10/03/2025
सिन्धु घाटी सभ्यता (Indus Valley Civilization) प्राचीन विश्वको सबैभन्दा पुरानो र विकसित सभ्यताहरू मध्ये एक हो। यो सभ्यता लगभग २६०० ईसापूर्व देखि १९०० ईसापूर्व समकालीन थियो। यहाँ सिन्धु घाटी सभ्यताका बारेमा शीर्ष १० तथ्यहरू छन्:
१. **स्थान**: सिन्धु घाटी सभ्यता हालको पाकिस्तान, भारत र अफगानिस्तानको क्षेत्रमा फैलिएको थियो। यसको मुख्य केन्द्रहरू मोहनजोदडो, हडप्पा, धोलावीरा, र कालीबंगन थिए।
२. **नगर योजना**: यो सभ्यता उत्कृष्ट नगर योजनाका लागि प्रसिद्ध थियो। सडकहरू ग्रिड प्रणालीमा बनाइएका थिए र नालीहरूले सफाईको उत्कृष्ट प्रबन्ध गरेका थिए।
३. **सफाई प्रणाली**: सिन्धु घाटी सभ्यतामा उन्नत सफाई प्रणाली थियो। घरहरूमा पानी आपूर्ति र निकासीको लागि नालीहरू बनाइएका थिए।
४. **लिपि**: यस सभ्यताको आफ्नै लिपि थियो, जसलाई सिन्धु लिपि भनिन्छ। यो लिपि अझै सम्पूर्ण रूपमा बुझिएको छैन।
५. **व्यापार**: सिन्धु घाटी सभ्यताको व्यापार मेसोपोटामिया, इरान, र मध्य एसियासमग्री विस्तार भएको थियो। तिनीहरूले अनाज, कपडा, र अन्य वस्तुहरूको व्यापार गर्थे।
६. **कृषि**: यस सभ्यताको अर्थव्यवस्था कृषिमा आधारित थियो। गहुँ, जौ, र कपास जस्ता बालीहरू उब्जाउँथे।
७. **धर्म**: सिन्धु घाटी सभ्यताको धर्म बहुदेववादी थियो। तिनीहरूले प्रकृति र पशुहरूको पूजा गर्थे। यस सभ्यतामा धार्मिक प्रतीकहरू र मूर्तिहरू पाइन्छन्।
८. **कला र शिल्प**: यस सभ्यतामा कला र शिल्पको उच्च विकास भएको थियो। मोहनजोदडोबाट पाइएका नर्तकीको मूर्ति र अन्य कलाकृतिहरू यसको प्रमाण हुन्।
९. **पतन**: सिन्धु घाटी सभ्यताको पतन लगभग १९०० ईसापूर्वमा भयो। यसको कारणहरूमा जलवायु परिवर्तन, नदीको मार्ग परिवर्तन, र अन्य प्राकृतिक प्रकोपहरू समावेश छन्।
१०. **अन्वेषण**: सिन्धु घाटी सभ्यताको अन्वेषण १९२० को दशकमा भयो। पुरातत्वविद्हरूले मोहनजोदडो र हडप्पा जस्ता स्थलहरूको खोजी गरेर यस सभ्यताको बारेमा जानकारी प्राप्त गरे।
