Kawao Newsgroup

Committed to social justice, peace and democracy in Burma. The media will expose the truth and those who are there to expose the errors.

Our aim is to provide an in-depth analysis that will help to promote lasting change and peace
မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူမှုတရားမျှတမှု၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီရေးတို့ကို အထူးလိုအပ်နေသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ရေရှည်တည်တံ့သော အပြောင်းအလဲနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို မြှင့်တင်ရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေမည့် သုတေသန၊ မှတ်တမ်းပြုစုခြင်းနှင့် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာနိုင်ရန် အချက်အလက်များကို ပံ့ပိုးပေးရန် ဖြစ်သည်။

____________________________

Editorial

The role of the media has become important in today’s internet-connected age. Media platforms, whether traditional or digital, focus on awareness; Focusing on expert opinion and not playing an important role in protecting democratic principles. The Journal of Fine Journalism focuses on everything from corruption to holding government groups and individuals accountable to parliaments and to bringing change to light on social injustices. In today’s hyper-reported world, media literacy is critical in combating disinformation without a bias. Media should strive for comprehensive and truthful reporting. Trusted civic journalism standards oversight and validation are also important for news media organizations. The media can influence corporate; trips and guides, including idealism and distrust. In conclusion, as media practitioners, we develop media literacy, and media organizations are held accountable for their standards of conduct, with a more informed and cognizant recognition of the power and responsibility of the media

Regards,

Editor

KAOWAO NEWS GROUP

Tel: + 66 8617 561 67 (Thailand),

Email: [email protected]

http://www.kaowao.asia Burmese Version

www.mon.kaowao.asia Mon Version

www.en.kaowao.asia English Version

http://www.burmalibrary.org/show.php?cat=1215&lo=d&sl=0

Online Burma Library — http://www.burmalibrary.org

ABOUT US

Kaowao Newsgroup is committed to social justice, peace, and democracy in Burma. We hope to be able to provide an in-depth analysis that will help to promote lasting change and peace within Burma. Editors, reporters, writers, and overseas volunteers are dedicated members of the Mon activist community based in Thailand. Our motto is “working together for change and lasting peace.”
_________________________________

ကောင်းဝါ အယ်ဒီတာ့အာဘော်

အင်တာနက်ကွန်ရက်ဆက်ကြောင်းများဖြင့် ချိတ်ဆက်နေသော ယနေ့ခေတ် ကမ္ဘာကြီးတွင် မီဒီယာများ၏ အခန်းကဏ္ဍသည် ပို၍အရေးပါလာပါသည်။ သမားရိုးကျဖြစ်စေ ဒစ်ဂျစ်တယ်ဖြစ်စေ မီဒီယာပလက်ဖောင်းများသည် အသိအမြင်ကို မြှင့်တင်ရန်၊ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် ဒီမိုကရေစီအခြေခံမူများကို အကာအကွယ်ပေးရာတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။

ထို့ပြင် မီဒီယာသည် အမှန်တရားကို ဖော်ထုတ်ရန်နှင့် အမှားအယွင်းများကို ဖော်ထုတ်ရန် စောင့်ကြည့်နေသူများလည်း ဖြစ်သည်။ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး ဂျာနယ်လစ်ဇင်မှတဆင့် မီဒီယာများသည် အဂတိလိုက်စားမှုများမှအစ အစိုးရများ၊ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် လူတစ်ဦးချင်းစီ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များအတွက် တာဝန်ယူမှုကို ချုပ်ကိုင်ရာတွင်လည်းကောင်း လူမှုရေးမမျှတမှုများကို အလင်းပေးခြင်းဖြင့် အပြောင်းအလဲအတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။

ယနေ့ခေတ်တွင် သတင်းအချက်အလက်များ စီးဆင်းမှုလွန်ကဲလာသောအခါ မီဒီယာပညာတတ်မြောက်မှုသည် ယခင်ကထက် ပို၍အရေးကြီးလာသည်။ သတင်းမှားများ ပြန့်ပွားခြင်းနှင့် မဟုတ်မမှန် လုပ်ကြံမှုများကို တိုက်ဖျက်ရန် တိကျသော၊ ဘက်မလိုက်ဘဲ၊ ဆက်စပ်မှုနှင့် ကြွယ်ဝသော အစီရင်ခံမှုများကို မီဒီယာများက ကြိုးပမ်းသင့်သည်။ ယုံကြည်စိတ်ချရသော သတင်းအချက်အလက်များ၊ ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာဂျာနယ်လစ်ဇင်စံနှုန်းများ၊ အချက်အလက်စစ်ဆေးခြင်းနှင့် အတည်ပြုခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်များသည်လည်း မီဒီယာအဖွဲ့အစည်းများအတွက် အရေးကြီးပါသည်။

သို့သော်လည်း မီဒီယာများသည် ကော်ပိုရိတ်သြဇာလွှမ်းမိုးမှု၊ စိတ်ကူးယဉ်ဆန်မှုနှင့် ယုံကြည်မှု ပျက်ပြားမှုတို့အပါအဝင် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့် မီဒီယာသမားများ ကျွန်ုပ်တို့သည် မီဒီယာတတ်မြောက်မှုကို ပြုစုပျိုးထောင်ပြီး မီဒီယာအဖွဲ့အစည်းများသည် ၎င်းတို့၏ကျင့်ဝတ်စံနှုန်းများအတွက် တာဝန်ခံမှုရှိရမည်ဖြစ်သည်။ မီဒီယာ၏ ပါဝါနှင့် တာဝန်ကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းဖြင့် ပိုမိုအသိဥာဏ်ရှိသော၊ တရားမျှတပြီး ဒီမိုကရက်တစ်လူ့အဖွဲ့အစည်းကိုဖန်တီးရန်နှင့် ကောင်းမွန်သောအနာဂတ်ကို ကျွနုပ်တို့တည်ဆောက်နိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။
_________________________________

ဂလာန်ညးဒါန်လိက်ကဴဝဴ

ဂကူမန်တံဝွံ ဗီုကောန်ဍုင်အရင် ဂကူတၞဟ်ဟ်တံကီု သွက်သ္ဂောံဒက်ပတန်တွဵုရးမဍိုက်ပေင်ကဵုအဝဵုပရေင်အုပ်ဓုပ် မပ္တံကဵုကံကုသဵုဇကု ဇကုဖန်ဖက်ကေတ်မာန်တံဂှ် သၞာံကာလဗွဲမလံလ နကဵုပေါဲဗတိုက်နာနာ ဂိုတ်ဂစာန်လွဳပရာကၠုင်မံင်ဟဂှ်ရ။

အဓိကတန်ရန်တၟံဂကူမန်တံမတွံမ္ဂး တွဵုရးမန်မဍိုက်ပေင်ကဵုအဝဵုပရေင်အုပ်ဓုပ်၊ အဝဵုမခၞံဗ္ဒျ်သၞောဝ်ကေုာံ အဝဵုစဳရေင်ပြုပြင်ကုတ်ဒဏ်သၞောဝ်တံဟေင် သွက်ဂွံမင်မွဲထိင်ဒဝ်အာ အာဲကၟာဲယေန်သၞာင်ဇုဇဗဴလတံရောင် စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ။

သာ်ဏံသၟးဟွံက ဂကူမန်ဝွံ မၞုံဍိုက်ပေင်ကဵု မပိုင်ပြဳကၠုင်တိဍာ်ကၟိန်ဍုင် သီုကဵုစရာဲရာဇဝင် ကေုာံ အာဲကၟာဲလိက်ပတ်ယေန်သၞာင်ကွတ်ပညာနာနာတံဟီုမ္ဂး သၞာံဗွဝ်ကၠံဗွဲမဂၠိုင် ပြာကတ်တန်တဴကၠုင်လဝ် အလုံတိုက်အာယှမွဲဏံ ညံင်ဂွံဆက်တန်တဴပြာကတ်တိုန်ကၠုင်ပၠန်ဂှ် အရာကိစ္စဇၞော်သွက်ဂကူပိုဲရောင်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုလက်ျှန်ဝိသေသတၟေင် ဂကူဇၞော်မွဲမွဲ အကြာဂကူကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင် အကြောဂကူ ညးမွဲကုညးမွဲ သွက်သ္ဂောံသ္ပအဲပရဲစၟတ်သမ္တီ နကဵုသကေႅတ သၞောတ်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ချိုတ်ပၠိုတ်မွဲမွဲဂှ် ညးဍုင်ကွာန်မန်တံသီုဖအိုတ် နွံမံင်ပၟိက်ဆန္ဒပေင်င်ရောင်။

“ဍုင်မန်ပံင်ကောံဟာ-ဍုင်မန်တၞဟ်ခြာဟာ” အကြာဂကူမန်တံ လညာတ်ဒုင်ဂိုင်ကေတ် တၞဟ်ခြာညးသ္ကံဒှ်မာန်ကီုလေဝ် ဆန္ဒဍာံဍာံဒးဟီုမ္ဂး နွံမံင်ပၟိက်ကု ပရေင်အုပ်ဓုပ်ဇကုဇေတ်တ် ပရေင်အုပ်ဓုပ်ဇကုဍိုက်က်ပေင်ပေင်ဟေင်မဒှ်တုဲ သွက်ဂွံထိင်ဒဝ်မင်မွဲသၠုင်ပတိုန်အာ အာဲကၟာဲယေန်သၞာင်ပြဝေဏဳအခိုက်ကၞာမန် ဒၞာဲတိဍာ်ဇုဇမန်တံ ဗွဲလအိတ်ရောင်။

ကၞေတ်တဲဂကူမွဲကဵုမွဲ ဒုင်သဇိုင်ကဵုအခေါင်တုပ်သၟဟ်၊ ပရေင်သ္ပစၟတ်သမ္တီကေုာံ ကံပရေင်ဇကု ဇကုဖန်က်ကေတ်မာန် ညံင်ဂွံဒက်ပတန်အာမာန်ဂှ် ဆန္ဒညးဍုင်ကွာန်မန်ဍာံဍာံဇေတ်တ်ရောင် ကဴဝဴကလေင်ဆဝ်ဗ္ရုဟ်ဏာ ကောန်ဂကူမန်အလုံဂၠးကဝ်တံရအဴ။

01/11/2025

ရာဇာဓိရာဇ်၏ ရန်ကုန်မြို့မှ ဓာတ်တော်ကြုတ်များနှင့် မွန်ဈာပနဆိုင်ရာ စေတီတစ်ဆူ (အပိုင်း ၂)
ဒေါ်နယ်လ် အမ်. စတတ်တနာ (Donald M. Stadtner)
"Rajadhiraj's Rangoon Relics and a Mon Funerary Stupa"-Journal of Siam Society, 2015 ကို ဆီလျော်အောင်ဘာသာပြန်သည်။

