
14/07/2025
On This Day: คุกบัสตีย์แตก! จุดเปลี่ยนแห่งประวัติศาสตร์ฝรั่งเศส
ฝรั่งเศสปลายศตวรรษที่ 18 เต็มไปด้วยความยากลำบากและวุ่นวาย ราชสำนักขาดเงิน ไม่มีงบช่วยเหลือประชาชน เพราะเคยทุ่มงบหนักช่วงขยายอำนาจสมัยพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 และขาดทุนในสงคราม 7 ปี และการปฏิวัติอเมริกา
ในรัชสมัยของพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 นอกจากปัญหาเศรษฐกิจ ยังเกิดความตึงเครียดในสังคม เพราะแม้จะมีสภาฐานันดร (Estates General) ให้ทั้งขุนนาง พระ และประชาชนมาร่วมประชุม แต่เสียงของประชาชน (ฐานันดรที่ 3) กลับแทบไม่มีค่า ชนชั้นสูงก็ยังคงได้ผลประโยชน์อยู่ฝ่ายเดียว
นั่นจึงทำให้ในช่วงมิถุนายน 1789 ฐานันดรที่ 3 หรือประชาชนทนไม่ไหว จึงแยกตัวตั้ง ‘สมัชชาแห่งชาติ’ (National Assembly) ขึ้นมา พร้อมประกาศว่าจะร่างรัฐธรรมนูญถวายพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 เพื่อพาประเทศเดินหน้าต่อ แต่แน่นอนว่าเรื่องนี้สร้างความไม่พอใจให้ชนชั้นสูงอย่างมาก เกิดเป็นความเกลียดชังระหว่างกัน
ฟางเส้นสุดท้ายเกิดขึ้นในวันที่ 11 กรกฎาคม 1789 เมื่อพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 ปลด‘จาคส์ เนกเกอร์’ (Jacques Necker) เสนาบดีคลังที่เห็นใจประชาชน ทำให้ชาวปารีสออกมาประท้วงทันที และเริ่มมีข่าวลือว่าราชสำนักจะส่งทหารมาปราบ ผู้คนจึงคิดว่าทางรอดเดียวคือติดอาวุธสู้!
เช้าวันที่ 14 กรกฎาคม 1789 ฝูงชนบุกโรงพยาบาลทหาร ‘Hôtel des Invalides’ เพื่อปล้นเอาอาวุธมาใช้แต่ยังขาดกระสุน เป้าหมายต่อไปจึงกลายเป็นป้อมปราการและคุกใหญ่ขังนักโทษการเมือง ‘บัสตีย์’ (Bastille) ของฝ่ายรัฐ
พอถึงเวลาบ่ายของวันนี้ในอดีตเมื่อ 236 ปีก่อน การปะทะก็เริ่มขึ้น ชาวประชาปารีสบุกไปที่คุกบัสตีย์และได้ต่อสู้กับทหารฝ่ายราชสำนัก มีการยิงต่อสู้กันอยู่นานหลายชั่วโมง และการเจรจาระหว่างกันไม่เป็นผล สุดท้ายคุกก็ยอมจำนนตอนราว 5 โมงเย็น แต่น่าเศร้าที่ผู้บัญชาการคุก ‘มาควิส เดอ โลเนย์’ ถูกฝูงชนที่โกรธแค้นจับมาทำร้ายจนเสียชีวิตและเอาศีรษะเสียบประจานไปรอบเมือง
เหตุการณ์บุกคุกบัสตีย์ครั้งนี้ กลายเป็น ‘จุดเปลี่ยนของการปฏิวัติฝรั่งเศส’ เพราะแสดงให้เห็นว่าประชาชนพร้อมลุกขึ้นสู้กับอำนาจที่ไม่เป็นธรรม และเป็นสัญญาณว่าระบอบศักดินากำลังจะจบลง
ทุกวันที่ 14 กรกฎาคม ของทุกปี จึงกลายเป็น ‘วันชาติฝรั่งเศส’ เพื่อระลึกถึงพลังของประชาชนที่ต่อสู้เพื่อเสรีภาพ ความเท่าเทียม และศักดิ์ศรีของมนุษย์
เรื่อง: CPKZ
ภาพประกอบ: Littyb.
อ้างอิง
France Channel - Enjoy the best of France! (n.d.). https://www.francechannel.tv/Blog/FrenchCulture/History/The-History-of-Bastille-Day-Celebrating-French-Independence
McPhee, P. (2001). The French Revolution, 1789-1799. OUP Oxford.
The Editors of Encyclopaedia Britannica (2025, June 14). Bastille Day. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/topic/Bastille-Day
Volle, A. (2025, March 25). storming of the Bastille. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/event/storming-of-the-Bastille
*เครดิตภาพ
Storming of the Bastille and arrest of the Governor M. de Launay : ©Wikimedia Commons
#สำนักพิมพ์ยิปซี #อ่านยิปซี #ยิปซี #ฝรั่งเศส #ปฏิวัติฝรั่งเศส #วันชาติฝรั่งเศส #คุกบัสตีย์