04/04/2025
ด่วน! สคพ.1 ตรวจพบ “สารหนู” แม่น้ำกก อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่
สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 เชียงใหม่ ตรวจพบสารหนูในแม่น้ำกก อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ สูงเกินค่ามาตรฐานกว่าเท่าตัวเชื่อมโยงการทำเหมืองแร่ต้นแม่น้ำกกในเมียนมา
นายอาวีระ ภัคมาตร์ ผู้อำนวยการสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 เชียงใหม่ เปิดเผยกับไทยพีบีเอสภาคเหนือผลการสุ่มตรวจแม่น้ำกก หลังได้รับร้องเรียนแม่น้ำกกสีขุ่น และประชาชนลงเล่นน้ำมีผื่นคัน และเก็บตัวอย่างเมื่อวันที่ 19 มี.ค.ที่ผ่านมา พบว่าน้ำมีสีขุ่นเกินค่าปกติ 8-9 เท่า ล่าสุดผลตรวจวิเคราะห์ยังพบ สารหนู ซึ่งเป็นสารพิษอันตรายเกินค่ามาตรฐานในแม่น้ำกก กว่าเท่าตัว ซึ่งปกติค่ามาตรฐานอยู่ที่ 0.01 มิลลิกรัมต่อลิตร ผลการเก็บตัวอย่างบริเวณบ้านแก่งตุ้ม อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ จุดแรกที่แม่น้ำกกไหลเข้าประเทศไทย ได้พบค่าสารหนู มากถึง 0.026 มิลลิกรัมต่อลิตร
“สารหนูจะส่งผลกระทบกับคนที่เล่นน้ำจะแพ้ ระคายเคือง มีผื่นคัน ในระยะยาวหากรับต่อเนื่องอาจเป็นมะเร็งได้“
หากดื่มน้ำที่มีสารหนูเข้าไปก็จะส่งผลโดยตรงต่อกระบวนการทางเคมีในร่างกายผิดเพี้ยน ถ้ารับไปนิดหน่อยอาจทำให้ท้องร่วง ท้องเสียได้ เมื่อสะสมระยะยาวอาจเป็นมะเร็ง
นายอาวีระ ระบุว่าการพบสารหนูในแม่น้ำกก มีความเป็นไปได้สูงที่อาจเชื่อมโยงการทำเหมืองแร่ทองคำต้นแม่น้ำในประเทศเมียนมา เพราะเเร่ทองคำจะมีสารหนูปะปนอยู่ เมื่อขุดแร่ขึ้นมาก็จะจัดการแร่พวกนี้ออก ในทางเคมีเรียกว่า “เพื่อนแร่” โดยหลักวิทยาศาสตร์สารแร่ทองคำมีองค์ประกอบสารหนูให้เเร่ทองคำเสถียร
ขณะเดียวกันผลการตรวจแม่น้ำกก ในพื้นที่อำเภอแม่อายจุดอื่นๆ ยังพบสารหนูปนเปื้อนในแม่น้ำกก บริเวณบ้านท่าตอนระดับ 0.012 มิลลิกรัมต่อลิตรและบริเวณบ้านผาใต้ระดับ 0.013 มิลลิกรัมต่อลิตร ซึ่งสูงเกินค่ามาตรฐานตลอดแม่น้ำกกจุดที่มีการสุ่มตรวจพื้นที่ใน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่
นอกจากนี้ ผลการตรวจยังพบสารพิษอื่นๆ เช่น แคดเมียม และตะกั่วในแม่น้ำกกด้วย ขณะที่ผลตรวจแม่น้ำกก 3 จุดในพื้นที่ อ.เมือง จ.เชียงรายคาดทราบผลภายใน 1-2 วันนี้
ส่วนการเก็บตะกอนดินในแม่น้ำกก เมื่อ 2-3 วันที่ผ่านมาในพื้นที่ อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ และ อ.เมือง จ.เชียงรายคาดว่าอาจต้องใช้เวลาตรวจอีกประมาณ 2-3 สัปดาห์ จะทราบผล
สำหรับประชาชนที่ต้องใช้น้ำกก แนะนำให้หลีกเลี่ยงการอุปโภค บริโภคในระยะนี้
ข้อมูลจากมูลนิธิสิทธิมนุษยชนไทใหญ่ ก่อนหน้านี้ ได้เผยแพร่แถลงการณ์ ระบุถึงพบการทำเหมืองทองคำบนแม่น้ำกกในเขตเมืองยอน รัฐฉาน ประเทศเมียนมาได้ขยายตัวขึ้นในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา ปัจจุบันมีการทำเหมืองตลอด 24 ชั่วโมง โดยมีบริษัทจีน 4 แห่งที่ดำเนินการขุดเหมือง โดยมีพนักงานมากกว่า 300 คน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาวจีน บริษัทเหล่านี้ทำเหมืองบนเนินเขาและริมฝั่งแม่น้ำกก รวมถึงการใช้เรือขุดทองและสกัดบนแม่น้ำกกโดยตรงด้วย
เมื่อตรวจสอบแผนที่ กูเกิลเอิร์ธ เปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงสภาพของการใช้ประโยชนที่ดิน ในปี 2020 บริเวณต้นน้ำกก บริเวณเมืองสาด รัฐฉาน ประเทศเมียนมา ยังไม่พบกิจกรรมการเปิดหน้าดิน
แต่ปี 2024 และ 2025 กลับพบว่ามีการเปิดหน้าดินจำนวนมาก ที่น่าสังเกตกิจกรรมเหล่านี้ตั้งอยู่ริมแม่น้ำกก ก่อนที่จะไหลเข้าสู่ประเทศไทย ที่ อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ และไหลผ่าน อ.เมืองเชียงราย ก่อนไหลสู่แม่น้ำโขง ที่ อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีความยาว 285 กิโลเมตรซึ่งประชาชนใช้ในพื้นที่การเกษตรกรรม พักผ่อนย่อนใจ ท่องเที่ยวในช่วงฤดูแล้ง และที่สำคัญยังเป็นแหล่งผลิตน้ำประปาของเทศบาลนครเชียงรายด้วย.
โกวิทย์ บุญธรรม ไทยพีบีเอส ภาคเหนือ รายงาน...
