08/04/2025
๐๐ฎ๐ฌ๐ญ๐ข๐ฌ๐ฒ๐, ๐๐๐ซ๐ ๐๐๐ง๐ข๐ง๐จ ๐๐ ๐๐?
Hindi lalayo sa 6,000 ang namatay sa madugong giyera laban sa droga ng dating pangulong Duterte ayon sa pambansang himpilan ng kapulisan. Higit pa rito ang bilang ng mga naiwang mahal sa buhay na nagsisikap makamit ang hustisya. Kagalakan at pasasalamat ang nangibabaw sa lahat nang maibalita ang pag-aresto ng ICC kay Duterte noong Marso 11, 2025.
Ang pag-aresto kay Duterte ay nararapat lamang upang makamit ang patas na hustisya para sa lahat.
Walang karapatang ipinagkait kay Duterte bilang akusado ayon sa unibersal na batas. Mapalad pa siya kaysa sa mga pinatay noong kasagsagan ng Laban Kontra Droga. Nasunod ang proseso, binasahan siya ng Miranda Rights sa kanyang pagka-aresto at binigyan ng kopya ng arrest warrant. Ang Republic Act No. 9851 na naging basehan ng pamahalaan sa pag-aresto kay Duterte ay umaayon sa konstitusyon ng bansa, ang pinakamakapangyarihan sa lahat ng batas.
Nakalimutan ng lahat na ang War on Drugs ay naganap noong 2016, kung kailan parte pa rin ng ICC ang Pilipinas. Ayon sa Artikulo 11 ng Rome Statute, hurisdiksyon ng ICC na imbestigahan ang mga โcrimes against humanityโ na naganap habang ang isang bansa ay parte nito. Sumunod lamang ang ICC sa batas na inilatag para sa kanila, ang batas na mismong pinirmahan ng bansang Pilipinas noong 1998. Tama ang naging aksyon ng pamahalaan sa pakikipag-ugnayan sa ICC upang madakip ang maysala.
Hindi rin naman basta-bastang pinabayaan ng ICC ang ulyaning pangulo. Dahil sa kanyang edad ay may kasama siyang doktor, mula sa NAIA hanggang sa Netherlands. Siya ay siniyasat mismo ng mga doktor sa the Hague bago siya humarap sa Pre-Trial Chamber noong March 14, 2025. Naandoon pa rin ang unawa at pagmamalasakit sa kapwa na likas sa mga tao.
Sa pananaw ng mga taga suporta ni Duterte walang karapatan ang ICC maglitis sa kanya, ito ay panghihimasok sa soberanya ng Pilipinas. Ngunit ngayon lang nangyari ang pagkakaroon ng pribadong eroplano para makamit ang hustisya. Wala nang karapatan si Duterte na magreklamo, bagkus magpasalamat dahil trinato siya bilang isang tao. Subalit ang estudyanteng si Kian Delos Santos na pinatay ay pinagtawanan lang ng mga pulis habang nagmamakaawang siya'y palayain.
Kitang-kita na hindi balanse ang hustisya sa Pilipinas, naging malabo ang depinisyon nito. Ang hustisya ay ang pagtatama sa mga mali. Kahit kailanman, hindi magiging tama ang pagpatay sa inosenteng tao nang walang dahilan, kaya dapat managot ang mga maysala. Ang paglilitis kay Duterte ay hakbang tungo sa pagbasag ng maling kahulugan ng hustisya na dapat ipagpatuloy ng kasalukuyang pamahalaan.
Hindi dapat kinakahon ang hustisya base sa sitwasyon ng isang tao, sapagkat ito ay para sa mga mamamayan na naghahangad ng pananagutan.
๐บ๐๐๐๐๐๐๐๐๐:
JOAHNA LEI CASILAO,GMA Integrated News & JOAHNA LEI CASILAO, GMA Integrated News. (2025, March 18). TIMELINE: The Philippines and the ICC. GMA News Online. https://www.gmanetwork.com/news/topstories/nation/908109/timeline-the-philippines-and-the-icc/story/
The Kian delos Santos Case: A Timeline. (n.d.). GMA News Online. https://www.gmanetwork.com/news/specials/content/24/the-kian-delos-santos-case-a-timeline
๐๏ธ Dibuho ni: Alex Silviderio
๐จ Disenyo ni: Angelique Abayari