25/07/2025
🎱 Bago ako mag-70, saka ko lang sinabi ang bagay na ‘di ko kailanman kailangang isigaw:
“Magse-70 na ako sa Augusto. Hindi ko kailanman hinabol ang kamera. Hindi ko kailanman kinailangan ng bodyguard. At hindi ko kailanman tinawag ito na higit pa sa ‘isang laro lang.’”
Hindi ako ang maingay sa kwarto. Hindi ako nagsusuot ng gintong kwintas. Wala akong grupo na palaging kasama.
Hinayaan ko lang ang taco ang magsalita para sa akin.
At kapag nagsalita ito nakikinig ang mga tao.
Lumaki ako sa Angeles, naglalaro sa mga lumang bilyaran, may basag na bola at usok ng sigarilyo sa hangin.
Wala kaming sponsor ang meron kami, instinct.
Natuto akong tumutok, hindi lang gamit ang mata, kundi pati ang pakiramdam.
Naalala kong natutulog ako sa ilalim ng pool table noong bata pa ako, hindi ako nangangarap ng tropeo… kundi ng pagkain.
Nagpapa laro kami, dahil kailangan.
Walang nangakong magiging magaling ako pero patuloy akong humarap.
Pagdating ng 30, tinawag nila akong “The Magician.”
Dahil sa mga tira na ‘di nila akalaing posible. Pero para sa akin, hindi iyon mahika kundi mga posibilidad na ‘di lang nila nakita.
Pagdating ng 40, tinalo ko ang pinakamagagaling sa buong mundo.
Amerikano, Briton, kahit sino pa. Ngumiti lang ako. Nakipagkamay.
Pagkatapos, umuwi para kumain kasama ang pamilya.
Pagdating ng 50, mas madalas na akong matalo.
Bumagal ang reflex. Napapagod ang mata.
Pero ang pagmamahal sa laro?
Matulis pa rin.
Sumasali pa rin ako sa mga palaro sa bar, kung saan kalahati ng mga tao, ni hindi alam na kasama nila ang isang alamat.
Pagdating ng 60, hindi na ako naglalaro para manalo.
Naglalaro ako para magturo.
Para ipaalala sa susunod na henerasyon:
“Hindi mo kailangang maging maingay para patunayang magaling ka.
Hayaan mong ang taco mo ang magsalita.”
Ngayon, halos 70 na ako, ginugugol ko ang araw sa panonood ng pag-angat ng araw sa ibabaw ng mga palayan.
Nagtuturo ako sa mga bata kung paano pumwesto sa tira minsan, hinahayaan ko pa silang manalo.
Nagkukuwento ako yung mga tahimik lang habang umiinom ng kape at kumakain ng mainit na pan de sal.
Kung may isang bagay akong maipapayo sa’yo, ito ‘yon:
Ang mapagpakumbabang buhay ay hindi maliit na buhay.
Hindi lahat kailangang mangibabaw.
Ang iba sa atin ay narito para magtagal.
Para magtiis.
Para manood.
Para magturo.
Para tumira sa tamang oras—at umalis nang nakangiti, panalo man o talo.
May dangal sa katahimikan.
May karunungan sa pagpipigil.
At minsan, ang pinakamalakas na kamay sa mesa… ay ang kamay na marunong bumitaw.
Sa payapa at pulbos-na-chalk na mga daliri,
— Efren “Bata” Reyes
