01/11/2024
MAANDEEQ OO MARKALE SOO GODLANEYSA
Dowladnimada Soomaaliya waxay soo martay marxalado adag oo kala duwan tan iyo markii ay burburtay dowladdii dhexe ee Soomaaliya sanadkii 1991. Halkan waxaan ku soo koobayaa taariikhda iyo dadaallada dib-u-dhiska dowladnimada Soomaaliya laga soo bilaabo 2000 ilaa maanta, 2024.
Maalin arbaco ah taariikhdu ay ku beegneyd 22 September 1999 ayaa madaweynahay dowladda aan walaalaha nahay ka hor jeediyey qudbadiisa una sheegey UN-TA “BEESHA CAALAMKA OO AAN DOONAYN INAY AQOONSADAAN DHIBAATADA KA DHACDAY SOOMAALIYA, MADAXWEYNAHA DALKA DJIBOUTI OO GOLAHA KA SHEEGAY IYADOO DOORASHADA GUUD AY SII SOCOTAA.” Wixii intaa ka danbeeyey Madaxweynahay wuxuu bilaabey inuu Soomaalida ku casuumo dalkiisa gobolka Carta halkaasoo lagu soo unkey dowladnimada maanta ay ka jirto dalkeena soomaalia.
Bilowgii 2000: Dowlad Kumeelgaar ah
Sanadkii 2000, waxaa la aasaasay Dowladdii Kumeelgaarka ahayd ee Soomaaliya (TNG) shirkii Carta ee ka dhacay Jabuuti. Dowladdan waxay ahayd isku daygii ugu horreeyay ee lagu soo celinayo dowlad dhexe oo rasmi ah tan iyo burburkii 1991. Si kastaba ha ahaatee, TNG waxay la kulantay caqabado badan oo ay ka mid yihiin dagaallo sokeeye iyo awood la’aan maamul.
2004: Dowlad Federaalka Kumeelgaar ah
Sanadkii 2004, waxaa la dhisay Dowladdii Federaalka Kumeelgaarka ahayd (TFG) taas oo beddeshay TNG. TFG waxay heshay taageero caalami ah iyo ciidamo nabad ilaalin ah oo ka socda Midowga Afrika (AMISOM) si ay uga caawiyaan la dagaallanka kooxaha hubeysan sida Al-Shabaab.
2012: Dowlad Federaal Rasmi ah
Sanadkii 2012, waxaa la dhisay Dowladdii Federaalka Soomaaliya (FGS) taas oo calaamad u ahayd dhammaadka xilligii kumeelgaarka. Dowladdan cusub oo uu hoggaaminayay Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud waxay xoogga saartay dib-u-dhiska hay’adaha dowliga ah iyo la dagaallanka Al-Shabaab.
2017: Horumar iyo Caqabado
Sanadkii 2017, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa loo doortay madaxweynaha Soomaaliya. Dowladdiisu waxay sii waday dadaalladii lagu xoojinayay amniga iyo horumarinta dhaqaalaha. Si kastaba ha ahaatee, Al-Shabaab weli waxay ahayd caqabad weyn oo amni.
2022: Dib-u-doorashada Xasan Sheekh Maxamuud
Sanadkii 2022, Xasan Sheekh Maxamuud ayaa mar kale loo doortay madaxweynaha Soomaaliya. Dowladdiisu waxay xoogga saartay dib-u-heshiisiinta qaran, xoojinta hay’adaha dowliga ah, iyo horumarinta adeegyada bulshada. Ciidamada ATMIS waxay bilaabeen inay si tartiib tartiib ah uga baxaan Soomaaliya, iyagoo mas’uuliyadda amniga ku wareejinaya ciidamada Soomaaliya.
2024: Guulaha iyo Horumarka
Sanadkan 2024, Soomaaliya waxay gaartay horumar la taaban karo, inkastoo ay jiraan caqabado weli taagan. Dowladdu waxay sii waddaa dadaallada lagu xoojinayo amniga, horumarinta dhaqaalaha, iyo bixinta adeegyada aasaasiga ah. Dadka Soomaaliyeed waxay muujiyeen adkeysi iyo rajo, iyagoo sii wada dadaallada dib-u-dhiska dalkooda.
Taariikhda Soomaaliya waa mid ka tarjumeysa adkeysi iyo rajo. Inkastoo ay jiraan caqabado badan, haddana Soomaaliya waxay ku socotaa waddada horumarka iyo nabadda. Waxa socda waa awood alle qofna ma hor istaagi karo awoodda alle mana ahan mid hor isaageysa isdiidooyinka siyaasiyiinta. Maanta waxa inoo muuqda waa iftiin aan qofna damin karin. waxaan dhamaan dadkeena ugu bushaareynayaa iney u fakeraan si quman iskana daayaan wax alla wixii dalkeena iyo dowladnimadiisa hoos u dhigi karo. waxaa soo bidhaamaaya iftiin iyo nuur xaga alle nooga soo socda. inshaa allaah kol dhowna dalkeena wuxuu inoo noqonayaa meel ay u soo daawasha tagaan aduunkoo idil. qofka soomaaligana uu ka noqdo aduunka qof qiimo sare leh.
wabilaahi towfiiq