23/08/2025
Based on current economic assessments, Cambodia in 2025 appears to be standing on the brink of an economic abyss. The Thai–Cambodian border conflict, which escalated since midyear, has dragged down every sector simultaneously. The border closure instantly removed more than seventy percent of Thai imports from Cambodian markets. Fuel, food, essential goods, and even internet access have become scarce, with prices rising by no less than fifteen percent. Hundreds of thousands of Cambodian workers have been forced back into their homeland, only to find no jobs waiting for them. Tourism, which once generated more than a quarter of the country’s income, has collapsed, as few dare to travel into a land filled with gunfire and political unrest. Foreign investors have withdrawn en masse, leaving behind an economy wobbling without any pillar to support it.
Multiple reports clearly indicate that Cambodia’s foreign reserves will be depleted by October. The riel has already depreciated by more than twelve percent. Citizens have abandoned their own currency in favor of hoarding U.S. dollars, and many families are rushing to withdraw savings from banks amid fears that the financial system may not survive much longer. The picture is hauntingly similar to what happened in Argentina two decades ago.
Back in 2001, Argentina suffered a comparable fate. After pe***ng the peso to the U.S. dollar for too long, mounting deficits drained its reserves until the government could no longer defend the currency. When it finally devalued the peso and defaulted on its obligations to the IMF, the currency plunged by seventy percent. Panic spread as people rushed to withdraw their money, prompting banks to impose the notorious Corralito — restricting cash withdrawals. Chaos ensued across the country, and an economy once seen as promising plunged into a long recession.
What is unfolding in Cambodia today reflects Argentina’s ordeal with striking clarity: collapsing reserves, shaken confidence in the currency, soaring inflation, and citizens turning to foreign money. Yet there are also key differences. Argentina retained a strong base in agriculture and exports — soybeans, beef, and wine — that continued to generate income. Cambodia, by contrast, has relied on cheap labor, tourism, and casinos — fragile pillars easily shattered by border wars. With these foundations crumbling, little remains to sustain the economy.
Against this backdrop, some argue that if Cambodia truly seeks survival, it may need to experiment with a hybrid model reminiscent of Sweden in certain respects: a basic welfare system and strong cooperatives to support the poor, narrowing the gap between elites and workers; alongside the creation of “basic national brands” such as bagged rice, milk, soap, or essential household goods so that people are not entirely dependent on imports. While Cambodia cannot build its own Electrolux or IKEA overnight, having “Khmer Essentials” would at least lay the foundation for self-reliance. At the same time, cross-border labor routes and multilateral cooperation would need to be reopened to provide temporary income support. Without such measures, the risk of Cambodia sliding into full-scale collapse grows by the day.
But reaching that point would also require elevating the quality of its intellectual class, something Cambodia still sorely lacks. Imitating Thailand has been, at best, a rudimentary form of learning to craft a national identity — copying what the successful possess as a first step. It is not surprising, then, that today Cambodia is attempting to “stand on its own feet” in this way. Yet to advance into a truly civilized society remains elusive, as the adaptations are not grounded in deep understanding. In part, this stems from patterns of thought and an ethnic inferiority complex that continue to bind Cambodia within a cycle of faith over fact.
Argentina failed because of mismanaged debt and a rigid currency regime ill-suited to its economy. Cambodia, however, may face an even worse fate. As reserves near exhaustion even before a formal default, the country risks being forced to surrender control to the International Monetary Fund. Should that day come, the riel will turn into nothing more than worthless scraps of paper. The nation would be thrust into the most historic currency crisis in Cambodia’s modern history, leaving its people to endure hunger, deprivation, and the loss of economic sovereignty.
