Inside Somalia

  • Home
  • Inside Somalia

Inside Somalia There are no personal sympathies in politics.
(2)

Itoobiya oo ku fantay in ay soo ceshatay Kalsoonida Soomaaliya.Machadka Daraasaadka arrimaha dibada Itoobiya (IFA) ayaa ...
30/11/2025

Itoobiya oo ku fantay in ay soo ceshatay Kalsoonida Soomaaliya.

Machadka Daraasaadka arrimaha dibada Itoobiya (IFA) ayaa soo saaray warbixin cusub oo muujinaysa in Soomaaliya qaadday tallaabo diblomaasiyadeed oo waxtar u leh xiriirka labada dal, taas oo calaamad u noqotay bog cusub oo ku saabsan iskaashiga Addis Ababa iyo Mogadishu.

Warbixinta IFA ayaa tilmaamtay in xiriirka Soomaaliya iyo Itoobiya muddo dheer uu ahaa mid uu dhaawacay khilaaf taariikhi ah ee ka dhashay qorshihii madaxweyne Siyaad Barre ku doonaayay soo celinta dhulka Soomaaliyeed, balse tan iyo 2018 diblomaasiyadda labada dowladood ay qaaday waddo cusub oo ku dhisan isu-soo-dhawaan iyo iskaashi gobolka ah.

Machadku ayaa xusay in xasaradaha siyaasadeed ee sanadihii dambe, gaar ahaan kadib MoU-gii Itoobiya iyo Somaliland, ay mar kale abuureen xiisad cusub, balse wadahadalladii Ankara ee 2024 ay dib u soo celisay jawi isfaham.

Machadka IFA wuxuu sheegay in ka qaybgalka Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ee furitaanka mashruuca Biyo-xireenka Weyn ee Itoobiya (GERD) bishii Sebtembar 2025 uu ahaa tusmo muujinaysa isbeddel muhiim ah oo ka dhacay siyaasadda arrimaha dibadda ee Soomaaliya. Sidoo kale, hadalladii Madaxweynaha Soomaaluya ee uu ku taageeray GERD iyo aragtida Itoobiya ee ku saabsan marin-badeedka ayaa loo arkay “dib u hagaajin istaraatiiji ah oo ka turjumaya dan guud oo goboleed”.

Warbixintu waxay intaas ku dartay in Soomaaliya ay hadda isu muujisay dal u diyaar ah inuu kaalin ka qaato iskaashiga gobolka, maadaama ay leedahay xeebta ugu dheer Geeska Afrika iyo boos juqraafiyeed muhiim u ah marinnada caalamiga ah sida Suez Canal iyo Bab-el-Mandab.

IFA waxay sheegtay in taageerada Soomaaliya ee mashruuca GERD iyo fahamka ay ka muujisay baahida Itoobiya ee marin-badeed ay kor u qaadi karto:

Ammaanka gobolka

Maalgashi iyo isku-xirnaanta dhaqaalaha

Kalsoonida diblomaasiyadeed ee labada dal

Fursadaha koronto, ganacsi iyo kaabayaasha dhaqaalaha

Ugu dambeyntii, warbixinta Machadka Daraasaadka Itoobiya ayaa ku boorriyay labada dowladood inay sii xoojiyaan wadashaqaynta, maadaama guulaha diblomaasiyadeed ee la gaaray ay muhiim u yihiin mustaqbalka Geeska Afrika iyo xasilloonida gobolka.

Saraakiil sare oo ka tirsan ciidanka ilaalada xeebaha Taiwan ayaa maanta soo gaaray Somaliland, iyagoo qayb ka ah hirgel...
29/11/2025

Saraakiil sare oo ka tirsan ciidanka ilaalada xeebaha Taiwan ayaa maanta soo gaaray Somaliland, iyagoo qayb ka ah hirgelinta heshiis dhowaan ay labada dhinac kala saxiixdeen. Heshiiskan ayaa diiradda saaraya tababarka, qalabeynta, iyo tayeynta awoodda ilaalada xeebaha Somaliland.

Booqashada saraakiisha Taiwan ayaa ujeedadeedu tahay inay kormeeraan baahiyaha ciidamada, isla markaana bilaabaan barnaamijyo tababar oo joogto ah.

