्तर्गत यो विज्ञापन निषेध अन्तर्गत पर्छ।ऐनको उल्लङ्घन गरेमा, व्यक्तिलाई जरिवाना, विज्ञापन सामग्री हटाउने आदेश, वा विशेष अवस्थामा अपराधिक कारवाही हुन सक्छ जनस्वास्थ्य सेवा ऐन, २०७५ को दफा ९६ अनुसार:यो ऐनको उल्लङ्घन गरेमा ५० हजारदेखि ५ लाख रुपैयाँसम्मको जरिवाना, वाकेही अवस्थामा ३ महिनासम्मको कैद, वा दुवै सजाय हुनसक्ने व्यवस्था छ।
