Secretário de Estado de Terras e Propriedades - SETP

  • Home
  • Secretário de Estado de Terras e Propriedades - SETP

Secretário de Estado de Terras e Propriedades - SETP Pajina ofisiál ne'e atu promove atividade ne'ebé hala'o husi Sekretariu Estadu Terras no Propriedades

SETP MARKA ENKONTRU SEMANÁL HO MINISTRU JUSTISA Díli, 15 Jullu 2025 – Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades (SETP), E...
15/07/2025

SETP MARKA ENKONTRU SEMANÁL HO MINISTRU JUSTISA

Díli, 15 Jullu 2025 – Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades (SETP), Eng. Jaime Xavier Lopes, M.Eng., hala’o enkontru semenál ho Ministru Justisa (MJ), Dr. Sérgio de Jesus Fernandes da Costa Hornai, iha gabinete MJ, hodi partilla informasaun no atualiza progresu servisu sira relasiona ho área Terras no Propriedades.

Iha enkontru-ne’e, SETP aprezenta liliu liga ho serimónia termu de pose ba dirijente no kargu xefia sira ne'ebé realiza tiha ona iha loron 14 fulan-jullu 2025.

Mídia SETP

SETP DIRIJE SERIMÓNIA TERMU POSE BA DIRIJENTE NO KARGU XEFIA IHA ÁMBITU DGTPDíli, 14 Jullu 2025 – Sekretáriu Estadu Terr...
14/07/2025

SETP DIRIJE SERIMÓNIA TERMU POSE BA DIRIJENTE NO KARGU XEFIA IHA ÁMBITU DGTP

Díli, 14 Jullu 2025 – Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades (SETP), Eng. Jaime Xavier Lopes, M.Eng., diriji serimónia termu pose ba dirijente no kargu xefia foun iha ámbitu Diresaun Jeral Terras no Propriedades (DGTP), iha loron segunda-feira ne'e.

Serimónia ne’e hahú ho liafuan abertura no bem-vindu hosi Diretor Jeral Terras no Propriedades, Sr. Lucas António da Costa, no kontinua ho prosesu formal hanesan asina termu pose, entrega responsabilidade entre kargu xefia tuan no foun sira.

Serimónia ne’e bazeia ba Despaxu N.° 7049/2025/CFP, no sustenta tan ho dokumentu karta referensia MJ-M/06/2025, loron 20 fulan-Juñu, husi Ministru Justisa, ne’ebé husu estensaun no nomeasaun hosi Komisaun ba kargu xefia iha estrutura Ministériu Justisa. Mudansa ne’e objetivu mak atu garante kontinuidade no efektividade servisu públiku iha Diresaun Jeral Terras no Propriedades.

Nomeasaun dirijente no kargu xefia foun sira ne'e, tuir pontu 1, Artigu 21 hosi Dekretu-Lei Nº 2/2011 (altera Dekretu-Lei Nº 27/2008), no tuir kompeténsia Komisaun Funsaun Públika (CFP) tuir Lei Nº 7/2009, kona-ba jestaun no lideransa iha Administrasaun Públika.

Tuir desizaun Prezidente CFP, destakamentu ba servisu iha pozisaun jestaun no lideransa substitutu remata iha loron 1 fulan-Jullu 2025, nune'e ho subtitutu foun ne'ebé hetan termu pose ho durasaun mandatu fulan-6 ( hahú hosi 1 Jullu to’o 31 Dezembru 2025).

Lista dirijente no kargu xefia Sesante:

1. Castro Laco Martins – Diretor Servisu Terras Propriedades, no Servisu Cadastral Munisípiu Bobonaro
2. Manuela Adelina da Costa – Xefe Depatamentu Gabinete Apoiu Administrativu DGTP
3. Gaspar Soares de Sá Benevides – Diretor Nasionál Terras no Propriedade
4. Inacio do Rosário Cabral – Xefe Depatamentu Alokasaun no Alokasaun Ofisiál
5. Mateus Ramos Pereira – Xefe Departamentu Atribuisaun Títulu no Disputa Rai
6. Domingos da Costa Hornay – Xefe Departamentu Delimitasaun Administrativa
7. Mateus da Costa – Diretor Servisu Terras Propriedades, no Servisu Cadastral Munisípiu Baucau

Lista Dirijente/Xefia Foun:

1. Maria Lizete Faria dos Santos – Xefe Departamentu Gabinete Apoiu Administrativu DGTP
2. Inacio do Rosário Cabral – Diretor Nasionál Terras no Propriedades
3. Emelita Fátima Martins – Xefe Departamentu Alokasaun no Alokasaun Ofisiál
4. Rosita José Alves – Xefe Departamentu Atribuisaun Títulu no Disputa Rai
5. Florindo José da Costa – Xefe Departamentu Delimitasaun Administrativu
6. Amon Bernadino da C. Correia – Diretor Servisu Terras Propriedades, no Servisu Cadastral Munisípiu Baucau
7. António Cárceres Soares – Diretor Servisu Terras Propriedades, no Servisu Cadastral Munisípiu Bobonaro.

Purtantu ba dirijente no kargu xefia sira seluk iha ambitu DGTP, Ministériu Justisa deside kontinua extende sira-nia mandatu to'o fin Fulan-Dezembru 2025.