စာတမ်းရေးထွင်းထားသော ရွှေပြားခါးပတ်

ပါဠိပညာရှင် ဗွီ. ဖော့စ်ဘောလ် (V. Fausböll) သည် ၁၈၅၈ ခုနှစ်တွင် လန်ဒန်၊ တော်ဝင်အာရှအသင်း၌ ရွှေပြားခါးပတ်ကို စစ်ဆေးခဲ့ပြီး Sykes က ၁၈၆၀ ခုနှစ် ဆောင်းပါးတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သော ဘာသာပြန်ဆိုချက်ကို ပြင်ဆင်ပေးခဲ့သည်။

ကမ္ပည်းစာကို လက်ဖြင့်ကူးယူထားသော မိတ္တူတစ်ခုကိုလည်း ဘာသာပြန်ဆိုချက်နှင့်အတူ ပူးတွဲဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကို ဖော့စ်ဘောလ် ကိုယ်တိုင် ပြုလုပ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည် (Sykes 1860: pl. IV) (ပုံ ၆)။ ကမ္ပည်းစာပါ အက္ခရာများသည် ခေတ်သစ်မြန်မာစာနှင့် အနည်းငယ်သာ ဆက်စပ်မှုရှိသော်လည်း ဖော့စ်ဘောလ်သည် သူ၏ အောက်ခြေမှတ်စုတစ်ခုအရ မူရင်းရွှေပြားမှ တိုက်ရိုက် ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အသံထွက်အမှတ်အသားများပါသော ပါဠိမှတ်တမ်းကို ဖော့စ်ဘောလ်၏ ဘာသာပြန်ဆိုချက်နှင့်အတူ ထည့်သွင်းဖော်ပြခဲ့သည်။

သို့သော် ၁၈၉၅ ခုနှစ်တွင် ထိုရွှေပြားခါးပတ်သည် လန်ဒန်တွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့သည်။ ဖော့စ်ဘောလ်က သူ၏ ဘာသာပြန်ဆိုချက် ထုတ်ဝေပြီး ၃၅ နှစ်အကြာတွင်၊ ထိုရွှေပြားကို ၁၈၅၈ ခုနှစ်က "အာရှအသင်း၏ အခန်းများ" တွင် သူ့အား လက်ရောက်ပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း၊ စစ်ဆေးရန်အတွက် အရှေ့အိန္ဒိယရုံးစာကြည့်တိုက်မှ ထုတ်ယူလာခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း တင်ပြခဲ့သည်။

သူက ရွှေပြားသည် "ယခုအခါ အိန္ဒိယရုံးစာကြည့်တိုက် သို့မဟုတ် ၎င်းနှင့်တွဲဖက်ထားသော အိန္ဒိယပြတိုက် တစ်ခုခုတွင် ထိန်းသိမ်းထားရမည်" ဟု မှန်းဆခဲ့သည် (St. John 1895: 433)။ ရွှေပြားသည် လန်ဒန်တွင်ပင် ရှိနေနိုင်ဖွယ်ရှိပြီး၊ အိန္ဒိယရုံးစာကြည့်တိုက်၏ စုဆောင်းမှုများကို သိမ်းယူခဲ့သော ဗြိတိသျှစာကြည့်တိုက် သို့မဟုတ် တော်ဝင်အာရှအသင်း၏ ဗီရိုတစ်ခုခုတွင် ရှိနေနိုင်သည်။

Sykes သည် ဘာသာပြန်ဆိုချက် နှစ်ခုကို တင်ပြခဲ့သည်။ တစ်ခုမှာ ၁၈၅၅ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ကြီး တီ. အက်စ်. စပတ်ခ်စ် (Capt. T. S. Sparks) ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး နောက်တစ်ခုမှာ ၁၈၅၈ ခုနှစ်တွင် ဖော့စ်ဘောလ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ဘာသာပြန်ဆိုချက်နှစ်ခုမှာ သိသိသာသာ ကွဲပြားသော်လည်း တူညီမှုများက ဘာသာပြန်သူနှစ်ဦးလုံးသည် တူညီသော ကမ္ပည်းစာမှ ဘာသာပြန်ခဲ့ကြောင်း သက်သေပြနေသည်။ စပတ်ခ်စ်၏ ဖတ်ကြားချက်မှာ အမှားအယွင်းများစွာဖြင့် ပြည့်နှက်နေပြီး ဖော့စ်ဘောလ်၏ ဖတ်ကြားချက်မှာမူ ယေဘုယျအားဖြင့် မှန်ကန်သည်။

ဥပမာအားဖြင့်၊ စပတ်ခ်စ်သည် ဂဏန်းဖြင့်မဟုတ်ဘဲ စကားလုံးဖြင့်ရေးထားသော ရက်စွဲ (၈၄၆) ကို ဖတ်ရှုခဲ့ပြီး၊ ထို ၈၄၆ ကို မြန်မာသက္ကရာဇ်သို့ ပြောင်းကာ ၁၄၈၄-၁၄၈၅ ဟု ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။ စပတ်ခ်စ် မည်သို့မှားယွင်းသွားသည်ကို လွယ်ကူစွာ နားလည်နိုင်သည်။ သူသည် 'အတ္တ' ကို 'အဋ္ဌ' (ရှစ်) ဟုလည်းကောင်း၊ 'သေဋ္ဌ' ကို 'သတ္ထိ' (ခြောက်ဆယ်) ဟုလည်းကောင်း မှားယွင်းစွာ ဖတ်ရှုခဲ့သည် (ဦးထွန်းအောင်ချိန်၊ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ဆက်သွယ်ပြောကြားချက်)။

ဖော့စ်ဘောလ်၏ ဘာသာပြန်ဆိုချက်ကို အနည်းငယ်ပြင်ဆင်မှုများဖြင့် နောက်ဆက်တွဲတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ကမ္ပည်းစာအစတွင် အလှူရှင်ကို "သေတဘိဿရ၏ သားတော်" သို့မဟုတ် "ဆင်ဖြူရှင်၏ သားတော်" ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ပါဠိစကားလုံးတွင် သေတ (အဖြူ)၊ ဣဘ (ဆင်) နှင့် ဣဿရ (အရှင်) ဟူသော စကားလုံးသုံးလုံး ပါဝင်သည်။

ဆင်ဖြူရှင်သည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် တွေ့ရများသော ဘုရင်တို့၏ ဘွဲ့ထူးဖြစ်သော်လည်း၊ မွန်ရာဇဝင်များနှင့် ကမ္ပည်းစာများတွင် ရာဇာဓိရာဇ်၏ ခမည်းတော်ဖြစ်သူ ဗညားဦး (နန်းစံ ခန့်မှန်း ၁၃၄၈-၁၃၈၄) နှင့် အထူးဆက်စပ်နေသည် (ဦးထွန်းအောင်ချိန်၊ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ဆက်သွယ်ပြောကြားချက်)။

ရွှေတိဂုံကျောက်စာရှိ မွန်ဘုရင်များစာရင်းတွင် ဗညားဦးသည် ဆင်ဖြူရှင်ဟု ဖော်ပြခံရသော တစ်ဦးတည်းသော ဘုရင်ဖြစ်ခြင်းက ရွှေပြားကမ္ပည်းစာပါ ဘွဲ့အမည်ရှင်ကို ဗညားဦးဟု သတ်မှတ်ရန် ခိုင်မာသောအကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်သည် (ဖေမောင်တင် ၁၉၃၄: ၁၅၊ ၂၀)။

ရွှေပြားအလှူရှင်က သူသည် သေတဘိဿရ၊ ဗညားဦး၏ သားတော်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသောကြောင့် ရွှေပြားနှင့် ဌာပနာပစ္စည်းများကို ရာဇာဓိရာဇ်နှင့် ဆက်စပ်နိုင်သည်။ ထို့အပြင်၊ မွန်ရာဇဝင်တစ်ခုတွင် ရာဇာဓိရာဇ်ကို "ဆင်ဖြူရှင်၏ သားတော်" ဟု ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည် (Tun Aung Chain 2010: 51)။ ကြီးမြတ်သော မွန်ဘုရင် ဓမ္မစေတီ (နန်းစံ ခန့်မှန်း ၁၄၇၀-၁၄၉၂) သည် ရွှေပြားအလှူရှင် မဖြစ်နိုင်ပေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် သူ၏ ခမည်းတော်သည် မင်းမျိုးမင်းနွယ် မဟုတ်သောကြောင့် ဆင်ဖြူရှင်ဘွဲ့ကို ခံယူနိုင်မည် မဟုတ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။

ဗညားဦးသည် မူလက သုခေါထိုင်းဘုရင်တစ်ပါးက မုတ္တမမြို့မှ မွန်ဘုရင် ဝါရီရူး (နန်းစံ ခန့်မှန်း ၁၂၈၇-၁၂၉၆) သို့မဟုတ် ဝါရိုလ် (ရာဇဝင်များတွင်သာ သိ) အား လက်ဆောင်ပေးခဲ့သော ဆင်ဖြူတော်ကို အမွေဆက်ခံခဲ့သည်။

ဆင်ဖြူတော်ကို ပေးအပ်ခဲ့သော သုခေါထိုင်းဘုရင်မှာ ကျော်ကြားသော Ramkhamhaeng (နန်းစံ ခန့်မှန်း ၁၂၇၉-၁၂၉၉) ဖြစ်ဖွယ်ရှိသည် (San Lwin 2007: 9; Tun Aung Chain 2010: 41)။

ဤနိုင်ငံတော်၏ အဆောင်အယောင်သည် ဝါရီရူး၏ မျိုးဆက်များထံသို့ လက်ဆင့်ကမ်းခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် ဗညားဦးလက်ထက်၌ ဆင်တော် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ သုခေါထိုင်းမှ ဆင်တစ်ကောင် လက်ဆောင်ရသည်မှာ ဒဏ္ဍာရီဆန်ဖွယ်ရှိသော်လည်း ဗညားဦးသည် ဆင်ဖြူရှင်ဘွဲ့ကို ခံယူခဲ့သည် (အောက်တွင်ကြည့်ပါ)။

ထိုင်းကျောက်စာများတွင် 'ဗန်' (Bann) ဟု သိကြသော သုခေါထိုင်းနှင့် မုတ္တမကြား ဆက်ဆံရေးကိုမူ ဆက်လက်လေ့လာရန် လိုအပ်သော်လည်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောက်စာများနှင့် ရာဇဝင်များက မုတ္တမနှင့် သုခေါထိုင်းကြား၊ သီရိလင်္ကာတွင် ပညာသင်ကြားခဲ့သော ရဟန်းတော်များကြား ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်မှုများ ရှိခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည် (Griswold & Prasert 1972; Pattaratorn 2009; Skilling 2007)။

