
18/07/2025
Jak zorganizować udane wakacje? Indywidualnie, czy może skorzystać z oferty jakiegoś biura?
Działacze Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w latach 20. XX w. zainicjowali własne biuro - Spółdzielnię Mieszkaniowo-Turystyczną "Gospoda Włóczęgów". Organizowała bliższe i dalsze wyprawy np. na kajaki i rowery, a w 1924 roku odbył się wyjazd na Międzynarodowy Kongres Spółdzielczy do Gandawy. Jednak główną bazą wypadową stała się zakopiańska "Willa Lanca", która przeszła do historii jako "Gospoda Włóczęgów".
✅ To legendarne miejsce przyciągało wielu spółdzielców, działaczy społecznych i zaangażowanych artystów takich jak Mieczysław Szczuka, czy Karol Stryjeński. Willę zaprojektował Stanisław Witkiewicz (ojciec Witkacego), zresztą dom przez dłuższy czas był w posiadaniu rodziny Witkiewiczów.
✅ W 1923 roku spółdzielcy zawarli umowę najmu "Willi Lanca" z matką Witkacego, Marią Witkiewiczową, a w kolejnych latach wykupili dom na własność.
✅ "Gospoda Włóczęgów" nie była duża - posiadała 6 pokoi, przybudówkę kuchenną i werandę, jednak przez kilka lat służyła za schronisko turystyczne z własnym wyżywieniem, biblioteką i świetlicą. Dla nie-członków (np. wycieczek spoza WSM) oferowano "nocleg na słomie po 50 gr. od osoby".
✅ Spółdzielcom, niestety, nie udało się długo utrzymać placówki, która była dość kosztowna. W latach 30. "Gospodę Włóczęgów" sprzedano w prywatne ręce, a sama spółdzielnia turystyczna uległa rozwiązaniu w 1936 roku.
✅ Dziś na Antałówce nie ma śladu po "Willi Lanca". Opuszczona popadła w ruinę i ostatecznie została rozebrana w 2008 roku. Ale warto pamiętać o tym inspirującym miejscu.
Więcej o spółdzielczej turystyce okresu II RP - sierpniowym wydaniu 🌈🙂
Zdjęcie z zasobów Muzeum Historii Spółdzielczości w Polsce