06/09/2025
“Pag-ibig na Ipinagbabawal”
Tahimik ang hapon sa baryo ng San Rafael, isang maliit na komunidad sa gilid ng ilog. Doon nakatira si Jona, isang labing-siyam na taong gulang na dalaga. Ulila siya sa ina at iniwan ng ama sa Maynila. Tanging ang tiya niya ang nag-aruga sa kanya, kasama ang pinsang si Jovan.
Si Jovan ay dalawampu’t dalawa, matangkad at sanay sa mabibigat na trabaho sa palengke. Siya ang bumubuhat ng sako ng bigas at gulay tuwing madaling-araw upang may maipangtustos sa kanilang simpleng hapag. Magkasama sila ni Jona sa bawat hirap, at magmula pagkabata, tila iisang anino ang kanilang dalawa.
Lumipas ang panahon, lumalim ang ugnayan nila. Hindi na ito basta tulungan ng magpinsan, kundi damdamin na di nila kayang pangalanan. Sa bawat titig, may kuryenteng dumadaloy. Sa bawat hawak ng k**ay, may init na tila bawal. Ngunit sa puso nilang dalawa, walang sinumang kayang tumanggi.
Isang gabi, bumuhos ang malakas na ulan. Sumisilip ang kidlat sa bintana habang si Jona ay nagkukubli sa papag. Biglang kumatok si Jovan, basang-basa, dala ang kumot. “Dito na ako matutulog, baha sa kwarto ko.” Umupo siya sa gilid. Tahimik lang silang dalawa, pero ang puso’y parehong malakas ang tibok.
“Jona,” bulong ni Jovan, “bakit parang natatakot ako kapag malayo ka?” Napatitig siya, hindi alam ang isasagot. Ang ulan ay nagpatuloy sa pagbuhos, ngunit ang katahimikan ng kanilang pagitan ay mas malakas. Hinawakan ni Jovan ang k**ay niya. Nanginig si Jona, pero hindi niya inalis. Doon nagsimula ang kasunduan ng puso.
Kinabukasan, parang walang nangyari. Nagtulungan sila sa gawain: si Jona naglaba, si Jovan nagbuhat ng kahoy. Ngunit sa bawat sulyap, may mga matang nagtatagpo. Sa bawat ngiti, may lihim na damdaming nagkukubli. Wala silang nasabi, pero alam nilang pareho silang lumalaban sa pag-ibig na ipinagbabawal.
Dumating ang fiesta ng baryo. Masayang nagkumpol ang mga tao sa plasa. May banda, may sayawan, may palaro. Dumalo rin sila, ngunit habang tinitingnan sila ng mga kapitbahay, ramdam nila ang panghuhusga. “Pinsan ‘yan, bakit parang malapit masyado?” bulong ng iba. Napayuko si Jona, ngunit si Jovan ay mahigpit ang hawak sa kanya.
Pag-uwi, tinanong ni Jona, “Hanggang saan tayo, Jovan? Baka pagtawanan lang tayo.” Tumingin siya sa mga mata ng pinsan. “Hindi ko alam, Jona. Pero hindi ko kayang itago. Mas mahalaga ka kaysa sa sasabihin nila.” Doon, pumatak ang luha ni Jona—hindi sa takot, kundi sa pagkakaunawa.
Lumipas ang mga linggo, naging mas madalas ang kanilang pagsasama. Kapag naglalaba si Jona sa ilog, laging naroon si Jovan. Kapag naglalako siya ng gulay, si Jovan ang nagbubuhat. Unti-unti, hindi na nila kayang itanggi. Ngunit kasabay ng pagmamahal, mas lalong lumalaki ang bigat ng kanilang sikreto.
Isang araw, nakaupo sila sa ilalim ng punong mangga. Tahimik lang, pinagmamasdan ang paglubog ng araw. “Jona,” sabi ni Jovan, “kahit pinsan tayo, hindi ko matatakasan ang nararamdaman ko. Handa akong magdusa sa mga salita ng tao, basta kasama ka.” Yumakap si Jona. “Natakot ako… pero mahal din kita.”