Iha diskursu enseramentu nian, Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades, Jaime Xavier Lopes, M.Eng., agradese ba kontribuisaun sira hosi dirijente no xefia sesante sira, no apela ba kargu foun atu hala’o responsabilidade ho profisionalizmu, transparénsia no kompromisu ba interese públiku.

Iha biban ne'e, SETP lee sai mós diskursu hosi Ministru Justisa nian ne'ebé refleta orgániku Ministériu Justisa nian, hodi estabelese estrutura ho kbi'it no kooperasaun ajánsia no servisu sira ne'ebé Ministériu Justisa ho supervizaun esensiál ida ba funsionáriu sira ne'ebé agora dadaun simu sira-nia kna'ar hanesan kargu xefia iha Diresaun Jeral Terras no Propriedades.

Terras Propriedades simu atribuisaun ho responsabilidade sira espesialmente funsaun sira no serbisu ida-idak, inklui lideransa hodi dejenpenu atividade sira hotu, tanba dirijente no xefia sira simu konfiansa no responsbilidade ne'e, presiza buka hatene programa, atividade, saida de'it mak halo iha Terras no Propriedades no monitoriza atividade sira.

Ho hanoin sira ne'ebé minsiona iha diskursu Ministru Justisa nian, maka Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades, husu dirijente no kargu xefia foun sira atu hala'o servisu ho responsabilidade másimu, kontrola nafatin ida-idak nia servisu, liliu funsionáriu sira, kumpre nafatin regra sira no regulamentu sira hosi Funsaun Públika nian.

Nia haktuir, objetivu sira ne'ebé realiza ohin, sai nuudar avaliasaun ida ba dirijente no xefia sira, bainhira haree servisu la la'o tenke troka, hanesan mos membru governu sira, bainhira ba tuir enkontru interministerial ida iha MNEK, Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão rasik deklara sé de'it mak servisu la hatene troka, signifika la'os membru governu de'it maibé mós dirijente no kargu xefia sira, bainhira servisu la'o ladun di'ak tenke subtitui nune'e bele hala'o servisu di'ak liután.

Nune'e, husu ba kargu xefia sira tenke hala'o servisu bazeia ba regulamentu sira ne'ebé estabelese, difini loloos entre rai privadu, rai estadu no domíniu públiku estadu, kontrola no identifika nafatin uma estadu ne'ebé hela la selu arendamentu tenke fo notifikasaun, oinsá mak bele hasa'e reseita ba estadu.

Mídia SETP

FORMADÓR NIPA SR. SEHSUB HAN AUDIÉNSIA HO SETP MOLOK FILA HIKAS BA KOREADíli, 11 Jullu 2025 – Sekretáriu Estadu Terras n...
11/07/2025

FORMADÓR NIPA SR. SEHSUB HAN AUDIÉNSIA HO SETP MOLOK FILA HIKAS BA KOREA

Díli, 11 Jullu 2025 – Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades (SETP), Eng. Jaime Xavier Lopes, M.Eng., simu audiénsia ikus ho Formadór NIPA hosi Repúblika Korea, Sr. Sehsub Han, iha sala Gabinete SETP, Bebora.

Audiénsia ne'ebé inisia hosi Sr. Sehsub Han ho SETP hodi bele informa kona-ba nia viajen ba Korea iha loron 12 Jullu 2025.

Prezensa Formador NIPA iha Timor-Leste, bazeia ba kooperasaun ne'ebe hala'o entre SETP-KOICA-NIPA, hodi fasilita formasaun Web Database ne’ebé hala’o durante fulan sanulu iha Timor-Leste.

Formasaun ne’e, hala’o hosi loron 31 Jullu 2024 to’o 3 Juñu 2025 iha sala enkontru Diresaun Nasional Servisu Kadastru (DNSC), Balide, hetan apoiu teknika no finansamentu hosi KOICA no NIPA – Repúblika Korea.

Atividade formasaun ida-ne’e fó ba funsionáriu sira hosi DNTP, DNSC no DNIG, ho objetivu atu hasa’e kapasidade profisionál no koñesimentu tékniku kona-ba dezenvolvimentu no jestaun sistema Web Database modernu.
Kontéudu formasaun inklui:
Python Programming (by PyCharm)
SQLite3
SQL/PHP
MySQL Workbench
PHPMyAdmin
XAMPP (Apache no MySQL)

Formasaun ne’e fó énfaze ba utilizasaun software livre, plataforma interoperável, no abordagem prátika atu garante sistema informasaun seguru, efisiénte no transparente ba administrasaun terras no propriedades iha Timor-Leste.

Iha serimónia enseramentu ofisiál ne’ebé hala’o iha 04 Juñu 2025, Sekretáriu Estadu, Eng. Jaime Xavier Lopes, apresia tebes ba kontribuisaun hosi formadór Sr. Sehsub Han, no subliña importansia formasaun ne’e ba prosesu inovasaun digital iha Governu Timor-Leste, espesiálmente iha setor terras no propriedades. Nia mós hatudu orgullu ba partisipasaun ativa hosi funsionáriu sira, ne’ebé totaliza partisipante to’o 40 resin.

Sr. Sehsub Han, nudar formadór NIPA, mós fó parabéns ba funsionáriu sira nia esforsu, disiplina no dedikasaun durante prosesu formasaun. Nia promete kontinua fo kontribuisaun no apoiu teknólogiku ba Timor-Leste iha futuru.

