30/12/2024
๐๐ฅ๐๐ช ๐ก๐ ๐ฅ๐๐ญ๐๐ | Bilang isang edukado sa ibaโt ibang larangan, ginamit ni Dr. Josรฉ Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda ang kanyang malawak na kaalaman sa agham, panitikan, at pilosopiya upang himukin ang bayan na tuklasin ang kanilang tunay na identidad at kakayahan.
Para kay Rizal, ang kalayaan ay hindi lamang nasusukat sa pag-aalis ng mga banyaga mula sa bansa kundi pati na rin sa mas malalim na aspeto ng espiritwal at moral na kalayaan. Ipinakita niya na hindi sapat na mapalaya ang Pilipinas mula sa pananakop ng mga Kastila; kinakailangan din na mapalaya ang isipan at puso ng bawat Pilipino mula sa mga paniniwala, gawi, at sistema na nagpapabagsak sa kanilang dangal bilang tao.
Sa kanyang mga akda, tulad ng Noli Me Tangere at El Filibusterismo, inilahad ni Rizal ang malupit na sistema ng pamamahala ng mga kolonyal at ang kawalan ng hustisya sa lipunan. Sa mga nobelang ito, ipinakita niya ang mga kalupitan ng mga Kastila at ang kanilang pagsasamantala sa mga Pilipino, ngunit higit pa rito, binigyang-diin niya ang ugat ng problemang itoโang hindi pagkakaroon ng kamalayan ng mga Pilipino sa kanilang sariling karapatan at dignidad. Ang mga kaganapang ito sa kanyang mga akda ay nagsilbing mitsa na nagpasikรฒ ng damdaming nasyonalismo, at paghahangad ng pagbabago sa bansa.
Ngunit hindi lamang ang pagkakaroon ng materyal na kalayaan ang layunin ni Rizal. Naniniwala siya na ang tunay na kalayaan ay nagsisimula sa pagpapalaya ng isipan. Ang kanyang mga sinulat ay hindi lamang naglalayong ilantad ang kalupitan ng mga kolonyal na pamahalaan, kundi tinutuligsa rin ang mga maling pamumuhay, at ugali na sumisira sa dignidad ng tao, tulad ng pagpapalaganap ng mga maling paniniwala at hindi pagkakapantay-pantay sa lipunan.
Ayon kay Rizal, ang pinakamahalagang hakbang upang makamtan ang tunay na kalayaan ay ang paglinang ng sariling kamalayan, at pagpapahalaga sa karapatang pantao, moralidad, at katarungan.
Isa sa mga pinakamahalagang aspeto ng pilosopiya ni Rizal ay ang pagkilala sa edukasyon bilang pangunahing susi sa pag-unlad ng bayan. Naniniwala siya na ang edukasyon ay hindi lamang isang instrumento ng personal na tagumpay, kundi isang makapangyarihang sandata laban sa kamangmangan at pagkaalipin.
Para kay Rizal, ang isang bayan na walang sapat na kaalaman at kamalayan ay mananatiling bihag ng mga maling paniniwala at sistema, kaya't itinuturing niyang ang pagpapalaganap ng tamang edukasyon ay isang mahalagang hakbang patungo sa tunay na kalayaan.
Ngunit higit pa sa edukasyon, nakita rin ni Rizal ang mahalagang papel ng pananampalataya at espiritwalidad sa pagkamit ng kalayaan. Tinuligsa niya ang pang-aabuso ng mga prayle na ginagamit ang relihiyon bilang kasangkapan sa pananamantala. Sa kabila nito, kinilala niya ang kahalagahan ng pananalig sa isang mas mataas na layunin na siyang nagsilbing gabay sa kanyang mga prinsipyo at pagkilos.
Ang kanyang pananaw sa โultimate realityโ ay maaaring masalamin sa kanyang tula na Mi Ultimo Adios, kung saan ipinahayag niya ang malalim na pagmamahal sa bayan at ang kahandaang ialay ang sariling buhay para sa kapakanan nito.
Para kay Rizal, ang tunay na kahulugan ng buhay ay matatagpuan sa paglilingkod sa bayan at sa pagsasakripisyo para sa kapwa. Ang kanyang pagkabayani ay nakaugat hindi lamang sa kanyang matatalinong ideya kundi sa kanyang walang pag-iimbot na pagkilos para sa ikabubuti ng nakararami.
Sa kabila ng pagbabagong anyo ng mga hamon โ mula sa kolonyalismo tungo sa mga isyung panlipunan tulad ng kahirapan, katiwalian, at kawalan ng katarungan โ ang aral na iniwan ni Rizal ay nananatiling mahalaga.
Ang edukasyon, pagmamahal sa bayan, at paggalang sa dignidad ng tao ay mga prinsipyong itinaguyod ni Rizal na hindi lamang nagbigay-diin sa kanyang hangaring makamit ang kalayaan mula sa kolonyalismo, kundi sa mas malalim na kahulugan ng buhay at tungkulin ng bawat isa sa bayan.
Ang buhay at mga gawa ni Rizal ay hindi lamang kwento ng isang bayani na lumaban sa pananakop, kundi isang kwento ng isang tao na nagsikap tuklasin ang mas mataas na layunin ng buhay sa pamamagitan ng paglilingkod at sakripisyo.
