https://www.facebook.com/449296485886903/

Barbaar Kaab, road number 1 downtown, Hargeisa (2025)

07/08/2025

𝐗𝐚𝐬𝐢𝐥 𝐥𝐚'𝐚𝐚𝐧𝐭𝐚 𝐜𝐚𝐫𝐮𝐮𝐫𝐭𝐚, 𝐒𝐨𝐧𝐤𝐨𝐫𝐭𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐒𝐨𝐨𝐝𝐡𝐚𝐡𝐚 𝐦𝐚𝐱𝐚𝐚 𝐤𝐚 𝐝𝐡𝐞𝐱𝐞𝐞𝐲𝐚?
Daraasado aad u xoogan oo xogtoodu sugan tahay ayaa tilmaamaha in sonkorta badan ee ku jirta sharaabka SODAHA, iyo maadadaha lagu midabeeyo sharaabkaasi (artificail colors iyo Preservatives) ay qayb wayn ka qaataan qalqaalinimada caruurta (Hyperactivity), xasil-la'aanta (poor concentration), cudwaaninimada; waxa kale oo ay saamayn ku leeyihiin wax barashada Ilmaha iyo hab-dhaqankiisa fasalka dhexdiisa. Daraasadahaas waxa ka mid ah:

Daraasad culus oo ah nooca la yidhaa 𝐃𝐨𝐮𝐛𝐥𝐞-𝐁𝐥𝐢𝐧𝐝 𝐒𝐭𝐮𝐝𝐲 — 𝐓𝐡𝐞 "𝐒𝐨𝐮𝐭𝐡𝐚𝐦𝐩𝐭𝐨𝐧 𝐒𝐭𝐮𝐝𝐲" (𝐌𝐜𝐂𝐚𝐧𝐧 𝐞𝐭 𝐚𝐥., 𝟐𝟎𝟎𝟕): waxa lagu sameeyay caruurta xadaanada iyo dugsiga hoose. Caruurta waxa qayb la siiyay sharaab sonkort iyo soodhe iyo midabeeyeyaal leh mudo todobaado ah, qaarna waxa lasiiyay biyo- natiijadii waxay noqotay in xasilooni la'aan iyo qalqaalinimo ku korodhay caruurtii sonkorta iyo soodhaha la waraabiyay.
https://doi.org/10.1176/pn.42.21.0019

𝐌𝐞𝐭𝐚-𝐀𝐧𝐚𝐥𝐲𝐬𝐞𝐬 𝐨𝐟 𝐂𝐨𝐧𝐭𝐫𝐨𝐥𝐥𝐞𝐝 𝐓𝐫𝐢𝐚𝐥𝐬-
Daraasad meta-analysis ah oo isku ururisay natiijooyinka 15 daraasadood oo nooca 𝘙𝘢𝘯𝘥𝘰𝘮𝘪𝘻𝘦𝘥, 𝘱𝘭𝘢𝘤𝘦𝘣𝘰-𝘤𝘰𝘯𝘵𝘳𝘰𝘭𝘭𝘦𝘥 𝘵𝘳𝘪𝘢𝘭𝘴 ayaa waxay soo saartay saamayn wax ku ool ah oo maadadaha cuntada iyo cabitaanka lagu midabeeyo ee macmalka ahi ku leeyihiin xasil la'aant caruurta. Xataa caruurta aan lahayn ADHD ayaa dabeecadoodu is bedeshay markii ay mudo isticmaaleen sharaabka la midabeeyay ee sonkkortu ku badan tahay.

𝐁𝐫𝐨𝐚𝐝𝐞𝐫 𝐑𝐞𝐯𝐢𝐞𝐰 & 𝐌𝐞𝐜𝐡𝐚𝐧𝐢𝐬𝐭𝐢𝐜 𝐈𝐧𝐬𝐢𝐠𝐡𝐭𝐬

Joornaal cilmiyeedka 𝑻𝒉𝒆 𝑬𝒏𝒗𝒊𝒓𝒐𝒏𝒎𝒆𝒏𝒕𝒂𝒍 𝑯𝒆𝒂𝒍𝒕𝒉 ayaa waxa uu soo koobay 16 daraasadood oo ay ku jiraan qaar lagu sameeyay hidesidayaasha qof, saykoolajiga nafsiyadiisa isla markaana ay ku jirto daraasada Southhampton ee aynu kor kusoo sheegnay, waxa ay kusoo gunaanaday - maadadaha macmalka ah ee cuntada iyo sharaabka lagu midabeeyo (food colors), kuwa lagu ilaaliyo (preservatives) waxay khalkhal geliyaan deegaanka wax barashada (classroom climate), caruurtana waxay ku keenaan xasil la'aan aan mararka qaar la dareemin.

doi.org/10.1186/s12940-022-00849-9

Ugu danbayn, in aad caruurtaada ku yarayso oo aad kala tacaasho sonkorta, sharaabka sodhaha iyo midabada faa'iido wayn ayay u leedahay deganaanshadooda, ku xasilida casharka iyo fahanka, caafimaadka Ilkaha iyo afka, siiba caruurta laga helay xaalada ADHD iyo Autisam ka.

