19/06/2025
Ang Bahay sa Dulo ng Kalsada
‎
‎Sa isang tahimik na sulok ng Santa Rosa, nakatayo ang isang bahay na kulay lumang dilaw, may bintanang malimit nakasara. Sa loob nito nakatira si Mang Tonyo, isang matandang lalaki na ang tanging kasama ay ang mga alaala. Ang bawat mantsa sa dingding, bawat gasgas sa sahig, ay nagkukubli ng isang kuwento—mga kuwento ni Aling Selya, ang kanyang yumaong asawa.
‎
‎Mahigit isang taon na mula nang pumanaw si Aling Selya dahil sa karamdaman. Simula noon, parang nawalan din ng kulay ang mundo ni Mang Tonyo. Ang dating maingay at masayahing bahay ay naging tahimik at malungkot. Hindi na siya halos lumabas. Ang mga kapitbahay na dati'y kinakausap niya araw-araw ay binabati na lang niya ng mahinang tango, at mabilis na isasara ang pinto.
‎
‎Ang pinak**asakit na bahagi ng araw para kay Mang Tonyo ay ang **paglubog ng araw**. Sa tuwing lumulubog ang araw, tanda ito ng pagdating ng gabi, at kasabay nito, ang pakiramdam ng labis na kalungkutan. Dati, sa bawat paglubog ng araw, yayakapin niya si Aling Selya sa beranda, manonood sila ng pagkulimlim ng kalangitan habang nagkukwentuhan ng kanilang araw. Ngayon, mag-isa na lang siya, nakaupo sa parehong silya, pinagmamasdan ang nagbabagong kulay ng langit, ngunit ang silya sa tabi niya ay nananatiling walang nakaupo.
‎
‎Isang hapon, nakita ng apo ni Mang Tonyo na si Ana, ang kanyang lolo na nakatulala habang nakatingin sa labas ng bintana. Ang mga mata nito'y puno ng lungkot na hindi niya maipaliwanag. Lumapit siya at marahang hinawakan ang k**ay ni Mang Tonyo.
‎
‎"Lolo," malambing niyang tanong, "bakit po ang tahimik ninyo palagi?"
‎
‎Ngumiti si Mang Tonyo, isang pilit na ngiti. "Wala, apo. Iniisip ko lang si Lola Selya mo. Miss na miss ko na siya."
‎
‎Napansin ni Ana na sa tuwing binabanggit niya si Aling Selya, nagiging mas malungkot ang kanyang lolo. Sumikip ang kanyang dibdib. Naintindihan niya kung bakit ayaw umalis ni Mang Tonyo sa bahay—dito niya nadarama ang presensya ni Aling Selya. Ang bawat sulok ay may alaala.
‎
‎Niyakap ni Ana ang kanyang lolo, matagal at mahigpit. Walang salita, walang pangako ng paggaling. Tanging ang init ng yakap niya ang nagsasabing hindi siya nag-iisa. Ngunit kahit sa yakap na iyon, alam ni Mang Tonyo na ang puwang na iniwan ni Aling Selya sa kanyang puso ay mananatili, isang puwang na hindi mapupunan ng kahit sino, hanggang sa muling pagtatagpo. At sa bawat paglubog ng araw sa Santa Rosa, patuloy niyang hahanapin ang presensya ni Aling Selya, kahit sa malalim na katahimikan ng gabi.
‎