Sa kanyang mga sulat at akda, tulad ng Noli Me Tangere at El Filibusterismo, ipinakita ni Rizal na ang edukasyon ay isang makapangyarihang kasangkapan sa paglaban sa kamangmangan, at sa mga maling sistema ng pamamahala. Hindi lamang ito nagbigay sa kanya ng kakayahang magtaguyod ng reporma, kundi nagbigay rin siya ng inspirasyon sa mga Pilipino na maghangad ng mas mataas na antas ng kaalaman at pagpapahalaga sa sarili.
Para kay Rizal, ang edukasyon ay hindi lamang tungkol sa pagkuha ng kaalaman mula sa aklat, kundi tungkol sa pagbubukas ng isipan at pagpapalalim ng kamalayan hinggil sa mga isyung panlipunan at moral. Ito ay isang hakbang patungo sa kalayaanโisang kalayaan na higit pa sa pisikal at politikal; ito ay kalayaan ng isipan mula sa sistemang mapanupil.
Gayundin, ang pagmamahal ni Rizal sa bayan ay hindi lamang ipinakita sa kanyang mga gawaing pampulitika at pagnanais na palayain ang Pilipinas mula sa kolonyal na pamamahala. Ang pagmamahal na ito ay nakabatay sa kanyang malalim na pagpapahalaga sa dignidad ng bawat tao. Ipinakita ni Rizal na ang tunay na layunin ng kalayaan ay ang pagbabalik-loob sa mataas na moralidad, ang pagpapahalaga sa karapatan at dignidad ng bawat isa, at ang pagnanais na ang bawat isa ay maging bahagi ng isang mas makatarungan at malayang lipunan.
Sa ngalan ng Ang Pahayagang Tambulilit, isang maringal na pagbati ang ipinaaabot sa lahat ng Pilipino sa paggunita ng Araw ni Rizal ngayong ika-30 ng Disyembre.
Mabuhay ang diwa ni Dr. Josรฉ Rizal!
Mabuhay ang sambayanang Pilipino!
โ๏ธ: ANGEL KRISTINE B. BALANGATAN
๐ผ๏ธ: LUPON NG APT
-------------------------------------------
๐๐ข๐ฌ๐ด๐ช๐ฉ๐ข๐ฏ ๐ข๐ฏ๐จ ๐ฑ๐ข๐จ๐ด๐ช๐ฃ๐ฐ๐ญ ๐ฏ๐จ ๐ฌ๐ข๐ข๐ญ๐ข๐ฎ๐ข๐ฏ ๐ข๐ต ๐ฑ๐ข๐จ-๐ถ๐ฏ๐ญ๐ข๐ฅ ๐ด๐ข ๐ผ๐๐ ๐๐ผ๐๐ผ๐๐ผ๐๐ผ๐๐ ๐๐ผ๐๐ฝ๐๐๐๐๐๐. ๐-๐๐ค๐ก๐ก๐ค๐ฌ ๐๐ฉ ๐-๐ก๐๐ ๐ ๐ข๐ฏ๐จ ๐ฐ๐ฑ๐ช๐ด๐บ๐ข๐ญ ๐ฏ๐ข ๐ฑ๐ข๐ฉ๐ข๐บ๐ข๐จ๐ข๐ฏ๐จ ๐ฑ๐ข๐ฏ๐จ๐ฌ๐ข๐ฎ๐ฑ๐ถ๐ด ๐ฏ๐จ ๐๐ถ๐ช๐ณ ๐๐ฐ๐ฐ๐ฅ๐ด ๐๐ค๐ข๐ฅ๐ฆ๐ฎ๐บ ๐๐ฏ๐ค. (๐๐ญ๐ฆ๐ฎ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ข๐ณ๐บ ๐๐ฆ๐ฑ๐ข๐ณ๐ต๐ฎ๐ฆ๐ฏ๐ต) ๐ฑ๐ข๐ณ๐ข ๐ด๐ข ๐ฑ๐ช๐ฏ๐ข๐ฌ๐ข๐ฃ๐ข๐จ๐ฐ๐ฏ๐จ ๐ฃ๐ข๐ญ๐ช๐ต๐ข ๐ข๐ต ๐ฎ๐จ๐ข ๐ฌ๐ถ๐ธ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ฐ๐ฏ๐จ ๐ต๐ช๐บ๐ข๐ฌ ๐ฏ๐ข ๐ฎ๐ข๐จ๐ฃ๐ช๐ฃ๐ช๐จ๐ข๐บ ๐ช๐ฏ๐ด๐ฑ๐ช๐ณ๐ข๐ด๐บ๐ฐ๐ฏ ๐ด๐ข ๐ช๐ฏ๐บ๐ฐ๐ฏ๐จ ๐ฑ๐ข๐จ-๐ข๐ข๐ณ๐ข๐ญ ๐ข๐ต ๐ฑ๐ข๐จ-๐ถ๐ฏ๐ญ๐ข๐ฅ.
ng Pamamahayag, Pusong Tumitindig sa Katotohan
