09/05/2025
हिमा गाउँपालिका, जुम्ला जिल्लाको एक दुर्गम पहाडी क्षेत्र हो, जहाँ भौगोलिक कठिनाइ, पूर्वाधारको अभाव, बेरोजगारी, स्वास्थ्य सेवा र शिक्षा पहुँचको सीमितता जस्ता चुनौतीहरू विद्यमान छन्। यद्यपि, स्थानीय सरकार र समुदायको सक्रिय सहभागिताले दिगो विकासको मार्ग प्रशस्त गर्न सकिन्छ।
हालको अवस्था
पूर्वाधार विकास: गाउँपालिकाले स्थानीय सडक, कृषि सिँचाइ, झोलुङ्गे पुल, तटबन्ध निर्माण लगायतका पूर्वाधार विकासमा प्राथमिकता दिएको छ। यस्ता कार्यहरूले आवागमन सुधार र कृषि उत्पादनमा सहयोग पुर्याएका छन् ।
शिक्षा र स्वास्थ्य: स्थानीय तहले आधारभूत र माध्यमिक शिक्षा, स्वास्थ्य सेवा, सरसफाई तथा वातावरण संरक्षणमा नीति निर्माण र कार्यान्वयनको जिम्मेवारी लिएको छ, जसले सामाजिक सेवाहरूको पहुँच विस्तारमा योगदान पुर्याएको छ ।
आर्थिक गतिविधि: कृषि, पशुपालन, जडीबुटी, हस्तकला, लघु व्यवसाय जस्ता क्षेत्रहरूमा स्थानीय रोजगारी सिर्जना गर्ने प्रयासहरू भइरहेका छन्। यस्ता गतिविधिहरूले समुदायको आर्थिक अवस्था सुधार गर्न मद्दत पुर्याएका छन् ।
दिगो विकासका लागि सुझावहरू
1. व्यावसायिक कृषि र सामूहिक खेती: कृषिलाई व्यावसायिक बनाउँदै सामूहिक खेती, लिज खेती, भूमि बैंक जस्ता कार्यक्रमहरू कार्यान्वयन गर्नुपर्छ। यसले उत्पादन वृद्धि र युवाहरूलाई कृषि क्षेत्रमा आकर्षित गर्न सहयोग पुर्याउँछ ।
2. साना तथा मझौला उद्योगको प्रवर्द्धन: स्थानीय स्रोतहरू प्रयोग गरी साना उद्योगहरू स्थापना गर्दा रोजगारी सिर्जना हुन्छ र स्थानीय अर्थतन्त्र सुदृढ हुन्छ। पालिकाले हरेक वर्ष कम्तीमा ५० ओटा साना उद्योग स्थापना गर्ने लक्ष्य राख्न सक्छ ।
3. प्राविधिक शिक्षाको विकास: स्थानीय जनशक्तिलाई दक्ष बनाउन प्राविधिक शिक्षालयहरू स्थापना गर्नुपर्छ। यसले युवाहरूलाई सीपयुक्त बनाउँदै रोजगारीका अवसरहरू बढाउँछ ।
4. सहरीकरण र बजार पहुँच: ग्रामीण क्षेत्रलाई सहरी सुविधासँग जोड्दै साना बजार केन्द्रहरूको विकास गर्नुपर्छ। यसले उत्पादनको बजार पहुँच बढाउँदै ग्रामीण विकासमा टेवा पुर्याउँछ ।
5. सामाजिक समावेशीकरण र सहभागिता: विकास योजनाहरूमा आदिवासी, जनजाति, दलित, सीमान्तकृत समुदायको सहभागिता सुनिश्चित गर्नुपर्छ। यसले सामाजिक न्याय र समावेशी विकासमा योगदान पुर्याउँछ ।
6. वातावरण संरक्षण र विपद् व्यवस्थापन: प्राकृतिक सम्पदा र जैविक विविधताको संरक्षण गर्दै विपद् जोखिम न्यूनीकरणका कार्यक्रमहरू कार्यान्वयन गर्नुपर्छ। यसले दिगो विकास सुनिश्चित गर्न मद्दत पुर्याउँछ ।
निष्कर्ष
हिमा गाउँपालिकाको दिगो विकासका लागि स्थानीय स्रोतहरूको प्रभावकारी उपयोग, प्राविधिक शिक्षा, व्यावसायिक कृषि, साना उद्योगको प्रवर्द्धन, सहरीकरण, सामाजिक समावेशीकरण, वातावरण संरक्षण र विपद् व्यवस्थापनमा जोड दिनुपर्छ। स्थानीय सरकार, समुदाय, सहकारी संस्था र निजी क्षेत्रबीचको सहकार्यले मात्र दिगो र समावेशी विकास सम्भव छ।