Tuir serimónia, SETP entrega sertifikadu rekoiñesimentu ba Sr. Sehsub Han nudar sinal agradeesimentu hosi Governu Timor-Leste, no mós entrega sertifikadu ba funsionáriu formandu sira ne’ebé konsege konklui formasaun ho susesu.

Atividade ida-ne’e reforsa relasaun parcería entre Timor-Leste no Repúblika Korea, liu husi institusaun KOICA no NIPA, nune’e sustenta esforsu nasional iha área transformasaun digital no kapasita funsionáriu públiku.

Mídia SETP

SETP PARTISIPA LANSAMENTU FATUK DAHULUK BA KONSTRUSAUN EDIFÍSIU  "BANCO DO NOSSO FUTURO"Dili, 07 Jullu 2025 - Sekretáriu...
07/07/2025

SETP PARTISIPA LANSAMENTU FATUK DAHULUK BA KONSTRUSAUN EDIFÍSIU "BANCO DO NOSSO FUTURO"

Dili, 07 Jullu 2025 - Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades (SETP) sr. Jaime Xavier Lopes, M.Eng. iha segunda-feira ne'e, hakat ba partisipa serimonia lansamentu ka hatur fatuk dahuluk ba konstrusaun Edifísiu Prinsipal Banco do Nosso Futuro, SA. Iha Kolmera.

Iha serimónia lansamentu refere, Prezidente Konsellu Kombatente ba Libertasaun Nasional (CCLN), Vidal de Jesus 'Riak Leman' hatete, banku veteranus ne'ebé ohin lansa fatuk dahuluk ne'e sei tau naran Banco do Nosso Futuro.

Nia haktuir planu hirak ne'e mosu tanba halo ona esforsu lubuk ida, no buat hirak ne'ebé tenke evolve iha prosesu ida-ne'e iha asionista importante tolu mak hanesan Asionista Fundu Veteranu; Asionista fundu investimentu Estratejiku; Asionista Kompaña CNSV;

Bainhira banku refere instala ona, sei iha Planu investimentu estratéjiku ida hodi apoiu dezenvolve banku ne'e liuhosi investe iha setór Pekuária, Agrikultura no Peskas.

"Ne'ebé bainhira banku hamrik ona ami sei hala'o uluk iha peskas ninian,"dehan Prezidente CCLN.

Fatin hanesan, Ministru Asuntu Kombatente Libertasaun Nasional (MAKLN), Gil Monteiro 'Oan Soru' afirma, planu hari'i banku ida-ne'e, ninia estudu viabilidade la'o bainhira nia sei asume kargu hanesan Sekretáriu Estadu ba Asuntu Veteranus nian, ne'ebé prosesu inísiu hosi planu ne'e la'o ona iha tempu lubuk ida, no halo mós koordenasaun másimu ho parte relavante sira, to'o mai iha mandatu Governu dasia, nafatin tau planu ida-ne'e sai planu prioridade no ohin konsege realiza lansamentu fatuk dahuluk ba konstrusaun edifísiu Banku ida-ne'e nian.

Tanba ne'e, agradese ba Governu Dasia nomós Banku Central Timor-Leste (BCTL) inklui parte hothotu ne'ebé fo ona apoiu ba programa hari'i banku ida-ne'e.

Sorin seluk, Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómiku no Ministru Turizmu no Ambiente, Francisco Kalbuadi Lay liuhosi ninia diskursu hateten, governu ho orgullu bo'ot ba esforsu sira hosi inísiu to'o iha lansamentu fatuk dahuluk.

Nune'e tuir governante ne'e katak, lansamentu ida-ne'e marka tán jornada istóriku ida, iha ne'ebé konsege hatur fatuk dahuluk ba konstrusaun edifísiu banco do Nosso Futuro, Sosiedade Anónimo (SA) ne'ebé ho ejistensia independente no sai simbolu esperansa ho kontinuidade no gratidaun.

Midia SETP

ENKONTRU KOMUNITÁRIU IHA MALIANA, SETP HUSU KOMUNIDADE PREPARA-AN HODI SIMU SERTIDAUN TÍTULU BA RAIMALIANA, 01 Jullu 202...
01/07/2025

ENKONTRU KOMUNITÁRIU IHA MALIANA, SETP HUSU KOMUNIDADE PREPARA-AN HODI SIMU SERTIDAUN TÍTULU BA RAI

MALIANA, 01 Jullu 2025 - Sekretáriu Estadu Terras no Propriedade (SETP) Eng. Jaime Xavier Lopes, M.Eng. hamutuk reprezetante Diretor Jeral Terras no Propriedades no Diretór Nasionál Servisu Kadastru, iha Segunda-Feira, 30 Juñu 2025, kontinua organiza enkontru komunitáriu kona-ba levantamentu kadastral no atribuisaun direitu propriedade (ka sertidaun títulu) ho komunidade suku Ritabou, iha Postu Administrativu Maliana, Munisípiu Bobonaro.

Molok halo abertura, Reprezentante PAM Munisípiu Bobonaro, Sr. Semedo Lacu Costa lori komunidade suku Ritabou hato’o agradese boot ba SETP ho kometiva ne’ebé hili Suku Ritabou sai hanesan benefisiarius ba programa atribuisuan sertidaun títulu rai iha tinan ne’e.

