16/02/2025
𝙎𝙤 𝙈𝙖𝙨𝙖 𝙖 𝙠𝙖 𝙥𝙠𝙖𝙥𝙖𝙡𝙮𝙤𝙜𝙖𝙩 𝙤 𝙆𝙖𝙥𝙤𝙬𝙖𝙨𝙖
Pka palyogat so kapowasae ko Bolan a Ramadhan nggolalan ko Isa ko dowa a Btad :
1- 𝙎𝙤 𝙆𝙖𝙠𝙝𝙖𝙞𝙡𝙖𝙮𝙖 𝙠𝙤 𝙎𝙖𝙧𝙞𝙗𝙤𝙡𝙖𝙣 𝙤 𝙍𝙖𝙢𝙖𝙙𝙝𝙖𝙣 (Maana so ka Khailaya ko Olan) .
Pitharo o Allah: :
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ ۖ
So olanolan a Ramadhan na ron minipantag a kinitoronn ko Qor´an, a toroan ko manga manosiya, go manga rarayag a karina a toroan go padoman. Na sa taw a romaot rkano ko olanolan a Ramadhan na phowasa on. {Al-Baqarah 185}
Pitharo pn o Rasulollah ﷺ
صومُوا لِرُؤْيَتِهِ وأَفْطِرُوا لِرُؤْيَتِهِ، فإنْ غُبِّيَ علَيْكُم فأكْمِلُوا عِدَّةَ شَعْبَانَ ثَلَاثِينَ.
Phowasa kano siiko ka khailaya niyo ron (maana ko Olan odi na Saribolan o Ramadhan) nago Boka kano siiko ka khailaya niyo ron, sa upama ka kasapngan rkano, na tarotop aniyo so bilangan o Sha'ban sa Tlo polo. Piyanothol o Al-Bukharie nagoso Muslim.
𝙈𝙖𝙣𝙜𝙖 𝙨𝙖𝙧𝙖𝙩 𝙤 𝙏𝙖𝙬 𝙖 𝙩𝙖𝙧𝙞𝙢𝙖𝙖𝙣 𝙨𝙤 𝙎𝙖𝙠𝙨𝙞 𝙞𝙮𝙖𝙣 𝙨𝙞𝙞𝙠𝙤 𝙠𝙖 𝙆𝙝𝙖𝙞𝙡𝙖𝙮𝙖 𝙠𝙤 𝙍𝙖𝙢𝙖𝙙𝙝𝙖𝙣 :
1- Mabaloy a aya btad iyan na Muslim.
2- Mabaloy skaniyan a Mukallaf (maana kiya Baligan nago adn a Pamikiran iyan)
3- Mabaloy skaniyan a Maginontolan
sa aya pipikirn roo, naso Taw a giniyan ipamayandg so manga Sugowan, nago knaba dinggalbk sa Mala Dusa, nago Mabaloy skaniyan a knaba upama kilala a madakl a kapka ribat iyan,
Ogaid na si Shiekh Ibn Othaimeen nago aya mas marayag a tigi Shiekh Dr. Abdullah At-Tayyar, na Tarimaan so Saksi o Taw, basta a aya a makararayag ko Katharo iyan na Bnar nago Titho, kagiya upama ka aya tanu kowaan so Katharo o manga Fuqaha siiko Tamana o Maginontolan na da katoon tanu a tigi Shiekh Ibn Othaimeen - Rahimahullah - ka antay pakalidas ko kapamaganta nago so pda karibatan ?
4- Isasarat raks o Kapaginontolan a ka kabaloy niyan a Mabagr a kapaka ilay niyan.
𝙎𝙤 𝘽𝙞𝙡𝙖𝙣𝙜𝙖𝙣 𝙆𝙖𝙩𝙖𝙧𝙞𝙢𝙖 𝙨𝙞𝙞𝙠𝙤 𝙠𝙖 𝙠𝙝𝙖𝙞𝙡𝙖𝙮𝙖 𝙠𝙤 𝙊𝙡𝙖𝙣
Giyaya a Mas'alah na pd aya sa Bityara a maulad a kiya osaya ron o manga Ulamah nago miyaka mbida bida siranon,
1- 𝙋𝙖𝙜𝙖𝙣𝙖𝙮 𝙖 𝙏𝙞𝙣𝙙𝙜 𝙣𝙖 - Miyaka tyokop so sakataw a Saksi, siiko kiya pakasold o Bolan a Ramadhan, gyoto e Madhab o Shāfi-iyyah nago so Hanabilah, nago aya miya pili o Shiekh Ibn Baz agosi Shikeh Ibn Othaimeen - Ikalimo siran o Allah - sa Aya Dalil iran naso Hadith o Ibn Omar - Radiallahu Anhoma - :
تراءَى النَّاسُ الهلالَ فأخبرتُ رسولَ اللهِ صلَّى اللهُ علَيهِ وسلَّمَ أنِّي رأيتُه فَصامَه وأمر النَّاسَ بصيامِهِ .