Ngunit hindi sila ligtas. Narinig sila ng isang kapitbahay at ikinalat ang tsismis. Kinabukasan, nag-usap-usap ang mga tao sa palengke. “Kahiya-hiya! Pinsan nagmamahalan?” “Wala bang magtatama sa kanila?” Dumating sa tainga ng kanilang tiya ang lahat. Galit itong umuwi at hinarap silang dalawa. “Ano ba ang totoo?” sigaw niya.
Nanginginig si Jona, ngunit umamin. “Tiya… mahal ko si Jovan.” Napasigaw ang matanda. “Wala kayong kahihiyan! Pinsan kayo!” Tumulo ang luha ni Jona habang si Jovan ay nakatayo, matatag. “Tiya, alam kong mali sa mata ng lipunan, pero hindi ko kayang ipagkaila. Kung kasalanan ito, handa akong akuin.”
Lumipas ang mga araw na puno ng galit at panghuhusga. Hindi na pinapansin si Jona sa tindahan. Hindi na kinakausap si Jovan ng mga kasamahan. Ngunit sa kabila ng lahat, nagpatuloy sila. Nagkasundo sila na magtutulungan, lalayo kung kinakailangan, at maghahanap ng lugar kung saan hindi sila huhusgahan.
Isang gabi, nagpaalam sila sa tiya. “Hindi namin alam kung saan kami pupunta, pero hindi na namin kayang magpanggap,” sabi ni Jovan. Umiiyak si Jona, nanginginig ang k**ay habang hawak ang maliit na bag. Pinilit nilang lumisan. Sa likod nila, naiwan ang baryo, ang tradisyon, at ang pader ng panghuhusga.
Nakarating sila sa lungsod, kung saan walang nakakakilala. Nangupahan sila ng maliit na kwarto sa tabi ng pabrika. Doon nagsimula silang muling bumuo ng buhay. Si Jona, nagtrabaho bilang tindera sa karinderya. Si Jovan, nagkarga sa palengke. Mahirap man, pero tahimik ang gabi nila—walang tsismis, walang matang mapanghusga.
Minsan, habang kumakain sila ng lugaw, napatingin si Jona kay Jovan. “Na-miss ko ang baryo. Pero siguro, ito ang kapalit ng pagmamahal natin—ang lumayo sa lahat.” Hinaplos ni Jovan ang pisngi niya. “Basta kasama kita, kahit saan, tahanan ko na.” Doon, nakahanap sila ng bagong lakas.
Lumipas ang taon, nag-ipon sila ng kaunti. Nakahanap si Jona ng pagkakataong mag-aral muli sa gabi, at si Jovan ay natanggap bilang regular sa trabaho. Kahit hindi marangya, masaya sila. Ngunit sa bawat hakbang, dala nila ang bigat ng kanilang piniling daan—ang pag-ibig na ipinagbabawal.
Dumating ang isang gabi ng pagkakaunawaan. Habang magkasamang naglalakad pauwi, tinanong ni Jona: “Jovan, tama ba talaga ‘to? Pinsan tayo. Baka hanggang ngayon, kasalanan pa rin sa mata ng Diyos.” Napahinto si Jovan. “Jona, hindi ko alam ang lahat ng kasagutan. Pero alam ko, hindi kita minahal para sa kasalanan. Minahal kita kasi ikaw, ikaw.”
Napaluha si Jona. “Kung ganoon, ipangako mo sa akin… na kahit ano mangyari, hindi mo ako iiwan.” Yumakap si Jovan at marahang bumulong, “Pangako. Kahit saan tayo dalhin ng tadhana, hawak-k**ay tayo.” Doon, nagsimulang dumaloy ang luha ng kapatawaran, ng pag-ibig, at ng panibagong pag-asa.