Nune’e nia husu komundade sira atu bele partisipa no rona didiak esplikasaun ka esklaresimentu sira hosi SETP ho ekipa tékniku ne’ebé mak halo sosializasaun kona-ba programa IX Governu nian liliu atribuisaun sertidaun títulu rai, nune’e karik iha buat balun ne’ebé mak ladun kompriende ga iha konfuzaun rum abele hato’o direta ba Sekretariu Estadu ho ekipa.

Nune'e, Iha aktividade refere, Sekretáriu Estadu Eng. Jaime Xavier Lopes, M.Eng. liuhosi ninia diskursu, husu ba komunidade Ritabou atu prepara an hodi simu sertidaun de títulu.

SETP Afirma, enkontru komunitariu ne’ebé dadaun realiza iha Suku Ritabou nia objetivu prinsipal atu esklarese ba komunidade sira katak dadaun IX Governu Konstitusional iha hela planu ida hakarak fahe sertidaun títulu ba benefisiariu sira ne’ebé sira-nia rai laiha problema no publikasaun mapamentu laiha problema, governu liuhosi Terras no Propriedades sei atribui sertidaun de títulu.

Tanba ne’e, mai halo enkontru ida-ne’e ho komunidade sira oinsa mak bele intende no koopera bainhira ekipa tékniku sira tun mai sukat rai ou halo re-identifikasaun ba dadus sira ne’ebé antes hetan ona levantamentu hosi Sistema Nasional Kadastru.

“Atu dehan deit katak tuir planu IX Governo nian, ita boot sira haree iha tinan sira liubá iha projetu ida naran Sistema Nasional Kadastru, ida-ne'e halo tiha atividade sukat rai iha teritoriu timor laran tomak, ida-ne'e kompaña ida ne'ebé mak halo kontratu ba nia ema ne’ebé mak halo levantamentu tuir mapa ne’ebé sira halo tiha ona, entaun ikus mai tanba iha tempu ne'eba iha V ho VI Governu nian mak estabelese projetu ida-ne'e entaun ohin mai to'o fali IX Governu, ita nia Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmao tau iha programa ida iha IX governu ne'e nia prioridade ida mak atu fo sertifiladu de títulu ou sertidaun de titulu ba komunidade sira ne'ebé mak sira-nia rai sukat tiha ona, laiha disputa,”katak Sekretáriu Estadu.

Nia dehan, iha munisípiu sira iha parte leste ne’e, SETP halo tiha ona enkontru no levantamentu dadus mos halo hotu ona, ne’ebé ekipa prepara dadaun hela sertidaun títulu ba benifisiariu sira ne’ebé mak sira-nia rai laiha disputa, ou publikasaun mapa laiha mean, ida-ne'e mak agora dadaun sira prepara hela.

Enkuantu iha munisipiu Aileu, Manufahi ho Ermera ida-ne’e realiza ona enkontru komunitáriu no tékniku sira tun ona sukat hela sira nia rai hodi hatur sira-nia baliza sira, enkuantu iha Likisa foin mak hahu enkontru no bainhira remata sei kontinua kedas ba Bobonaro, Oekusi, no ikus liu iha Dili.

“Ne’ebé ba komunidade sira, dala ruma ita bele dehan ita tur iha rai pedasuk ida, oinsa mak governu fo legalidade ba komunidade sira atu sira sente katak rai ne'e sira nian,jodi garante sidadaun sira nia direitu ba rai pedasuk ida ne’ebé sira hela ba, tanba hanoin katak dala ruma sira halo pedidu ruma ba banku atu halo levantamentu kona-ba hamoris sira nia ekonómia tanba ne'e mak suku ida ne'e depois de publikasaun mapa, haree sira nia disputa ne'e menus, tan ne'e terras propriedades tau prioridade ona,”informa SETP.

Iha enkontru refere, Sekretáriu Estadu afirma mos ba komunidade sira presiza fo atensaun hela katak labele kuda ai iha baliza, liliu Au ho Hudi ka ai sira seluk ne'ebé mak nia sanak bele tama ba iha ema nia área, e halo uma mos ninia tatis labele tama hanesan ho baliza tanba udan ben bele estraga fali ema seluk nia rai.

Maibé kona-ba rai sira ne'ebé tama iha domíniu públiku estadu, mosu pergunta katak lei ne'e implementa ba oin ga ba kotuk, felismente lei ne'e implementa ba oin, no asuntu ne’e kuaze sai preokupsaun iha fatin-fatin, ezemplu iha Manatutu, Lospalos, Baukau, Vikeke, Aileu, Manufahi, nune’e SETP dehan ba sira katak lei ne’ebé foin vigora ne'e sei vale hosi loron publikasaun lei nian ba oin.

Nomos Kona-ba rai ne'ebé na'in abandona tiha depois na'in ba tiha Indonezia, tuir lei numeru 1/2003 katak sasan hosi timoroan sira nian ne’ebé karik ba tiha indonezia ne'e automatikamente tama ba petrimonia estadu nian, estadu mak sei halo kontrolu, maibé se karik ema ruma ba hela tenke ba hato'o fali pedidu ba terras hodi regulariza no rekoiñese ninia okupasaun ne'e maibé depois ida-ne'e ema ne’ebé ba tiha Indonezia mai hodi buka meius faan fali rai refere ne'e kontra lei, tanba lei la fo dalan ba nia faan sasan ne’ebé mak estadu tau matan hela.