Dr Abdikarem

03/07/2025

- Sharoobada aan ilmahayga siiyo markuu xanuusado imisay cisho ayay aali kartaa guriga oo aan siin karaa ilmahayga?

Waa su'aal aad u wanaagsan ooy is waydiiyaan waalid badan. Guud ahaan, waxaa la arkay in marka ay timaado in la siiyo daawo sharoobo aanu waalidku sidii la rabay u siin ilmaha.

Qaar ka mid ah hooyooyinka, si kastaba ha ahaatee, waxay ku guuldareystaan inay siiyaan cabbirka saxda ah ee sharoobada ilmaha yar. Dhaqankii h**e ee isticmaalka malgacada si loo cabbiro qiyaasta saxda ah ee sharoobada ayaa lagu badalay imika koobab yar yar oo la socda sharoobada.

Koobabkan waxaa badanaa lagu cabiraa cabbiraadaha tusaale ahaan 2.5ml, 5.0ml, 7.5mls iyo 10mls. Mararka qaarkood waxaa laga yaabaa in ilmaha loo qoro 15ml oo dawo ah waalidku markaa ay siiyaan 10ml oo h**e ka dibna 5mls. Waxaa jira walaac ah in qaar ka mid ah aysan si sax ah u cabbirin dawada, taasoo keentay in la qaato qiyaas yar ama xad-dhaaf ah daawooyinka.

Waalidiinta qaarkood ma maydhaan koobka dawada lagu siiyo ka dib marka ay daawada siiyaan, iyo marka ay isticmaalaan wakhtiga xigta, iyagoo ku siiya weelkii oo dhagdhagii h**e ee dawadu ku yaalo. Waxaa habboon in koobka lagu nadiifiyo biyo nadiif ah (waxa la doorbidaa biyo diiran) ka dibna qalaji oo meel wanaagsan dhigo. Fadlan bar cid kasta oo gurigaaga joogta ama qof kasta oo kale oo ku lug leh siinta daawooyinka ilmaha yar loo soo qoray si cabbirka saxdaa loo siiyo. Isku day inaad mar walba la tashato dakhtarkaaga caruurta haduu shaki ku galo.

Marka la eego muddada qaadashada sharoobada, dhammaan sharoobada ku timaada sida kuwa budada ah ee aynu nidhaahno qalajisiyoonka (gaar ahaan inta badan antibiyootiga) badanaa kuwani waxay u baahan yihiin inaan meel kulul lagu hayn, waana in la isticmaalo ugu badnaan toban maalmood. Waxa wanaagsan in la galiyo talaagada kuwanoo kale.

Sharoobooyinka ku yimaada qaab dareere ah ( sida baarasitimoosha xumada) ayaa laga yaabaa inaan loo baahnayn in lagu hayo qaboojiyaayaasheena, waxaana la isticmaali karaa wakhti dheer, xitaa ilaa 1-3 bilood! Waa haddii uu daboolku si fiican u xidhan yahay, dabcan iyo inaanay dawadu dhicin. Si kastaba ha ahaatee, iska tuur qalajisooyinka kasta haddii ay midab beddelmaan, urtoodu is badasho ama ay koraan caarada amaba ay furnaadaan tan iyo markii ugu dambeysay ee la isticmaalay.

30/06/2025

Carruurta laftigoodu way ka caban karaan "Madax-xanuun" oo lama odhan karo "Ilmo yar baabad tahee maxaa madaxa ku xanuujiyay"

Waxyaabaha keeni kara ee waalidka la baro waxa ka mid ah:
- Fayras yada kala duwan sida duriga, madax-xanuunka durigu k**a bato ilaa 3 cisho
- Gaajada. Xitaa dadka waawayn 30% madax-xanuunkooda waxa kiciya gaajada, markay wax cunaan 30 daqiiqo kadibna way ka bogsadaan
-Nabarada madaxa ku dhaca, sida in jug madaxa ilmaha kaga dhacdo ama uu meel ka soo dhaco sida sariirta
-Xaaladaha daran sida "Meningitis" ama qoorgooyaha: Tan waa xaaalad halis ah keeni kartana inuu dhinto ilmaha yari

