26/07/2025
W Sztokholmie po długiej i ciężkiej chorobie zmarł na początku tego tygodnia w wieku 90 lat nasz współpracownik - Aleksander Kwiatkowski (1935-2025). Od niemal 25 lat jego teksty stale ukazywały się w Nowej Gazecie Polskiej. W 2013 roku otrzymał od naszej redakcji Nagrodę Specjalną POLONIKI 2013.
Był krytykiem filmowym, historykiem filmu, archiwistą, poliglotą, tłumaczem, podróżnikiem, miłośnikiem gór, znawcą filmu górskiego, jurorem wielu festiwali filmowych, bibliofilem, encyklopedystą, erudytą o szerokich horyzontach umysłowych i działaczem polonijnym. Autor kilku książek z „Filmem skandynawskim” (Warszawa 1986) na czele (wersja amerykańska „Swedish Film Classics”, New York 1983), a ponadto m.in. „Film, samhälle, propaganda” (współautor z Kate Betz, Stockholm 1982), „Szwedzkich profili 1” Sztokholm 2008, „Polacy wśród szczytów świata” (Sztokholm 2024). Absolwent historii UW, do czasu wyjazdu z Polski w 1965 roku redagował m.in. „Filmowy Serwis Prasowy”, „Film Polski” i „Ekran”.
Jak wspomina go red. Tadeusz Szczepański dalszy ciąg kariery zawodowej w Szwecji kontynuował w dziale dokumentacji archiwum Szwedzkiego Instytutu Filmowego, jednocześnie uprawiając krytykę filmową w periodykach szwedzkich („Chaplin”, „Filmrutan”, „Film och bio”, „Filmhäfte” i „Biografägaren”) i w Polsce („Kino”, „Film”, „Film na Świecie”, „Iluzjon”, „Kwartalnik Filmowy” i „Video-club”). Jako znawca filmu górskiego i wspinacz wysokogórski współpracował również z periodykiem „Wierchy”. W Szwecji był ambasadorem filmu polskiego, a w Polsce szwedzkiego i skandynawskiego. Polskie środowisko filmowe - filmowcy, krytycy i filmoznawcy - zachowa Go we wdzięcznej pamięci, ponieważ ci, którzy odwiedzali Szwedzki Instytut Filmowy zapewne doświadczyli Jego życzliwej pomocy i opieki, a także gościny w Jego domu. Wzruszała mnie Jego nieustanna troska o obecność polskich książek w bibliotece Szwedzkiego Instytutu, którą zasilał nimi nieomal konspiracyjnie, ponieważ na te Jego starania szefostwo placówki spoglądało niechętnym okiem z uwagi na „egzotyczny” charakter tych zbiorów.
W 2015 roku został prezesem Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Polskiej w Sztokholmie i pozostał nim aż do likwidacji Towarzystwa.
Zaledwie dwa miesiące przed Jego śmiercią ukazała się jego ostatnia książka „Szwedzkie profile 2”, która nie doczekała się na razie recenzji, ale miała promocję w Stowarzyszeniu Polek w Szwecji w czerwcu tego roku.
Wspomnienie o Aleksandrze ukaże się w połowie sierpnia w Nowej Gazecie Polskiej.
