Xisbiga Cadaaladda iyo Midnimadda-TIIR

25/10/2025

-Degmada Kaxda,
20 2018
-
Hogaamiyaha Xisbiga Tiir Eng.Salah Sheik Osman ee Degmada Kaxda iyo Taageerada Barakacayaasha Shabeellaha Hoose

Hogaamiyaha Xisbiga TIIR ayaa 20-kii Diseembar 2018 kormeer shaqo ku tegay Degmada Kaxda ee magaalada Muqdisho. Socdaalkan ayaa qeyb ka ahaa dadaallada xisbiga ee lagu dhiirrigelinayo taageerada bulshada iyo u kuur-galka xaaladda nololeed ee dadka barakacayaasha ah.
⸻
Barakacayaasha ee Kaxda
Degmada Kaxda ayaa hoy u ah ku dhowaad 11,000 , kuwaas oo kasoo barakacay magaalada Marka iyo degmooyin kale oo ka tirsan gobolka Hoose. Dadkani waxay ka soo barakaceen deegaanka sababo la xiriira colaado iyo amni darro, iyagoo hadda ku nool xaalado nolol adag oo ka duwan noloshoodii h**e.
Markii uu booqday xeryaha barakacayaasha, hogaamiyaha Xisbiga Cadaaladda iyo Midnimadda-TIIR wuxuu indhihiisa ku arkay adag — carruur aan helin cunto ku filan, hooyooyin aan lahayn hoy ammaan ah, iyo dad waayeel ah oo la ildaran cudurro iyo nolol adag. Sida sawirka ku aragtaa, caruurta aan ku sido, kuwa hooyadooda **i loo geesti ayey u , ayagoo kasoo qaxi Magaaladda Marka ayaa jidka lii gali.
⸻
Safarka iyo Nolosha Barakacayaasha
waxay hogaamiyaha uga warbixiyeen safarkii dheer ee ay soo mareen, iyagoo sheegay in qaar badan oo eheladooda ah ku dhinteen jidka, halka kuwo kalena ay dil iyo jirdil kula kulmeen intii ay u soo barakacayeen magaalada Muqdisho.
Mid ka mid ah haweenka barakacayaasha ah ayaa tiri:
“Markii aan ka soo cararnay Marka, waxaan soconnay maalmo badan. Qaar baa naftooda ku waayay jidka, qaarna dhaawac ayaa soo gaaray, kuwa kufsi la kul la kulmeen Ilaa iyo hadda nolol adag ayaan ku jirnaa.”
⸻
la Gaarsiiyay
Intii uu kormeerka socday, Hogaamiyaha Xisbiga TIIR wuxuu barakacayaasha gaarsiiyay gargaar ’aadanimo, oo isugu jiray raashin, biyo nadiif ah, iyo agab nololeed. Tallaabadan ayaa qeyb ka ahayd qorshaha xisbiga ee lagu taageerayo dadka ku jira duruufaha adag.
Hogaamiyuhu wuxuu sheegay in gargaar kani yahay bilow, isla markaana Xisbiga TIIR uu sii wadi doono ka shaqeynta sidii xal waara loogu heli lahaa arrimaha barakacayaasha.
⸻
Barakacayaasha ah ee U Baahan Taageero iyo Dib-u-dejin
Inta badan dadka barakacayaasha ah ee ku sugan Degmada Kaxda waxay asal ahaan ka yimaadeen deegaannada ah ee gobolka Shabeellaha Hoose, gaar ahaan magaalada Marka iyo tuulooyinka ku hareeraysan.
Dadkaasi waxay ahaayeen beeraleydii ugu badnayd dalka, kuwaas oo door muhiim ah ku lahaa soo saarista dalagyada sida galleyda, bariiska, sisinta, iyo khudaarta kala duwan ee suuqyada Muqdisho lagu iibiyo.
Si kastaba ha ahaatee, colaadaha iyo amni darrada ayaa sababay in beeraleydii ay ka cararaan beerahoodii, ayna noqdaan barakacayaal ku sugan xaalado adag.
Xisbiga Tiir Eng.Salah ayaa ku nuuxnuuxsaday muhiimadda ah in beeraleydan aan loo arkin oo keliya dad u baahan gargaar, balse loo aqoonsado dad wax-soo-saar leh oo haddii la taageero ay dib u soo noolayn karaan dhaqaalaha iyo nabadda deegaanka.
xusay in loo baahan yahay in la gacan ka siiyo sidii dib loogu lahaa beerahooda iyo tuulooyinkooda, loona fulin lahaa adeegyada aasaasiga ah sida:
• Waxbarasho
• Caafimaad
• Cagabka iyo qalabka beeraha
• Tababarro casriyeyn ah oo kor u qaada wax-soo-saarka
Hogaamiyuhu wuxuu ugu baaqay dowladda iyo hay’adaha samafalka in ay iska kaashadaan sidii barakacayaasha beeraleyda ah dib loogu dejin lahaa tuulooyinkoodii, taasoo keeni karta in Soomaaliya ay dib u hesho isku filnaansho dhanka cuntada ah iyo nolol waarta.
⸻
Hogaamiyaha XISBIGA TIIR Eng.Salah
Isagoo goobta ka hadlayay, hogaamiyaha ayaa yiri:
“Xisbiga TIIR wuxuu u taagan yahay in uu garab istaago muwaadiniinta Soomaaliyeed ee dhibaatooyinka la ildaran. Ma aha inaan kaliya ka hadalno xaaladda dadka, ee waa inaan ficil ku muujinaa. Barakacayaashan waxay mudan yihiin daryeel, ilaalin, iyo in codkooda la maqlo.”
⸻
Kormeerka iyo Qorshaha Mustaqbalka
Kormeerkan ayaa qeyb ka ah barnaamijka bulshada ee Xisbiga TIIR, kaas oo lagu doonayo in lagu xoojiyo isu-soo dhawaanshaha shacabka iyo in la dhiirrigeliyo daryeelka dadka nugul ee dalka gudihiisa ku barakacay.
Xisbiga TIIR wuxuu ballanqaaday in uu sii wadi doono kormeerro la mid ah kuwaan, si loo hubiyo in taageerada la gaarsiiyo dadka u baahan, islamarkaana bulshada loo dhiirrigeliyo isu-gargaar iyo midnimo.
⸻

