18/11/2024
หลายคนยังไม่เข้าใจเกี่ยวกับค่า VA ว่ามันคืออะไร
ค่า VA มันคือค่ากำลังไฟฟ้าปรากฏ
ถ้าอธิบายให้เข้าใจง่ายๆก็คือเป็นการรวมกันระหว่างกำลังไฟฟ้าจริงที่มีหน่วยเป็นวัตต์ กำลังไฟฟ้าจริงก็ที่ผู้ผลิตเขาระบุมาที่สติ๊กเกอร์ของเครื่องใช้ไฟฟ้าหรือที่เรียกว่าเนมเพลทของเครื่องใช้ไฟฟ้านั่นแหละ ที่สติ๊กเกอร์ของเครื่องใช้ไฟฟ้าผู้ผลิตก็จะระบุมาให้แล้วว่าเครื่องใช้ไฟฟ้าตัวนั้นมีกำลังไฟฟ้ากี่วัตต์ อันนี้เรียกว่ากำลังไฟฟ้าจริง กำลังไฟฟ้าจริงก็จะเรียกเป็นภาษาอังกฤษว่า Active Power
แต่เกี่ยวกับเรื่องไฟฟ้าโดยเฉพาะที่มันเกี่ยวเนื่องกับการกินกระแสของโหลด มันไม่ได้มีเฉพาะกำลังไฟฟ้าจริงเท่านั้น มันยังมีกำลังไฟฟ้าแฝงอีกด้วย กำลังไฟฟ้าแฝงก็คือกำลังไฟฟ้าที่ไม่ก่อให้เกิดประโยชน์หรือจะเรียกอีกอย่างหนึ่งว่ากำลังไฟฟ้าสูญเสียก็ได้เหมือนกัน กำลังไฟฟ้าแฝงหรือกำลังไฟฟ้าสูญเสียมันก็จะมีชื่อเรียกเป็นภาษาอังกฤษว่า Reactive Power กำลังไฟฟ้าแฝงก็จะมีหน่วยเป็น VAR
เวลาวิศวกรเขาออกแบบวงจรไฟฟ้าของโหลดตัวไหนก็ตาม หรือเวลาเขาออกแบบระบบไฟฟ้า เขาก็จะใช้ค่า VA นี่แหละมาเป็นค่าในการออกแบบและใช้เป็นค่าในการคำนวณ เพื่อเป็นการเผื่อค่ากำลังไฟฟ้าสูญเสียไว้ด้วย เพราะว่าเครื่องใช้ไฟฟ้าในระบบไฟฟ้าหรือโหลดในระบบไฟฟ้ามันไม่ได้มีเฉพาะโหลดประเภททำความร้อนอย่างเดียว โหลดประเภททำความร้อนมันก็จะมีแต่กำลังไฟฟ้าจริง หรือที่เรียกว่าเป็นโหลดที่มีค่า power factor 100%
เพราะว่าในระบบไฟฟ้ามันไม่ได้มีแต่โหลดประเภทที่มีค่า power factor ที่ 100% อย่างเดียว
แต่มันมีโหลดประเภทที่มีกำลังไฟฟ้าสูญเสียอยู่หลายตัว ไม่ว่าจะเป็นโหลดประเภทขดรวดเหนี่ยวนำ ไม่ว่าจะเป็นโหลดอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งโหลดหรือเครื่องใช้ไฟฟ้าตามบ้านเรือนทั่วไปส่วนใหญ่ก็จะเป็นโหลดประเภทอิเล็กทรอนิกส์นี่แหละ แล้วก็จะเป็นโหลดประเภทขดลวดเหนี่ยวนำด้วย เพราะว่าในเครื่องใช้ไฟฟ้าหลายตัวก็จะมีขดลวดหรือมีหม้อแปลงด้วย เครื่องใช้ไฟฟ้าเหล่านี้ก็จะมีกำลังไฟฟ้าสูญเสียหรือมีกำลังไฟฟ้าแฝงรวมอยู่ด้วย