Prat Samsee
จากการประเมินสถานการณ์ทางเศรษฐกิจ กัมพูชาในปี 2025 มีแนวโน้มว่ากำลังยืนอยู่บนขอบเหวทางเศรษฐกิจ ความขัดแย้งตามแนวชายแดนไทย–กัมพูชาที่ลุกลามตั้งแต่กลางปีได้ฉุดรั้งทุกภาคส่วนลงไปพร้อมกัน การปิดด่านทำให้สินค้านำเข้าจากไทยกว่าเจ็ดสิบเปอร์เซ็นต์หายไปจากตลาดทันที น้ำมัน อาหาร ของใช้จำเป็น และแม้กระทั่งอินเทอร์เน็ต กลายเป็นของหายาก ราคาขยับขึ้นไม่ต่ำกว่าสิบห้าเปอร์เซ็นต์ ขณะที่แรงงานกัมพูชาหลายแสนคนถูกบังคับให้กลับประเทศ แต่กลับไร้งานรองรับ การท่องเที่ยวที่เคยสร้างรายได้กว่าหนึ่งในสี่ของประเทศก็มลายหายไป เมื่อไม่มีใครกล้าเดินทางเข้าไปในประเทศที่เต็มไปด้วยเสียงปืนและข่าวความไม่สงบ นักลงทุนต่างชาติพร้อมใจกันถอนตัว เหลือไว้แต่เศรษฐกิจที่โงนเงนไร้เสาหลักพยุง
รายงานหลายสำนักระบุชัดเจนว่าเงินทุนสำรองระหว่างประเทศของกัมพูชากำลังจะหมดสิ้นภายในเดือนตุลาคมนี้ ค่าเงินเรียลอ่อนค่าลงแล้วกว่าสิบสองเปอร์เซ็นต์ ประชาชนเลิกถือเงินตราของตนเองและหันไปสะสมดอลลาร์แทน หลายครอบครัวรีบถอนเงินออกจากธนาคารเพราะไม่มั่นใจว่าระบบการเงินจะอยู่รอดได้อีกนานเพียงใด ภาพนี้ไม่ต่างอะไรกับสิ่งที่เคยเกิดขึ้นในอาร์เจนตินาเมื่อสองทศวรรษก่อน
ย้อนไปในปี 2001 อาร์เจนตินาประสบชะตากรรมคล้ายคลึงกัน หลังตรึงค่าเงินเปโซกับดอลลาร์มานานเกินไป เศรษฐกิจที่ขาดดุลสะสมทำให้ทุนสำรองร่อยหรอจนไม่สามารถพยุงค่าเงินได้ เมื่อรัฐบาลตัดสินใจลดค่าเงินและประกาศผิดนัดชำระหนี้ต่อกองทุนการเงินโลก ค่าเงินเปโซร่วงลงถึงเจ็ดสิบเปอร์เซ็นต์ ประชาชนแห่ถอนเงินจนธนาคารต้องออกมาตรการ Corralito จำกัดการถอนเงินสด เกิดความโกลาหลไปทั่วประเทศ เศรษฐกิจที่เคยเติบโตกลับทรุดลงสู่ห้วงถดถอยยาวนาน
สิ่งที่เกิดขึ้นในกัมพูชาวันนี้มีเงาสะท้อนจากอาร์เจนตินาอย่างชัดเจน ทั้งการที่ทุนสำรองหดหาย ความเชื่อมั่นในค่าเงินสั่นคลอน เงินเฟ้อพุ่งสูง และประชาชนหันไปถือเงินตราต่างประเทศ แต่ในความเหมือนก็มีความต่าง อาร์เจนตินายังพอมีฐานเกษตรกรรมและสินค้าส่งออก เช่น ถั่วเหลือง เนื้อวัว และไวน์ ที่สามารถหมุนเวียนรายได้กลับเข้าประเทศ ทว่า กัมพูชาพึ่งพาแรงงานราคาถูก การท่องเที่ยว และคาสิโน ซึ่งเปราะบางต่อสถานการณ์ชายแดน เมื่อเสาหลักเหล่านี้พังลงก็แทบไม่มีสิ่งใดมาทดแทน
ท่ามกลางภาพเงาสะท้อนนี้ พอจะวิเคราะห์ได้บางส่วนว่า หากกัมพูชาต้องการเอาตัวรอดจริง ๆ อาจจำเป็นต้องประยุกต์ใช้โมเดลลูกผสมแบบ “สวีเดน” ในบางมิติ กล่าวคือ ใช้รัฐสวัสดิการเบื้องต้นและสหกรณ์เข้มแข็งมาประคองชีวิตคนจน ลดความเหลื่อมล้ำระหว่างชนชั้นสูงของกัมพูชากับชนชั้นกรรมกร ควบคู่กับการสร้าง “แบรนด์ขั้นพื้นฐาน” ของตนเอง เช่น ข้าวถุง นม สบู่ หรือสินค้าอุปโภคบริโภคที่จำเป็น เพื่อให้ประชาชนไม่ต้องพึ่งของนำเข้าต่างชาติทั้งหมด แม้จะไม่อาจสร้าง Electrolux หรือ IKEA ได้ในเวลาอันสั้น แต่การมี “Khmer Essentials” อย่างน้อยก็เป็นการตั้งไข่ให้สังคมยืนได้ด้วยขาตัวเอง ขณะเดียวกันก็ต้องเปิดเส้นทางแรงงานข้ามแดนและความร่วมมือพหุภาคีเพื่อค้ำพยุงรายได้ชั่วคราว ไม่เช่นนั้นโอกาสที่เศรษฐกิจกัมพูชาจะถลำลึกไปสู่ภาวะล่มสลายเต็มรูปแบบก็มีสูงขึ้นเรื่อย ๆ
แต่การจะไปถึงจุดนั้นได้ต้องพัฒนาคุณภาพ "ปัญญาชน"ก่อน ซึ่งในจุดนี้กัมพูชายังขาดอีกความสามารถตรงจุดนี้อีกมาก การพยายามก๊อปความเป็นไทย เป็นวิธีการเรียนรู้แบบเบื้องต้นที่จะสร้างอัตลักษณ์ชาติ เป็นกระบวนการการเรียนรู้แบบพื้นฐาน... อะไรที่คนประสบความสำเร็จมี ก็ต้องหัดให้มีบ้าง... จึงไม่แปลกที่กัมพูชาในวันนี้กำลังพยายามตั้งไข่ในจุดนี้ ...แต่การจะพัฒนาไปสู่สังคมอารยะ ยังเป็นไปได้ยากเพราะไม่ได้เข้าใจถ่องแท้จากสิ่งที่นำมาประยุกต์ใช้ ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากลักษณะทางความคิดและปมด้อยทางชาติพันธุ์ที่ทำให้กัมพูชายังคงอยู่ในวังวนของสังคมที่ยอมรับศรัทธาเหนือข้อเท็จจริง...