Socdaalka uu Hogaamiyaha Xisbiga Caddaaladda Iyo Midnimdda-Tiir ku tagay Degmada Kaxda wuxuu muujinayaa sida uu xisbigu u daneynayo bulshada nugul iyo dadaalka uu ku bixiyo garab istaagga dadka barakacayaasha ah. Waa tallaabo kale oo xisbiga ku xaqiijinayo ballanqaadkiisa ku aaddan horumarinta nolosha iyo dib u dhiska bulshada Soomaaliyeed.
⸻

Ku biir Xisbiga Tiir si aad uga qayb qaadato dib u dhiska iyo mideynta qaranka Soomaaliyeed.
📲 Isdiiwaangeli Online:
👉 https://xisbigatiir.so/isdiiwaangeli
🌐 www.xisbigatiir.so
📧 [email protected]
📞 +252 61 3194074

24/10/2025

Eng.Salah Sheik Osman: Hogaamiye Soomaaliyeed oo Taariikh iyo Saameyn Leh
-
Eng. Salah Sheik Osman Mose waa siyaasi iyo injineer Soomaaliyeed oo caan ku ah doorkiisa muhiimka ah ee siyaasadda, horumarinta, iyo nabadeynta dalka. Wuxuu ku dhashay magaalada Afgooye ee gobolka Shabeellaha Hoose sanadkii 1957, wuxuuna waxbarashadiisa sare ku qaatay Jaamacadda Soomaaliyeed iyo Jaamacadda Polytechnic ee Turin, , halkaasoo uu ka qaatay shahaadada Master-ka ee Injineernimada Dhismaha.

⸻

Nololeed iyo Siyaasadeed

Eng. Salah wuxuu ka mid ahaa xubnihii ugu h**eeyay ee ka qayb qaatay dib u dhiska dowladnimada Soomaaliya kadib burburkii, isagoo ka soo shaqeeyay Wasaaradda Shaqada iyo Dib-u-dhiska.

2000, Soomaaliya waxay ku jirtay xaalad cakiran, iyadoo qabaa’ilka iyo kooxaha hubeysan ay ku dagaallamayeen maamul-goboleedyada kala duwan. Waxaa magaalada Carta ee dalka Jabuuti lagu qabtay shir nabadeed oo muhiim ah, kaasoo ujeedadiisu ahayd in la mideeyo qabaa’ilka iyo kooxihii siyaasadeed ee dalka.

Eng. Salah wuxuu qayb libaax ka qaatay shirkan, isagoo:
•Dhexdhexaadin ka sameeyay khilaafaadka qabaa’ilka iyo kooxaha siyaasadda.
•Ku adkeystay muhiimadda midnimada Soomaaliyeed iyo xal waara.
•Ka qayb qaatay dejinta siyaasadda dalka xilligaas adag.

Ka dib shirkan, Eng. Salah wuxuu ku guuleystay inuu noqdo ka tirsan baarlamaanka Soomaaliya, taasoo siisay fursad uu ugu sii wado hawshiisa siyaasadeed iyo horumarinta dalka.