Mitimo timo so manga Taw siiko kapagilaya ko Saribolan o Ramadhan, na piyanothol akn (piyaki tokawan akn) ko Rasulollah ﷺ a mataan a sakn na miyailay akn so Olan, sa piyamowasaan iyan skaniyan (maana miyagphoon so Nabi ﷺ sa kapamowae ko Olan olan) nago ini sugo iyan ko manga Taw so Kapamowasae iranon.
Piyanothol o Abu Daud nagoso Ad-Darimie nagoso Ibn Hibban, nago piyaka Sahih o Ibn Hibban, nagoso Hakim, nagoso Ibn Hazm agoso An-Nawawie agosi Shiekh Al-Albanie .
Nago ipndalil iran pn naso Hadith o Ibn Abbas - Radiallahu Anho - a miyakawma siiko Nabi ﷺ a Pitharo iyan a : Mataan a miyailay akn so Saribolan (Olan) . Ogaid na giyanan a Hadith na Dhaif siiko Sanad iyan nago siipn ko Matn iyan na Munkar, lagido kiya osaya ron e Shiekh Sa'ad Al-Khathlan - Siyapn skaniyan o Allah.
2- 𝙄𝙠𝙖𝙙𝙤𝙬𝙖 𝙖 𝙠𝙖𝙩𝙝𝙖𝙧𝙤 - na pakatyokop so satiman a Saksi, igira a aya btad iyan na siiko Darpa a knaba ron pagi iportantii so kakailaya ko Olan, amay pman ka siiko Darpa a pagi iportantii anon so ka khailaya ron ko Olan na kailangan so Dowa a Saksi odi na kalawanan pn, giyanan e Madhab o Malikiyyah,
Aya Dalil iran naso Hadith o Abdur-Rahman Bn Zaid Bn Al-Khattab - Radiallahu Anho - mataan a so Rasulollah ﷺ na Pitharo iyan a -
صوموا لرُؤيتِهِ ، وأفطِروا لرؤيتِهِ ، وانسُكوا لها ، فإن غُمَّ عليكُم ، فأكمِلوا ثلاثينَ ، فإن شَهِد شاهدانِ ؛ فصوموا وأفطِروا
Pamowasa kano ko ka khailaya niyoron, nago Boka kano ko ka khailaya niyo ron, nago pag Hajj (odi na Korban) kano ko ka khailaya niyo ron, nago amay ka kasapngan rkano na tarotopa niyo (so Olan olan) sa Tlo polo, 𝙨𝙖 𝙖𝙢𝙖𝙮 𝙠𝙖 𝙖𝙙𝙣 𝙖 𝙨𝙖𝙠𝙨𝙞 𝙖 𝙙𝙤𝙬𝙖 𝙨𝙖𝙠𝙨𝙞 𝙣𝙖 𝙥𝙖𝙢𝙤𝙬𝙖𝙨𝙖 𝙠𝙖𝙣𝙤 𝙣𝙖𝙜𝙤 𝘽𝙤𝙠𝙖 𝙠𝙖𝙣𝙤.
Piyanothol o An-Nasaie nagoso Ahmad nagoso Hadith na Sahih a tigi Shiekh Al-Albanie agosi Shiekh Sa'ad Al-Khathlan, agoso pda Ulamah.
Nago giyaya a Tindg na aya piyaka Rajih e Shiekh Sa'ad Al-Khathlan sabap a tigiyan siiko kapaka Rarabray o Hadith siiko kalangowan o Olan olan, nago so Dalil a tigiyan o paganay a katharo sa Miyakatyokop so Isa a Saksi ka sabap ko Hadith o Ibn Omar - Radiallahu Anho - na kagiya tigiyan a gyoto a kiya paka tyukop o Saksi iyan siiko Nabi ﷺ na واقعة عين - Gyoto so nganin a pka adn a shai odi na bityara ko sabaad a manga Taw odi na manga btad a adn a ipkokom ron o Nabi ﷺ a Mappnto, a knaba dikapaparomani sa balagid oto e ipkokom iyanon- nago da a tigiyan mapanothol e ba so Nabi ﷺ na Miyaka tyukopon so Saksi o Ibn Omar ka khapakay a adn a misaksi a pdiyan a salakaw ron, na ibtad pn a tigiyan sa miyaka tyokop oto siiko Nabi ﷺ so saksi o Ibn Omar na kagiya a so Ibn Omar na katawan skaniyan nago Kilala siiko ka Dhabt iyan, nago siiko Tanto niyan a kapanananggila nago so kalk iyan ko Allah nagoso kapapatiis iyan e Katharo, kaso lagid iyan na paka tyukop so saksi iyan sa lagido kiyapaka tyukop o Saksi o Khuzaimah Bn Thabit - Radiallahu Anho - .