Noocyada uu yeelan karo waxa ka mid ah

- "Tension Headache" oo ah mid ilmuhu culays madaxa ka dareemayo, laga yaabaa in lagu arko hadii ilmahaagu aad uu wax u akhriyo ama uu aad u daawado aaladaha taleefanka ama Ipadka

- Dhanjaf: Waa madax xanuun daran oo dhinac ah, waxa laga yaabaa inuu leeyahay matag iyo yalaalugo. Waa la hido raacaa

Markaad aad u warwaryso ee ay tahay inaad dakhtarka keentaa waxa weeyaan markaad ilmaha ku aragto

- Inuu dawakhsan yahay oo hadaladiisu aanay sax ahayn
- Dhinac jidhka ka mid ah oo ka daciifsan dhinaca kale
- Socodkiisa oo aanu saxayn talaabada
- Matag badan, si wanaagsan oo aanu waxba u arkayn
- Xumad ka badan 24 saacadood
- Barar xaga indhaha ah
- Madax xanuun soo noqnoqonaya

Dr Nooradiin

29/06/2025

Waalidiinta intooda badan waxay is waydiiyaan: Goorma ayaa ilmahayga laga beddelayaa caanaha Number 1 oo loo beddelayaa Number 2?

Waxaa muhiim ah in la ogaado in:

- Caanaha Number 1 waxaa loo isticmaalaa ilmaha da’doodu u dhaxayso 0 ilaa 6 bilood.
- Marka uu ilmaha dhammeeyo 6 bilood oo uu galo 7-da bilood, waa marka la bilaabi karo caanaha Number 2 (follow-on milk).

FG: Haddii ilmaha la siiyo caanaha Number 2 ka hor inta aanu dhamayn 6 bilood, gaar ahaan markuu galo 6-da bilood (5 bilood iyo dhawr maalmood), taasi sax maaha oo caanahaasi weli ku habboon maaha.

Markuu ilmaha dhammaysto lixda bilood, oo uu galayo 7-da bilood — markaas ayaad u bilaabi kartaa caanaha Number 2.

Ma isla fahanay?

Qolooyinkii odhan jiray “ Caanaha daasadu waa sun” ha inoo joogaan 😁

Dr Nooaradiin garaad

28/06/2025

Marka la leeyahay “Ilmahaasi wuu isku kaajaa” waa in dhowr wax laga helaa.

- Waa da’diisu tahay 5 sanno iyo wixii ka weyn
- Ku kaadiyo dharkiisa iyo hu’giisa habeenkii / maalintii ama labadaba ugu yaraan laba jeer usbuucii ilaa muddo 3 bilood ah

Lixdii carruur ah ee u dhexeeya da’da 5–7 jir ba mid baa xaaladan ku jiraa la yidhaahdaa.

Laga yaabaa inay la socdaan calaamado ah:
- Kaadida oo gubta
- Ku fara badantay
- Inaanay si wanaagsan u soo dhaafayn oo ay tifiqdaa hayso

Waxay xaaladani noqon kartaa ilmo aan weligii siduu u dhashay aan iska dayn ama tusaale ahaan ilmo 8 jir ah oo hadda bilaabay.

Tallaabooyinka waalidka la gudboon waxa ka mid ah:
- In biyaha habeenkii laga yareeyo ilmaha
- In ilmaha habeenkii dhowr jeer loo kiciyo si uu u soo kaadiyo
- In maalintii ilmaha lagu dhiirrigaliyo inuu suuliga si wanaagsan u galo oo uu kaadida iska soo dhameeyo
- In aan marna la canaanin oon lagu xanaaqin, habeenaduu isku kaaji waayana hadyad la siiyo oo la dhiirrigaliyo

Dr Noradiin Garaad

26/06/2025

Marka si adag loogu dabo timaha carruurta, sida ka muuqata sawirka, oo ah in guntiimuhu adag yihiin, waxay sababi kartaa in timuhu xagga h**e iyo dhinacyada ka daataan sidii bidaar oo kale. (Traction alopecia) waxa lagu arkaa carruurta iyo weliba dadka waaweynba.

Waxay noqdaan timuhu qaar aayar aayar u daata, kuwa soo baxayaana waxay soo baxaan iyagoo gaagaaban ama si dhib yar ku jabaya. Ilmuhuna wuxuu dareemayaa in dabida lagu adkeeyay.

Waa in aanad ku adkayn ilmaha markaad u xidhayso timaha, nasiso madaxa markaad ka furto.