2015, Eng. Salah wuxuu noqday Wasiirka Wasaaradda Shaqada, Dib-u-dhiska iyo Guryeynta ee Soomaaliya, xilkaas oo uu hayay ilaa 2017, isaga oo xooga saaray horumarinta kaabayaasha dhaqaalaha iyo dib u dhiska dalka.

⸻

TIIR

Eng. Salah wuxuu hogaamiyaa Xisbiga Cadaaladda iyo Midnimadda (TIIR), oo ah xisbi siyaasadeed cusub oo ka mid noqday xisbiyada si rasmi ah u diiwaangashan ee Soomaaliya. Xisbiga TIIR wuxuu xooga saarayaa:
•Taageerada bulshada nugul
•Horumarinta adeegyada bulshada sida waxbarashada, caafimaadka, iyo kaabayaasha dhaqaalaha
•Ku dhaqanka siyaasado cadaalad iyo wadajir ku saleysan

Ka qeybgalka Eng. Salah ee Shirkii Carta ayaa aasaas u noqday aragtida siyaasadeed ee xisbiga, isagoo ku saleynaya nabad, midnimo, iyo horumar waara.

⸻

Siyaasadeed

Eng. Salah wuxuu si cad uga soo horjeestay barnaamijyada dib u soo celinta luqadda Talyaaniga ee idaacadaha dowladda, isagoo ku tilmaamay inay tahay isku day lagu soo celinayo gumaysigii h**e ee Talyaaniga ee Soomaaliya. Wuxuu sheegay in dadka Soomaaliyeed ee da’doodu ka hooseyso 65 sano aysan fahmin luqadda Talyaaniga, isla markaana aysan jirin baahi loo qabo in luqaddaas dib loo soo celiyo. Sidoo kale, wuxuu xusay in gumaysigii Talyaanigu uu burburiyay nidaamyadii dhaqameed ee Soomaaliya, isla markaana uu sababay dhimashada kumanaan Soomaali ah oo ku jiray shaqooyin culus iyo xaalado adag.

⸻

Horumarineed

Eng. Salah wuxuu sidoo kale ka qayb qaatay mashaariic horumarineed oo muhiim ah, sida:
• Dhismaha ceelasha biyaha
• Dhismaha iskuulada
• Qaybinta gargaar bini’aadantinimo ee Soomaaliya

Intaa waxaa dheer, wuxuu madax ka ahaa Poola Foundation, oo ah hay’ad samafal oo ka shaqeysa horumarinta bulshada Soomaaliyeed.

⸻



Eng. Salah Sheik Osman Mose waa hogaamiye Soomaaliyeed oo leh taariikh dheer oo ku saabsan siyaasadda, horumarinta, iyo taageerada bulshada. Xisbigiisa TIIR wuxuu u taagan yahay in la helo Soomaaliya cadaalad ah, midnimo leh, isla markaana ku dhaqanta siyaasado waara oo dadka Soomaaliyeed u adeegaya.

Ka qeybgalka Shirkii iyo khibradiisa siyaasadeed waxay caddeeyeen doorka uu ku leeyahay dhiirrigelinta nabadda, midnimada, iyo horumarinta dalka, taasoo ka dhigaysa Eng. Salah mid ka mid ah hogaamiyeyaasha muhiimka ah ee Soomaaliya maanta.
-

Ku biir Xisbiga Tiir si aad uga qayb qaadato dib u dhiska iyo mideynta qaranka Soomaaliyeed.
📲 Isdiiwaangeli Online:
👉 https://xisbigatiir.so/isdiiwaangeli
🌐 www.xisbigatiir.so
📧 [email protected]
📞 +252 61 3194074

22/10/2025

22/10/2025

Taariikhi ah oo Muqdisho ah: Iftiinka Xeebta iyo Dhaxalka ah



Muqdisho waa magaalo leh taariikh weyn oo ku fidsan kumannaan sano. Waa caasimad xeebeed istaraatiiji ah oo muddo dheer ahayd xarun ganacsi, dhaqan iyo diimeed oo muhiim ah. 20-aad, gaar ahaan 1930-meeyadii, magaalada Muqdisho waxay lahayd muuqaal gaar ah oo isku daraya dhaxalka Soomaaliyeed, Islaamiga ah, iyo saamaynta Talyaaniga oo markaas gumeysi ahaan u joogay Soomaaliya.

Iftiinka Muqdisho (Faro di Mogadiscio)

Mid ka mid ah astaamaha ugu caansan ee muuqaalka Muqdisho xilligaa waa Iftiinka Xeebta ama lighthouse-ka Muqdisho, oo Talyaanigu u yaqaanay Faro di Mogadiscio. Dhismahan waxaa la dhisay horraantii qarnigii 20-aad si uu uga caawiyo markabada iyo doonyaha ka shaqeynayay dekedda Muqdisho inay si nabad ah u soo galaan habeenkii.