Fatin hanesan, Reprezentante Diretor Jeral Terras no Propriedades, Damião Barreto da Costa Araújo esplika tuir Artigu 54 husi Konstituisaun RDTL hatete, sidadaun hothotu iha direitu ba rai pedasuk ida. Nune’e mosu Lei numeru 1/2003 hodi harii Diresaun ida hanaran Diresaun Nasional Terras no Propriedades, ninia papel importante mak atu halo rejistrasaun ba rai no propriedade. Tuir tan mai lei Nu. 13/2017, iha lei ne'e define direitu rua, ida mak direitu privadu, no ida seluk mak direitu estadu nian, no domíniu públiku estadu.

Aleinde tuir Dekretu Lei 19/2004, hatete katak tenke halo pedidu ba estadu par bele regulariza ou legaliza okupasaun sira iha rai estadu nian, ne'ebé mak okupa hosi sidadaun sira, liliu rai sira ne'ebe mak na'in halai tiha ba Indonezia, Portugal ou Australia, rai sira ne'e tama iha propriedade privadu estadu nian, nune’e ema ruma ne’ebé atu uza tenke halo pedidu ba estadu hodi regulariza.

Iha mos lei No. 8/2017 kona-ba expropriasaun no Utilidade Publika, ezemplu maske rai ne'e rai privadu, maibe estadu presiza atu halo dezenvolvimentu ba interese komun, kona-ba harii eskola ou edifísiu públiku ruma, ne'e lei refere hatete dehan katak ekipa sei tun mai halo identifikasaun no depois iha faze ida halo negosiasaun tenke iha konrkodansia entre parte rua.

Mídia SETP

SETP PARTISIPA KONFERÉNSIA KOMUNIDADE  PORTUGEZA ÁZIA BA DALA-4Dili, 27 Juñu 2025 - Sekretáriu Estadu Terras no Propried...
27/06/2025

SETP PARTISIPA KONFERÉNSIA KOMUNIDADE PORTUGEZA ÁZIA BA DALA-4

Dili, 27 Juñu 2025 - Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades (SETP), Sr. Eng. Jaime Xavier Lopes, M.Eng. iha Sexta-Feira ne'e, hakat ba partisipa konferénsia komunidade portugeza Ázia nian ba dala-4 ne'ebé realiza iha Centro de Conveção de Dili (CCD).

Aktividade Konferensia Komunidade Portugueza Ázia nian ne'e hetan abertura direita hosi Prezidente Repúblika Dr. Jose Ramos Horta, no partisipa hosi Prezidente Parlamentu Nasional, Maria Fernanda Lay ho membru PN, nomos Primeiru Ministru (PM) Kay Rala Xanana Gusmão ho membru governu sira, Prezidente Tribunal Rekursu, konvidadu onradu sira liliu Komunidade sira ne'ebé ko'alia lian portuges hosi Ázia tomak.

Diskursu hosi, Prezidente Repúblika, Jose Ramos Horta:
Loke iha link anexu: https://docs.google.com/document/d/1-RQnhxgJJCw4Ny1eo5cutzebzyy_yrrn/edit?usp=drivesdk&ouid=100066159544507037840&rtpof=true&sd=true

SETP KONTINUA REALIZA ENKONTRU KOMUNITÁRIU IHA SUKU DATOLikisá, 25 Juñu 2025 - Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades ...
25/06/2025

SETP KONTINUA REALIZA ENKONTRU KOMUNITÁRIU IHA SUKU DATO

Likisá, 25 Juñu 2025 - Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades (SETP) Eng. Jaime Xavier Lopes, M.Eng. hamutuk ho ekipa kometiva iha kuarta-feira ne'e, kontinua realiza enkontru komunitáriu kona-ba levantamentu kadastral no atribuisaun direitu propriedade iha Suku Dato, Postu Administrativa Likisá, Munisípiu Likisá.

Atividade ida-ne'e halo parte iha programa SETP, oinsá mak bele halo aprosimasaun no esplikasaun ba komunidade sira no hametin liña komunikasaun direta entre governu ho komunidade kona-ba prosesu levantamentu kadastral, ne’ebé importante tebes atu klarifika no legaliza direitu ba propriedade rai iha Timor-Leste.

Iha enkontru refere, Prezidente Autoridade Munisipiu Likisá, Paulino Ribeiro hateten, nia parte fo apresiasaun ba governu liliu SETP ne'ebé eskolla Munisípiu Likisá espesialmente Suku Datu sai prioridade ba atribuisaun titularidade ka direitu ba propriedade, bazeia ba dadus sira ne'ebé hetan ona levantamentu hosi Sistema Nasional Kadastru.

Nune'e nia husu komunidade sira atu aproveita momentu importante ida-ne'e hodi bele hetan esklaresimentu ba preokupasaun sira liga ho direitu ba rai nian.

Iha biban ne'e, Sekretáriu Estadu Eng. Jaime Xavier Lopes M.Eng. liuhosi ninia diskursu hatete, objetivu prinsipal hosi enkontru ne’e atu fó informasaun no esklaresimentu liga ho prosesu tékniku no legal kona-ba publikasaun mapamentu ho rejistrasaun propriedade, no atribui direitu ba ema-ne’ebé hetan direitu legal kona-ba rai ne'ebé sira okupa hela.