ရာဇာဓိရာဇ်သည် "ဘုရင်တကာ့ဘုရင်" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော ပါဠိဘွဲ့ဖြစ်ပြီး ပဲခူးမှ မွန်ဘုရင်များစွာ ခံယူခဲ့ကြသည်။ သူ၏ ကိုယ်ပိုင်ဘွဲ့အမည်မှာ 'သုတသောမ ရာဇာဓိရာဇ်' ဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ပည်းစာများနှင့် အချို့သော မွန်ရာဇဝင်များတွင် တွေ့ရသည် (Pe Maung Tin 1934: 15, 20)။ သုတသောမသည် ဒေသတွင်း၌ ထင်ရှားကျော်ကြားခဲ့ပြီး ထိုင်းရာဇဝင်နှစ်ခုတွင် ဝါရီရူးနှင့် မှားယွင်းစွာ ရောထွေးဖော်ပြခံခဲ့ရသည် (Wyatt & Aroonrut 1998: 36-37; Griswold and Prasert 1972: 55)။ သုတသောမ အမည်ကို 'မဟာသုတသောမ' ဇာတ်တော် (အမှတ် ၅၃၇) မှ ယူထားခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုဇာတ်တော်တွင် ဘုရားလောင်း သုတသောမသည် လူသားစားဘုရင် ပေါရိသာဒအား သူ၏ အစားအသောက်ပုံစံကို ပြုပြင်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ရာဇာဓိရာဇ်သည် မြန်မာမင်းသားတစ်ပါးက မိမိကိုယ်ကို ပေါရိသာဒဟု ကြွေးကြော်ပြီး အခြားမင်းများကို အနိုင်ယူစားသောက်ခြင်းကို နှစ်သက်သည်ဟု ကြွားဝါသောအခါ ဤအမည်ကို ခံယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည် (San Lwin 2007: 124, 174)။

ဗညားဦး၊ ရာဇာဓိရာဇ်နှင့် သူတို့၏ မျိုးဆက်များအကြား ဆက်နွယ်မှုကို နောက်ပိုင်းရာဇဝင်များနှင့် မွန်ကမ္ပည်းစာများအပေါ် အခြေခံ၍ အောက်ပါ မျိုးရိုးစဉ်ဆက်တွင် ဖော်ပြထားသည် (Tun Aung Chain 2002: 38)။

ပဲခူးကို အုပ်စိုးသော မွန်ဘုရင်များ
၁။ ဗညားဦး (နန်းတက်၊ မုတ္တမ၊ ၁၃၄၈) ၁၃၆၉-၁၃၈၄
၂။ ရာဇာဓိရာဇ် (၁ ၏ သားတော်) ၁၃၈၄-၁၄၂၀
၃။ ဓမ္မရာဇာ (၂ ၏ သားတော်) ၁၄၂၀-၁၄၂၃
၄။ ဗညားရံကွတ် (၃ ၏ ညီတော်) ၁၄၂၃-၁၄၄၆
၅။ ဗညားဗရူး (၂ ၏ မြေးတော်) ၁၄၄၆-၁၄၅၀
၆။ ဗညားကေန္ဒေါ (၃ ၏ သားတော်) ၁၄၅၀-၁၄၅၃
၇။ မမော့ထော် (၆ ၏ ညီတော်) ၁၄၅၃
၈။ ဗညားထော (ရှင်စောပု) (၂ ၏ သမီးတော်၊ ၅ ၏ မယ်တော်) ၁၄၅၃-၁၄၇၀
၉။ ဓမ္မစေတီ (၈ ၏ သားမက်) ၁၄၇၀-၁၄၉၂
၁၀။ ဗညားရံ (၉ ၏ သားတော်) ၁၄၉၂-၁၅၂၆
၁၁။ ဒကရုတ္ပိ (၁၀ ၏ သားတော်) ၁၅၂၆-၁၅၃၈

ဖော့စ်ဘောလ်သည် ပါဠိဘွဲ့ 'သေတဘိဿရ' သို့မဟုတ် 'ဆင်ဖြူရှင်' ကို အစပိုင်းတွင် အဓိပ္ပာယ်လွဲမှားစွာ ကောက်ယူခဲ့သော်လည်း၊ မှန်ကန်သောအဓိပ္ပာယ်ကို နှစ်အနည်းငယ်အကြာတွင် မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်းနှင့် ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်သော ရှေးဟောင်းပစ္စည်း သုတေသီ အာර්.အက်ဖ်. စိန့်အင်ဒရူး စိန့်ဂျွန် (R.F. St. Andrew St. John) က ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။

သူသည် ထိုဘွဲ့ကို ဗညားဦးနှင့်လည်းကောင်း၊ ရွှေပြားခါးပတ်ကို ရာဇာဓိရာဇ်နှင့်လည်းကောင်း မှန်ကန်စွာ ဆက်စပ်ဖော်ထုတ်ခဲ့သူ ပထမဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပြီး၊ ထိုသတ်မှတ်ချက်များကို ထိုနှစ်မှာပင် ဖော့စ်ဘောလ်က ထောက်ခံခဲ့သည် (St. John 1895)⁴။ ၁၅ ရာစု မွန်ကမ္ပည်းစာများတွင် 'ဆင်ဖြူရှင်' အတွက် အသုံးအများဆုံး မွန်ဝေါဟာရမှာ အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုများဖြင့် 'တလ စိင် ဗတာင်' (tila cin batāṅ) ဖြစ်သည် (Shorto 1971: 172)။

ဗညားဦးကို သူ၏ နန်းသက်အတွင်းမှ ကျန်ရစ်သော တစ်ခုတည်းသော ကျောက်စာ၊ ရန်ကုန်မြို့အနောက်ဘက် မိုင်နှစ်ဆယ်ခန့်အကွာ တွံတေးမြို့နယ်တွင် ၁၉၉၈ ခုနှစ်က တွေ့ရှိခဲ့သော မွန်နှင့် ပါဠိနှစ်ဘာသာပါ ကမ္ပည်းစာတွင် 'ဆင်ဖြူရှင်' ဟု ဖော်ပြထားသည် (Bauer 2012)။

ထိုကမ္ပည်းစာ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၇၂၄ (သို့မဟုတ် ၁၃၆၂) ခုနှစ်တွင် ဗညားဦးသည် ကျိုက်ဂျရငါမ် (Kyaik Jra-ngam) နှင့် ဆက်စပ်သော 'ပြာသာဒ်' (prasāda) (သင်္သကရိုက်စကားလုံးကို အသုံးပြုထား) တစ်ခုကို တည်ထားခဲ့ကြောင်း မှတ်တမ်းတင်ရန်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ကမ္ပည်းစာတွေ့ရှိရာရွာတွင် တစ်ချိန်က တည်ရှိခဲ့သော ဂျရငါမ် အမည်ရှိ စေတီတစ်ဆူဖြစ်ဖွယ်ရှိသည် (Bauer 2012; Christian Bauer, ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ဆက်သွယ်ပြောကြားချက်)။ ဤသည်မှာ ပဲခူးမှ အုပ်စိုးသော မင်းဆက်မှ ရှေးအကျဆုံး မွန်ကမ္ပည်းစာ ဖြစ်သည်။ ဤ ၁၃၆၂ ခုနှစ် မှတ်တမ်းပြီးနောက်၊ ဗညားဦး၏ အရိုက်အရာဆက်ခံသူ ရာဇာဓိရာဇ်၏ ရွှေပြားကမ္ပည်းစာ မတိုင်မီ အနည်းဆုံး နှစ်လေးဆယ်ခန့် မွန်ကမ္ပည်းစာများ ကြားကာလတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

နောက်ထပ် ရက်စွဲပါ မွန်ကမ္ပည်းစာမှာ ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာပြီးနောက် ၁၄၅၅ ခုနှစ်တွင် ဗညားကျန်း သို့မဟုတ် ဘုရင်မကြီး ရှင်စောပု၏ ကျိုက်မရော ကျောက်စာမှသာ ပေါ်ပေါက်လာသည်။

အစောပိုင်း မွန်ကမ္ပည်းစာများ ရှားပါးမှုက ရေးထွင်းထားသော ရွှေပြားခါးပတ်၏ အရေးပါမှုကို ပိုမိုတိုးမြင့်စေသည်။

အထက်ဖော်ပြပါ တွံတေးကမ္ပည်းစာတွင် ဗညားဦး၏ နန်းတက်နှစ်ဖြစ်သော မြန်မာသက္ကရာဇ် ၇၁၀ (သို့မဟုတ် ၁၃၄၈) ကိုလည်း မှတ်တမ်းတင်ထားပြီး၊ ၎င်းသည် ရာဇဝင်အများစုနှင့် ကိုက်ညီသော ရက်စွဲဖြစ်သည် (Tun Aung Chain 2011: 48; Halliday 2000: 97)။ ရာဇဝင်များတွင် ဗညားဦးသည် ၁၃၆၉ ခုနှစ်တွင် မြို့တော်ကို မုတ္တမမှ ပဲခူးသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်ဟု ဆိုသော်လည်း၊ တွံတေးအနီးမှ ဤ ၁၃၆၂ ခုနှစ် အလှူဒါနက ဘုရင်သည် သူ၏ မြို့တော်ကို မုတ္တမမှ ပဲခူးသို့ ပြောင်းရွှေ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံရသော အချိန်မတိုင်မီ အနည်းဆုံး ခုနစ်နှစ်ကတည်းက ရန်ကုန်ဒေသရှိ အဆောက်အအုံများကို ထောက်ပံ့ပြုခဲ့ကြောင်း သေချာစေသည်။

ရွှေပြားခါးပတ်ကို ရာဇာဓိရာဇ်နှင့် ဆက်စပ်ရန် နောက်ထပ်အကြောင်းရင်းတစ်ခုမှာ ကမ္ပည်းစာတွင် ဘုရင်က မိမိကိုယ်ကို "ရန်လိုသော လူရိုင်းများအပေါ် ခြင်္သေ့တစ်ကောင်" သို့မဟုတ် "သတ္တုမတင်္ဂကေသရ" (sattumatangakesara) ဟု ဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဤဘွဲ့အမည်သည် မွန်အချုပ်အခြာအာဏာကို ကာကွယ်သော ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးအဖြစ် သူ၏ ဂုဏ်သတင်းနှင့် ကိုက်ညီသည်။

ဤဘွဲ့အမည်ကို ရွှေပြားခါးပတ်တွင် ပထမဆုံးအကြိမ် တွေ့ရပြီး နောက်ပိုင်းရာဇဝင်များတွင် သူ့အား သီဟရာဇာ သို့မဟုတ် ခြင်္သေ့မင်းဟု ခေါ်ဆိုခြင်းဖြင့် ပဲ့တင်ထပ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည် (Halliday 2000: 98; Tun Aung Chain 2010: 51; San Lwin 2007: 174)။