In kasta oo dad badani u maleeyaan inuu yahay dhisme qadiimi ah oo boqollaal sano jiray, iftiinkaasi ma ahayn mid prehistoric ama 1500 sano jir ah. Si kastaba ha ahaatee, wuxuu noqday astaanta casriga iyo quruxda xeebta Muqdisho ee xilligaas.

Qadiimiga ah ee Muqdisho

Inkasta oo iftiinka la dhisay xilligii Talyaaniga, haddana Muqdisho waxay leedahay dhismooyin aad u fac weyn oo ka horreeyay kumannaan sano.
Waxaa ka mid ah:
• Masjidka ad-Din, oo la dhisay sanadkii 1269, waana mid ka mid ah masaajidda ugu da’da weyn Bariga Afrika.
• Masjidka ’a Rukun, oo laga dhisay qarnigii 13-aad, kuna yaal bartamaha magaalada h**e.
• Qaybo ka mid ah Dekedda H**e ee Muqdisho, oo loo isticmaali jiray ganacsiga Carabta, Faarisiyiinta, iyo Hindiya qarniyo badan ka hor gumaysiga.

Dhismayaashani waxay caddeynayaan in Muqdisho ay ahayd magaalo hodan ku ah taariikh iyo dhaqamo kala duwan.

ee 1930-meeyadii

Xilligii 1930-meeyadii, Muqdisho waxay ahayd magaalo si tartiib tartiib ah isu beddeleysa. Waxaa laga dhisay wadooyin, suuqyo, iyo dhismayaal cusub oo Talyaani ah sida Villa Somalia, Teatro Somalia, iyo Xarunta maamulka Talyaaniga. Si kastaba, dhaqanka iyo muuqaalka Soomaaliyeed ayaa weli ahaa laf-dhabarka magaalada.



xeebta Muqdisho waa mid ka mid ah calaamadaha ugu caansan ee taariikhda casriga ah ee magaalada, balse ma aha mid fac weyn oo prehistoric ah sida mararka qaar la sheego. Si kastaba, Muqdisho waa magaalo leh isku-dar taariikheed aan la dafiri karin — laga soo bilaabo dhismayaal qadiimi ah oo Islaami ah ilaa bilowgii casriyeynta xilligii gumeysiga.

kasta oo laga qaaday Muqdisho 1930-meeyadii wuxuu xambaarsan yahay xusuus iyo xurmad u qalanta in la xafido — maadaama uu ka tarjumayo isgoyska dhaqanka Soomaaliyeed iyo taariikhda dunida.
-


Ku biir Xisbiga Tiir si aad uga qayb qaadato dib u dhiska iyo mideynta qaranka Soomaaliyeed.
📲 Isdiiwaangeli Online:
👉 https://xisbigatiir.so/isdiiwaangeli
🌐 www.xisbigatiir.so
📧 [email protected]
📞 +252 61 3194074

19/10/2025

Waxqabadkii Kacaanka 21-ka Oktoobar ee Soomaaliya (1969–1991)

Qoray: Xisbiga Tiir | Taariikh: Oktoobar 2025

Hordhac

21-kii Oktoobar 1969, Soomaaliya waxay gashay xilli isbeddel weyn, markii ciidamadii qalabka sida ay afgambi ku rideen xukuumaddii rayidka ahayd. Xukunka waxaa la wareegay Golihii Sare ee Kacaanka, oo uu hoggaaminayay General Maxamed Siyaad Barre. Kacaanku wuxuu lahaa yoolal dhowr ah: ciribtirka , la dagaallanka , iyo dhismaha Soomaaliya cusub oo mideysan, horumarsan, isla markaana ku dhisan caddaalad iyo sinnaan.

⸻

1. Dawladnimo iyo Nidaam Cusub

Kacaanku wuxuu burburiyey nidaamkii xisbiyada badan, waxaana la aasaasay Xisbiga Hantiwadaagga Kacaanka Soomaaliyeed (XHKS). Waxaa la hirgeliyey nidaam dawladnimo oo xooggan oo ku dhisan taliska milatariga, si loo abuuro dawlad mideysan oo awood leh, taasoo dalka ka ilaalisa qabyaaladda iyo kala qeybsanaanta siyaasadeed.

⸻

2. Waxbarashada iyo Farta Soomaaliga

Mid ka mid ah guulihii ugu waaweynaa ee kacaanka ayaa ahaa qorista iyo hirgelinta farta Soomaaliga sannadkii 1972. Fartaas ayaa noqotay aalad lagu mideeyay afka iyo aqoonta bulshada Soomaaliyeed. Sidoo kale, waxaa la bilaabay Ololihii Horumarinta Reer Miyiga (1974–1975), oo lagu baray kumannaan qof inay akhriyaan oo qoraan af-Soomaaliga.