Haddii aad ku aragto ama isku aragto inaad yeelanayso khafiifkaa timahana, aad la tashato dhakhtar maqaar.

Dr Nooaradiin

25/06/2025

Weligaa ma aragtay ilmo dhashay oo hadana ilig ama laba leh?

“Natal teeth” waa xaalad dhif iyo naadir ah, waxay noqon karaan markuu sidaa u dhasho iyo markuu inyar jiraba inay ka soo bixi karaan

Maxaa la gudboon waalidka:

- Ilkahani ama iligani wuxuu caqabad ku noqo karaa naasnuujinta, markaad ku aragto gee dakhtar carruureed/ dakhtarka ilkaha oo la tasho

- Waxa macquula inuu jilicsan yahay oo uu ligliganayo, taasi waxay sababi kartaa in iliga yari intuu siibto dhuunta ilmaha u istaago oo uu ilmuhu xaalad galo

Dr nuraadiin

11/06/2025

Waxa la ga yaabaa in aad aragtay ama uu qoyskaaga ba ka mid yahay qof leh astaanta ah; in uu seexdo afkiisa oo furan. Waa xaalad tilmaameysa caafimaad darro u jirta si uun, laakiin, ta aan rabo in aan idinla wadaago waa dhibta ay ku leedahay afka/ilkaha. Qofku, in uu ka neefsado afka waxa ay ku sababtaa in ay qallajiso oo meesha ka saarto candhuuftii. Candhuuftu waa waxa u gu muhiimsan ee ilaaliya nadaafadda afka iyo ilkaha. Shaqooyinka ay qabato waxa ka mid ah; nadiifinta hadhaaga cuntada, macdansiinta (reminarilization) lakabka ilaalada ah ee ilkaha, joogteynta xaddiga pH-ka ee afka iyo dilidda inta ugu badan jeermiska afka ku dhasha.

Goorta uu qofku qabatimo in uu sanka ka neefsado waxa ku dhaca af-qallal (xerostomia), xaaladdaasina waxa ay sababtaa in shaqadii candhuuftu ay meesha ka baxdo, taas oo ku keenta qofka in si dhakhso ah ay bakteeriyadii ugu taranto afkiisa sidoo kale na uu hoos u dhaco xaddigii pH-ku, sidaasna qofku ku dhaxlo in si degdeg ah ay ku bololaan ilkihiisu—suuska ku dhashay dartii. Waa xaalad aad ugu badan carruurta marka loo eego dadka waaweyn. Haddii aad ku aragto ilmaha oo marka uu seexdo afka ka la furaya waxa ay tilmaamaysaa xanuunno kale in ay jiraan. Waxa ugu weyn ee keeni karaana waa sanka oo xidhma. In sanku uu xidhmana waxa ay ku iman kartaa dhowr siyaabood, caabuq ku dhaca sanaqada (sinusitis); allerji ama xasaasiyad; hargabka oo isna sababa in sanku xirmo iyo qumanka (tonsilis) waa marxaladaha u gu badan ee keeni kara balse kuwo intaa ka baxsan oo xanuunno guud ama kuwo nafsadeed ahina waa sababi karaan. Qiyaastii ku dhowaad 60% suuska ku dhasha ilkaha h**e ee carruurta waxa uu ka yimaaddaa neefsashada afka.

Mubarik Qawdhan

23/02/2025

Waalid badan waxa ku dhiiri galiya inay carruurta sidan u gubaan waa cid kale, ama ha ahaato walidkood iyaga dhalay ama cid kale oo aan aqoon caafimaad meelna u soo marin. Taladu waxa weeyaan inaan waalidka la jahawareerin lagana wacyi galiyo dhaqanka caynkan ah ee ilmaha dhibaataynaya.

19/02/2025

Hadii ilmaha yari dhareer badan leeyahay waxay noqon kartaa mid dabiici iyo iyo mid xanuun keenaba. Waxyaabaha caadigaa ee keeni kara waxa ka mid ah.

- Markay ilkuhu soo baxayaan: Waxay bilaabi karaan 4-6 bilood waxaanay socon karaan ilaa 2 sanno ama 3 sannaba qaar

- Caruurta yaryar ee ka yar 3 sanno weli maskaxdoodu may dhamaystirmin markaa waxay baranayaan inay liqaan candhuuftii weli, taasana keeni karta in ay dhareeriyaan. Wayse ka koraan! Wakhti bay u baahan yihiin inay khubaro ku noqdaan sida candhuufta loo liqo! 😁

- Durayga, ama xitaa markuu ilmuhu afka ka neefsanayo ee uu cabudhsanyahay waa macquul inay dhareer sameeyaan

Goormay xaalado kale keenaan oo aad dakhtar carruureed u baahantay?