ရွှေပြားခါးပတ်တွင် တွေ့ရသော နောက်ထပ်ဘွဲ့နှစ်ခုဖြစ်သည့် 'ဘုရင်တကာ့ဘုရင်' ("သဗ္ဗာရာဇိဿရောရာဇာ") နှင့် 'ဘုရင်အားလုံး၏ အရှင်' ("သဘာရာဇိန္ဒ") တို့က ရာဇာဓိရာဇ်၏ ထင်ရှားသော မွန်ဘုရင်တစ်ပါးအဖြစ် ဂုဏ်သတင်းကို ခိုင်မာစေသည် (Sykes 1860: 302)။ ဤဘွဲ့သုံးခုသည် အခြား ၁၅ ရာစု မွန်ကမ္ပည်းစာများတွင် မပါဝင်ခြင်းက ရွှေပြားခါးပတ်နှင့် ရာဇာဓိရာဇ်တို့၏ ဆက်စပ်မှုကို ပိုမိုအားကောင်းစေသည်။
________________________________________
⁴ Lowry သည် စိန့်ဂျွန် နှင့် ဖော့စ်ဘောလ်တို့၏ ဤအကျဉ်းချုပ်သတိပေးချက်များကို ဖတ်ရှုခဲ့ဖွယ်ရှိသည်မှာ သေချာသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် သူသည် ဗညားဦး၏ သားတော်ကို ရာဇာဓိရာဇ်ဟု တုံ့ဆိုင်းစွာဖြင့် မှန်ကန်စွာ သတ်မှတ်ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည် (Lowry: 1974: 28)။

မှတ်ချက်။ ။ ဆောင်းပါးရှည်ဖြစ်သောကြောင့် အပိုင်း ၅ ပိုင်းခွဲ၍ တင်ပြသွားပါမည်။
အမည်နာမ ကွဲလွဲချက်များတွေ့ရှိပါက ပြန်လည်ပြင်နိုင်ရန် ကျေးဇူးပြု၍ အသိပေးစေလို။ ဘာသာပြန်မှုလွဲမှားရှိပါက အကြံပြုထောက်ပြစေလို။
*ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်-

01/11/2025

ရာဇာဓိရာဇ်၏ ရန်ကုန်မြို့မှ ဓာတ်တော်ကြုတ်များနှင့် မွန်ဈာပနဆိုင်ရာ စေတီတစ်ဆူ (အပိုင်း ၁)
ဒေါ်နယ်လ် အမ်. စတတ်တနာ (Donald M. Stadtner)

"Rajadhiraj's Rangoon Relics and a Mon Funerary Stupa"-Journal of Siam Society, 2015 ကို ဆီလျော်အောင်ဘာသာပြန်သည်။

ဒုတိယ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ စစ်ပွဲ (၁၈၅၂-၁၈၅၃) ပြီးဆုံးချိန်တွင် ရန်ကုန်မြို့ ရွှေတိဂုံစေတီတော် တည်ရှိရာ ကုန်းတော်၏ အခြေ၌ စစ်တန်းလျားများ ဆောက်လုပ်ရန်အတွက် အပျက်အစီးများဖြစ်နေသော အုတ်ဖြင့်ဆောက်ထားသည့် ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများကို ရှင်းလင်းခဲ့ပါသည်။

စေတီတစ်ဆူအတွင်းမှ ပစ္စည်းကိုးမျိုးကို ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ အရေးအကြီးဆုံးမှာ ရွှေဓာတ်တော်ကြုတ် သုံးခု၊ ပါဠိဘာသာဖြင့် စာကြောင်း ၁၅ ကြောင်းပါ မှတ်တမ်း ရေးထွင်းထားသော ရွှေပြားခါးပတ်တစ်ခုနှင့် အရိုးပြာ အစအန နှစ်ဆယ့်တစ်စ ပါဝင်သော သပိတ်တစ်လုံးတို့ ဖြစ်ကြသည်။

ရေးထွင်းထားသော ရွှေပြားခါးပတ်ကို ရှေးဟံသာဝတီ (ယခု ပဲခူးမြို့) ကို မြို့တော်အဖြစ် အုပ်စိုးခဲ့သော မွန်ဘုရင် ရာဇာဓိရာဇ် (နန်းစံနှစ် ခန့်မှန်း ၁၃၈၄ - ၁၄၂၀) ၏ လက်ရာအဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်သည်။ ဤထင်ရှားသော မွန်ဘုရင်နှင့် ပတ်သက်သည့် တစ်ခုတည်းသော ကမ္ပည်းစာဖြစ်သည့်အပြင်၊ ၁၄ ရာစုနှင့် ၁၅ ရာစုအစောပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်းမှ ကျန်ရစ်သော မှတ်တမ်းအနည်းငယ်ထဲသို့ သိသာထင်ရှားသော ဖြည့်စွက်မှုတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။

ပါဠိကမ္ပည်းစာတွင် ရာဇာဓိရာဇ်၏ မိဖုရားအား မီးသင်္ဂြိုဟ်ခြင်း အခမ်းအနားတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော ဘာသာရေးဆိုင်ရာ လှူဒါန်းမှုများကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ သပိတ်အတွင်းမှ အရိုးပြာများသည် မိဖုရား၏ အရိုးပြာများ ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိပြီး၊ ဤစေတီသည် ဈာပနဆိုင်ရာ အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြနေသည်။

ရွှေဓာတ်တော်ကြုတ်သုံးခုကို မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်းတွင် ပြုလုပ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသော်လည်း သီရိလင်္ကာမှ နမူနာများနှင့် ဆင်တူယိုးမှားဖြစ်နေသည်။ သီရိလင်္ကာနှင့် အရှေ့အိန္ဒိယတို့မှ တင်သွင်းလာသော ဓာတ်တော်ကြုတ်များသည် အရှေ့တောင်အာရှရှိ ဓာတ်တော်ကြုတ်များနှင့် အုတ်၊ ကျောက်တို့ဖြင့် တည်ထားသော စေတီများ၏ ဒီဇိုင်းပုံစံများကို ဖန်တီးရာတွင် အတိုင်းအဆမရှိသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

ဤရတနာသိုက်ကို အခါအားလျော်စွာ သတိပြုမိကြသော်လည်း၊ ၁၄ ရာစုနှင့် ၁၅ ရာစုအတွင်း မွန်ယဉ်ကျေးမှုနှင့် အရှေ့တောင်အာရှရှိ ဈာပနဆိုင်ရာ ဓလေ့ထုံးတမ်းများကို နားလည်ရန် အရေးပါသောကြောင့် ပြန်လည်လေ့လာသုံးသပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်း

ဤပစ္စည်းများကို ၁၈၅၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် "အရှေ့ဘက်ကုန်းမြင့်များပေါ်ရှိ စေတီတစ်ဆူကို မြေညှိစဉ် (ဥရောပတပ်သားများအတွက် စစ်တန်းလျားသစ်နေရာ)" တွေ့ရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည် (Sykes 1860: 299)။ ရှေးမြေပုံများနှင့် ဖော်ပြချက်များအရ ဤစစ်တန်းလျားများသည် ရွှေတိဂုံစေတီတော်၏ အရှေ့တောင်ဘက် "မိုင်လေးပုံတစ်ပုံခန့်" အကွာတွင် တည်ရှိသည် (St. John 1895: 201)။ ဓာတ်တော်များ ဌာပနာထားသည့် အုတ်စေတီသည် "စေတီငယ်လေးများ တောအုပ်ကဲ့သို့ ရှိနေသည့်အထဲမှ" တစ်ဆူဖြစ်သည်¹။

¹ ဤအရေးကြီးသော ရတနာသိုက်သည် ၁၈၆၀ ခုနှစ် Sykes ၏ တွေ့ရှိချက်များ အကျဉ်းချုပ်ဖော်ပြချက်နောက်ပိုင်း များစွာလျစ်လျူရှုခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ရွှေဦးထုပ်(မကိုဋ်)ကို ဗစ်တိုးရီးယားနှင့် အဲလ်ဘတ်ပြတိုက်မှ ထုတ်ဝေသော စာရင်းတစ်ခုတွင် ထည့်သွင်းခဲ့ပြီး (Lowry 1974)၊ ထို့နောက် ရွှေပြားခါးပတ်ကို ဓမ္မစေတီမင်းနှင့်လည်းကောင်း၊ ရွှေဦးထုပ်(မကိုဋ်)ကို ဗညားကျန်း သို့မဟုတ် ဘုရင်မကြီး ရှင်စောပုနှင့်လည်းကောင်း မှားယွင်းစွာ ဆက်စပ်ဖော်ပြသည့် ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ် ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည် (Singer 1992)။

၁၉ ရာစုအလယ်ပိုင်း ရွှေတိဂုံစေတီတော်၏ အရှေ့တောင်ဘက် မြေသားခံတပ်ရိုးများပေါ်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သည် (Grant 1995: 29)။ ၁၈၅၂ ခုနှစ် မြေပုံတစ်ခုတွင် ဤနေရာ၌ စေတီငယ် သုံး-လေးဆူခန့် ပြသထားသော်လည်း အမှန်တကယ်တွင် ထိုထက်များစွာ တည်ရှိခဲ့သည်မှာ သေချာပါသည် (Khin Maung Nyunt 2000: 34) (ပုံ ၇)။ ၁၉ ရာစု ရန်ကုန်ရှုခင်းတွင် အုတ်စေတီ ရာပေါင်းများစွာ ပြန့်ကျဲတည်ရှိခဲ့သော်လည်း ရွှေတိဂုံ၊ ဆူးလေ နှင့် ဗိုလ်တထောင်စေတီများကဲ့သို့ အခြေအနေကောင်းမွန်ပြီး ကိုးကွယ်ပူဇော်မှု ပြုလုပ်သော စေတီများမှာ နှစ်ဆယ်ခန့်သာ ရှိသည် (Grierson 1825; Grant 1995)။

ဤသေးငယ်သော်လည်း အထင်ကြီးဖွယ်ရာ ရတနာသိုက်ကို ကာလကတ္တားသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ပြီး ထိုမှတစ်ဆင့် လန်ဒန်ရှိ အရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီ၏ ဒါရိုက်တာဘုတ်အဖွဲ့ထံသို့ ပေးပို့ခဲ့ရာ ၁၈၅၆ ခုနှစ်တွင် ကုမ္ပဏီ၏ ပြတိုက်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။