เวลาออกแบบระบบไฟฟ้า วิศวกรเขาก็เลยต้องเอาค่า VA มาคำนวณหาค่ากระแสโหลด เพื่อเป็นการเผื่อกระแสโหลดที่เกิดจากกำลังไฟฟ้าสูญเสีย
ยิ่งเครื่องใช้ไฟฟ้าตัวไหนมีกำลังไฟฟ้าสูญเสียสูงมาก ไฟฟ้าตัวนั้นก็จะยิ่งกินกระแสสูงตามไปด้วย
เพราะว่ากระแสไฟฟ้าในส่วนที่เครื่องใช้ไฟฟ้ามันกินเพิ่มเติม มันก็คือกระแสไฟฟ้าที่ก่อให้เกิดกำลังไฟฟ้าแฝงหรือก่อให้เกิดกำลังไฟฟ้าสูญเสียนั่นเอง
ถ้ายกตัวอย่างเปรียบเทียบง่ายๆ admin เปรียบเทียบกับรถยนต์แล้วกัน
ถ้ารถยนต์ที่มีประสิทธิภาพ ถ้าใช้น้ำมัน 1 ลิตรวิ่งได้ 7 กิโล แต่ถ้ารถยนต์ที่มีประสิทธิภาพต่ำก็จะใช้น้ำมัน 1 ลิตรแต่วิ่งได้แค่ 4-5 กิโล เป็นต้น
ก็เหมือนกับโหลดหรือเครื่องใช้ไฟฟ้านั่นแหละ เครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีประสิทธิภาพสูง ที่มีกำลังไฟฟ้าจริง 1,000 วัตต์ ก็อาจจะกินกระแสที่ประมาณ 4.5 แอมป์ แต่ถ้าเป็นเครื่องใช้ไฟฟ้าหรือเป็นโหลดที่มีประสิทธิภาพต่ำ ถึงแม้มันจะมีกำลังไฟฟ้าจริงที่ 1,000 วัตต์ แต่มันก็อาจจะกินกระแสสูงเกิน 4.5 แอมป์ การกินกระแสที่เพิ่มขึ้นก็จะก่อให้เกิดกำลังไฟฟ้าแฝงหรือก่อให้เกิดกำลังไฟฟ้าสูญเสียนั่นเอง
ยกตัวอย่างเปรียบเทียบแบบนี้ก็น่าจะเข้าใจนะ
นี่คือเหตุผลว่าทำไมเวลาวิศวกรเขาออกแบบระบบไฟฟ้าเขาจึงต้องเอาค่า VA มาคำนวณ ก็เพราะว่าเขาเผื่อเรื่องการกินกระแสของโหลดที่มันสูงกว่าปกติอันเนื่องมาจากเป็นโหลดประเภทที่ก่อให้เกิดกำลังไฟฟ้าสูญเสีย เขาก็เลยต้องเผื่อกระแสไว้ด้วย ก็เลยต้องเอาค่า VA มาคำนวณกระแสโหลด ไม่สามารถเอาค่า W มาคำนวณหากระแสโลดได้ เพราะว่ามันจะมีความคลาดเคลื่อนสูง เพราะว่า W หรือวัตต์ มันคือกำลังไฟฟ้าจริง ถ้าเอาไปคำนวณกระแสโหลดมันจะมีความคลาดเคลื่อนสูงเพราะว่ายังไม่ได้รวมกระแสโหลดในส่วนที่ก่อให้เกิดกำลังไฟฟ้าแฝงเข้าไปด้วย มันก็จะมีความคลาดเคลื่อนสูง ด้วยเหตุนี้วิศวกรจึงต้องเอาค่า VA มาคำนวณหาค่ากระแสโหลด
น่าจะเข้าใจตรงกันแล้วนะ !