Somaliland ayaa hadda lagu tilmaamaa inay leedahay ciidanka ilaalada xeebaha ugu tababarka iyo qalabka wanaagsan guud ahaan dhulka Soomaalida, iyadoo iskaashigan cusub uu sii xoojinayo dowrka ay ku leedahay sugidda baddeeda iyo ka hortagga tahriibka, kalluumaysiga sharci darrada ah, iyo amniga marin-biyoodka muhiimka ah ee gobolka.

Masuuliyiinta labada dhinac ayaa sheegaya in iskaashigan cusub uu kor u qaadi doono amniga badda iyo xiriirka siyaasadeed ee u dhexeeya Somaliland iyo Taiwan.

:- Dowladda Maraykanka iyo Puntland ayaa wada hadalo ka la leh saldhig Maraykanku doonaayo in uu ka dhisto gudaha Puntl...
29/11/2025

:- Dowladda Maraykanka iyo Puntland ayaa wada hadalo ka la leh saldhig Maraykanku doonaayo in uu ka dhisto gudaha Puntland oo uu arko aag muhiim halkaas oo uu tababaro ciidanka amniga kalana socda dhaqdhaaqyada amni ee bada cas, gacanka cadmeed iyo badwaynta maadaama maamulka ku yaallo goob Strategy ah.

Balse waxa jirto dood aysan laba dhinac wali go'aan ka gaarin taas oo saabsan ciidanka Maraykanku tababaro magaca uu wato. Puntland ayaa doonaysa in la dhiso ciidamo gaar ah oo hoostaga Puntland lana howlgala ciidanka Maraykanka.

Balse Dowladda Maraykanka ayaa doonayso in ay kordhiso ciidan Danab oo gudaha Puntland ka qorto ciidan qayb ka ah guutooyinka Danab. Maraykanku waxa uu doodayaa guutadaan in ay shaqo ku lahayn is haysiga dhinacyada siyaasada Soomaaliya balse ay kuwa ka hortaga khataraha amni ee dalku wajaho.

Danab oo saldhigooda ugu wayn yahay Balidoogle, kan 2aadna yahay Kismaayo, ayaa Maraykanku doonaayaa in ay saldhigyo ku yeeshaan dhamaan maamulada dalka ka jira isagoo horay u saxiixay dhisamaha saldhigyada Dhuusamareeb, Baydhabo, Jowhar iyo Kismaayo.

Laba dhinac wali go'aan k**a gaarin balse waxaa jira wada hadalo u socda inkastoo Maraykanku si wayn u xiisaynayo gudaha Puntland. Taliyaha AFRICOM ayaa dhawaan guutada ku sifeeyay ciidanka ugu tababarka wanaagsan Africa.

Puntland ayaa sidoo kale hordhigtay Maraykanka doodeeda ku aadan in aan si siman looga faa'iidaysan dhisamaha ciidanka Soomaaliya iyo dhaqaalaha lagu bixiyo sidaas darteed Maraykanku tababaro cutubyada gaar ah ee Puntland. Hada ciidamo Maraykanka ayaa saldhig aan rasmo ahayn ku leh Puntland halkaas oo uu kala socda dhaqdhaqaaqa kooxda.

Dowladdda Maraykanka ayaa beenisay in ciidankeedu ay dhulka kula dagaalameen kooxda Daacish, balse wuxuu xaqiijiyay in w...
29/11/2025

Dowladdda Maraykanka ayaa beenisay in ciidankeedu ay dhulka kula dagaalameen kooxda Daacish, balse wuxuu xaqiijiyay in weerarkii ka dhacay Puntland uu ahaa duqeyn cirka ah oo ay fuliyeen ciidanka Maraykanka.

AFRICOM ayaa sheegay in howlgalka oo socday ku dhawaad afar saacadood lagu bartilmaameedsaday xubno muhiim ah oo ka tirsan Daacish, isla markaana uu qayb ka yahay dadaalka joogtada ah ee lagu wiiqayo awoodda kooxaha jihaadiyiinta.

