08/07/2025
Kỹ thuật ADN giúp xác nhận hài cốt nữ tu để mở án phong Thánh
Các nhà nghiên cứu pháp y đã dành gần trọn thập niên để tìm cách xác định hài cốt của một nữ tu Croatia, nhờ vào chứng cứ di truyền ADN.
Pennsylvania (Mỹ) đã dành phần lớn sự nghiệp vận dụng kỹ thuật ADN để giải mã những bí ẩn về danh tính, từ các thành viên hoàng tộc đến những chiến sĩ vô danh và nạn nhân trong các thảm họa thiên tai. Tuy nhiên, có một trường hợp làm ông luôn nhớ mãi.
Vào đầu thập niên 2010, ông Holland nhận được đề nghị hỗ trợ xác định hài cốt của một nữ tu để mở án phong thánh. Thế là một đội ngũ các nhà khoa học quốc tế đã vào cuộc trong nỗ lực tìm kiếm và bảo quản di hài của nữ tu. Đây cũng trở thành một trong những trường hợp đầu tiên chứng cứ ADN đóng góp quan trọng cho quá trình phong thánh.
Vị sáng lập dòng
Sơ Marija Krucifiksa Kozulić (1852-1922) là nữ tu người Croatia, đã dành trọn cuộc đời để chăm sóc và giáo dục những cảnh đời khốn khổ, bị bỏ rơi và là trẻ mồ côi. Ban đầu sơ thuộc dòng Nữ tu Thánh Tâm Chúa Giêsu. Đến thập niên 1890, sơ thành lập dòng Nữ tử Thánh Tâm Chúa Giêsu, và trở thành Bề trên tiên khởi của dòng tu này. Kể từ đó, sơ tiếp tục vận động không mệt mỏi cho những người cần giúp đỡ, cho đến khi qua đời vào năm 1922 vì đột quỵ.
Di sản về lòng nhân ái và đời phụng sự của vị nữ tu đã nhận được sự chú ý của Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, khi ngài tông du Rijeka (Croatia) năm 2003, và tiến trình phong thánh được khởi động. Sơ Dobroslava Mlakić, thành viên dòng Nữ tu Thánh Tâm Chúa Giêsu là cáo thỉnh viên. Tiến trình tuyên thánh gồm nhiều bước, và sau cùng, có hai phép lạ nhờ lời chuyển cầu của sơ được chuẩn nhận. Một điều quan trọng là cần phải tìm được chính xác di hài hoặc hài cốt của vị này.
Tuy nhiên, việc xác nhận vị trí mộ phần của sơ Marija không phải là điều dễ dàng. Nữ tu Dobroslava đã rất vất vả trong nỗ lực xâu chuỗi các chứng cứ lịch sử và nhận được sự cho phép cần thiết để định vị được nơi chôn cất sơ Marija. Cuối cùng, phần hài cốt được cho là thuộc về nữ tu đã được khai quật năm 2011 và quá trình kiểm tra ADN được tiến hành.
Sự hỗ trợ của khoa học
Chuyên gia Holland và các đồng nghiệp Mỹ đã hợp lực với đội ngũ các nhà khoa học Croatia. Dẫn đầu nỗ lực là nhà di truyền học và nhà khoa học pháp y Dragan Primorac cùng các đồng nghiệp của ông thuộc Đại học Split, trong đó có nhà nhân chủng học pháp y Željana Bašić. Theo ghi chép của lịch sử, sơ Marija và em gái Tereza được chôn cất trong mộ phần thuộc về dòng Nữ tu Thánh Tâm Chúa Giêsu, bên cạnh những quan tài bằng thiếc và gỗ của khoảng 35 người khác.
Các nhà khoa học đã tiến hành phân tích ADN của ti thể (mtADN) trên các mẫu xương đùi và xương cánh tay nhằm tìm ra hài cốt của sơ Marija
Đội ngũ pháp y Croatia đã tiến hành phân tích khảo cổ học và nhân chủng học pháp y đối với số hài cốt bên trong các quan tài, nhưng họ lại không tìm được di hài của các sơ Marija và Tereza. Họ cũng tìm thấy những hài cốt khác được đặt trong các túi nhựa, và vì thế thúc đẩy tốc độ phân hủy trong điều kiện ẩm ướt của mộ. Các chuyên gia cho rằng hài cốt của sơ Marija có thể nằm trong những túi nhựa này.
“Số hài cốt bị trộn lẫn, điều này khiến dự án trở nên phức tạp hơn. Họ cắt một số mẩu xương và gởi đến chỗ chúng tôi ở Đại học bang Pennsylvania”, chuyên gia Holland cho biết. Các chuyên gia của Đại học bang Pennsylvania và Hệ thống Giám định Y khoa Quân đội Mỹ đã tiến hành phân tích ADN của ti thể (mtADN) trên các mẫu xương đùi và xương cánh tay, nhằm tìm ra hài cốt của sơ Marija. Họ tìm theo hướng tìm kiếm những hài cốt có quan hệ bên dòng mẹ, vì sơ Marija và sơ Tereza là hai người thân duy nhất được chôn trong mộ.
Kết quả cho thấy hướng tìm kiếm này là chính xác. Họ đích thực tìm ra những mẩu hài cốt có chung huyết thống bên mẹ. “Điều này cho thấy đó là những hài cốt thuộc về hai chị em sơ Marija”, theo ông Holland. Để rút ra kết luận này, nhóm chuyên gia người Mỹ và Croatia phải mất đến 9 năm, nhưng họ lại không thể phân biệt đâu là hài cốt của chị và của em. Dù vậy, đột phá trên vẫn cho phép Giáo hội Công giáo mở án phong thánh đối với sơ Marija. Trong khi quy trình này vẫn đang diễn ra, những nỗ lực trên không chỉ vinh danh di sản của sơ Marija, mà còn làm nổi bật sự giao thoa của khoa học và tôn giáo.
LING LANG/Báo Công Giáo và Dân Tộc