⸻

3. iyo Hantiwadaagga Cilmiga ku Dhisan

Kacaanku wuxuu ku dhaqmay mabda’a Hantiwadaagga Cilmiga ku Dhisan (Scientific Socialism). Waxaa la qarameeyey shirkado waaweyn iyo warshado, sida warshaddii hilibka ee Kismaayo, tan caanaha ee Muqdisho, iyo warshaddii dharka ee Balad. Waxa kale oo la hirgeliyey mashaariic beeraha iyo waraabka ah si loo horumariyo dooxooyinka Shabeelle iyo Jubba.

⸻

4. iyo Adeegyada Bulshada

Kacaanku wuxuu xoogga saaray fidinta adeegyada caafimaadka. Isbitaallo cusub ayaa laga hirgeliyey gobollada dalka, waxaana la tababaray umulisooyin iyo kalkaaliyayaal caafimaad. Waxaa sidoo kale la bilaabay ololayaal nadaafadeed iyo wacyigelin caafimaad oo kor u qaaday fayoqabka bulshada.

⸻

5. Dibadda

Siyaasadda dibadda ee kacaanka waxay ku salaysnayd -bannaani iyo midnimo . Soomaaliya waxay door muuqda ka qaadatay halgankii xorriyadda ee dalal badan oo Afrikaan ah. Xiriir dhow ayaa la lahaa Midowgii Soofiyeetka, balse xiriirkaas wuu isbeddelay kadib dagaalkii 1977 ee Soomaali Galbeed, markii Soofiyeetku taageeray Itoobiya, Soomaaliya ayna la safatay reer galbeedka.

⸻

6. iyo Anshaxa Bulshada

Waxaa la sameeyay Maxkamadaha Kacaanka iyo Guddiyada Dadweynaha, kuwaas oo loogu talagalay la dagaallanka musuqmaasuqa iyo cadaalad darrada. Waxaa la qabtay olole lagu barayo dadka daacadnimo, , iyo ixtiraamka sharciga. Kacaanku wuxuu sidoo kale la dagaallamay qabyaaladda, isagoo u arka cudurka ugu weyn ee hor istaaga horumarka dalka.

⸻

7. Daba-dheer (1974–1975)

Abaartii daba-dheer ee Soomaaliya waxay ka dhacday intii u dhaxaysay 1974 iyo 1975, iyadoo saameyn weyn ku yeelatay nolosha dadka iyo dhaqaalaha dalka. Roob yari ayaa keentay in dalagga iyo xoolaha si weyn u yaraadaan, taasoo sababtay gaajo iyo dhibaatooyin caafimaad oo baahsan.
Kacaanku wuxuu uga falceliyey abaartan iyadoo la bilaabay ololihii Horumarinta Reer Miyiga, la hirgeliyey biyo-xireenno, ceelal, iyo waraabyo cusub, sidoo kalena la bixiyey gargaar degdeg ah oo lagu caawiyey dadka abaartu saameysay.

⸻

8. iyo Fashilka Kacaanka

Inkasta oo kacaanku lahaa guulo badan, waxaa la arkay , siyaasadeed, xadhig iyo ciqaab lagu beegsanayo mucaaradka. Soomaaliya iyo Itoobiya (1977–1978) wuxuu dhaawac weyn u geystay dhaqaalaha iyo awoodda milatari. Ugu dambayntii, dagaallo sokeeye iyo mucaarad hubeysan ayaa sababay in xukunkii Siyaad Barre uu burburo 26-kii Janaayo 1991.

⸻



Kacaankii 21-ka Oktoobar wuxuu ahaa xilli Soomaaliya ay la kulantay isbeddello waaweyn oo dhinacyo badan taabanaya. Waxaa jiray la taaban karo oo dhanka waxbarashada, caafimaadka, iyo aqoonsiga luqadda, balse sidoo kale waxaa jiray khaladaad waaweyn oo sababay in nidaamkii ugu dambeyntii burburo. Si kastaba ha ahaatee, kacaankaas wuxuu qeyb muhiim ah ka yahay Soomaaliyeed, isagoo iftiimiyay awoodda iyo dadaalka ummaddu u leedahay dib u dhiska dalkooda marka ay heshay hoggaan mideysan.