Enkontru ida-ne’e fó oportunidade ba komunidade hodi koloka pergunta, partilla preokupasaun no simu resposta direta husi ekipa SETP. Komunidade Suku Datu simu ekipa SETP ho interese tebes no partisipasaun ativa, esprasa sira-nia apresiasaun no esperansa katak prosesu ne’e bele ajuda prevene disputa rai iha futuru no sustenta dezenvolvimentu komunidade.

Tanba tuir nia, Dadus sira ne’ebé mak SNC foti tiha ona, depois enkontru hotu, sira sei tun kedas hodi halo levantamentu nuudar re-identifikasaun ida ba iha dadus sira ne’ebé mak ninia publikasaun mapa laiha disputa ka laiha problema, nune’e bainhira fo ona sertidaun ne’e tuir lian indonezia nian “menjamin kepastian hak atas tanah, katak ninia rai duni, depois nia baliza ho sé ne’e sei sita hotu iha sertifikadu laran tanba ne’e mak ohin loron ekipa mai hodi halo esplikasaun oinsá mak bele mai identifika fali dadus.

Nia afirma mós Importante hosi sertidaun ida-ne’e bele garante no fasilita tebes komunidade sira nia direitu ida atu halo imprestimu iha banku, hodi halo negósiu ruma ka halo atividade sira ne’ebé mak relasiona ho sira nia planu. Nune’e ema ne’ebé mak hela iha rai tinan barak ona, sira hetan pose duradora ne’e tuir lei nu. 13/2017, konsidera hanesan direitu primariu ida, maibé sei liuhosi prosesu ida.

Tuir SETP, kona-ba rai sira ne’ebé sei iha disputa laran, ida-ne’e Komisaun Terras Propriedades mak sei rezolve, tanba ne’e la’os SETP ou DGTP nia servisu, no bainhria iha komisaun terras mak laiha solusaun ikus liu tenke lori ba Tribunal. Aleinde rai sira ne’ebé mak agora seidauk sukat, presiza halo pedidu ida hodi aprezenta ba iha Diresaun Terras Propriedades no Servisu Kadastru (DTPSC) ou Diresaun Geral Terras no Propriedades (DGTP) hodi prosesu ba levantamentu exporádiku.

Purtantu kona-ba ema sira ne’ebé okupa rai boot no luan depois la utiliza, ne’e tuir konstituisaun artigu 141, hatete rai sira ne’ebé abandonadu ida-ne’e konsidera laihs valor ekonomiku no to'o tempu, governu bele foti hodi halo investimentu ruma.

Maibé felismente naran ne’ebé sita iha sertifikadu laran ne’e naran koletiva, signifika katak sei tau hotu Aman ho Inan no oan sira-nia naran.

Iha oportunidade ne’e, Reprezentante Diretor Jeral Terras no Propriedades, Damião Barreto da Costa Araújo esplika liga ho servisu tékniku nian kona-ba sukat rai nian, tanba atu halo prosesu levantamentu ne'e mak Dekretu lei Nu. 65/2022 ne’ebé ko'alia kona-ba informasaun kadastrais ne'e sai ordem ba servisu kadastru atu halo levantamentu ba parselas hothotu iha teritóriu laran tomak.

Maibé parselas ida ne'ebé mak agora dadaun SETP ho ekipa delegasaun mai ko'alia iha Suku Datu, parselas sira ne'e uluk hetan ona levantamentu hosi SNC, tanba ne’e sei mai fali halo re-verifikasaun, katak ekipa Kadastru tenke hatene loloos populasaun sira-nia kondisaun propriedade, no dekretu lei ne'e haruka Servisu kadastral mai ho aparelu ida ne'ebé espesífiku, no aparelu ida ne’e modelu hanesan ho GPS ne'ebé mak nia prizesaun ne'e sas, nia atu iha deferensa ba rai nia mini-metru, hodi bele identifika baliza rai nian.

Tanba ne'e mak presiza halo re-verifikasaun ba komunidade sira nia rai, hodi haree filafali fatin ida ne'ebé maka públika ona laiha problema. Maibé levantamentu ne'ebé lei haruka ne'e iha buat rua, levantamentu sistemátiku mak ida uluk SNC halo, katak buat hothtou estadu prepara hotu, no komunidade sira hein simu de’it rezultadu, no ida fali levantamentu exporadiku, katak komunidade ida kuandu husu halo pedidu ba Diresaun Terras no Diresaun Terras halo prosesu mais ikus liu tenke selu, envolementus katak hanesan ho tempu Indonezia nian karik atu halo titularidade tenke selu (uang administrasi), maibé ida ne’ebé agora la’o hela ne’e atu halo levantamentu sistemátiku tuir númeru NUIP ka dadus sira ne’ebé mak uluk SNC foti, agora tau filafali nia baliza los ka la’e, hodi bele tau estaka ba kada baliza tuir buat ne’ebé hakerek ona iha lei katak tenke tau estaka ida permanente tanba ida-ne'e direitu ida.

Nune’e husu ba inan-aman sira, atu prepara-an hodi hasoru kontinuasaun ba prosesu ida-ne'e, dahuluk tenke númeru referénsia ne'ebé mak uluk fo tiha ona, segundu fatin ne'e publikasaun tiha ona, no rai ne'ebé mak la hetan Mapa mean ida-ne'e mak ekipa sei mai halo fali levantamentu par hodi fo sertidaun do direitu, no saida mak inan aman sira tenke kaer mak dokumentu ida ne’ebé uluk SNC fo tanba iha tempu liubá SNC mos halo formuláriu ida ne’ebé vizinu sira asina, sasin sira asina, e Xefe Suku no Xefe Aldeia asina, e ikus tenke iha Billete de Identidade.