ထိုပစ္စည်းများကို ၁၈၅၇ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် တော်ဝင်အာရှအသင်း၏ အစည်းအဝေးတစ်ခု၌ ပြသခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် ဗိုလ်မှူးကြီး ဒဗလျူ. အိပ်ချ်. ဆိုက်ခ်စ် (Col. W. H. Sykes) က အသင်း၏ ဂျာနယ်တွင် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ပစ္စည်းများကို ၁၈၇၉ ခုနှစ်တွင် ဆောက်ကင်ဆင်တန်ပြတိုက် (နောင်တွင် ဗစ်တိုးရီးယားနှင့် အဲလ်ဘတ်ပြတိုက် ဖြစ်လာသည်) သို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ သို့သော် ရွှေပြားခါးပတ်မှာ မည်သည့်နေရာသို့ ရောက်ရှိသွားသည်ကို မသိရှိရတော့ဘဲ၊ ၎င်း၏ စာသားကိုမူ အထက်ပါဂျာနယ်တွင် လက်ရေးမိတ္တူအဖြစ် ထည့်သွင်းဖော်ပြခဲ့သည် (Sykes 1860: Pl. IV) (ပုံ ၆)။

Sykes ၏ ဆောင်းပါးတွင် ပစ္စည်းကိုးမျိုးကို စာရင်းပြုစုဖော်ပြထားသည်- "ရွှေစေတီပုံစံ [ဓာတ်တော်ကြုတ်] သုံးပိုင်းပါ တစ်ခု၊ ပိုကြီးသော အလားတူပစ္စည်း လေးပိုင်းပါ တစ်ခု၊ ပိုသေးသော အလားတူပစ္စည်း သုံးပိုင်းပါ (မပြည့်စုံ) တစ်ခု၊ ကျောက်မျက်များ စီခြယ်ထားသော ရွှေဦးထုပ်(မကိုဋ်) (ကျိုးပဲ့နေသည်)၊ ရွှေဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော ပန်းခိုင်၊ ရွှေရွက်လိပ်၊ ပတ္တမြားတစ်လုံး တပ်ဆင်ထားသော ရွှေခွက်ငယ်၊ ကျောက်မျက်များ စီခြယ်ထားသော ရွှေခါးပတ်၊ အဖုံးပါ ရွှေသပိတ်။" (Sykes 1860: 299)။ ထိုကိုးမျိုးအနက် လေးမျိုးသာ ယခုအခါ ဗစ်တိုးရီးယားနှင့် အဲလ်ဘတ်ပြတိုက်တွင် ကျန်ရှိတော့သည်²။ ရွှေသပိတ်ထဲတွင် မီးသင်္ဂြိုဟ်ထားသော မည်းနက်နေသည့် အရိုးပြာ အစအန နှစ်ဆယ့်တစ်စ ပါရှိသည်။

ဤပစ္စည်းများကို ရီပူဆေး (repoussé) ပညာဖြင့် ပြုလုပ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ရွှေပြားများကို အလိုရှိရာပုံစံအတိုင်း ပုံဖော်ပြီး အတွင်းဘက်မှ ထုနှက်၍ အပြင်ဘက်တွင် ရုပ်ကြွအလှဆင်များ ပေါ်လာစေသည့် ပညာရပ်ဖြစ်သည်။

ရွှေပြားများမှာ ပါးလွှာသောကြောင့် ပြီးစီးသွားသော ပစ္စည်းများသည် အလွယ်တကူ ကျိုးပဲ့ပျက်စီးနိုင်သည်။ ရီပူဆေးပညာကို အိန္ဒိယနှင့် အရှေ့တောင်အာရှတစ်ဝှမ်းတွင် ပထမထောင်စုနှစ် အစောပိုင်းကတည်းက ကျင့်သုံးခဲ့ကြပြီး ပုဂံခေတ် (ခန့်မှန်း ၁၁ ရာစု - ၁၃ ရာစု) တွင်လည်း တွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။

သို့သော် ရန်ကုန်မှ ဤပစ္စည်းများသည် ၁၃ ရာစုနှင့် ၁၆ ရာစုကြား မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်းမှ ကျန်ရစ်သော တစ်ခုတည်းသော သိသာထင်ရှားသည့် ရီပူဆေးပညာ နမူနာများဖြစ်သည်³။ ထိုင်းနိုင်ငံတွင်မူ ထိုခေတ်ကာလတူအတွင်း ရီပူဆေး ရွှေထည်ပစ္စည်းများစွာကို မှတ်တမ်းတင်ထားပြီး အထူးသဖြင့် စေတီဂူများအတွင်း ဌာပနာခဲ့သော ပစ္စည်းများဖြစ်သည်။

² ပြတိုက်ရှိ ရွှေထည်ပစ္စည်းများမှာ စေတီ (အမြင့် ၁၃.၅ လက်မ)၊ ဦးထုပ် (အမြင့် ၇.၅ လက်မ)၊ ပန်းခိုင် ၁၆ ခုပါ ပန်းဆွဲတစ်ခု နှင့် အရိုးပြာများပါသော အဖုံးပါ ခွက်ငယ်တစ်လုံးတို့ ဖြစ်သည်။ ကျောက် ၇၁ လုံးစီခြယ်ထားသော ခါးပတ် (အရှည် ၂၇ လက်မ)၊ ရွှေခွက်နှင့် အသေးဆုံးစေတီ (အပိုင်းအစ) (အမြင့် ၂.၅ လက်မ) တို့မှာ ပြတိုက်မှ ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့သည်မှာ ကြာပြီဖြစ်သည်။

ခါးပတ်၏ တစ်ခုတည်းသော ပုံကို Sykes ၏ ကျောက်ပုံနှိပ်ပန်းချီတွင် တွေ့နိုင်သည် (Pls. I, III) (ပုံ ၁)။ ၁၉၅၈ ခုနှစ်တွင် ပြတိုက်စာရင်းမှ ပယ်ဖျက်ခဲ့သော ပြည့်စုံသည့် ရွှေစေတီသည် အမြင့် ၁၄.၅ လက်မ၊ အချင်း ၇.၅ လက်မရှိပြီး ပတ္တမြား ၂၄ လုံး စီခြယ်ထားသည် (ပုံ ၃)။ ပုံသဏ္ဌာန်မမှန်သော အရိုးပြာ ၂၁ စမှာ အရွယ်အစား အမျိုးမျိုးရှိပြီး အရှည် ၁ လက်မအောက်မှ ၂ လက်မကျော်အထိ ရှိသည်။

³ ရန်ကုန်၊ ဗိုလ်တထောင်စေတီသည် တူးဖော်တွေ့ရှိခဲ့သော ဌာပနာတိုက်၏ ရှားပါးသော ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည်။ စေတီပုံ ကျောက်ကြုတ်တစ်ခုအတွင်း ဗိုက်ပူဘုန်းကြီးရုပ် (ရှင်ဂဝံပတိ ဖြစ်နိုင်) ကျောက်ဆင်းတုငယ်တစ်ဆူနှင့် အောက်ခြေတစ်ဖက်စီတွင် ထိုင်တော်မူဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်တစ်ဆူစီပါသော ရီပူဆေး ရွှေစေတီငယ်လေးတစ်ဆူ ပါရှိသည်။

အတွင်း၌ အရိုးပြာငယ်နှစ်စနှင့် သစ်စေးသုတ်ထားသော ဆံတော်တစ်ဆူ ပါဝင်သည် (Luce 1985: Fig. 72; Stadtner 2011: 115)။ ရီပူဆေးစေတီသည် လက်ရာကြမ်းသော်လည်း ဤခေတ် မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်းမှ ကျန်ရစ်သော ဥပမာအနည်းငယ်ထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။

အယုဒ္ဓယရှိ ဝပ်မဟာဓာတ် (ခန့်မှန်း ၁၃၇၄) (Prathum 2005) နှင့် ဝပ်ရာ့ချ်ဘူရာန (ခန့်မှန်း ၁၄၂၄) (Pattaratorn 2005) တို့တွင် တွေ့ရသော ရွှေထည်များကဲ့သို့ပင် ဖြစ်သည်။
ရန်ကုန်ရတနာသိုက်မှ အဓိကပစ္စည်းများကို အသင်း၏ ဂျာနယ်တွင် ပါဝင်သော ကျောက်ပုံနှိပ်ပန်းချီတစ်ခုတွင် ဖော်ပြခဲ့သည် (ပုံ ၁)။ အုတ်နံရံနောက်ခံနှင့် တောအုပ်ဆန်သော အပင်များက လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် တွေ့ရှိထားသည့်အသွင်ကို ဆောင်သော်လည်း၊ ပစ္စည်းများကို မြင်ကွင်းလှပစေရန် တမင်တကာ စီစဉ်ထားခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။ ရွှေဦးထုပ်ကို အဝတ်စတစ်ခုဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားဖူးပုံရသည်။

ယခု ဗစ်တိုးရီးယားနှင့် အဲလ်ဘတ်ပြတိုက်တွင် ရှိသော စေတီ၏ ခေါင်းလောင်းပုံအထက်ပိုင်းသည် ထိပ်ပိုင်းတွင် ကျိုးပဲ့သွားပြီး ပြန်လည်မတွေ့ရှိခဲ့ပေ။ အသေးဆုံးစေတီ၏ အောက်ခြေခုံသာ ကျန်ရှိပြီး ညာဘက်အောက်ထောင့်တွင် မြင်နိုင်သည် (ပုံ ၁)။ ဌာပနာတိုက်ကို ရတနာသိုက်ရှာဖွေသူများ တူးဖော်ခဲ့ခြင်း မဟုတ်သောကြောင့် ဤကျိုးပဲ့မှုသည် အပေါ်မှ အုတ်စေတီကို ဖြိုဖျက်စဉ် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်တန်ရာသည်။

ပစ္စည်းအားလုံးကို ဆောက်ကင်ဆင်တန်ပြတိုက်က ၁၈၇၉ ခုနှစ်တွင် ဝယ်ယူခဲ့ပြီး၊ ထိုနှစ်သည် အရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီ၏ စုဆောင်းမှုများကို ပြတိုက်သို့ လွှဲပြောင်းသည့်နှစ် ဖြစ်သည်။ အများစုကို ၁၈၉၀ ပြည့်နှစ်များအလယ်ပိုင်းတွင် "ဖန်ဗီရိုတစ်ခုအတွင်း ပြသထားခဲ့သည်" (St. John 1895: 199)။ ရွှေခါးပတ်နှင့် အဖုံးတွင် ပတ္တမြားပါသော ရွှေခွက်တို့သည် ၁၈၉၅ ခုနှစ်တွင် ပြတိုက်၌ ရှိခဲ့သော်လည်း ယနေ့တွင် ရှာမတွေ့နိုင်တော့ပါ (St. John 1895: 201)။