อาร์เจนตินาล้มเหลวเพราะการบริหารหนี้และการคงค่าเงินที่ไม่สอดคล้องกับสภาพเศรษฐกิจ แต่กัมพูชากำลังเผชิญสิ่งที่อาจเลวร้ายกว่า เมื่อทุนสำรองใกล้หมดโดยยังไม่ทันประกาศผิดนัด และอาจถูกบังคับให้เปิดทางให้กองทุนการเงินระหว่างประเทศเข้ามาบริหารเศรษฐกิจแทนตนเอง หากวันนั้นมาถึง เงินเรียลก็จะกลายเป็นเพียงเศษกระดาษไร้ค่า ประเทศทั้งประเทศจะถูกโยนเข้าสู่ วิกฤตการณ์ค่าเงินครั้งประวัติศาสตร์ของกัมพูชา ที่ประชาชนต้องเผชิญความอดอยาก ขาดแคลน และสูญเสียอธิปไตยทางเศรษฐกิจอย่างสิ้นเชิง
ปราชญ์ สามสี
Based on current economic assessments, Cambodia in 2025 appears to be standing on the brink of an economic abyss. The Thai–Cambodian border conflict, which escalated since midyear, has dragged down every sector simultaneously. The border closure instantly removed more than seventy percent of Thai imports from Cambodian markets. Fuel, food, essential goods, and even internet access have become scarce, with prices rising by no less than fifteen percent. Hundreds of thousands of Cambodian workers have been forced back into their homeland, only to find no jobs waiting for them. Tourism, which once generated more than a quarter of the country’s income, has collapsed, as few dare to travel into a land filled with gunfire and political unrest. Foreign investors have withdrawn en masse, leaving behind an economy wobbling without any pillar to support it.
Multiple reports clearly indicate that Cambodia’s foreign reserves will be depleted by October. The riel has already depreciated by more than twelve percent. Citizens have abandoned their own currency in favor of hoarding U.S. dollars, and many families are rushing to withdraw savings from banks amid fears that the financial system may not survive much longer. The picture is hauntingly similar to what happened in Argentina two decades ago.
Back in 2001, Argentina suffered a comparable fate. After pe***ng the peso to the U.S. dollar for too long, mounting deficits drained its reserves until the government could no longer defend the currency. When it finally devalued the peso and defaulted on its obligations to the IMF, the currency plunged by seventy percent. Panic spread as people rushed to withdraw their money, prompting banks to impose the notorious Corralito — restricting cash withdrawals. Chaos ensued across the country, and an economy once seen as promising plunged into a long recession.
What is unfolding in Cambodia today reflects Argentina’s ordeal with striking clarity: collapsing reserves, shaken confidence in the currency, soaring inflation, and citizens turning to foreign money. Yet there are also key differences. Argentina retained a strong base in agriculture and exports — soybeans, beef, and wine — that continued to generate income. Cambodia, by contrast, has relied on cheap labor, tourism, and casinos — fragile pillars easily shattered by border wars. With these foundations crumbling, little remains to sustain the economy.
Against this backdrop, some argue that if Cambodia truly seeks survival, it may need to experiment with a hybrid model reminiscent of Sweden in certain respects: a basic welfare system and strong cooperatives to support the poor, narrowing the gap between elites and workers; alongside the creation of “basic national brands” such as bagged rice, milk, soap, or essential household goods so that people are not entirely dependent on imports. While Cambodia cannot build its own Electrolux or IKEA overnight, having “Khmer Essentials” would at least lay the foundation for self-reliance. At the same time, cross-border labor routes and multilateral cooperation would need to be reopened to provide temporary income support. Without such measures, the risk of Cambodia sliding into full-scale collapse grows by the day.
But reaching that point would also require elevating the quality of its intellectual class, something Cambodia still sorely lacks. Imitating Thailand has been, at best, a rudimentary form of learning to craft a national identity — copying what the successful possess as a first step. It is not surprising, then, that today Cambodia is attempting to “stand on its own feet” in this way. Yet to advance into a truly civilized society remains elusive, as the adaptations are not grounded in deep understanding. In part, this stems from patterns of thought and an ethnic inferiority complex that continue to bind Cambodia within a cycle of faith over fact.
Argentina failed because of mismanaged debt and a rigid currency regime ill-suited to its economy. Cambodia, however, may face an even worse fate. As reserves near exhaustion even before a formal default, the country risks being forced to surrender control to the International Monetary Fund. Should that day come, the riel will turn into nothing more than worthless scraps of paper. The nation would be thrust into the most historic currency crisis in Cambodia’s modern history, leaving its people to endure hunger, deprivation, and the loss of economic sovereignty.
Prat Samsee