Warbixinaha Fox News ayaa tilmaamay in weerarku dhacay 66 km koonfur-bari Boosaaso, laguna dilay ilaa toban dagaalyahan, iyadoo la rumeysan yahay in hoggaamiye sare la beegsaday. Sannadkan gudihiis, AFRICOM waxay fulisay 101 duqeyn gudaha Soomaaliya, 59 ka mid ahna waxay ka dhan ahaayeen buuralayda gobolka Bari ee Puntland.

Taliska Mareykanka wuxuu sidoo kale sheegay in faahfaahinta qalabka iyo unugyada la adeegsaday aan la shaacin doonin sababo amni.

Madaxweynaha Eritrea ayaa maanta booqasho ku tagay wadanka dagaaladu ka socdaan ee Suudaan. Waxa uu noqonayaa hogaamiyih...
29/11/2025

Madaxweynaha Eritrea ayaa maanta booqasho ku tagay wadanka dagaaladu ka socdaan ee Suudaan. Waxa uu noqonayaa hogaamiyihii ugu sareeyay ee wadanka booqda tan iyo markii dagaalku bilaawday sanadkii 2023.

Geeska Africa waxaa ka socda diyaar garow dagaal iyo is xulufaysi qaarada u jiidi kara dagaal aan laga ogayn halka uu ku dhamaan doono.

"Xildhibaannada maqan bishaan jeebkooda ayay ka arki doonaan, waa in la isla xisaabtama"Guddoomiye Abshirow
29/11/2025

"Xildhibaannada maqan bishaan jeebkooda ayay ka arki doonaan, waa in la isla xisaabtama"

Guddoomiye Abshirow

29/11/2025

Xildhibaan Sanyare “Kaarka NIRA waa la qaadan karaa. wax dhib malahn .

Soomaliya ayaa maanta markii ugu horreysay ka qayb gashay doorashada xubnaha Category C ee Golaha Fulinta ee Internation...
28/11/2025

Soomaliya ayaa maanta markii ugu horreysay ka qayb gashay doorashada xubnaha Category C ee Golaha Fulinta ee International Maritime Organization (IMO). Wakiilka Soomaaliya Cabdulqadir Maxamed Nuur ayaa codkiisa siiyay dowladda Türkiye, taasoo ku guulaysatay kursiga.

Tani waxay xoojineysaa ka qaybgalka Soomaaliya ee arrimaha badda caalamiga ah iyo iskaashiga dhow ee wadamada kale ee xubnaha ka ah IMO.

Category A, waxaa u tartama wadamada tunka wayn sida USA, Chaina, UK, Italy iyo Japan....wadamadaan ayaa soo doorta 10 kursi

Category B, Wadamada danaha wayn ee ganacsi ka leh badaha sida Canada, Brazil, Australia, France, Germany.... wadamadaan ayaa sidoo kale soo doorta 10 kursi.

Halka Category C inta badan wadama caalamka ku jiraan soo doortaan 20 kursi.

40 kaas oo loo yaqaano golaha fulinta ayaa doorta madaxwayne iyo ku xigeeno.

Wasiirka Arrimaha Dibadda Morocco, Nasser Bourita, ayaa shaaciyey in dalkiisu 120 deeq oo waxbarasho uu siin doono arday...
28/11/2025

Wasiirka Arrimaha Dibadda Morocco, Nasser Bourita, ayaa shaaciyey in dalkiisu 120 deeq oo waxbarasho uu siin doono ardaydayda Soomaaliyeed sanad kaste, si ay ugu biiraan jaamacadaha, xarumaha farsamada, iyo barnaamijyada xirfadaha.

Wasiirrada Arrimaha Dibadda Soomaaliya iyo Morocco ayaa sidoo kale kala saxiixday khariidad-isku-duwid cusub oo lagu saleeyay iskaashiga labada dal inta u dhaxeeya 2026–2028.

Heshiiskan qorsheysan ayaa xooga saaraya xoojinta booqashooyinka heerka sare iyo hormarinta wada-shaqeynta qeybo muhiim ah oo ay ka mid yihiin beeraha, kalluumeysiga badda, dalxiiska, tamarta la cusboonaysiin karo, tababarka, iyo waxbarashada sare.