ပြည့်စုံသော စေတီပုံ ဓာတ်တော်ကြုတ်ကို အမည်မသိ အကြောင်းပြချက်များဖြင့် ၁၉၅၈ ခုနှစ်တွင် ပြတိုက်ပိုင်ပစ္စည်းစာရင်းမှ ပယ်ဖျက်ခဲ့သော်လည်း အဖြူအမည်း ဓာတ်ပုံတစ်ပုံတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားနိုင်ခဲ့သည် (ပုံ ၃)။ ၎င်း၏ လက်ရှိတည်နေရာကို မသိရှိရပါ။ ဤအစုအဝေးမှ လူသိအများဆုံး ပစ္စည်းမှာ ရွှေဦးထုပ်(မကိုဋ်) ဖြစ်သည် (Lowry 1974: 28) (ပုံ ၄)။

မှတ်ချက်။ ။ ဆောင်းပါးရှည်ဖြစ်သောကြောင့် အပိုင်း ၅ ပိုင်းခွဲ၍ တင်ပြသွားပါမည်။ အမည်နာမ ကွဲလွဲချက်များတွေ့ရှိပါက ပြန်လည်ပြင်နိုင်ရန် ကျေးဇူးပြု၍ အသိပေးစေလို။ ဘာသာပြန်မှုလွဲမှားရှိပါက ထောက်ပြစေလို။
*ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်-

01/11/2025

KK-Park မှ နိုင်ငံခြားသား ၁,၅၀၀ ထိုင်းနိုင်ငံထဲကို ထွက်ပြေးဝင်ရောက်လာလို့ ထိုင်းစစ်တပ် အနီးကပ် စောင့်ကြည့်နေ
တာ့ခ်-နိုဝင်ဘာ ၁

ငွေလိမ်ဂိုဏ်းတွေရဲ့ ဗဟိုချက် ကေကေပါ့ခ် (KK-Park) စီမံကိန်းဧရိယာကနေ ထွက်ပြေးလာတဲ့ နိုင်ငံခြားသားလုပ်သား ၁,၅၀၀ ကျော် ထိုင်းနိုင်ငံဘက်ကို ဝင်ရောက်လာပြီးနောက်မှာ ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် အခြေအနေကို အနီးကပ် ဆက်လက်စောင့်ကြည့်နေတယ်လို့ ထိုင်းစစ်တပ်က ပြောပါတယ်။

ထိုင်းစစ်တပ်ရဲ့ နာရီစွန်အထူးတပ်ဖွဲ့ဟာ တာ့ခ်ခရိုင်၊ မဲဆောက်မြို့နယ်က ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ဒေသ အခြေအနေကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်နေပါတယ်။

ဒါဟာ မြန်မာနိုင်ငံ၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ မြဝတီမြို့နယ်၊ အင်ကြင်းမြိုင်ကျေးရွာက ကေကေပါ့ခ် (KK-Park) အထူးစီးပွားရေးဇုန် စီမံကိန်းဧရိယာကို မြန်မာစစ်တပ်က ဝင်ရောက်ထိန်းချုပ်ခဲ့တဲ့ အခြေအနေကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီအဖြစ်အပျက်ကြောင့် စီမံကိန်းထဲမှာရှိတဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေ၊ လောင်းကစားလုပ်ငန်းနဲ့ ပတ်သက်နေတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေဟာ ကြောက်လန့်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံဘက်ကို အောက်တိုဘာလ ၂၂ ရက်နေ့ကစပြီး ဆက်တိုက်ထွက်ပြေးလာခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

လက်ရှိမှာတော့ ထိုင်းစစ်တပ်က နယ်စပ်တစ်လျှောက် တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ကင်းလှည့်စစ်ဆေးနေပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ထိုင်း-မြန်မာ နယ်ခြားကော်မတီ (TBC) ကနေတစ်ဆင့် မြန်မာဘက်ကို ကန့်ကွက်စာ ပေးပို့ထားပါတယ်။

အဲဒီစာထဲမှာ စီမံကိန်းထဲက အဆောက်အအုံတွေကို ဖျက်ဆီးတဲ့အခါ နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်က ပြည်သူတွေကို မထိခိုက်အောင် သတိထားဆောင်ရွက်ဖို့ မြန်မာဘက်ကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။

နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်အရ တာ့ခ်ခရိုင်၊ ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် ညွှန်ကြားရေးမှူးရုံးရဲ့ နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့ မနက် ၇ နာရီက ထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ ကေကေပါ့ခ် (KK-Park) တရုတ်အထူးစီးပွားရေးဇုန်ကနေ ထိုင်းနိုင်ငံဘက်ကို ကူးလာတဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံသား စုစုပေါင်း ၁,၅၉၅ ယောက် ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ အမျိုးသား ၁,၃၃၀ ယောက် နဲ့ အမျိုးသမီး ၂၆၅ ယောက် ပါဝင်ပါတယ်။

နိုင်ငံအလိုက်အနေနဲ့ကတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံသား ၄၆၅ ယောက် (အမျိုးသား ၄၄၀၊ အမျိုးသမီး ၂၅) က အများဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ဖိလစ်ပိုင် ၂၂၀ ယောက် (အမျိုးသား ၁၂၂၊ အမျိုးသမီး ၉၈)၊ တရုတ် ၁၈၅ ယောက် (အမျိုးသား ၁၈၀၊ အမျိုးသမီး ၅)၊ ဗီယက်နမ် ၁၅၁ ယောက် (အမျိုးသား ၁၂၉၊ အမျိုးသမီး ၂၂) နဲ့ အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံသား ၁၃၀ ယောက် (အမျိုးသား ၁၁၈၊ အမျိုးသမီး ၁၂) တို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ကင်ညာ၊ ပါကစ္စတန်၊ နီပေါ၊ ယူကရိန်း၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ လာအို၊ တောင်အာဖရိက၊ ဂါနာ၊ နိုင်ဂျီးရီးယား၊ သီရိလင်္ကာ၊ ရဝမ်ဒါ၊ မြန်မာနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံသားတွေ အပါအဝင် တခြားနိုင်ငံပေါင်း ၂၀ ကျော်က လူတွေလည်း ပါဝင်ပါသေးတယ်။

ဝင်ရောက်လာသူတွေကို စိစစ်အရေးယူခဲ့တဲ့ အသေးစိတ် အချက်အလက်တွေကတော့ ထိုင်း-မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးတံတား အမှတ် (၂) မှာ ၈၆၀ ယောက်။ မဲဆောက်မြို့နယ် ရဲစခန်းမှာ ၇၁၂ ယောက် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီထဲက နိုင်ငံခြားသား ၆၈၀ ယောက်ကို အမှုဖွင့်အရေးယူခဲ့ပြီး ဒဏ်ငွေဆောင်/ပြန်ပို့လိုက်တာ ၄၃၉ ယောက်၊ ဒဏ်ငွေမဆောင်လို့ အကျဉ်းထောင်ပို့တာ ၂၄၁ ယောက် နဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံသား ၃၂ ယောက်ကို ဒဏ်ငွေရိုက်ခဲ့ပါတယ်။

အမျိုးသားအဆင့် ပြန်လည်လွှဲပြောင်းရေးယန္တရား (NRM) အရ အရေးယူဆောင်ရွက်တာ ၂၃ ယောက် ရှိပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ NRM လုပ်ငန်းစဉ်ထဲ ပါဝင်တာ ၁၈ ယောက်၊ ဖိဆန်လော့ခ်ခရိုင်က ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာကို ပို့တာ ၁ ယောက် နဲ့ ချင်းရိုင်ခရိုင်က ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာကို ပို့တာ ၄ ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။

ဝင်ရောက်လာသူအားလုံးကို နိုင်ငံနဲ့ ဒေသခံပြည်သူတွေရဲ့ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးအတွက် လုံခြုံရေးနဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အဆင့်ဆင့် စစ်ဆေးမှုတွေ ပြုလုပ်ပြီးဖြစ်တယ်လို့ တာ့ခ်ခရိုင် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် ညွှန်ကြားရေးမှူးရုံးက အတည်ပြုပါတယ်။

သူတို့အားလုံးကို တာ့ခ်ခရိုင် နယ်စပ်ဒေသက လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး၊ Ratchamanu အထူးတပ်စိတ်နဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေက အနီးကပ် ကြပ်မတ်စောင့်ရှောက်လျက်ရှိပါတယ်။

Crd- MGR Online

#ကေကေပါ့ခ် #မြဝတီ #မဲဆောက် #ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ် #ငွေလိမ်ဂိုဏ်း #နယ်စပ်အရေး

01/11/2025

နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှုကွန်ရက်တွေကို ဖြိုခွင်းဖို့ ဒေသတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေနဲ့ မလေးရှားရဲတပ်ဖွဲ့က သူတို့နိုင်ငံသား ၇ ယောက်ကို တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ အပူတပြင်း လိုက်လံရှာဖွေနေတယ်လို့ The Straits Times သတင်းက ဖော်ပြပါတယ်။

ဒီလိုလိုက်လံဖမ်းဆီးတာဟာ စင်ကာပူရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဝရမ်းထုတ်လိုက်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

အယောင်ဆောင်လိမ်လည်မှုတွေနဲ့ လူရာပေါင်းများစွာဆီက စင်ကာပူဒေါ်လာ ၄၁ သန်းကျော် (အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၃၀ ခန့်) လိမ်လည်ခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရတဲ့ ဂိုဏ်းတစ်ခုနဲ့ ပတ်သက်နေတဲ့ မလေးရှားနိုင်ငံသား ၇ ယောက်နဲ့ စင်ကာပူနိုင်ငံသား ၂၇ ယောက်အတွက် ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလိမ်လည်မှုတွေကို ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၊ ဖနွမ်းပင်မြို့ကနေ ကြိုးကိုင်စီစဉ်ခဲ့တယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ဒီအမှုဟာ စင်ကာပူရဲ့ အကြီးမားဆုံး နိုင်ငံရပ်ခြားလိမ်လည်မှု စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်းမှာ လှုပ်ရှားနေတဲ့ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှုကွန်ရက်တွေရဲ့ ကြီးထွားလာတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကိုလည်း မီးမောင်းထိုးပြနေပါတယ်။

မလေးရှားအာဏာပိုင်တွေက အဲ့ဒီသံသယရှိသူ ၇ ယောက်ကို နိုင်ငံရဲ့ အလိုရှိသူစာရင်း (wanted list) ထဲ ထည့်သွင်းထားပြီး၊ ဂိုဏ်းအဖွဲ့ဝင်တွေကို ခြေရာခံဖမ်းဆီးနိုင်ဖို့ စင်ကာပူရဲတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေပါတယ်။