17/10/2025

, 1-da 2018

Xisbiga Tiir ee Baydhaba –
Bilow Siyaasadeed oo Rajo Cusub Xanbaarsan

—
Magaalada Baydhaba ee xarunta gobolka Baay ayaa maanta si rasmi ah looga daah-furay Xisbiga TIIR, oo ka mid noqday ururrada cusub ee siyaasadeed ee kusoo biiraya fagaaraha siyaasadda Soomaaliya.
Munaasabadda oo si heer sare ah loo soo agaasimay ayaa ka dhacday mid ka mid ah hoolalka waaweyn ee magaalada, waxaana kasoo qeybgalay mas’uuliyiin heer gobol iyo heer qaran ah, siyaasiyiin madax-bannaan, iyo boqolaal qof oo ka kala yimid degaannada Koonfur Galbeed.

iyo Aragtida Xisbiga

Xisbiga Cadaaladda iyo Midnimadda-TIIR waxaa hoggaamiya Eng. Salah Sheik Osman, oo ah siyaasi dhalinyaro ah, aqoonyahan leh khibrad dhanka maamulka iyo horumarinta bulshada. Eng. Salah ayaa khudbad uu ka jeediyay munaasabadda ku sheegay in Xisbiga TIIR uu u taagan yahay is-beddel dhab ah oo ku saleysan midnimo, cadaalad, iyo horumar waara.

“Xisbiga TIIR wuxuu u taagan yahay dhisidda dowlad xooggan oo ka dhalata rabitaanka shacabka. Waxaan rabnaa in shacabka Soomaaliyeed ay helaan tiir adag oo ay ku tiirsan karaan — siyaasadeed, dhaqaale, iyo bulsho ahaanba,” ayuu yiri Eng. Salah Sheik Osman.

Guddoomiyuhu wuxuu intaas ku daray in xisbiga uu fure u yahay midnimo iyo dib u heshiisiin, isla markaana uu doonayo in la helo bulsho isku duuban oo u jeeddo mideysa.

iyo Himilada Xisbiga TIIR

Xisbiga TIIR ayaa sheegtay in magaca “TIIR” uu astaan u yahay tiir-dhexaadnimo, xasillooni, iyo isku duubni. Ujeeddada guud ee xisbiga ayaa ah in la dhiso dowlad dimoqraadi ah oo shacabka u adeegta, isla markaana la xoojiyo nidaamka cadaaladda, waxbarashada, iyo adeegyada bulshada.

xisbiga waxaa lagu soo koobay:
• Horumarinta maamul daahfuran iyo isla xisaabtan leh.
• Dhiirrigelinta dhalinyarada iyo haweenka si ay door muuqda uga qaataan siyaasadda.
• Xoojinta nabadda iyo dib u heshiisiinta.
• Dhisidda dhaqaale waara oo ku dhisan hal-abuurnimo iyo wax-soosaar gudaha ah.

Ka iyo Soo Bulshada

Munaasabadda daah-furka ayaa ahayd mid ay dadku si diirran u soo dhaweeyeen. Qaar ka mid ah odayaasha dhaqanka iyo bulshada rayidka ah ayaa sheegay in aasaaska xisbiga uu muujinayo isbeddel cusub oo dhinaca siyaasadda ah, gaar ahaan marka la eego baahida loo qabo ururro siyaasadeed oo casri ah oo matala rabitaanka shacabka.

iyo dhalinyarada kasoo qeyb galay madasha ayaa si gaar ah u muujiyay taageero, iyagoo ku tilmaamay TIIR xisbiga rajo cusub gelinaya siyaasadda dalka.



Daah-furka Xisbiga TIIR ee Baydhaba wuxuu calaamad u yahay bilow cusub oo rajo iyo firfircooni siyaasadeed xanbaarsan. Xisbiga uu hoggaamiyo Eng.Salah Sheik Osman ayaa ballan qaaday inuu ka shaqeyn doono horumarinta bulshada iyo dhismaha dowlad waarta oo ku dhisan wada-tashi, cadaalad, iyo dimoqraadiyad dhab ah.

Soomaaliya oo maanta ku jirta marxalad isbeddel iyo dib-u-dhis siyaasadeed ah ayaa u baahan hoggaan cusub oo daacad ah — waxaana muuqata in Xisbiga TIIR uu doonayo inuu noqdo tiirka cusub ee mustaqbalka siyaasadda Soomaaliya.
-


Ku biir XISBIGA TIIR si aad uga qayb qaadato dib u dhiska iyo mideynta qaranka Soomaaliyeed.
📲 Isdiiwaangeli Online:
👉 https://xisbigatiir.so/isdiiwaangeli
🌐 www.xisbigatiir.so
📧 [email protected]
📞 +252 61 319407

13/10/2025

Xisbiga Cadaaladda iyo Midnimadda-TIIR: Ilaalinta iyo Dhismayaasha Taariikhiga ah waa Tiirka Qaranka



Xisbiga Tiir wuxuu aaminsan yahay in qaran aan ilaalin uusan gaari karin horumar waara.
dhaqanka iyo dhismayaasha taariikhiga ah waa xasuusta iyo aqoonsiga ummadda Soomaaliyeed — waa buugaag dhagax ah oo sheegaya sheekadii qarankeena. Sidaas darteed, Xisbiga Tiir wuxuu u taagan yahay daryeelka, dayactirka iyo soo noolaynta taariikhiga ah ee dalka, gaar ahaan kuwa leh qiimaha taariikhiga ah iyo astaan qaranimo.