Dadaun ekipa preparadu ona no sei la'o hamutuk ho populasaun sira par responde kona-ba atu hetan titularidade ida-ne'e, no ekipa sei mai ho ekipamentu ida ne'ebé mak sei tau tuir liña baliza nian hodi bele hetan planta do tereno, maibé antes atu la’o to'o iha ne'ebá dahuluk baliza tenke klaru, tanba agora ba oin família no viziñu atu ko'alia ba malu hatudu kedas baliza ne'ebé klaru, no tenke prepara estaka, tanba iha lei hatete katatau estaka ne'e tenke besi kanu ho semente.

Midia SETP

SETP HALA'O ENKONTRU KOMUNITÁRIU IHA SUKU LIHU NO RIHEUErmera, 24 Juñu 2025 - Sekretáriu Estadu Terras no Propriedade (S...
24/06/2025

SETP HALA'O ENKONTRU KOMUNITÁRIU IHA SUKU LIHU NO RIHEU

Ermera, 24 Juñu 2025 - Sekretáriu Estadu Terras no Propriedade (SETP) Eng. Jaime Xavier Lopes, M.Eng. hamutuk reprezetante Diretor Jeral Terras no Propriedades no Diretór Nasionál Servisu Kadastru, iha Tersa-Feira ne'e, organiza enkontru komunitáriu ho komunidade suku Lihu no suku Riheu, iha Postu Administrativu Railaku, Munisípiu Ermera.

Objetivu husi enkontru ne’e atu informa no esklarese ba komunidade kona-ba levantamentu kadastrál no prosesu fó direitu ba propriedade, tuir polítika nasionál jestaun ba rai, ne’ebé ho objetivu atu garante seguransa legál kona-ba pose ba rai, promove dezenvolvimentu rurál no prevene konflitu sira relasiona ho utilizasaun rai no okupasaun.

Politika SETP orientadu ho prinsípiu sira atu garante transparénsia, justisa sosiál, partisipasaun komunidade no rekoñesimentu ba direitu lejítimu ba rai.

Inisiativa ne'e halo parte iha programa ba regularizasaun no rejistu sistemátiku hosi propriedade imobiliária, ne'ebé hakarak abranje munisípiu tomak iha Timor-Leste, ho foku iha área urbana, peri-urbana no rurál.

SETP iha objetivu atu garante katak sidadaun hotu-hotu iha asesu ekuitativu ba direitu ba rai, la haree ba sira-nia estatutu ekonómiku, jéneru ka lokalizasaun jeográfika.

SETP nia asaun bazeia ba, Lei Nú. 13/2017 – Lei kona-ba Regularizasaun ba Propriedade ba Rai, Lei No. 1/2003 – Kona-ba Rejime Jurídiku Rai nian, Konstituisaun RDTL, inklui Lejislasaun komplementár sira seluk ne’ebé regula kona-ba utilizasaun, pose, delimitasaun no rejistu rai nian.

Dispozisaun legál sira-ne’e fó autoridade ba SETP atu organiza atividade levantamentu kadastrál no prosede ho atribuisaun formál ba direitu ba rai.

Iha sorumutu ne’e, Reprezentante Diretor Jeral Terras no Propriedades, Damião Barreto da Costa Araújo aprezenta vizaun institusionál kona-ba importánsia rai iha prosesu dezenvolvimentu nasionál.

Destaka katak rekoñesimentu legál ba propriedade rai nian maka esensiál sira liliu Asegura investimentu iha agrikultura no abitasaun, Hamenus disputa no konflitu kona-ba rai, Planeamentu urbanu no utilizasaun rai ne'ebé sustentável, Protesaun ba direitu jerasaun futuru nian.

Nomós reforsa kompromisu polítiku Governu nian atu kontinua prosesu regularizasaun rai bazeia ba justisa, inkluzaun sosiál.

Enkuantu, kona-ba teknikamente, Diresaun Nasionál Servisu Kadastrál iha baze oinsá halo prosesu levantamentu kadastrál tékniku, re-identifikasaun ba area Koleksaun, Identifikasaun ba baliza propriedade fíziku nian, Marka ho markadór sira no GPS, Verifikasaun dokumentál no testemunál
Preparasaun ba mapa no baze-dadus jeoreferensiadu sira, Pré-publikasaun no validasaun públika ba dadus ne'ebé halibur ona.

Fatin hanesan, Xefe Suku Lihu,
Bernardo Dos S. Babo hato'o apresiasaun ba SETP ho kometiva ne'ebé inisia ona enkontru importante ida-ne'e. Maibé tanba tuir planu SETP kobre de'it parselas 50 iha Suku Lihu, nune'e nuudar autoridade nafatin husu atribuisaun ida-ne'e bele kobre hotu komunidade iha suku Lihu.