#အွန်လိုင်းလိမ်လည်မှုတိုက်ဖျက်ရေး
#မလေးရှား
#စင်ကာပူ
#ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှု

01/11/2025

လီယွန်ဖတ်- ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွင် အပေါင်းအသင်းကောင်းစားရေး အရင်းရှင်စနစ်ကို မောင်းနှင်နေသည့် ကော့ကောင်ဘုရင်
ဘန်ကောက်-နိုဝင်ဘာ ၁

"ပွိုင်ပက်မြို့၏ဘုရင်" ဟု တင်စားခံရသူ ကော့အန် (Kok An) အပြင် "ကော့ကောင်ဘုရင်” (The King of Koh Kong) ဟု တင်စားခံရသည့် လီယွန်ဖတ် (Ly Yong Phat) သည်လည်း နယ်စပ်ကာစီနိုလုပ်ငန်းများ၏ နောက်ကွယ်တွင်ရှိနေပြီး ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ အပေါင်းအသင်းကောင်းစားရေး အရင်းရှင်စနစ်ကို မောင်းနှင်နေသူဖြစ်သည်။

Nation TV ၏ အစီရင်ခံစာအရ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးစလုံးသည် ကမ္ဘောဒီးယား အထက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ဟွန်ဆန် အပါအဝင် ထိုင်းနိုင်ငံမှ အစိုးရနှင့် အတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးသမားများနှင့်ပါ ရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေးရှိကြသည်။

လီယွန်ဖတ်ကို ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၊ ကော့ကောင်ပြည်နယ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ကမ္ဘောဒီးယား ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံ၊ Trat ပြည်နယ်သို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့သည့် ဒေသခံများထဲတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ထိုနေရာတွင် ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံသားအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံခဲ့ရပြီး ဖတ်ဆူဖာဖာ (Phat Suphapha) ဟူသော ထိုင်းအမည်ကို ရရှိခဲ့သည်။

ကမ္ဘောဒီးယားတွင် ငြိမ်းချမ်းရေး ပြန်လည်ရရှိလာသောအခါ လီယွန်ဖတ်သည် ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၊ အထူးသဖြင့် ထိုအချိန်က စင်ကာပူ၊ ထိုင်းနှင့် မလေးရှားတို့မှ ကုန်ပစ္စည်းများ လက်ခံသည့် ဆိပ်ကမ်းမြို့ဖြစ်သော ကော့ကောင်တွင် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထိုကုန်ပစ္စည်းများကို ဖနွမ်းပင်မြို့တွင် ပြန်လည်ရောင်းချခဲ့သည်။

၁၉၉၃ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် လီယွန်ဖတ်သည် ကော့ကောင်ဇာတိဖြစ်သူ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး တီယာဘန် (Tea Banh) နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားပြည်သူ့ပါတီကို ထောက်ခံခဲ့သည်။

ထို့အတွက်ကြောင့် ၎င်းသည် Trat ပြည်နယ်၊ ဟက်လိတ် (Hat Lek) ကျေးရွာအနီးရှိ ကော့ကောင်ဒေသမှ မြေဧက ၁,၀၀၀ ရိုင်ကျော်ပေါ်တွင် ဟိုတယ်၊ အပန်းဖြေစခန်းနှင့် ကာစီနိုများ တည်ဆောက်ရန် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ ရရှိခဲ့သည်။

ထို့နောက်တွင် လီယွန်ဖတ်သည် Koh Kong Casino၊ Koh Kong Resort နှင့် Koh Kong Duty-Free တို့ ပါဝင်သော Koh Kong International Resort Club ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် ၎င်းသည် ကမ္ဘောဒီးယား၏ အကြီးဆုံး ကော်ပိုရေးရှင်းများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သော LYP Group ၏ ပိုင်ရှင်ဖြစ်ပြီး အိမ်ခြံမြေ၊ စက်မှုဇုန်၊ အကြီးစားစိုက်ပျိုးရေးစီမံကိန်းများ၊ သကြားစက်ရုံများ၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ရေး၊ ကာစီနိုနှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည်။

လီယွန်ဖတ်သည် (Oknha) ဘွဲ့ကို ချီးမြှင့်ခံထားရပြီး ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဟွန်ဆန်နှင့် လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်မာနက်တို့၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအကြံပေးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိသည်။

လွန်ခဲ့သည့်ဆယ်စုနှစ်အတွင်း သူသည် သူ၏ကာစီနိုလုပ်ငန်းကို ပြည်နယ်အများအပြားသို့ တိုးချဲ့ခဲ့ပြီး၊ ပရီယာဗီဟား (Preah Vihear) ပြည်နယ်ရှိ ချောင်ဆာငမ် (Chong Sa-ngam) နှင့် အူဒွန်မီချိုင်း (Udon Meechai) ပြည်နယ်ရှိ အိုစမက် (O-Smach) ဒေသများရှိ ကာစီနိုများလည်း ပါဝင်သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် LYP Group မှ ပိုင်ဆိုင်သော ဟိုတယ်နှင့် အပန်းဖြေစခန်းလေးခုဖြစ်သည့် O-Smach Resort၊ Garden City Hotel၊ Koh Kong Resort နှင့် Phnom Penh Hotel တို့ကို အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနက မီးခိုးရောင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် တရားမဝင်လုပ်ရပ်များနှင့်ဆက်စပ်၍ အတင်းအကျပ်ခိုင်းစေမှု သို့မဟုတ် လိမ်လည်လှည့်ဖြားသည့် Call Center များတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သည်ဟု စွပ်စွဲပြီး အလံနီပြခဲ့သည်။

ဤစွပ်စွဲချက်ကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် သတင်းအချက်အလက်မှားများ ရရှိထားသောကြောင့် ဤကမ္ဘောဒီးယားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်အပေါ် ကမ္ဘာက အမြင်မှားစေခဲ့သည်ဟု ပြင်းထန်သော စကားလုံးများဖြင့် ကြေညာချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် Koh Kong International ၏ ဒုတိယအမှုဆောင်အရာရှိချုပ် သီတီဒက် သွန်ဖတ် (Thitidet Thongphat) က လီယွန်ဖတ်သည် တရားမဝင်လုပ်ငန်းများ၊ အထူးသဖြင့် ကာစီနို သို့မဟုတ် Call Center များနှင့် ပတ်သက်၍ လုံးဝပါဝင်ပတ်သက်ခြင်းမရှိကြောင်း လူသိရှင်ကြား ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့အပြင် ကော့ကောင်ကာစီနိုလုပ်ငန်းများ ရပ်ဆိုင်းပြီးနောက်ပိုင်း လီယွန်ဖတ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံမှ အင်တာနက်နှင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား သုံးစွဲခြင်းကို နှစ်ပေါင်းများစွာ ရပ်တန့်ခဲ့သည်။

လက်ရှိ ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယား အငြင်းပွားမှုသည် ကော့အန်နှင့် လီယွန်ဖတ် နှစ်ဦးစလုံးအတွက် ကြီးမားသော မသက်မသာဖြစ်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်၊
အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းတို့နှစ်ဦးစလုံးသည် ထိုင်းနိုင်ငံရေးနယ်ပယ်နှစ်ဖက်စလုံးမှ နိုင်ငံရေးသမားများနှင့် နီးကပ်စွာ ဆက်စပ်နေသောကြောင့် ဖြစ်သည်။

ကိုးကား - The Nation

#လီယွန်ဖတ် #ကော့ကောင်ဘုရင်
#ကမ္ဘောဒီးယား #အပေါင်းအသင်းကောင်းစားရေးအရင်းရှင်စနစ်
#ကာစီနို #ထိုင်း #ဟွန်ဆန် #မီးခိုးရောင်စီးပွားရေး

01/11/2025

ကမ္ဘောဒီးယားသူဌေးကြီးနှင့်ဆက်စပ်သော လိမ်လည်မှုကွန်ရက်၏ ပိုင်ဆိုင်မှု ဘတ်သန်း ၃၅၀ ကို ထိုင်းအစိုးရသိမ်းဆည်း
ဘန်ကောက်-နိုဝင်ဘာ ၁

ထိုင်းနိုင်ငံ ငွေကြေးခဝါချမှု တိုက်ဖျက်ရေးရုံး (AMLO) သည် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသား သူဌေးကြီးနှင့် အထက်လွှတ်တော်အမတ်ဖြစ်သူ ဖတ်ဆူဖာဖာ (Ly Yong Phat) နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် လိမ်လည်မှုကွန်ရက်တစ်ခု၏ ပိုင်ဆိုင်မှု ဘတ်သန်း ၃၅၀ တန်ဖိုးကို သိမ်းဆည်းလိုက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

AMLO က သောကြာနေ့တွင် ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်၌ တဝီဆတ် စုကျရစ်ဝ နှင့် ၎င်း၏ ကြံရာပါများဟု ယူဆရသူများ ပါဝင်ပတ်သက်နေသည့် ကြီးမားသော နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် Call-center (ဖုန်းဖြင့်လှည့်ဖြား) လိမ်လည်မှုကွန်ရက်နှင့်ပတ်သက်၍ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများအရ ခန့်မှန်းခြေ ဘတ်သန်း ၃၅၀ တန်ဖိုးရှိ ပိုင်ဆိုင်မှုများကို သိမ်းဆည်းထိန်းချုပ်ရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

သိမ်းဆည်းရမိသည့် ပိုင်ဆိုင်မှုများတွင် ကွန်ဒိုမီနီယံအခန်းများ၊ မြေကွက်များနှင့် ဘဏ်အပ်ငွေများ စုစုပေါင်း ပစ္စည်း ၁၁ မျိုး ပါဝင်သည်။

AMLO ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဝိထယ နိတိဓံ ၏ ပြောကြားချက်အရ အစိုးရ၏ ညွှန်ကြားမှုဖြင့် ဆက်စပ်လိမ်လည်မှု အများအပြားကို စုံစမ်းစစ်ဆေးခဲ့ပြီးနောက် ယခုကဲ့သို့ အရေးယူဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ငွေကြေးစီးဆင်းမှု ခြေရာများအရ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံကူးလက်မှတ် ကိုင်ဆောင်ထားသည့် တရုတ်နိုင်ငံသားများနှင့် ဆက်စပ်နေသည့် ငွေလွှဲပြောင်းမှု အများအပြားကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ထိုင်းဘဏ်စာရင်းအများအပြားတွင်လည်း ငွေပမာဏအများအပြား တွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။