- Dhareer badan isagoo 4 sanno dhaafay
- Xanuunada sida Cerebral Palsy ( Maskax curyaan), waxa lagu arkaa carruuraha kafka ku raagay oo kale, kuwa caabaqu maskaxda ka gaadhay iyagoo yaryar, waxay dhibaato ka qabsataa inau liqan candhuuftii.
- Caabuqyada sida dhaga-dilaaca, qanja xanuunka, cuno xanuunka, cabeebka iyo af dhalowga.

Dr Garaad

13/02/2025

𝐈𝐥𝐥𝐨𝐰𝐬𝐡𝐢𝐲𝐚𝐡𝐚 𝐂𝐚𝐫𝐫𝐮𝐮𝐫𝐭𝐚: 𝐒𝐚𝐛𝐚𝐛𝐚𝐡𝐚 𝐤𝐞𝐞𝐧𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐗𝐚𝐥𝐤𝐚.

Sababaha:
1. Daawashada Telefishinka iyo Isticmaalka Taleefanka Gacanta: Waxay keentaa jahwareer fikradeed iyo awood la’aanta in uu xasuusto ama diiradda saaro casharrada.
2. Daryeel La’aanta Carruurta: Carruurta aan helin dareen daryeel iyo kalgacal waxay la kulmaan dhibaatooyin xagga xusuusta ah.
3. Jirdil Joogto Ah: Xadgudubka iyo canaan joogto ah waxay dhaawacaan maskaxda carruurta, taasoo saameysa awoodda ay wax ku xasuustaan.
4. Yaraanta Fiitamiinnada iyo Macdanta: Fiitamiinada iyo macdanta muhiimka u ah maskaxda ayaa haddii ay yaraadaan keeni kara dhibaato xagga xasuusta ah.
5. Cabitaanka Biyaha oo Yaraada: Haddii carruurta aysan cabbin biyo ku filan, waxay la kulmi karaan xusuus la’aan iyo daal maskaxeed.

Xalka:
1. Wada-hadalka Waalidiinta iyo Carruurta: Wadahadal furan iyo xiriir joogto ah wuxuu carruurta siiya dareen nabadgelyo iyo kalsooni.
2. Yaan Lagu Qasbin Inuu Wax Barto Kadib Cunto: Carruurta ha lagu khasbin inay wax bartaan isla markiiba kadib cunno si maskaxdu u nasato.
3. Akhrinta Casharrada Afka iyo Qoraalka: Akhrinta iyo ku celcelinta casharrada si cod ah iyo qoraal waxay xoojinayaan xasuusta carruurta.
4. Dhiirrigelinta Khayaalka: Isticmaal tusaalooyin muuqaal ah, sheekooyin, iyo sawirro si loo fududeeyo fahamka iyo xasuusta carruurta.
5. Xasilooni Markii Casharro La Akhrinaayo :
Ha isticmaalin qaylo ama canaan markaad la baranayso carruurta; deganaanshuhu waa muhiim.
6. Ku Celcelinta Casharrada:
Dib u eegista casharrada ugu yaraan laba jeer waxay ka caawisaa carruurta inay si fiican u xasuustaan.
7. Dhiirrigelin iyo Abaalmarin:
Adeegso abaalmarino yaryar si loo dhiirrigeliyo carruurta oo loo kiciyo xiisahooda waxbarasho.
8. Ka Fogaanshaha Cabsi Gelinta:
Ha isticmaalin cabsi gelin, hanjabaad, ama qasbid inta lagu jiro waxbarashada.
9. Ciyaaraha Fikirka: Ciyaaraha sida shaxda (shataranjiga) iyo ciyaaraha xasuusta waxay kordhiyaan diiradda iyo xasuusta carruurta.
10. Hurdo Kufilan: Hurdo kufilan oo maalin kasta ah waxay ka caawisaa carruurta inay diiradda saaraan oo maskaxdoodu nasato.
11. Dhiirrigelinta Dhaqdhaqaaqa Jirka iyo Diinta: Ku tarbiyadee carruurta inay Alle u dhowaadaan isla markaana ka qayb qaataan dhaqdhaqaaqyada ciyaaraha si maskaxdooda iyo jirkoodu u caafimaado.

Dr Abdirshid dalab

Barbaar Kaab

07/08/2025

03/07/2025

30/06/2025

29/06/2025

28/06/2025

26/06/2025

25/06/2025

11/06/2025

23/02/2025

19/02/2025

13/02/2025

Address

Website

Alerts

Contact The Business

Shortcuts

Share

Category