⸻

Mogadishu – Taariikh Qaran oo Iftiimisay Badaha Soomaaliyeed

Iftiinka Mogadishu, oo sidoo kale loo yaqaan “ Lighthouse” ama “ ”, waxaa dhistay gumeystihii sanadkii 1930, xilligii ay dhisayeen dekedda cusub ee Muqdisho.

waxay ahayd in uu hagaa iyo doonyaha kalluumeysiga ee galaya ama ka baxaya dekedda, isagoo noqday calaamad muhiim ah oo tilmaanta xeebta Badda Hindiya.

Kadib markii xornimada qaadatay 1-da Luulyo 1960, iftiinka waxaa la wareegtay dowladdii cusub, waxaana muddo dheer uu ahaa lagu faano iyo meel caan ku ah sawir-qaadista iyo dalxiiska gudaha.

Si kastaba ha ahaatee, dagaalladii sokeeye ee 1990-meeyadii ayaa sababay in dhismaha la . Dabaylo, roobab iyo badda oo dhagaxa cunay ayaa burburiyay qaybihiisa sare, halka sanaddii 2023 uu si rasmi ah u qayb weyn oo ka mid ah darbiyadiisa — dhacdo naxdin leh oo sababtay khasaare naf iyo maalba leh.

⸻

XISBIGA TIIR iyo Qorshaha Badbaadinta Iftiinka Mogadishu

Xisbiga Tiir wuxuu ku baaqayaa in Iftiinka Mogadishu lagu darsado qorshaha qaran ee ilaalinta dhaxalka, iyadoo la tixgelinayo qiimihiisa taariikhiga ah iyo muhiimadda uu u leeyahay bulshada.

Xisbiga Caddaaladda Iyo Midnimdda-Tiir wuxuu soo jeedinayaa in:
1. Dowladda Federaalka iyo Wasaaradda Dhaqanka iyo Dalxiiska ay ka shaqeeyaan soo celinta dhismaha si degdeg ah.
2. UNESCO iyo ALIPH Foundation, oo h**ey u sameeyay qiimayn iyo taageero farsamo, lala sii xoojiyo iskaashiga.
3. Ganacsatada iyo bulshada rayidka ah lagu dhiirrigeliyo inay maalgelin ku sameeyaan goobta, iyadoo laga dhigi karo xarun taariikheed iyo dalxiis.
4. Dhalinyarada Soomaaliyeed lagu tababaro farsamooyinka ilaalinta iyo dayactirka dhaxalka, si loo dhiso aqoon iyo xirfad mustaqbalka fog.

⸻

Guud ee Xisbiga Tiir

XISBIGA TIIR wuxuu rumeysan yahay in ilaalinta goobaha taariikhiga ah ay tahay maalgashi ruuxi ah iyo dhaqaale:
• Waxay xoojinaysaa aqoonsiga iyo midnimada qaranka.
• Waxay abuureysaa fursado shaqo iyo dalxiis.
• Waxay kobcisaa jacaylka dhalinyarada ee taariikhda iyo dhaqankooda.
• Waxay soo celinaysaa sumcadda iyo bilicda magaalooyinka Soomaaliyeed.

⸻



Iftiinka Mogadishu ee la dhisay 1930-meeyadii ma aha oo kaliya dhisme taariikhi ah — waa iftiin astaan u ah adkeysiga iyo taariikhda Soomaaliyeed.

Xisbiga Tiir wuxuu u arkaa goobtan calaamad qaran oo mudan in dib loo dhiso, loona beddelo xarun soo jiidata dalxiisayaasha iyo barashada taariikhda xeebaha Soomaaliya.

Sida uu magaca “Tiir” tilmaamayo — “Tiir” waa taageerada dhismaha, sidaas oo kale, ilaalinta dhaxalka waa tiirka ay ku taagan tahay dhaqanka iyo qaranimada Soomaaliyeed.
-

✊🏽

Ku biir XISBIGA TIIR si aad uga qayb qaadato dib u dhiska iyo mideynta qaranka Soomaaliyeed.