Midia SETP

𝗠𝗜𝗡𝗜𝗦𝗧É𝗥𝗜𝗨 𝗝𝗨𝗦𝗧𝗜𝗦𝗔 𝗣𝗔𝗥𝗔𝗕𝗘𝗡𝗜𝗭𝗔 𝗣𝗠-𝗫𝗔𝗡𝗔𝗡𝗔 𝗡𝗜𝗔 𝗟𝗢𝗥𝗢𝗡 𝗔𝗡𝗜𝗩𝗘𝗥Á𝗥𝗜𝗨 𝗕𝗔 𝗗𝗔-𝟳𝟵𝗗Í𝗟𝗜, 𝗠𝗝 — 𝗦𝗲𝘀𝘁𝗮-𝗳𝗲𝗶𝗿𝗮 𝟮𝟬 𝗝𝘂ñ𝘂 𝟮𝟬𝟮𝟱, Ministériu Jus...
20/06/2025

𝗠𝗜𝗡𝗜𝗦𝗧É𝗥𝗜𝗨 𝗝𝗨𝗦𝗧𝗜𝗦𝗔 𝗣𝗔𝗥𝗔𝗕𝗘𝗡𝗜𝗭𝗔 𝗣𝗠-𝗫𝗔𝗡𝗔𝗡𝗔 𝗡𝗜𝗔 𝗟𝗢𝗥𝗢𝗡 𝗔𝗡𝗜𝗩𝗘𝗥Á𝗥𝗜𝗨 𝗕𝗔 𝗗𝗔-𝟳𝟵

𝗗Í𝗟𝗜, 𝗠𝗝 — 𝗦𝗲𝘀𝘁𝗮-𝗳𝗲𝗶𝗿𝗮 𝟮𝟬 𝗝𝘂ñ𝘂 𝟮𝟬𝟮𝟱, Ministériu Justisa liuhosi Sua-Eselénsia Ministru Justisa, Dr. Sérgio de Jesus Fernandes da Costa Hornai, Sua-Eselénsia Vise-Ministru ba Fortalesimentu Institusionál, Dr. Paulo Manuel da S. dos Remédios, Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades, Jaime Xavier Lopes no Dirijente sira hosi Ministériu Justisa no funsionáriu tomak hato’o felisitasaun no parabéns ba Sua-Eselénsia Primeiru Ministru Repúblika Demokrátika Timor-Leste (RDTL), Kay Rala Xanana Gusmão nia loron Aniversáriu ba dala-79 ninian.

Iha loron espesial ida ne’e, ami hato’o parabens no desseja diak ba ita bo’ot. ita bo’ot nia lideransa no dedikasaun atu servi nasaun inspira respeitu no admirasaun. Tinan ida ne’e lori saude kontinua, ksolok hodi orienta povu no rai ida ne’e ba prosperiedade.

Parabéns ba loron moris líder nasionál atual Primeiru Ministru Repúblika Demokrátika Timor-Leste (RDTL), Kay Rala Xanana Gusmão, maromak haraik bensaun ba ita boot nia loron moris no realizasaun sira.

Imajen no testu husi 𝗠í𝗱𝗶𝗮 𝗚𝗮𝗯𝗶𝗻𝗲𝘁𝗲 𝗠𝗶𝗻𝗶𝘀𝘁𝗿𝘂 𝗝𝘂𝘀𝘁𝗶𝘀𝗮

SETP ENKONTRU HO UABI HODI FO ORIENTASAUN SERVISUDili, 17 Juñu 2025 – Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades (SETP), E...
17/06/2025

SETP ENKONTRU HO UABI HODI FO ORIENTASAUN SERVISU

Dili, 17 Juñu 2025 – Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades (SETP), Eng. Jaime Xavier Lopes, M.Eng., kontinua hala’o enkontru importante ida ho kargu xefia no funsionáriu sira husi Unidade Arendamentu Bens Imóveis (UABI), ne’ebé hala’o iha sala Esperansa DGTP, hodi fo orientasaun servisu liga ho servisu arendamentu nian.

Durante enkontru ne’e, Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades fó enfaze importansia sira no hanoin estratéjiku kona-ba jestaun transparente iha prosesu arendamentu propriedade estadu.

Nia hateten katak UABI tenke servisu ho responsabilidade, integridade no efisiénsia atu garante katak propriedade estadu bele utiliza ba benefísiu públiku ne'ebé fo rendimentu ba estadu no importánsia liu mak hala'o servisu presiza tau interese estadu as liu buat hotu, oinsá mak bele garante servisu ida-ne'e ho transparante no efikáz.

Presiza aselera despaisu sira ne'ebé fo hosi superior sira, liga ho kontratu foun ruma, ka renovasaun kontratu ou revizaun ba kontratu arendamentu sira, nune'e bele garante atendimentu ne'ebé di'ak ba ema hotu nia hakarak.

Mídia SETP

Address


Opening Hours

Monday 08:00 - 17:00
Tuesday 08:00 - 17:00
Wednesday 08:00 - 17:00
Thursday 08:00 - 17:00
Friday 08:00 - 17:00
Saturday 09:00 - 17:00
Sunday 09:00 - 17:00

Telephone

+67076637860

Website

https://www.mj.gov.tl/, https://www.mj.gov.tl/, https://www.mj.

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Secretário de Estado de Terras e Propriedades - SETP posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Business

Send a message to Secretário de Estado de Terras e Propriedades - SETP:

Shortcuts

  • Address
  • Telephone
  • Opening Hours
  • Alerts
  • Contact The Business
  • Claim ownership or report listing
  • Want your business to be the top-listed Media Company?

Share