Xildhibaan diiday inaan Magaciisa baahino ayaa nooga waramay sababta ku takrifalka Wasaaradda Maaliyada ee Canshuurta da...
28/11/2025

Xildhibaan diiday inaan Magaciisa baahino ayaa nooga waramay sababta ku takrifalka Wasaaradda Maaliyada ee Canshuurta danyarta Siyaasiyiinta uga hadli karin, waxuuna nagu yiri” dad ayaga dhan faraha wasaq kula wada jira, k**a hadli karaan cid kale wasaqdeeda, tankale Wasaaradda maaliyada waa halka wax ay mashruuc ama wax qaadanayaan loo soo marsiiyo waxa ay ka baqanayaan in markooda isbaaro loo dhigto”

Halkaas marka uu xaalku marayo waxaa kusoo baxaya in boqolaalka xilalka heysa waxa keliya ay heshiishka ku yihiin ay tahay in qof walba dhinaciisa wax ka boobo oo aan faraha la isku taagin. Cidase waxooda la cunayo la boobayo ayaga maahan waa SHacabka Masaakinta ah ee dhiban.

Maxaa talo ah?

Guddoomiyaha Bankiga Dhexe ee Soomaaliya ayaa sheegay in Soomaaliya ay luminayso lacago badan iyo waqti muhiim ah, maada...
28/11/2025

Guddoomiyaha Bankiga Dhexe ee Soomaaliya ayaa sheegay in Soomaaliya ay luminayso lacago badan iyo waqti muhiim ah, maadaama dollarka soo maro wareeg dheer ka hor inta uusan dalka soo gaarin.

Lacagaha ka yimaada deeq-bixiyeyaasha ama qurbejoogta sida New York ama London ayaa inta badan soo mara bangiyada la aqoonsan yahay ee Nairobi, Jabuuti, Turkiga ama xarumo kale, taas oo kordhisa kharashka, dib u dhaca iyo shakiga. Guddoomiyuhu wuxuu sheegay in khasaarahan uusan ka iman musuq ama dambi, balse uu ku dhasho nidaamka maaliyadeed ee adag ee hadda jira.

Soomaaliya sannad kasta waxay heshaa ku dhawaad $4.2 bilyan, oo ay ku jiraan $1 bilyan oo gargaar ah iyo $3.2 bilyan oo lacag diris ah. Waxaa lagu qiyaasaa in in ka badan $210 milyan ay ku lunto khidmadaha dhexdhexaadiyeyaasha sannad walba, lacag loo adeegsan karo kaabayaasha dhaqaalaha, tamarta ama adkeysiga cimilada.

Inkasta oo dalka uu leeyahay 13 bangi oo maxalli ah, hal bangi shisheeye, 6 shirkado lacag-mobile ah iyo 15 xawaalado, haddana ma jiro bangi Soomaaliyeed oo maanta si toos ah u diri kara ama u heli kara doolar. Dhamaan lacagaha waa in loo sii mariyaa bangiyo shisheeye, taas oo kordhisa khatarta, qiimaha iyo dhibsiga.

Guddoomiyaha ayaa carrabka ku adkeeyay in Soomaaliya ay dhammaystirtay dib-u-habayn ballaaran oo sharci, kormeer iyo kaabayaal ah oo ay ku jiraan sharciyada AML/CFT, nidaam lacag-bixin oo casri ah, IBAN, QR qaran iyo real-time settlement, kuwaas oo dhamaantood la jaanqaadaya heerarka caalamiga ah.

Wuxuu sheegay in caqabadaha caalamiga ah ay ku saleysan yihiin aragtiyo h**e oo aan la waafajin xaqiiqada maanta, maadaama Soomaaliya hadda ka baxay cunaqabateyntii hubka, gaartay HIPC ee dayn cafinta, ku biirtay EAC, isla markaana la aqbalay isbeddelladeeda maaliyadeed.

Guddoomiyaha Bankiga Dhexe wuxuu ugu baaqay bangiyada caalamiga ah, hay’adaha horumarinta iyo deeq-bixiyeyaasha inay dib u soo celiyaan correspondent banking si lacagaha gargaarka, ganacsiga iyo maalgashigu ugu soo gudbaan kanaadh hufan, toos ah oo la kormeeri karo.

Address


Telephone

+252610866054

Website

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Inside Somalia posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Business

Send a message to Inside Somalia:

Shortcuts

  • Want your business to be the top-listed Media Company?

Share