11/15/2025
Zylfi, mos më lerë të vdes dy herë… rrëfimi i Zylfije Haklajt
Historia e dhimbshme e familjes Haklaj nga Tropoja.
“Motra mban gjakun e vëllait në zemër, jo në duar. Por kur gjaku i vëllait kërkon drejtësi, zemra ngurtësohet dhe duart nuk dridhen më.”
Kështu e nisa mëngjesin e atij 2 prilli. Isha në klasë, duke u folur nxënësve për ligjin e forcës… kur brenda meje kishte një forcë tjetër që më shtrëngonte gjoksin si darë. Dera u hap lehtë dhe një zë i ulët ma solli lajmin: “Zylfi… Rasimi ka zbrit në qytet.”
U ngriva. M’u errën sytë. M’u kujtua fytyra e Yllit, e Fatmirit, e Ismetit… buzëqeshjet që i kishte fshirë plumbi. U përpoqa të merrja frymë. Nxënësit më shikonin dhe s’e dinin se ç’furtunë më përvëlonte brenda.
E dija ç’do të thoshte ajo: zoti më kishte sjellë përpara njeriun që, me apo pa dorë të drejtpërdrejtë, kishte qenë pjesë e rrjetit që i mori vëllezërit e mi. Premtimin që kisha bërë mbi varrin e Yllit m’u kujtua fjalë për fjalë:
“Vëlla, sa të kem frymë, gjaku yt s’do të shkelë mbi dhe kot.”
E lashë ditarin mbi bankë, pallton e hedhur në krah… dhe automatikun që e kisha mbajtur prej ditës së varrimit të Yllit. Nuk ndjeva as frikë. As mëshirë. Vetëm një boshllëk që më përçëllonte shpirtin.
Zbrita me furgonin drejt qytetit. Askush nuk e kuptoi pse mbaja pallton e gjatë në atë ditë të ngrohtë. Në çdo hap ndjeja dorën e Yllit në shpatulla, sikur më shtynte përpara. Kur dola te monumenti i Bajram Currit, zemra më rihte si daulle lufte. Kallashi ishte ngjitur pas trupit tim. Gjithë jeta ime nga ajo ditë dukej sikur po më shtynte drejt atij trotuari.
E pashë Lumneshin nga larg. I qeshur. I sigurt. I rrethuar nga burra me armë që s’dinin se vdekja po ecte drejt tyre me hapa femre. Ai më hodhi sytë, ndoshta e kuptoi që diçka nuk shkonte, por të tjerët e qetësuan.
Pastaj… 10 metra.
5 metra.
Ndala frymën.
Zbërtheva pallton. E nxorra armën pa e hequr nga supi. Nuk e di sa herë shtypa këmbëzën. Nuk i numërova plumbat. Numëroja vetëm vëllezërit. Një — për Yllin. Një tjetër — për Fatmirin. Një për Ismetin. Një për Halilin.
Në çdo krismë m’u drodh shpirtit, por dora jo.
Nuk isha unë ajo ditë. Ishte dhimbja. Ishin varret. Ishte premtimi që m’i digjte brinjët natë për natë.
Kur arma u bllokua, për një çast mendova se gjithçka mbaroi. Por jo. Ndërrova karikatorin si të ishte një ushtrim i mësuar prej kohësh. Nuk doja të vrisja më shumë se ata që kishin gisht. S’isha e etur për gjak. Ishte thjesht drejtësi e malit, drejtësi e mbetur pa zë.
E kopsita sërish pallton dhe ika me hapa të qetë drejt pallateve. Jo duke vrapuar. Jo duke u fshehur. Thjesht u largova, si grua që ka lënë pas një plagë që s’ka shërim, por të paktën s’ka më qelbje.
Mbas meje dëgjova britma, thirrje, krisma në ajër. Nuk u ktheva. Nuk doja ta shihja trupin e asnjërit. Gjak për gjak është një barrë që nuk të liron, të rëndon. Por unë kisha zgjedhur më parë barrën se sa turpin e një motre që nuk mbron vëllain.
Atë ditë nuk fitova asgjë. As lavdi. As paqe. Thjesht ia mbajta fjalën vëllezërve të mi. Dhe u zhduka nga sytë e botës.
Sepse zemra e motrës qau shumë… por dora nuk u drodh.
Dhe sot, kur më pyesin pse e bëra, unë mbyll sytë dhe dëgjoj zërin e Yllit tek më thotë:
“Zylfi, mos më lerë të vdes dy herë.”
Nuk e lashë. Dhe kjo është e vetmja gjë që më mban gjallë.