ထို့အပြင် တရုတ်-ကမ္ဘောဒီးယားနွယ်ဖွား အထက်လွှတ်တော်အမတ်နှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်ဖြစ်သူ ဖတ်ဆူဖာဖာ (Ly Yong Phat ဟုလည်း သိကြသော)၊ ၎င်း၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များနှင့် မိသားစုဝင်များထံ ငွေကြေးဆိုင်ရာ ဆက်နွှယ်မှုများကို အာဏာပိုင်များက ထပ်မံတွေ့ရှိခဲ့သည်။ Ly Yong Phat ၏ ထိုင်းနိုင်ငံသားအဖြစ်ကို ထိုင်းအာဏာပိုင်များက ရုပ်သိမ်းထားပြီး ဖြစ်သည်။

ယခုသိမ်းဆည်းမှုသည် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှစ၍ ဤအမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး စတုတ္ထအကြိမ်မြောက် ပိုင်ဆိုင်မှုများ သိမ်းဆည်းခြင်းဖြစ်ကာ ယနေ့အထိ စီစစ်ဆောင်ရွက်ပြီးသော ပိုင်ဆိုင်မှုတန်ဖိုးမှာ ဘတ်သန်း ၃၀၀ ခန့်ရှိပြီဖြစ်သည်။

တရားမတရားရုံးက သိမ်းဆည်းရမိသည့် ပိုင်ဆိုင်မှုများကို နစ်နာသူ ၅၅၉ ဦးထံ ပြန်လည်ပေးအပ်ရန် သို့မဟုတ် လျော်ကြေးပေးရန် အမိန့်ချမှတ်ထားပြီး AMLO အနေဖြင့် ယင်းကိစ္စကို လက်ရှိတွင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

AMLO သည် တဝီဆတ် နှင့် သူ၏ ကြံရာပါများကို ငွေကြေးခဝါချမှုဖြင့် တရားစွဲဆိုရန် ပြင်ဆင်နေပြီး နစ်နာသူများ၏ အခွင့်အရေးကို ကာကွယ်ရန်နှင့် သိမ်းဆည်းထိန်းချုပ်ထားသော ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ထိခိုက်နစ်နာသူများထံ ပြန်လည်ရောက်ရှိစေရန် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ကိုးကား - The Nation

#ဖတ်ဆူဖာဖာ #လီယောင်ဖတ် #ထိုင်းငွေကြေးခဝါချမှုတိုက်ဖျက်ရေးရုံး #လိမ်လည်မှုကွန်ရက် #ပိုင်ဆိုင်မှုသိမ်းဆည်းခြင်း #နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်မှု #ထိုင်းနိုင်ငံ #ကမ္ဘောဒီးယား

01/11/2025

တိုက်ပွဲများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ပြေးလာပြီး ဇိမ်ခံဗီလာတွင် ပုန်းခိုနေသည့် နိုင်ငံတကာ ငွေလိမ်ဂိုဏ်းအား ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့ ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီး
ဘန်ကောက်-နိုဝင်ဘာ ၁

တိုက်ပွဲများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ပြေးလာပြီး ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ပုန်းခိုနေသည့် နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ငွေလိမ်ဂိုဏ်းတစ်ခုကို ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့က ရှင်းလင်းဖမ်းဆီးခဲ့ကြောင်း The Nation သတင်းဌာနက ဖော်ပြသည်။

အဆိုပါဂိုဏ်းသည် စမွတ်ပရာကန် (Samut Prakan) ခရိုင်ရှိ ဇိမ်ခံဗီလာများကို ယာယီခိုလှုံရာနေရာအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ပြီး ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသားအများစုပါဝင်သည့် နိုင်ငံခြားသား သံသယရှိသူ ၂၄ ဦးကို ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။

အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ဗဟိုစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးဗျူရို (CIB) ၏ ကော်မရှင်နာမင်းကြီး ရဲဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး Natthasak Chaowanasai၊ မှုခင်းနှိမ်နင်းရေးဌာန (CSD) ၏ တပ်ဖွဲ့မှူး ရဲမှူးကြီး Pattanasak Bubphasuwan နှင့် CSD ဌာနခွဲ ၂ မှ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးမှူး ရဲဗိုလ် အဒီဆွန် အင်တီရို့ (Adisorn Intiyot) တို့က နိုင်ငံတကာ ငွေလိမ်ဂိုဏ်းဝင် သံသယရှိသူ ၂၄ ဦးကို ဖမ်းဆီးရမိကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ဖမ်းဆီးခံရသူများတွင် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသား ၂၁ ဦး၊ မလေးရှားနိုင်ငံသား ၁ ဦး၊ တရုတ်နိုင်ငံသား ၁ ဦးနှင့် စင်ကာပူနိုင်ငံသား ၁ ဦးတို့ ပါဝင်သည်။

ပထမအသုတ်ဖြစ်သည့် လူ ၂၂ ဦးကို စမွတ်ပရာကန်နယ်စပ်ရှိ ဇိမ်ခံရေကူးကန်ပါ ဗီလာတစ်ခုတွင် ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး၊ နောက်ဆက်တွဲ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများအရ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ Furama Exclusive Pratunam Park ဟိုတယ်တွင် နောက်ထပ် သံသယရှိသူ ၂ ဦးကို ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။

ရဲဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး နတ်ထဆတ်၏ ပြောကြားချက်အရ၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အခြေစိုက်သည့် ငွေလိမ်ဂိုဏ်းများသည် တိုက်ပွဲများကြောင့် ထွက်ပြေးနေကြပြီး ထိုင်းနိုင်ငံကိုဖြတ်၍ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်ရန် ကြိုးပမ်းနေကြောင်း ဆိုက်ဘာငွေလိမ်မှု တိုက်ဖျက်ရေးစင်တာထံမှ ရရှိသည့် သတင်းအချက်အလက်များကြောင့် ယခုကဲ့သို့ ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထွက်ပြေးလာသူများသည် ထိုင်းနိုင်ငံကို ကြားခံဖြတ်သန်းသွားလာရာ သို့မဟုတ် ယာယီစောင့်ဆိုင်းရာနေရာအဖြစ် အသုံးပြုနေသည်ဟု ယူဆရကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

စုံစမ်းစစ်ဆေးသူများသည် သံသယရှိသူများ၏ တည်နေရာကို ရှာဖွေရန် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

နောက်ပိုင်းတွင် ငွေလိမ်ဂိုဏ်းသားများသည် သဘာဝနယ်စပ်လမ်းကြောင်းများမှတစ်ဆင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ တရားမဝင် ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး စမွတ်ပရာကန်ရှိ ရေကူးကန်ပါ ဗီလာတစ်လုံးကို ငှားရမ်းကာ ပုန်းခိုနေကြောင်း စုံစမ်းတွေ့ရှိခဲ့သည်။

ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များက အဆိုပါနေရာကို ဝင်ရောက်စီးနင်းရာ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသား ၂၂ ဦးကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက် ၂ ဦးမှာ တရားမဝင် ဝင်ရောက်လာသူများဖြစ်ပြီး၊ ၁၆ ဦးမှာ ဗီဇာသက်တမ်းလွန် နေထိုင်သူများဖြစ်ကာ၊ ၃ ဦးတွင်မူ လတ်တလော လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဆိုင်ရာ ပြစ်မှုများ မတွေ့ရှိရပေ။

ရဲဗိုလ် အဒီဆွန်က ပထမအသုတ် သံသယရှိသူများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၊ မြဝတီမြို့တွင် အွန်လိုင်းငွေလိမ်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်ဟု ပြောသည်။

တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားလာသောအခါ ၎င်းတို့၏ "မန်နေဂျာ" က စီစဉ်ပေးမှုဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးလာခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

အဆိုပါမန်နေဂျာသည် ကမ္ဘောဒီးယားသို့ မပြောင်းရွှေ့မီ ယာယီခိုလှုံရန်အတွက် အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်မှ ၃၁ ရက်အထိ ဇိမ်ခံဗီလာကို ဘတ် ၂၀၀,၀၀၀ ဖြင့် ငှားရမ်းပေးခဲ့သည်။

ထို့အပြင် "မန်နေဂျာအဆင့်" ရှိ ရာထူးပိုမြင့်သော အခြားအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ (လူ ၇ ဦးခန့်) သည် Furama Exclusive Pratunam Park ဟိုတယ်တွင် ပုန်းခိုနေကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က ထပ်မံဖြောင့်ချက်ပေးခဲ့သည်။

ရဲတပ်ဖွဲ့က အဆိုပါဟိုတယ်ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ပြီး မလေးရှားနိုင်ငံသား ချန်ကော့လွန်း (Chen Kok Loon) (၃၇ နှစ်) နှင့် တရုတ်နိုင်ငံသူ လုလီစစ် (Lu Lisi) (၃၃ နှစ်) တို့ကို ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။ ကျန် ၅ ဦးမှာမူ လွတ်မြောက်သွားခဲ့သည်။

"ချန်နှင့် လု နှစ်ဦးစလုံးသည် ငွေလိမ်ဂိုဏ်းတွင် အလယ်အလတ်အဆင့် မန်နေဂျာများဖြစ်ပြီး 'သူဌေး' ထံ တိုက်ရိုက် သတင်းပို့ရကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။

ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်သွားသည့် ၅ ဦးမှာလည်း မလေးရှားနိုင်ငံသား မန်နေဂျာများဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ရသည်" ဟု ရဲဗိုလ် အဒီဆွန်က ပြောသည်။

ရဲမှူးကြီး ပတ်ထာနာဆတ်က အဆိုပါဂိုဏ်းသည် မြန်မာနိုင်ငံ၊ မြဝတီမြို့တွင် DBL1, DBL2 နှင့် DRS အမည်ရှိ ငွေလိမ်ကုမ္ပဏီသုံးခုကို ဖွင့်လှစ်လုပ်ကိုင်နေသည့် "သူဌေးလင်း" (Boss Lin) ဟု လူသိများသော တရုတ်လူမျိုး ငွေကြေးထောက်ပံ့သူတစ်ဦးနှင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

၎င်းတို့၏ လိမ်လည်မှုများသည် အဓိကအားဖြင့် စင်ကာပူဖုန်းနံပါတ် အသုံးပြုသူများကို ပစ်မှတ်ထားလေ့ရှိသည်။ ရဲတပ်ဖွဲ့သည် ကျန်ရှိနေသည့် သံသယရှိသူများကို ခြေရာခံဖမ်းဆီးရန်နှင့် ကွန်ရက်တစ်ခုလုံးကို ဖြိုခွင်းနိုင်ရန်အတွက် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေသည်။

Crd- The Nation Thailand

#ထိုင်းနိုင်ငံ #ငွေလိမ်ဂိုဏ်း #မြန်မာ #မြဝတီ #ဖမ်းဆီးမှု #နိုင်ငံဖြတ်ကျော်မှုခင်း