2- 𝙄𝙠𝙖𝙙𝙤𝙬𝙖 𝙣𝙖 𝙨𝙤 𝙆𝙖𝙩𝙖𝙧𝙤𝙩𝙤𝙥𝙖 𝙠𝙤 𝙎𝙖𝙬𝙡𝙖𝙣 𝙨𝙖 30 𝙂𝙖𝙬𝙞𝙞 𝙖𝙢𝙖𝙮 𝙠𝙖 𝙙𝙞 𝙢𝙖𝙞𝙡𝙖𝙮 𝙨𝙤 𝙊𝙡𝙖𝙣 .
Aya Dalil saan naso Katharo o Rasulollah ﷺ :
صُومُوا لِرُؤْيَتِهِ وأَفْطِرُوا لِرُؤْيَتِهِ، فإنْ غُبِّيَ علَيْكُم فأكْمِلُوا عِدَّةَ شَعْبَانَ ثَلَاثِينَ.
Pamowasa kano ko ka Khailaya niyo ron, nago Boka kano ko ka khailaya niyo ron, sa amay ka kasapngan rkano na tarotopa niyo so bilangan o Sha'ban sa Tlo polo 30.
Piyanothol o Al-Bukharie nagoso Muslim.
𝘽𝙞𝙩𝙮𝙖𝙧𝙖 𝙨𝙞𝙞𝙠𝙤 𝙠𝙖𝙥𝙖𝙠𝙖 𝙈𝙗𝙗𝙞𝙗𝙞𝙙𝙖 𝙗𝙞𝙙𝙖 𝙤 𝙢𝙖𝙣𝙜𝙖 𝙈𝙖𝙩𝙡𝙖
1- 𝙋𝙖𝙜𝙖𝙣𝙖𝙮 𝙖 𝙆𝙖𝙩𝙝𝙖𝙧𝙤 - Aya Mu'tamad ko manga Hanafiyyah nago aya Madhab siiko Malikiyyah nago Hanabilah, na basta a mailay o manga Taw ko ingd so Olan na playogat ko kalangowan o manga Taw so Kapamowasa iran, maana a knaba pn pagilaya o Mawatan so ingd antaka Naba, odi na ino magaayon so manga Matla antaaka knaba.
2- 𝙄𝙠𝙖𝙙𝙤𝙬𝙖 - na so pitindgan o manga Shāfi-iyyah a basta a mailay so Saribolan o Ramadhan siiko ingd nago da mailay siiko salakaw ron, na basta a maka kakaraniya so manga ingd na aya kokoman iran na kokoman a satiman sa mipapalyogat kiran so Kapamowasa, na basta pman a maka kakawatana so manga ingd na aya Sahih sii kiran lagido katharo o Imam An-Nawawie na di kipalyogat ko isa a ingd so Kapamowasa iran.
Giyaya e piyaka Rajih e Shiekh Abdullah At-Tayyar igira tigiyan a so manga Ingd na kakaraniya nago so Matla na maiisa isa, giyanan pn e pitindgan e Shiekh Ibn Othaimeen - Ikalimo skaniyan o Allah.
3 - 𝙄𝙠𝙖𝙩𝙡𝙤 - na so manga Taw na maka papasyunot siran ko Datu Iran, sa Amay ka mamowasa so Datu na Pamowasa siran mambo, nago basta moka na mboka siran mambo, maana san sa inonotan o Datu a tindg, o aya inonotan iyan naso Rko Jamhoor na pakaunoton so ndadatuan iyan, nago o inonotan iyan naso rko Shāfi-iyyah na lagidoto mambo,- kaso kaisa isa na btad anan a aya aantapn o Agama - nago dikhapakay tigo pda Ulamah lagidi Shiekh Sa'ad Al-Khathlan uba sorang so isa siiko manga Taw ko ingd siiko Kapamowasa nago kaboka.
Lagid mambo anan sa Ingd a sadn sa Ifta o M***i tanu sa BARMM na para maiisa isa so manga Muslim na ron siranon pagunot.
والله أعلم.
📚وبل الغمامة شرح عمدة الفقه لابن قدامة
📚السلسبيل في شرح الدليل
📚الدلائل والإشارات
📚فقه الصوم
- 𝘼𝙡-𝙁𝙖𝙧𝙤𝙪𝙠 𝙃𝙎