📲 Isdiiwaangeli Online:
👉 https://xisbigatiir.so/isdiiwaangeli
🌐 www.xisbigatiir.so
📧 [email protected]
📞 +252 61 319407

13/10/2025

Hogaamiyaha Xisbiga Tiir, Eng.Salah Sheik Osman oo ka Qeyb Galay Xuska Maalinta Adduunka ee Muqdisho

Magaalada Muqdisho ayaa maanta lagu qabtay munaasabadda lagu xusayo Maalinta Aragga Adduunka ( Sight Day), taas oo sanad walba laga xuso daafaha caalamka si kor loogu qaado wacyiga bulshada ee ku saabsan caafimaadka indhaha iyo ka hortagga indho-beelka.

oo si heer sare ah loo soo agaasimay ayaa waxaa ka qeyb galay masuuliyiin ka tirsan dowladda, ururada caafimaadka, dhalinyaro, iyo hay’adaha samafalka ee ka shaqeeya arrimaha caafimaadka. Waxaa si weyn loogu xusay muhiimadda ay leedahay ilaalinta caafimaadka indhaha, gaar ahaan bulshada Soomaaliyeed oo qaybo badan oo kamid ahi aan si joogto ah u helin adeegyada caafimaadka indhaha.

Waxaa munaasabadda ka qeyb galay Hogaamiyaha XISBIGA TIIR, Eng Salah Shek Osman, kaas oo khudbad dhiirigelin iyo wacyigelin leh ka jeediyay madasha. Eng. Salah ayaa tilmaamay in indhuhu uu yahay laf-dhabarta nolosha, islamarkaana uu saameyn weyn ku leeyahay horumarka bulshada iyo waxbarashada.

“ waa hanti qaran, waana masuuliyad in aan ilaalino. Bulshada Soomaaliyeed waxay u baahan tahay adeegyo caafimaad oo tayo leh, si gaar ah kuwa la xiriira indhaha. Waa in aan isku duubnaanaa si aan uga hortagno cudurrada keena indho-beelka, isla markaana aan taageerno dadka aragga la’,” ayuu yiri Eng. Salah Sheik Osman, Hogaamiyaha Xisbiga Cadaaladda iyo Midnimadda-TIIR.

Ugu dambeyn, Eng. Salah Sheik Osman ayaa ugu baaqay bulshada Soomaaliyeed in ay door weyn ka qaataan ilaalinta caafimaadka aragga, isagoo xusay in caafimaadka indhaha uu yahay mid ka mid ah tiirarka nolosha ee bulshada caafimaad qabta.
-

✊🏽

Ku biir XISBIGA TIIR si aad uga qayb qaadato dib u dhiska iyo mideynta qaranka Soomaaliyeed.

📲 Isdiiwaangeli Online:
👉 https://xisbigatiir.so/isdiiwaangeli
🌐 www.xisbigatiir.so
📧 [email protected]
📞 +252 61 3194074

12/10/2025

12/10/2025

XISBIGA TIIR Eng.Salah Sheik Osman, oo Booqday Bukaan ku Jira Isbitaalka

Hoggaamiyaha Xisbiga Cadaaladda iyo Midnimadda-TIIR, Eng. Salah Sheikh Osman, ayaa dhawaan booqday bukaan ku jira isbitaalka, isagoo muujiyey daryeel iyo naxariis. Booqashadan ayaa ka tarjumeysa sida xisbiga uu uga go’an yahay in uu la socdo xaaladda bulshada iyo in uu taageero dadka Soomaaliyeed, gaar ahaan kuwa wajahaya xaaladaha caafimaad ee adag.

Intii uu booqashada ku jiray, Eng. Salah Sheikh Osman wuxuu la kulmay , shaqaalaha caafimaadka, iyo xubno ka tirsan qoyska bukaanka, isagoo u muujiyey dhiirrigelin iyo kalgacal. Waxa uu carabka ku adkeeyey muhiimadda midnimada, dib u dhiska, iyo badbaadinta qaranimada Soomaaliya, isagoo xoojiyey in dadaallada xisbiga ay yihiin kuwo ku saleysan adeeg iyo ka qayb qaadasho bulshada.

Xisbiga Tiir ayaa booqashadan ku tilmaamay mid ka mid ah tallaabooyinka lagu xoojinayo xiriirka bulshada, isla markaana lagu dhiirrigelinayo shacabka inay ka qayb qaataan qorshayaasha horumarineed ee xisbiga. Eng. Salah Sheikh Osman wuxuu ku shacabka inay ka qeyb qaataan xisbiga si loo hormariyo wadajirka iyo horumarka
-

✊🏽

Ku biir Xisbiga Tiir, si aad uga qayb qaadato dib u dhiska iyo mideynta qaranka Soomaaliyeed.

📲 Isdiiwaangeli Online:
👉 https://xisbigatiir.so/isdiiwaangeli
🌐 www.xisbigatiir.so
📧 [email protected]
📞 +252 61 3194074

05/07/2025

Taariikhdu dadkaay bartaa dunida waayaheeda

Kooxdii (WAABERI) ooy ka dhex muuqdaan
Maxamed Axmed kuluc
Khadiijo C/llaahi Daleys
Ahmed Naaji Sacad
Cabdi Muxumed Amiin

Erayadii Abwaan Cabdi Muxumed Amiin AUN
Laxankii Ahmed Naaji Sacad AUN